|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ANΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 1498/2008
3 Σεπτεμβρίου, 2009
[Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 23(3) ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
RICHARD DUGAN
Αιτητής
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Καθής η αίτηση
...........
Γ. Ζ. Γεωργίου με Γ. Χατζηπροδρόμου (κα), για τον αιτητή
Αρ. Ζερβού (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για την καθής η αίτηση
.........
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ.: Ο αιτητής ζητά από το Δικαστήριο την πιο κάτω θεραπεία, που παραθέτω αυτούσια:
«Δήλωση ή/και Διάταγμα του Δικαστηρίου ότι η πράξη ή/και απόφαση της Διευθύντριας του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης ή/και αρμόδιου λειτουργού ή/και υπαλλήλου του Τμήματος εκ μέρους της Διευθύντριας, ημερ. 7.7.2008, η οποία κοινοποιήθηκε εις τον Αιτητή στις 17.7.2008, δια της οποίας απορρίφθηκε η αίτηση του Αιτητή για χορήγηση Δελτίου Διαμονής δυνάμει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2004/38/ΕΚ αναφορικά με τα Δικαιώματα των Πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Οικογενειών τους, κηρυχθεί άκυρη και στερημένη οιουδήποτε αποτελέσματος.»
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Ο αιτητής, ο οποίος είναι Αμερικανός πολίτης, ήλθε στην Κύπρο τον Ιούνιο του 2000 με την Κύπρια σύζυγο του, την οποία είχε νυμφευθεί το 1989, και τα τρία τους παιδιά. Εκτοτε ο αιτητής διαμένει μόνιμα στην Κύπρο με νόμιμες άδειας παραμονής. Η τελευταία άδεια παραμονής του αιτητή εκδόθηκε στις 5/8/04 και λήγει στις 5/8/09. Εν τω μεταξύ ο αιτητής και η σύζυγος του προέβηκαν σε διαδικασία λύσης του γάμου τους και σχετικό διαζύγιο εκδόθηκε τον Οκτώμβριο του 2005. Στις 8/7/05 εξεδόθη διάταγμα γονικής μέριμνας και επικοινωνίας του αιτητή με τα 3 ανήλικα τέκνα του, το οποίο τροποποιήθηκε στις 28/6/07. Το εν λόγω διάταγμα προνοεί για επικοινωνία του αιτητή με τα τέκνα του στην Κύπρο, 3 φορές την εβδομάδα, κάθε δεύτερο σαββατοκύριακο, συγκεκριμένες αργίες και κατά τις θερινές διακοπές.
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2004/38/ΕΚ προβλέπει ρητά ότι το δικαίωμα διαμονής συζύγου πολίτη της Ευρωπαικής Ένωσης διατηρείται, ακόμα και μετά την έκδοση διαζυγίου, σε περιπτώσεις όπου ο σύζυγος που δεν είναι υπήκοος κράτους μέλους απολαμβάνει το δικαίωμα επικοινωνίας με τα ανήλικα τέκνα του και οι επισκέψεις πραγματοποιούνται στο κράτος μέλος δυνάμει διατάγματος δικαστηρίου.
Στις 19/2/08 ο αιτητής υπέβαλε, μέσω των δικηγόρων του, αίτηση για χορήγηση του «Δελτίου διαμονής μέλους της οικογένειας πολίτη της Ένωσης» δυνάμει της Οδηγίας 2004/38/ΕΚ, μαζί με όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
Περί τον Ιούνιο του 2008 ο αιτητής έλαβε μέσω των δικηγόρων του επιστολή της καθ' ης η αίτηση ημερ. 17/6/08, η οποία τον πληροφορούσε ότι το αίτημά του ημερ. 17/6/08 εξετάζεται. Στη συνέχεια η καθ' ης η αίτηση με επιστολή της ημερ. 7/7/08, απευθυνόμενη στους δικηγόρους του αιτητή, τους πληροφόρησε ότι το αίτημα δεν μπορεί να ικανοποιηθεί. Συγκεκριμένα η επιστολή διαλαμβάνει τα ακόλουθα:
«Έχω οδηγίες να αναφερθώ στην επιστολή σας με ημερ. 19/2/08 σχετικά με το πιο πάνω θέμα και σας πληροφορώ ότι το αίτημα σας δεν μπορεί να ικανοποιηθεί γιατί δεν εμπίπτει στις πρόνοιες του Νόμου για ευρωπαίους πολίτες περί του Δικαιώματος των Πολιτών της Ένωσης και των Μελών των Οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στη Δημοκρατία.
Το καθεστώς παραμονής του κυρίου Richard Dugan στη Δημοκρατία διέπεται από τον περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμο και όχι από το Νόμο για Ευρωπαίους Πολίτες. Σχετικό είναι το άρθρο 2 του εν λόγω Νόμου όπου δίδεται η ακόλουθη ερμηνεία:
«Πολίτης της Ένωσης» σημαίνει κάθε πρόσωπο που έχει την ιθαγένεια του κράτους/μέλους της Ε.Ε., άλλου από τη Δημοκρατία».
Αποτέλεσμα των πιο πάνω ήταν η καταχώρηση, στις 19/9/08, της παρούσας προσφυγής.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Ενώ η προσφυγή είχε επιδοθεί στην καθ' ης η αίτηση από τις 7/10/08 και ορίστηκε για πρώτη εμφάνιση στις 1/12/08 και υπήρχε εμφάνιση από το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, έκτοτε ζητούνταν παρατάσεις για καταχώρηση ένστασης. Έτσι η υπόθεση αναβλήθηκε για το σκοπό αυτό στις 15/1/09, 17/2/09, και 19/3/09, χωρίς να καταχωρηθεί η ένσταση. Στις 19/3/09 η δικηγόρος της Δημοκρατίας ζήτησε ξανά παράταση ενός μηνός και το Δικαστήριο όρισε την υπόθεση για τις 3/6/09 με τις εξής οδηγίες: «Παρόλο που έδωσα αρκετές παρατάσεις, θα δεχθώ το αίτημα. Η υπόθεση ορίζεται για οδηγίες στις 3/6/09 και ώρα 8.30 π.μ. Η ένσταση των καθών η αίτηση να καταχωρηθεί σε ένα μήνα από σήμερα. Είτε καταχωρηθεί η ένσταση ως ανωτέρω, είτε δεν καταχωρηθεί, σε 6 εβδομάδες μετά η πλευρά του αιτητή να καταχωρήσει την αγόρευση της.»
Δεν καταχωρήθηκε ούτε μέχρι τις 3/6/09 η ένσταση και το Δικαστήριο, αφού απέρριψε αίτημα της καθ' ης η αίτηση για νέα παράταση και ταυτόχρονα επέτρεψε στους δικηγόρους του αιτητή να καταχωρήσουν τη γραπτή τους αγόρευση η οποία ήταν έτοιμη, όρισε την υπόθεση στις 27/6/09 απλώς για παρουσίαση του διοικητικού φακέλου οπότε και επιφυλάχθηκε η απόφαση, χωρίς να ακουστεί η πλευρά της καθ' ης η αίτηση.
Οι ευπαίδευτοι δικηγόροι του αιτητή εισηγήθηκαν τους εξής λόγους ακύρωσης της προσβαλλόμενης απόφασης: (α) παραβίαση ρητών νομοθετικών προνοιών, (β) πλάνη περί τα πράγματα και το νόμο, (γ) παράλειψη διεξαγωγής δέουσας έρευνας σε συνάρτηση με κατάχρηση εξουσίας, (δ) έλλειψη επαρκούς αιτιολογίας και (ε) παραβίαση του δικαιώματος ακρόασης.
ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ
Ήταν η εισήγηση της πλευράς του αιτητή ότι εφόσον δεν καταχωρήθηκε ένσταση, τότε αυτός είναι αρκετός λόγος για ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης. Επικαλέστηκε τις υποθέσεις Andreas Lambrou v. The Republic (1970) 3 C.L.R. 75, (Τριανταφυλλίδης, Δ., όπως ήταν τότε) και Gelmaco Trading Ltd. v. Δημοτικού Συμβουλίου Πάφου, υποθ. Αρ. 688/02 ημερ. 30/5/03 (Κωνσταντινίδης Δ.).
Ενόψει του τεκμηρίου κανονικότητας των διοικητικών πράξεων (presumption of regularity of administrative acts) είμαι της άποψης ότι η παράλειψη της Δημοκρατίας (και γενικά ενός καθ' ου η αίτηση) να καταχωρήσει ένσταση και να υπερασπίσει την υπόθεση, δεν οδηγεί αυτόματα σε απόφαση υπέρ του αιτητή, σε ακύρωση δηλαδή της προσβαλλόμενης απόφασης. Ενόψει της φύσης της δικαιοδοσίας με βάση το Άρθρο 146 του Συντάγματος, το Δικαστήριο έχει υποχρέωση να αναθεωρήσει την νομιμότητα της απόφασης. Βέβαια η παράλειψη καταχώρησης ένστασης, μπορεί να ληφθεί σοβαρά υπόψη υπέρ του αιτητή, ιδιαίτερα εκεί, που λόγω απουσίας ένστασης, τα γεγονότα μένουν αναντίλεκτα όπως τα ισχυρίζεται ο αιτητής και αυτά δικαιολογούν την υπέρ του απόφαση. Αυτό άλλωστε υποστηρίζεται και από τις προαναφερθείσες υποθέσεις που επικαλέστηκαν οι ευπαίδευτοι συνήγοροι του αιτητή.
Στην υπόθεση Andreas Lambrou v. The Republic, πιο πάνω, σελ. 79 λέχθηκαν τα ακόλουθα:
«A recourse under a jurisdiction such as that provided for under Article 146 of the Constitution is made, in effect, against the act or decision wich is its subject-matter; it is not made as against any party, as such (see, also, Cyprus Transport Co. Ltd. and Another (No.1) and the republic (1969) 3 C.L.R. 501). It follows from this premise that abasence of any party need not prevent the Court from examining, the validity of the subject-matter of a recourse (see Tsatsos on the Recourse for Annulment, 2nd edition, p. 238).
Having, therefore, heard counsel for the Applicant and nobody having, as yet, appeared for the Respondent, I think that it is, indeed, proper (in view, too, of the past attitude of the Respondent towards the application for transfer of the Applicant and the failure of Respondent to even file an Opposition in the present recourse) to proceed, at once, to decide on the validity of the sub judice decision on the material that exists before me and in spite of the absence of the Respondent from today´s hearing."
Παρομοίως και στην υπόθεση Gelmako Trading Ltd. v. Δημοτικού Συμβουλίου Πάφου, πιο πάνω, σελ. 2, αφού πρώτα σχολιάζεται το γεγονός ότι παρά τις ευκαιρίες που τους δόθηκαν, οι καθ' ων η αίτηση έδειξαν αδιαφορία στο να υπερασπίσουν την υπόθεση, λέχθηκαν τα ακόλουθα:
«Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι από ένα σημείο και μετά οι καθών η αίτηση, φορέας δημόσιας εξουσίας προς το δημόσιο συμφέρον, επέδειξαν αδιαφορία για τη δικαστική διαδικασία. Η παράλειψη της διοίκησης να εμφανιστεί, να καταθέσει ένσταση, ή να προσκομίσει το φάκελο, επανειλημμένα οδήγησαν στην ακύρωση προσβαλλόμενης απόφασης. Εδώ η προσφυγή αφορά σε παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας, τα δεδομένα όπως τα παραθέτουν οι αιτητές προκύπτει ότι είναι παραδεκτά, οι καθών η αίτηση αναγνώρισαν πως δεν εκπλήρωσαν οφειλόμενο καθήκον τους και δε νομίζω πως χρειάζεται να επεκταθώ σε οτιδήποτε άλλο. Σημειώνω μόνο την απόφαση μου στην Εταιρεία Ακίνητα Ιωάννης Κυριακίδης Λτδ. ν. Δήμου Λευκωσίας, προσφ. Αρ. 76/95, ημερ. 8/9/97, η οποία αφορά σε παρόμοιο θέμα.»
Ενόψει των πιο πάνω, προχωρώ να εξετάσω την υπόθεση με βάση τα όσα έθεσαν ενώπιον μου οι συνήγοροι του αιτητή, σε συνδυασμό βέβαια και με το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου.
Θα εξετάσω πρώτα τους (α) και (β) λόγους γιατί τους θεωρώ συναφείς. Ο ισχυρισμός του αιτητή είναι ότι υπήρξε παραβίαση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2004/38/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με τα Δικαιώματα των Πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών-μελών. Υπήρξε, περαιτέρω, ισχυρισμός για παραβίαση του Συντάγματος, του Κυρωτικού Νόμου 35(ΙΙΙ)/2003 και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Θεμελιωδών Ελευθεριών.
Η Οδηγία 2004/38/ΕΚ της 29/4/04 αναγνωρίζει και διαφυλάττει το δικαίωμα των μελών της οικογένειας πολίτη Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανεξαρτήτως ιθαγένειας, να κυκλοφορούν ελεύθερα και να διαμένουν στα κράτη - μέλη και δη στο κράτος-μέλος υποδοχής, σεβόμενη το δικαίωμα της οικογενειακής ζωής.
Σύμφωνα με το Άρθρο 13 της Οδηγίας καθώς, επίσης, και με το Προοίμιο αυτής το δικαίωμα αυτό διατηρείται ακόμα και σε περίπτωση διαζυγίου.
Το Προοίμιο της Οδηγίας προβλέπει ότι:
«Θα πρέπει να παρέχεται νομική προστασία στα μέλη της οικογένειας σε περίπτωση θανάτου του πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαζυγίου, ακύρωσης του γάμου ή λήξης της καταχωρισμένης σχέσης..»
Το άρθρο 13 με τίτλο «Διατήρηση του δικαιώματος διαμονής από τα μέλη της οικογένειας σε περίπτωση διαζυγίου, ακύρωσης του γάμου ή λήξης της καταχωρισμένης συμβίωσης», στην έκταση που μας αφορά, προνοεί τα ακόλουθα:
«1...............
2. Με την επιφύλαξη του δεύτερου εδαφίου, το διαζύγιο, η ακύρωση του γάμου ή η λήξη της καταχωρισμένης συμβίωσης κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 2 παράγραφος 2 στοιχείο β) δεν συνεπάγεται απώλεια του δικαιώματος διαμονής των μελών της οικογένειας του πολίτη της Ένωσης τα οποία δεν είναι υπήκοοι κράτους μέλους, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
(α) αν ο γάμος ή η καταχωρισμένη συμβίωση διήρκησε, έως την έναρξη της διαδικασίας έκδοσης διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή την λήξη της καταχωρισμένης συμβίωσης κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 2 παράγραφος 2 στοιχείο β), τρία έτη τουλάχιστον, εκ των οποίων το ένα έτος στο κράτος μέλος υποδοχής, ή
(β) .......................ή
(γ) .......................ή
(δ) αν ο(η) σύζυγος ή ο(η) σύντροφος που δεν είναι υπήκοος κράτους μέλους απολαύει, βάσει συμφωνίας μεταξύ των συζύγων ή των συντρόφων κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 2 παράγραφος 2 στοιχείο β), ή με δικαστική απόφαση, του δικαιώματος επικοινωνίας με ανήλικο τέκνο, υπό τον όρο ότι το δικαστήριο έκρινε ότι οι επισκέψεις πρέπει να πραγματοποιούνται στο κράτος μέλος υποδοχής και για όσο διάστημα απαιτείται.
Πριν από την απόκτηση του δικαιώματος μόνιμης διαμονής, το δικαίωμα διαμονής των ενδιαφερομένων εξακολουθεί να τελεί υπό την προϋπόθεση ότι μπορούν να αποδείξουν ότι είναι μισθωτοί ή μη μισθωτοί ή ότι διαθέτουν επαρκείς πόρους για τους ίδιους και τα μέλη της οικογένειας τους, ούτως ώστε να μην επιβαρύνουν κατά την διάρκεια της παραμονής τους το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας του κράτους μέλους υποδοχής, και ότι έχουν πλήρη ασφαλιστική κάλυψη ασθενείας στο κράτος μέλος υποδοχής, ..»
(Η υπογράμμιση είναι δική μου)
Από τα ενώπιον μου γεγονότα, που είναι αναντίλεκτα, προκύπτει ότι ο αιτητής ικανοποιεί τα πιο πάνω κριτήρια. Κατ' αρχή, η χρονική περίοδος του εδαφίου (α) υπερκαλύπτεται αφού ο αιτητής ήταν νυμφευμένος με την πρώην σύζυγο του για περίοδο 16 ετών, ήτοι από το 1989 μέχρι το Μάρτιο του 2005 (ημερομηνία έναρξης της διαδικασίας διαζυγίου), 5 χρόνια εκ των οποίων διέμενε νόμιμα στην Κύπρο.
Η διαζευκτική προϋπόθεση του άρθρου 13(δ) της Οδηγίας επίσης ικανοποιείται. Ο αιτητής έχει εξασφαλίσει με δικαστική απόφαση το δικαίωμα επικοινωνίας στη Δημοκρατία με τα τρία ανήλικα τέκνα του (παραρτήματα 3 και 4 στην προσφυγή).
Περαιτέρω ικανοποιείται και η επιφύλαξη του άρθρου 13 αναφορικά με τους επαρκείς οικονομικούς πόρους του αιτητή να συντηρεί τόσο τον εαυτό του όσο και την οικογένεια του και την πλήρη σε Κύπρο και εξωτερικό κάλυψη υγείας (παραρτήματα 6, 9, 10 και 11 στην προσφυγή).
Ο αιτητής, ο οποίος είναι ιερέας της Ιεραποστολικής Εκκλησίας και μισθοδοτείται από την Οργάνωση World Partners USA και την Ιεραποστολική Εκκλησία, έχει επαρκείς πόρους για να συντηρεί τόσο τον εαυτό του όσο και την οικογένεια του, παράμετρος η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για έγκριση του αιτήματος του και/ή για διατήρηση του δικαιώματος παραμονής δυνάμει της Οδηγίας 2004/38/ΕΚ. Συγκεκριμένα ο αιτητής καταβάλλει ως διατροφή €600 (ΛΚ350) μηνιαίως όπως επίσης και το ήμισυ των σχολικών διδάκτρων των παιδιών του, τα οποία φοιτούν σε ιδιωτικό σχολείο της Λευκωσίας. Λανθασμένα η καθ' ης η αίτηση δεν έλαβε τα πιο πάνω υπόψη στην έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης.
Είναι φανερό από τα ανωτέρω ότι εσφαλμένα η καθ' ης η αίτηση θεώρησε ότι η υπόθεση του αιτητή δεν καλύπτεται από την προαναφερθείσα οδηγία και ότι εφαρμογή έχει μόνο ο περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμος Κεφ. 105. Το πνεύμα και το γράμμα της Οδηγίας είναι σαφές. Ο σύζυγος πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος δεν είναι ο ίδιος υπήκοος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διατηρεί το δικαίωμα διαμονής στο κράτος-μέλος υποδοχής υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τις οποίες ο αιτητής στην παρούσα περίπτωση πληροί.
Ενόψει των πιο πάνω η προσφυγή επιτυγχάνει με €1.200 έξοδα εναντίον της καθ' ης η αίτηση.
Η προσβαλλόμενη πράξη ακυρώνεται σύμφωνα με το Άρθρο 146.4(β) του Συντάγματος.
Μ. Φωτίου, Δ.
/ΚΑς