|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ.1350/2007)
17 Σεπτεμβρίου, 2009
[Κ. ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤA AΡΘΡA 24, 25, 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
1. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΣ,
2. ΙΓΝΑΤΙΑ ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΥ,
3. ΙΟΥΛΙΑ ΚΟΙΛΙΑΡΗ,
Αιτητές,
ΚΑΙ
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ΄ου η Αίτηση.
- - - - - - -
Α. Πετουφάς, για τους Αιτητές.
Θ. Πιπερή, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
- - - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Οι δύο πρώτοι αιτητές είναι οι ιδιοκτήτες δύο τεμαχίων γης στον Άγιο Δομέτιο Λευκωσίας, εντός των οποίων είχαν ανεγερθεί κατοικίες τις οποίες ενοικιάζει η τρίτη αιτήτρια, χρησιμοποιώντας τις ως γηροκομείο. Η προσπάθεια των αιτητών να εξασφαλίσουν τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας για αναγκαίες μετατροπές στις υφιστάμενες κατοικίες και άδεια αλλαγής της χρήσης τους από κατοικίες σε γηροκομείο, άρχισε από νωρίς το 2003 και πέρασε διαδοχικά και επαναληπτικά μέσα από διαδικαστικές και δικαστικές ατραπούς, χωρίς ακόμα να έχει περατωθεί. Μετά την απόρριψη του σχετικού αιτήματός τους από την αρμόδια Πολεοδομική Αρχή και μετά την απόρριψη και ιεραρχικής προσφυγής από την αρμόδια Υπουργική Επιτροπή, οι αιτητές προσέβαλαν την ορθότητα και/ή νομιμότητα της μη χορήγησης προς αυτούς των ζητουμένων αδειών με την προσφυγή αρ. 1051/2004. Με την απόφασή του που εκδόθηκε στις 17.3.2006, το Ανώτατο Δικαστήριο ακύρωσε την προσβληθείσα απόφαση των καθ΄ων η αίτηση για λόγους οι οποίοι ανάγονται στη μη διεξαγωγή δέουσας έρευνας οφειλομένης σε πραγματική και/ή νομική πλάνη. Ακολούθησε διαδικασία επανεξέτασης του θέματος από την Υπουργική Επιτροπή η οποία, αφού ζήτησε και πήρε τις απόψεις της Πολεοδομικής Αρχής, του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και τις θέσεις του Δήμου Αγίου Δομετίου, μελέτησε ξανά το όλο θέμα, υπό το φως και της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Το αποτέλεσμα αυτής της επανεξέτασης δεν ήταν διαφορετικό από το πρώτο, αφού και πάλι απορρίφθηκε η ασκηθείσα ιεραρχική προσφυγή των αιτητών, σε συνεδρίαση της Επιτροπής, ημερομηνίας 21.6.2007. Αυτή, την απορριπτική και πάλιν για το αίτημά τους απόφαση των καθ΄ων η αίτηση, προσβάλλουν τώρα οι αιτητές μέσω της παρούσας προσφυγής.
Αποτελεί τον κύριο άξονα των λόγων ακύρωσης που εγείρουν τώρα οι αιτητές, ο ισχυρισμός τους ότι, παρά την ακυρωτική απόφαση του Δικαστηρίου και κυρίως παρά τους λόγους της ακύρωσης της προηγούμενης απόφασης, οι καθ΄ων η αίτηση παρέλειψαν και πάλι να διεξαγάγουν τη δέουσα έρευνα, την έλλειψη της οποίας είχε εντοπίσει το Δικαστήριο, και κατ΄ αυτό τον τρόπο, παρέλειψαν να συμμορφωθούν προς το δεδικασμένο, το οποίο δημιουργήθηκε με την προηγηθείσα επί του θέματος απόφαση του Δικαστηρίου.
Ο ισχυρισμός περί μη διεξαγωγής περαιτέρω και/ή δέουσας έρευνας και η μη συμμόρφωση προς την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Είναι ο κύριος ισχυρισμός των αιτητών ότι οι καθ΄ων η αίτηση βάσισαν τη νέα απόφασή τους κατόπιν της επανεξέτασης, στους ίδιους δύο από τους λόγους για τους οποίους το Ανώτατο Δικαστήριο είχε διαπιστώσει ανεπαρκή έρευνα, χωρίς και πάλι να προβούν στην απαιτούμενη έρευνα για τη διακρίβωση των στοιχείων τα οποία το Δικαστήριο είχε εντοπίσει ότι δεν είχαν ερευνηθεί και/ή αιτιολογηθεί με επάρκεια.
Το σχετικό απόσπασμα από την προσβαλλόμενη απόφαση - αποτέλεσμα επανεξέτασης των καθ΄ων η αίτηση, καταδεικνύει ότι οι καθ΄ων η αίτηση, μετά που μελέτησαν νέο σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών, το περιεχόμενο της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου και τις απόψεις της Πολεοδομίας,
".και ειδικότερα τη διαπίστωση ότι, λόγω του μεγέθους του τεμαχίου, της θέσης και του σχήματος της υφιστάμενης οικοδομής, η αιτούμενη ανάπτυξη δεν μπορεί να εγκριθεί, γιατί δεν φαίνεται να υπάρχει δυνατότητα ικανοποίησης των απαιτήσεων που αφορούν τους χώρους στάθμευσης (αριθμός και τρόπος λειτουργίας των χώρων στάθμευσης) και της απαιτούμενης ράμπας για τη διακίνηση αναπήρων, ώστε να αποφευχθεί η επιβάρυνση του οδικού δικτύου της περιοχής και τυχόν επηρεασμός των ανέσεων των περιοίκων, οι οποίοι έχουν ήδη διατυπώσει τις έντονες αντιρρήσεις τους ενόψει των προβλημάτων που δημιουργούνται από την παράνομη λειτουργούσα ανάπτυξη.".
Όπως ορθά διατυπώνουν οι αιτητές στη γραπτή αγόρευσή τους, η νέα απορριπτική απόφαση των καθ΄ων η αίτηση εδράζεται σε δύο λόγους:
α. Στο θέμα του προβλήματος με τους χώρους στάθμευσης και τη ράμπα αναπήρων, και,
β. Στο θέμα της επιβάρυνσης του οδικού δικτύου της περιοχής και του επηρεασμού των ανέσεων των περιοίκων οι οποίοι προέβαλαν αντιρρήσεις.
Όμως, και τα δύο αυτά θέματα είχαν επίσης εγερθεί, εξετασθεί και αποφασισθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο στην προαναφερθείσα προσφυγή των αιτητών με αρ. 1501/2004. Συγκεκριμένα, ως προς το θέμα των χώρων στάθμευσης, αυτό είχε αποτελέσει ένα από τους λόγους απόρριψης του αιτήματος των αιτητών, εφόσον η Πολεοδομική Αρχή είχε κρίνει ότι:
"(β) για την προτεινόμενη ανάπτυξη απαιτούνται 4 χώροι στάθμευσης ενώ προτείνονται 2 οι οποίοι δεν γίνονται αποδεκτοί γιατί δεν ικανοποιούν τις πρόνοιες της παρα. 23(ε) του Παραρτήματος Γ των Τοπικών Σχεδίων."
Ως προς αυτό το θέμα, το Ανώτατο Δικαστήριο στην προηγούμενη ακυρωτική του απόφαση είχε κρίνει ότι αυτή η πτυχή της απορριπτικής απόφασης των καθ΄ων η αίτηση, η οποία είχε υιοθετήσει την άποψη της Πολεοδομίας, δεν είχε δεόντως διερευνηθεί και/ή αιτιολογηθεί. Όπως είχε παρατηρήσει το Δικαστήριο, στη σελίδα 6 της απόφασής του, σχετικά με την επίκληση από τους καθ΄ων η αίτηση της πρόνοιας του Τοπικού Σχεδίου:
"Δεν προχωρούν όμως να επεξηγήσουν και αιτιολογήσουν ποια από τις πρόνοιες της παρα. 23(ε) δεν ικανοποιούν οι προτεινόμενοι δύο χώροι στάθμευσης. Η παρα. 23(ε) περιλαμβάνει δύο υποπαραγράφους που αναφέρονται στον γενικό κανόνα και τρεις υποπαραγράφους που αναφέρονται στις εξαιρέσεις από το γενικό κανόνα. Οι εξαιρέσεις επιτρέπουν τα όσα απαγορεύει ο γενικός κανόνας. Συνακόλουθα, οι καθ΄ων η αίτηση έπρεπε να επεξηγήσουν όχι μόνο γιατί οι προτεινόμενοι δύο χώροι στάθμευσης δεν ικανοποιούν τον γενικό κανόνα, αλλά και γιατί δεν ικανοποιούν τις εξαιρέσεις ή οποιεσδήποτε από αυτές. Ενδεχομένως οι προτεινόμενοι από τους αιτητές δύο χώροι στάθμευσης να ενέπιπταν στην εξαίρεση των υποπαργράφων (i) και (ii) της παρ. 23(ε)."
Σε σχέση με το θέμα τούτο, οι καθ΄ων η αίτηση στη γραπτή αγόρευσή τους αντιπροβάλλουν ότι οι λόγοι άρνησης των καθ΄ων η αίτηση διατυπώνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να απαντώνται με σαφήνεια τα ερωτήματα που τέθηκαν με την ακυρωτική απόφαση. Σημειώνουν επίσης, ότι την ανεπάρκεια των χώρων στάθμευσης την έχουν αναγνωρίσει οι αιτητές, οι οποίοι, σε σχέση με τις αιτήσεις τους, υπέβαλαν σχέδια σύμφωνα με τα οποία προτεινόταν κατεδάφιση μέρους της οικοδομής, ώστε να μπορούν να δημιουργηθούν οι απαιτούμενοι 4 χώροι στάθμευσης και να λειτουργούν όπως καθορίζεται στην παρα. 23(ε) του Παραρτήματος Γ του Τοπικού Σχεδίου.
Ως προς αυτό δε το θέμα, οι καθ΄ων η αίτηση υποβάλλουν ότι ισχύει εδώ η αρχή σύμφωνα με την οποία είναι ανεπίτρεπτη η επιδοκιμασία και ταυτόχρονη αποδοκιμασία πράξεων της διοίκησης προς το σκοπό θεμελίωσης εννόμου συμφέροντος. (Βλ. π.χ. Ραφτόπουλος ν. Δημοκρατίας, ΑΕ2848, ημερομηνίας 22.4.2002 και Ρ. Βραχίμης ν. Δημοκρατίας, ΑΕ2435, ημερομηνίας 25.9.2000).
Σε σχέση με τις πιο πάνω εισηγήσεις θα πρέπει να παρατηρήσω ότι διαφωνώ πλήρως με τις θέσεις των καθ΄ων η αίτηση, ενώ κρίνω ότι οι θέσεις των αιτητών με βρίσκουν πλήρως σύμφωνο. Όπως προκύπτει από την επίδικη απόφαση, που ήταν το αποτέλεσμα επανεξέτασης, κανένα από τα θέματα που έθιξε το Δικαστήριο και που στοιχειοθετούσαν έλλειψη έρευνας δεν φαίνεται να απαντήθηκε με τη νέα απόφαση και/ή να ερευνήθηκε δεόντως αυτή τη φορά. Το θέμα των χώρων στάθμευσης απλά παρέμεινε το ίδιο και επανήλθε στη νέα απόφαση, χωρίς καμιά εξήγηση ως προς το γιατί δεν μπορούσε ή έπρεπε να θεωρηθεί η περίπτωση των αιτητών ότι ενέπιπτε σε μια από τις εξαιρέσεις των προνοιών του Τοπικού Σχεδίου. Η δικαστική απόφαση φαίνεται να παραγνωρίστηκε πλήρως επ΄ αυτής της πτυχής. Το ότι δε οι διοικούμενοι, υπό το βάρος της πάσχουσας και επαναληπτικώς πάσχουσας απόφασης και εμμονής των καθ΄ων η αίτηση, οδηγήθηκαν σε εναλλακτικές και επιβαρυντικές για τους ίδιους λύσεις χωρίς να διερευνηθούν επαρκώς οι αρχικές τους προτάσεις, όχι μόνο δεν αφαιρεί, αλλά προσθέτει στα δικαιώματά τους και στην ανάγκη διάγνωσης της παραβίασής τους.
Χωρίς δυσκολία κρίνω ότι δεν υπήρξε συμμόρφωση προς τη δικαστική απόφαση ως προς το θέμα της ελλιπούς διερεύνησης του θέματος των χώρων στάθμευσης.
Ως προς το δεύτερο θέμα, αυτό δηλαδή του λόγου απόρριψης που αφορούσε στο οδικό δίκτυο της περιοχής και τις ανέσεις των περιοίκων, το Δικαστήριο στην προηγούμενη απόφασή του είχε και εδώ διαπιστώσει την έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, έχοντας αναφέρει και τα εξής στη σελίδα 7 της απόφασής του:
"Όσον αφορά τον τέταρτο λόγο απόρριψης της άδειας με αρ. (543) παρατηρώ ότι αυτός δε φαίνεται να διερευνήθηκε στην απαιτούμενη έκταση ώστε τόσο η Πολεοδομική Αρχή όσο και η Υπουργική Επιτροπή να σχηματίσουν δική τους γνώμη ως προς την ορθότητα ή το εύλογο των απόψεων του Δήμου Αγίου Δομετίου και/ή ορθότητα ή το εύλογο των γραπτών παραπόνων των περιοίκων."
Σύμφωνα με τους αιτητές, οι καθ΄ων η αίτηση παραβίασαν τις αρχές της ορθής επανεξέτασης και σε σχέση με αυτό το θέμα. Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω και με αυτή την εισήγηση. Όπως προκύπτει από το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν υπόψη του Δικαστηρίου και ειδικότερα εκείνων που αφορούν στην επανεξέταση του θέματος από τους καθ΄ων η αίτηση, οι καθ΄ων η αίτηση, κατά τη διαδικασία επανεξέτασης, όχι μόνο δεν προέβηκαν σε οποιανδήποτε περαιτέρω ή καλύτερη διερεύνηση των απόψεων του Δήμου και της ορθότητας των παραπόνων περιοίκων, αλλ΄ αρκέστηκαν και πάλι στα ίδια στοιχεία. Μάλιστα ενώ την προηγούμενη φορά οι απόψεις του Δήμου Αγίου Δομετίου είχαν υποβληθεί γραπτώς, αυτή τη φορά, απλά διαβιβάστηκαν και έγιναν δεκτές από τους καθ΄ων η αίτηση με μια τηλεφωνική επικοινωνία, κατά την οποία δηλώθηκε απλά ότι εμμένουν στις απόψεις τους. Οι δε διαμαρτυρίες και/ή αντιρρήσεις των περιοίκων, παρά τις σχετικές υποδείξεις του Δικαστηρίου, ούτε διερευνήθηκαν, ούτε καμιά προσπάθεια έγινε για την επαλήθευση ή διακρίβωση του βάσιμού τους.
Εν συντομία, εδώ παρουσιάζεται η εικόνα της πλήρους παραγνώρισης των υποδείξεων του Δικαστηρίου οι οποίες έγιναν στο πλαίσιο της ακυρωτικής απόφασής του. Και αυτά, παρά τις αυτονόητες επιταγές της νομολογίας σύμφωνα με τις οποίες, τα διοικητικά όργανα δεσμεύονται να συμμορφώνονται προς το δεδικασμένο της ακυρωτικής απόφασης. (Βλ. π.χ. Αργυρού ν. Δημοκρατίας (2001) 3Β ΑΑΔ 639 και Χατζηλουκά ν. Δημοκρατίας (2001) 3Β ΑΑΔ 643). Όπως δε έχει επίσης τονιστεί στη νομολογία, είναι ανεπίτρεπτο για ένα διοικητικό όργανο να επαναλαμβάνει το σφάλμα της πρώτης του απόφασης κατά την επανεξέταση. Εάν δε το πράξει, διαπράττει παραβίαση του δεδικασμένου. (Βλ. Βασιλείου ν. Δήμου Παραλιμνίου (1999) 3 ΑΑΔ 695).
Για τους πιο πάνω λόγους, διαπιστώνεται και πάλι έλλειψη δέουσας έρευνας ως προς σημαντικές πτυχές στην προσβαλλόμενη απόφαση και ταυτόχρονα εντοπίζεται αυτή τη φορά και παραβίαση της αρχής του δεδικασμένου.
Η προσφυγή συνακόλουθα επιτυγχάνει και η επίδικη απόφαση παραμερίζεται, με €1.200 έξοδα υπέρ των αιτητών, πλέον ΦΠΑ.
Κ. Κληρίδης,
Δ.
/ΧΤΘ