|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 244/2008 και 245/2008)
16 Φεβρουαρίου, 2010
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO ΑΡΘΡO 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 244/2008)
ΣΑΒΒΑΣ ΑΡΚΑΔΙΟΥ,
Αιτητής,
ΚΑΙ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΔΙΑ ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΟΥ ΠΑΦΟΥ,
2. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΔΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΣ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
____________________
(Υπόθεση Αρ. 245/2008)
ΣΑΒΒΑΣ ΑΡΚΑΔΙΟΥ,
Αιτητής
ΚΑΙ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
____________________
Π. Αγγελίδης, για τον Αιτητή και στις δύο προσφυγές.
Αρ. Ζερβού (κα.), για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Με την προσφυγή αρ. 244/08 ο αιτητής ζητά δήλωση και/ή απόφαση του δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση, ημερ. 17.1.08, με την οποία παύθηκε ο αιτητής από το Κοινοτικό Συμβούλιο του χωριού Κρήτου Τέρρα είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη νομικού αποτελέσματος.
Με τη συνενωμένη προσφυγή αρ. 245/08 ο αιτητής ζητά δήλωση και/ή απόφαση του δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση, ημερ. 27.11.07, η οποία του κοινοποιήθηκε στις 19.12.07 και με την οποία αυτός διαγράφηκε από τον εκλογικό κατάλογο του χωριού Κρήτου Τέρρα και ταυτόχρονα ενεγράφη στον εκλογικό κατάλογο του Δήμου Πάφου, είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη νομικού αποτελέσματος.
Αμφότερες οι προσφυγές βασίζονται σε διάφορα νομικά σημεία μεταξύ των οποίων ότι δεν έγινε δέουσα έρευνα, ότι ο αιτητής δεν κλήθηκε να δώσει γραπτώς τις απόψεις του και ότι δεν λήφθηκαν υπόψη όλα τα σχετικά στοιχεία.
Οι καθ΄ ων η αίτηση, στην Προσφυγή 244/08, εγείρουν προδικαστική ένσταση ότι η προσβαλλόμενη, με την προσφυγή εκείνη, διοικητική πράξη δεν είναι εκτελεστή. Επίσης και στις δύο ενστάσεις των καθ΄ ων η αίτηση προβάλλονται ισχυρισμοί ότι οι προσβαλλόμενες αποφάσεις λήφθηκαν απόλυτα νόμιμα, μετά από επαρκή έρευνα και συνεκτίμηση όλων των σχετικών παραγόντων.
Τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα είναι ότι ο αιτητής εξελέγη μέλος του Κοινοτικού Συμβουλίου Κρήτου Τέρρας, στις 17.12.06, χωρίς να υποβληθεί οποιαδήποτε ένσταση στην υποψηφιότητα του και στις 22.12.06 εξελέγη Αναπληρωτής Κοινοτάρχης. Στις 11.5.07 υπεβλήθη γραπτή καταγγελία στον Έπαρχο Πάφου σύμφωνα με την οποία ο αιτητής δεν διέμενε μόνιμα στην κοινότητα. Η Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου ενημέρωσε σχετικά τον αιτητή και ζήτησε τις απόψεις του για το θέμα. Ο αιτητής ανέφερε σε αρμόδιο λειτουργό της Επαρχιακής Διοίκησης Πάφου ότι διαμένει μερικές μέρες της βδομάδας με την οικογένεια του σε ενοικιαζόμενη κατοικία στην Πάφο και ότι εργάζεται σε ασφαλιστική και κτηματομεσιτική εταιρεία η οποία έχει τα γραφεία της στην πόλη της Πάφου. Με επιστολή του ημερ. 10.10.07 προς τον Έπαρχο Πάφου ο αιτητής εξέφρασε τη διαφωνία του με τη θέση ότι δεν είναι κάτοικος της κοινότητας Κρήτου Τέρρας και ανέφερε και τα εξής:
(α) Ότι καθημερινώς βρίσκεται στην κοινότητα Κρήτου Τέρρας και αυτό μπορούσε να επιβεβαιωθεί από τους κατοίκους της κοινότητας, οι οποίοι δέχονται τις υπηρεσίες του κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του (προφανώς ως Αναπληρωτή Κοινοτάρχη).
(β) Ότι οι πλείστες δραστηριότητες του ως υπαλλήλου ασφαλιστικής και κτηματομεσιτικής εταιρείας διεξάγονται στο διαμέρισμα Πόλεως Χρυσοχούς και Πέγειας.
(γ) Ότι ενοικιάζει τουρκοκυπριακή κατοικία στο χωριό Κρήτου Τέρρα, στην οποία διαμένει κάποιες μέρες.
(δ) Ότι οι γονείς και η αδελφή του κατοικούν στην Κρήτου Τέρρα και
(ε) Ότι ο ίδιος έχει διάφορες επαγγελματικές και άλλες δραστηριότητες στην Κρήτου Τέρρα και επίσης είναι ιδιοκτήτης δύο τεμαχίων γης στο χωριό.
Ο Έπαρχος Πάφου, αφού μελέτησε την υπόθεση, με επιστολή του ημερ. 27.11.07 προς τη Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης (η Διευθύντρια) εισηγήθηκε τη διαγραφή του αιτητή, με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 100 του Ν 141(Ι)/2002, από τον εκλογικό κατάλογο Κρήτου Τέρρας, εφόσον κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συνήθης διαμονή του αιτητή ήταν στην Πάφο. Η Διευθύντρια, με επιστολή της ημερ. 19.12.07, προς τον αιτητή, τον πληροφόρησε ότι διαγράφεται από τον εκλογικό κατάλογο Κρήτου Τέρρας και εγγράφεται στον εκλογικό κατάλογο Δήμου Πάφου, όπου διαπιστώθηκε ότι είναι η συνήθης διαμονή του. Στη συνέχεια ο Έπαρχος Πάφου, με επιστολή του ημερ. 17.1.08 ενημέρωσε τον αιτητή ότι σύμφωνα με τα άρθρα 36(1) (ε) και (στ), 16, 14 και 3 του Ν 86(Ι)/99, από την ημερομηνία διαγραφής του από τον εκλογικό κατάλογο Κρήτου Τέρρας, έχει παύσει αυτοδίκαια να είναι και μέλος του Κοινοτικού Συμβουλίου του χωριού εφόσον δεν πληρεί τα προσόντα εκλογιμότητας, όπως καθορίζονται από τις προαναφερόμενες πρόνοιες.
Ζητήματα παρόμοια ή προσομοιάζοντα με αυτά που εγείρονται στις παρούσες προσφυγές ηγέρθησαν ενώπιον του παρόντος δικαστηρίου και στις Υποθέσεις υπ΄ αρ. 1342/08, Ιεζεκιήλ ν. Δημοκρατίας, ημερ. 18.9.08 και 445/08, Τρύφωνος ν. Δημοκρατίας, ημερ. 6.11.09. Υιοθετώ και επαναλαμβάνω τα όσα σχετικά με την παρούσα υπόθεση αναφέρθηκαν στις προαναφερόμενες δύο αποφάσεις. Έχοντας υπόψη τις δύο εκείνες αποφάσεις καθώς και τα γεγονότα των, υπό εξέταση, δύο υποθέσεων καταλήγω στα εξής συμπεράσματα:
1. Θεωρώ την απόφαση της Διευθύντριας ημερ. 27.11.07, (η οποία κοινοποιήθηκε στον αιτητή με επιστολή ημερ. 19.12.07), η οποία προσβάλλεται με την προσφυγή 245/08 και με την οποία αποφασίστηκε η διαγραφή του αιτητή από τον εκλογικό κατάλογο του προαναφερόμενου χωριού, ως ενδιάμεση πράξη μιας σύνθετης διοικητικής ενέργειας η οποία συμπληρώθηκε και συγχωνεύθηκε με την απόφαση του Επάρχου Πάφου ημερ. 17.1.08 με την οποία παύθηκε ο αιτητής από τη θέση του μέλους του Κοινοτικού Συμβουλίου του χωριού, η οποία προσβάλλεται με την προσφυγή 244/08. Κατά συνέπεια θεωρώ την απόφαση που προσβάλλεται με την προσφυγή 244/08 ως τη μόνη εκτελεστή διοικητική πράξη η οποία υπόκειται στον αναθεωρητικό έλεγχο του ακυρωτικού δικαστηρίου, έστω και αν η απόφαση εκείνη ήταν ουσιαστικά αναπόφευκτη μετά την απόφαση της 27.11.07.
2. Θεωρώ ότι οι καθ΄ ων η αίτηση, στα δύο στάδια της επίδικης διαδικασίας, δηλαδή κατά τη λήψη της ενδιάμεσης απόφασης ημερ. 27.11.07 και της τελικής απόφασης ημερ. 17.1.08, δεν προέβησαν σε δέουσα έρευνα και κατά συνέπεια δεν έλαβαν υπόψη τους όλα τα στοιχεία που θα έπρεπε να είχαν υπόψη. Συγκεκριμένα αναφέρομαι στον ισχυρισμό του αιτητή, (ο οποίος περιλαμβάνεται στην επιστολή του ημερ. 10.10.07 προς τον Έπαρχο Πάφου), ότι αυτός βρίσκεται καθημερινά στην κοινότητα Κρήτου Τέρρας και ο οποίος (ισχυρισμός) φαίνεται να υποστηρίζεται και από τον Κοινοτάρχη του χωριού (δέστε τη, μεταγενέστερη, επιστολή του Κοινοτάρχη ημερ. 10.1.08 προς το Υπουργείο Εσωτερικών). Ο ουσιώδης εκείνος ισχυρισμός δεν φαίνεται να ερευνήθηκε καθόλου ή επαρκώς από τους καθ΄ ων η αίτηση, οι οποίοι μάλιστα δεν έκριναν σκόπιμο να ζητήσουν και να πάρουν τις απόψεις του Προέδρου του Κοινοτικού Συμβουλίου πράγμα που, κατά την εκτίμηση μου, ήταν επιβαλλόμενο. Οι καθ΄ ων η αίτηση παρατήρησαν ότι ο αιτητής δεν ανήκει σε ομίλους ή συλλόγους του χωριού, εφόσον η κοινότητα είναι πολύ μικρή και δεν διαθέτει τέτοιες δραστηριότητες, παρέλειψαν όμως να λάβουν υπόψη τους, αυτό που οι ίδιοι παραδέχονται, ότι δηλαδή ο αιτητής ήταν δραστήριος ως Αναπληρωτής Κοινοτάρχης και ενδιαφερόταν για τα συμφέροντα της κοινότητας. Οι καθ΄ ων η αίτηση δεν φαίνεται, επίσης, να ερεύνησαν τους ισχυρισμούς του αιτητή ότι έχει επαγγελματικές και άλλες δραστηριότητες στην περιοχή (Πόλεως Χρυσοχούς-Πέγειας) αλλά ούτε και φαίνεται να έλαβαν υπόψη τους το γεγονός ότι, κατά το έτος 2007, ο αιτητής επιβαρύνθηκε με φόρο κοινοτικών υπηρεσιών του χωριού Κρήτου Τέρρα, αλλά μόνο παρατήρησαν πως αυτός δεν επιβαρύνθηκε και με φόρο σκυβάλων.
Το ζήτημα της διακρίβωσης της συνήθους διαμονής ενός προσώπου είναι νομικά περίπλοκο και η έννοια της συνήθους διαμονής αντιδιαστέλλεται προς την έκτακτη ή την προσωρινή διαμονή, όπως αναφέρθηκε και στην Υπόθεση αρ. 1342/08 (ανωτέρω). Το ζήτημα δεν εξαντλείται με την αναζήτηση κάποιου συγκεκριμένου στοιχείου αλλά είναι αποτέλεσμα του συνυπολογισμού ποιοτικών χαρακτηριστικών ή δεδομένων και γενικά του τρόπου και των συνηθειών της ζωής του επηρεαζόμενου προσώπου, που δεν είναι δυνατό να προκαθοριστούν κατά τρόπο εξαντλητικό (Δέστε την απόφαση της πλειοψηφίας του Εκλογοδικείου στην υπόθεση Κόρακα ν. Γεωργίου και Άλλων (Αρ. 2) (2004) 1 (Γ) Α.Α.Δ., 1935).
Στην υπόθεση Χατζηγεωργίου ν. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 1355 τονίστηκε ότι η ορθή εγγραφή ή η διαγραφή ενός πολίτη από τους εκλογικούς καταλόγους είναι σοβαρό ζήτημα και σαν τέτοιο αντιμετωπίζεται με την ανάλογη υπευθυνότητα. Σε περίπτωση διϊστάμενων ισχυρισμών και θέσεων, όπως είναι η προκείμενη περίπτωση, θα πρέπει στην απόφαση των αρμοδίων να φαίνεται ποιες από τις διϊστάμενες θέσεις δέχτηκαν ως ορθές και γιατί, αλλιώτικα η απόφαση τους δεν είναι δεόντως αιτιολογημένη.
Στην υπόθεση Σαββίδης ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 934/03, ημερ. 20.4.05, το ζήτημα που απασχόλησε το δικαστήριο ήταν αυτό της συνήθους διαμονής εκλογέα. Παρατηρήθηκε, σ΄ εκείνη την υπόθεση, πως αν οι αρμόδιες αρχές είχαν οποιαδήποτε αμφιβολία αναφορικά με το πόσο συχνά ο εκλογέας διέμενε στην οικία του στο χωριό όπου ήταν εγγεγραμμένος, όφειλαν να ερευνήσουν περαιτέρω το θέμα.
΄Εχοντας κατά νου τα προαναφερόμενα θεωρώ ότι οι καθ΄ ων η αίτηση, λαμβάνοντας την απόφαση που προσβάλλεται με την προσφυγή 244/08 αλλά και την ενδιάμεση απόφαση ημερ. 27.11.07, που προσβάλλεται με την προσφυγή 245/08, παρέλειψαν να εξετάσουν όλους τους ουσιώδεις ισχυρισμούς του αιτητή, όπως όφειλαν, και παρέλειψαν να καταλήξουν και σε συμπεράσματα ως προς τους διϊστάμενους ισχυρισμούς που είχαν ενώπιον τους. Επομένως ούτε η έρευνα τους ήταν επαρκής αλλά ούτε και η απόφαση τους ήταν δεόντως αιτιολογημένη.
Κατά την κρίση μου, μεταξύ των στοιχείων που θα έπρεπε να είχαν συνυπολογίσει οι καθ΄ ων η αίτηση ήταν και το ότι με αυτό τον, έμμεσο τρόπο, της διαγραφής δηλαδή του αιτητή από τον εκλογικό κατάλογο, αυτός θα έχανε και το αξίωμα του εκλελεγμένου Αναπληρωτή Κοινοτάρχη, και αυτό παρόλο που δεν είχε υποβληθεί οποιαδήποτε ένσταση, ως προς την εκλεξιμότητα του αιτητή, όταν είχαν λάβει χώρα οι τελευταίες κοινοτικές εκλογές. Αυτό το στοιχείο ήταν, κατά την κρίση μου, πολύ σημαντικό και θα έπρεπε να είχε απασχολήσει σοβαρά τους καθ΄ ων η αίτηση, οι οποίοι όμως δεν φαίνεται να του έδωσαν οποιαδήποτε βαρύτητα.
Για τους λόγους που προσπάθησα να εξηγήσω η προσφυγή υπ΄ αρ. 244/08 πετυχαίνει και εκδίδεται δηλωτική απόφαση ως η παράγραφος Α του αιτητικού της προσφυγής εκείνης ενώ η προσφυγή υπ΄ αρ. 245/08 απορρίπτεται ως προσβάλλουσα μη εκτελεστή, ενδιάμεση απόφαση σε μια σύνθετη διοικητική πράξη η οποία συμπληρώθηκε και συγχωνεύθηκε με την απόφαση που προσβλήθηκε με την προσφυγή 244/08. Στην προσφυγή 244/08 επιδικάζονται έξοδα ανερχόμενα σε €1.200.-, πλέον Φ.Π.Α., υπέρ του αιτητή και εις βάρος των καθ΄ ων η αίτηση, ενώ δεν δίδεται οποιαδήποτε διαταγή για έξοδα αναφορικά με την προσφυγή 245/08.
Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ,
Δ.
/ΕΑΠ.