ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

(Υπόθεση Αρ. 927/2007)

 

2 Δεκεμβρίου, 2009

 

[ΝΙΚΟΛΑЇΔΗΣ, Δ/στής]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

1.    LEMESTIA ESTATES LIMITED

2.    A. TRYFONOS ESTATES LIMITED,

 

Αιτητές,

 

ν.

 

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΔΙΑ

ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,

 

Καθ΄ων η αίτηση.

_______________

 

Γ. Π. Φαίδωνος, για τους Αιτητές.

Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ων η αίτηση.

________________

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ, Δ.:  Οι αιτητές αξιώνουν ακύρωση του Διατάγματος  Απαλλοτρίωσης που αφορά τμήμα του ακινήτου ιδιοκτησίας τους, υπ΄ αρ. τεμαχίου 125, του Φ/Σχέδιου 54/52 στον Ποταμό Γερμασόγειας, Λεμεσού.

Μέσα στα πλαίσια βελτίωσης του τουριστικού παραλιακού δρόμου Λεμεσού επελέγησαν από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως τεμάχια για τη διαμόρφωση οργανωμένων χώρων στάθμευσης οχημάτων.  Μεταξύ αυτών και το τεμάχιο υπ΄ αρ. 125 το οποίο επηρεάζεται κατά 34%.

 

Ετοιμάστηκε από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως ρυθμιστικό σχέδιο το οποίο εγκρίθηκε και από το Δήμο Γερμασόγειας για να προωθηθεί στη συνέχεια από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.  ΄Ετσι προωθήθηκε η δημοσίευση της σχετικής με το θέμα Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης υπ΄ αρ. Δ.Π.621, στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας υπ΄αρ. 4099, ημερομηνίας 16.6.2006.  Στους, κατά την ημέρα της δημοσίευσης της Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης, ιδιοκτήτες των επηρεαζόμενων τεμαχίων, στάληκαν διπλοσυστημένες επιστολές με τις  οποίες τους γνωστοποιήθηκε η δημοσίευση της Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης και ο επηρεασμός των  τεμαχίων τους.

 

Εναντίον της πιο πάνω Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης υποβλήθηκαν στον Υπουργό Εσωτερικών δύο ενστάσεις.  Στάληκε επίσης επιστολή διαμαρτυρίας επηρεαζόμενων συνιδιοκτητών του τεμαχίου υπ΄ αρ. 125 οι οποίοι εν τω μεταξύ προχώρησαν και πώλησαν τα μερίδιά τους στους αιτητές.  Οι ενστάσεις μελετήθηκαν από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και ετοιμάστηκε σχετική έκθεση προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών, με εισήγηση για απόρριψη των ενστάσεων και προώθηση της έκδοσης και δημοσίευσης του σχετικού διατάγματος απαλλοτρίωσης.  Στην ίδια έκθεση σχολιάζεται επίσης και το περιεχόμενο της επιστολής ημερ. 21.5.2007, των συνιδιοκτητών του τεμαχίου υπ΄ αρ. 125, στην οποία αναφερόταν ότι έχουν πωλήσει όλα τα μερίδιά τους στους αιτητές, οι οποίοι έχουν και το δικαίωμα είσπραξης της σχετικής αποζημίωσης.  Οι πιο πάνω ιδιοκτήτες ισχυρίζονται στην πιο πάνω επιστολή ότι αντικανονικά δόθηκε η ειδοποίηση της γνωστοποίησης απαλλοτρίωσης στους ιδίους και όχι στους νόμιμους ιδιοκτήτες.

 

Η Υπουργική Επιτροπή συνήλθε στις 11.6.2007, εξέτασε τις ενστάσεις, τις απέρριψε και προχώρησε στην έκδοση του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης που είναι και η προσβαλλόμενη πράξη.

 

Οι αιτητές υποστηρίζουν ότι κατά παράβαση του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962, Ν.15/1962, οι καθ΄ ων η αίτηση παρέλειψαν να επιδώσουν τη γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης στους αιτητές, ιδιοκτήτες του επίδικου ακινήτου και κατά νόμο ενδιαφερόμενους ως δικαιούχοι είσπραξης της αποζημίωσης.  Συναφώς οι αιτητές παραπέμπουν στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στην υπόθεση Σεργίδου ν. Κύπρου, Υπόθεση Αρ. 44730/98, ημερ. 5.2.2003, για να βασίσουν το επιχείρημα ότι οι αιτητές έπρεπε να ειδοποιηθούν  προσωπικά για το γεγονός της απαλλοτρίωσης.

 

Το επιχείρημα θα πρέπει να απορριφθεί. Όπως φαίνεται και στο πιστοποιητικό εγγραφής ακίνητης περιουσίας του τεμαχίου υπ΄ αρ. 125, η ημερομηνία εγγραφής επ΄ ονόματι των αιτητών έγινε στις 21.2.2007, πολύ μεταγενέστερα της Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης που έγινε στις 5.6.2006 και της δημοσίευσής της στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας που έγινε στις 16.6.2006.

 

Οι καθ΄ ων η αίτηση ορθά και νόμιμα απέστειλαν διπλοσυστημένη επιστολή στους εγγεγραμμένους τότε ιδιοκτήτες. Δεν μπορούσαν να γνωρίζουν ότι οι τότε ιδιοκτήτες είχαν πρόθεση να μεταβιβάσουν αργότερα το συγκεκριμένο τεμάχιο.  Είναι, εξ άλλου, φανερό από τη σχετική επιστολή που οι προηγούμενοι ιδιοκτήτες απέστειλαν στους καθ΄ ων η αίτηση ότι οι αιτητές είχαν ειδοποιηθεί σχετικά από τους προηγούμενους ιδιοκτήτες αφού, στην επιστολή τονίζεται ότι οι αιτητές ως οι νέοι ιδιοκτήτες δικαιούνται στη σχετική αποζημίωση.

 

Οι αιτητές υποστηρίζουν περαιτέρω ότι δεν υπάρχει πρακτικό της απόφασης της υπουργικής επιτροπής να απορρίψουν τις ενστάσεις.  Ούτε αυτός ο λόγος μπορεί να επιτύχει.   Κατά τη συνεδρία της υπουργικής επιτροπής για εξέταση των ενστάσεων εναντίον των σκοπούμενων απαλλοτριώσεων ημερ. 11.6.2007, φαίνεται ότι οι Υπουργοί Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, Οικονομικών και Συγκοινωνιών και ΄Εργων, οι οποίοι απάρτιζαν και την υπουργική επιτροπή, αφού εξέτασαν τις ενστάσεις που υποβλήθηκαν και αφού έλαβαν υπ΄ όψιν την έκθεση του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, κατέληξαν στα συμπεράσματά τους και αποφάσισαν να απορρίψουν τις ενστάσεις και να προχωρήσουν στην έκδοση Διατάγματος Απαλλοτρίωσης.  Το πρακτικό υπάρχει και είναι υπογεγραμμένο και από τους τρεις υπουργούς.  Η απόφασή τους μάλιστα είναι και λεπτομερής και αιτιολογημένη.

 

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι, στην πιο πάνω απόφαση της υπουργικής επιτροπής, όσον αφορά το τεμάχιο υπ΄ αρ. 125 των αιτητών, αναφέρεται ότι δεν έχει υποβληθεί οποιαδήποτε ένσταση από τους ιδιοκτήτες, άνκαι το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως απέστειλε διπλοσυστημένες επιστολές σ΄ αυτούς.  Περαιτέρω σημειώνεται ότι όταν το τεμάχιο πωλήθηκε στους αιτητές, το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας κοινοποίησε στους αγοραστές, δηλαδή στους αιτητές, το γεγονός  ότι τμήμα του προς αγορά τεμαχίου τελούσε υπό απαλλοτρίωση.  Οι αιτητές ήταν, συνεπώς, πλήρως ενημερωμένοι για την επικείμενη απαλλοτρίωση.

 

Οι αιτητές υποστηρίζουν ακόμα ότι η προσβαλλόμενη πράξη πάσχει λόγω έλλειψης έρευνας.  Ισχυρίζονται ότι η διοίκηση δεν προσπάθησε πριν την απαλλοτρίωση να εντοπίσει και χρησιμοποιήσει κρατική ή μη ιδιωτική γη και δεν αποτάθηκε στους αιτητές που ενδεχομένως εθελοντικά θα ήθελαν να προσφέρουν τα τεμάχιά τους προς πώληση. 

 

Ο ισχυρισμός των αιτητών θα πρέπει να απορριφθεί.  ΄Εχει επανειλημμένα λεχθεί ότι η διαδικασία και ο τρόπος έρευνας που θα ακολουθηθεί ανάγεται στην ευχέρεια της διοίκησης.  Το δικαστήριο δεν επεμβαίνει όταν η έρευνα είναι επαρκής (Ράφτης ν. Δημοκρατίας κ.α. (2002) 3 Α.Α.Δ. 345).

 

Το δικαστήριο περιορίζεται μόνο στον έλεγχο του κατά πόσο το αρμόδιο διοικητικό όργανο διεξήγαγε επαρκή ή δέουσα έρευνα για εξακρίβωση των πραγματικών στοιχείων και κατά πόσο υπάρχει το ενδεχόμενο πλάνης περί τα πράγματα ή υπέρβαση ή κατάχρηση εξουσίας.  Η έκταση της έρευνας για λήψη απόφασης εξαρτάται πάντα από τα γεγονότα της κάθε υπόθεσης.  Επίσης, όπως έχει επανειλημμένα νομολογηθεί, η εκτίμηση των πραγματικών στοιχείων ανήκει στη διακριτική ευχέρεια της διοίκησης η οποία είναι και ανέλεγκτη από το δικαστήριο.

 

Αυτό έγινε και στην παρούσα υπόθεση.  Οι καθ΄ων η αίτηση έχουν, κατά τεκμήριο, τόσο την ευθύνη, όσο και την επιλογή της καταλληλότερης τεχνικής επιλογής, ενώ ήταν σε θέση να σταθμίσουν στο σύνολό τους όλα τα δεδομένα που αφορούν ένα έργο, μέσω του συντονισμού όλων των αρμόδιων υπηρεσιών.  Τέλος, θα πρέπει να λεχθεί ότι η δέουσα έρευνα προκύπτει και από την επιστολή του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών, ημερομηνίας 23.5.2007, όπου απορρίπτονται οι ισχυρισμοί για την ύπαρξη άλλης χαλίτικης γης, η οποία και δεν υπάρχει στην περιοχή,  ενώ τονίζεται ότι η επιλογή των χώρων έγινε σε συνεργασία με το Δήμο Γερμασόγειας που γνωρίζει πολύ καλά την περιοχή και έχουν επιλεγεί οι χώροι που κρίθηκαν κυκλοφοριακά και λειτουργικά ως οι καταλληλότεροι.

 

Οι αιτητές υποστηρίζουν περαιτέρω ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει λόγω έλλειψης αιτιολογίας, ισχυρισμός ο οποίος επίσης θα πρέπει να απορριφθεί. Όπως προβλέπεται και στο άρθρο 28(1) των περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999, Ν.158(Ι)/99, η αιτιολογία μιας πράξης δεν πρέπει να αφήνει αμφιβολίες ως προς το ποιος ήταν ο πραγματικός λόγος που οδήγησε το όργανο στη λήψη της απόφασης, ενώ στο άρθρο 29 προβλέπεται ότι η αιτιολογία μπορεί να συμπληρωθεί ή να αναπληρωθεί από στοιχεία του διοικητικού φακέλου.

 

Όπως έχει σημειωθεί και στην υπόθεση Σταυρίδη κ.α. ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 303, η ανάγκη για αιτιολόγηση της απόφασης για απαλλοτρίωση δεν προϋποθέτει ενσωμάτωση σ΄ αυτή των στοιχείων που υπήρχαν.  Η παραπομπή σ΄ αυτά τα στοιχεία, έχοντας υπ΄ όψιν τη φύση του θέματος, προσφέρει την αναγκαία αιτιολόγηση και επιτρέπει το δικαστικό έλεγχο.

 

Ο νόμος περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης δεν απαιτεί όπως το διάταγμα απαλλοτρίωσης είναι αιτιολογημένο, ενώ, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η αιτιολόγηση της απόφασης μπορεί να βρίσκεται στο φάκελο της υπόθεσης.

 

Στην παρούσα υπόθεση δεν μπορώ να συμφωνήσω με το παράπονο των αιτητών ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει από έλλειψη αιτιολογίας.  Αντίθετα, η αιτιολογία είναι και επαρκής και ουσιαστική, αφού αιτιολογείται τόσο η γενικότερη ανάγκη για κατασκευή χώρων στάθμευσης, όσο και η επιλογή των συγκεκριμένων τεμαχίων για το σκοπό αυτό.

 

Οι αιτητές ισχυρίζονται τέλος ότι υπάρχει παραβίαση του δικαιώματος ιδιοκτησίας που κατοχυρώνεται από το ΄Αρθρο 23 του Συντάγματος, καθώς και παραβίαση της αρχής της ισότητας.  Όμως, ούτε οι ισχυρισμοί αυτοί ευσταθούν.  Οι αιτητές περιορίζονται σε μια γενική αναφορά για άνιση μεταχείριση, ενώ τα γεγονότα δεν υποστηρίζουν τον ισχυρισμό τους αυτό.  Ουσιαστικά οι αιτητές συνδέουν την άνιση μεταχείριση με τη μη επίδοση σ΄ αυτούς της Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης, αλλά το θέμα το έχω ήδη εξετάσει προηγουμένως.

 

Λαμβάνω την ευκαιρία να υπενθυμίσω για μια ακόμα φορά ότι όταν τίθεται θέμα συνταγματικότητας ή παραβίασης συνταγματικών δικαιωμάτων, το σχετικό επιχείρημα θα πρέπει να είναι λεπτομερές και να θεμελιώνεται επαρκώς, κάτι που δεν έχουν κάνει οι αιτητές στην παρούσα υπόθεση.

 

Έχει νομολογηθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας ότι για να υπάρξει παράβαση της αρχής της ισότητας θα πρέπει οι όροι που επιβάλλονται να αποβάλλουν το χαρακτήρα γενικού μέτρου και να καθίστανται ανεπίτρεπτη ατομική ρύθμιση.  Η αρχή της ίσης μεταχείρισης παραβιάζεται όταν η διοίκηση αποφασίσει σε μια περίπτωση με τρόπο διαφορετικό από αυτόν με τον οποίο αποφάσισε στο παρελθόν σε άλλη παρόμοια περίπτωση (άρθρο 38 του Ν.158(Ι)/98. Βλέπε ακόμα Mikrommatis ν. Republic 2 R.S.C.C. 125).

 

Καταληκτικά, αναφερόμενος στο παράπονο για ανισότητα αρκεί να λεχθεί ότι οι αιτητές δεν κατάφεραν να θεμελιώσουν τους ισχυρισμούς τους επαρκώς.  Δεν έχει προσφερθεί οποιαδήποτε μαρτυρία προς απόδειξη των ισχυρισμών τους για άνιση μεταχείριση.  Όλα τα στοιχεία ήταν ενώπιον της διοίκησης η οποία έλαβε την καταλληλότερη, υπό τις περιστάσεις, απόφαση, νόμιμα και εντός των πλαισίων της άσκησης της διακριτικής της ευχέρειας.

 

Για όλους του πιο πάνω λόγους η παρούσα προσφυγή θα πρέπει να απορριφθεί και διά ταύτα απορρίπτεται, ενώ η προσβαλλόμενη πράξη επικυρώνεται.  Τα έξοδα τα οποία υπολογίζω στα €1.300 θα βαρύνουν τους αιτητές.

 

 

Φρ. Νικολαΐδης, Δ.

 

 

 

 

 

 

/ΜΔ

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο