|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2008) 4 ΑΑΔ 413
6 Ιουνίου, 2008
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΑΤΖΗΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
Καθ' ου η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 281/2006)
Αναγκαστική Απαλλοτρίωση ― Η απαίτηση της διενέργειας τεχνοοικονομικής μελέτης, πριν την λήψη απόφασης για απαλλοτρίωση ― Περιστάσεις υπό τις οποίες κρίθηκε ότι δεν διενεργήθηκε η απαραίτητη μελέτη στην εξετασθείσα υπόθεση.
Ο αιτητής προσέφυγε κατά της απαλλοτρίωσης της ακίνητης ιδιοκτησίας του (μετά και από απόρριψη της ένστασής του κατά της σχετικής γνωστοποίησης).
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής διοίκησης, η διοίκηση δεν προχωρεί σε αναγκαστική απαλλοτρίωση, όταν ο σκοπός μπορεί να επιτευχθεί με άλλο λιγότερο επαχθές μέτρο. Οι αρχές χρηστής διοίκησης, επιβάλουν στη διοίκηση υποχρέωση όπως ετοιμάζει ολοκληρωμένη μελέτη, ώστε να διαφανεί ο καλύτερος και λιγότερο επαχθής τρόπος για υλοποίηση του σκοπού.
Μετά από εξέταση των διοικητικών φακέλων, δεν διαπιστώνεται εν προκειμένω ύπαρξη οποιουδήποτε εγγράφου, που να δεικνύει ότι οι καθ' ων η αίτηση πριν λάβουν την προσβαλλόμενη απόφαση προέβησαν σε εμπεριστατωμένη μελέτη για το ζήτημα. Οι επιστολές που ανταλλάχθηκαν μεταξύ των διαφόρων κυβερνητικών αρμοδίων, και με τις οποίες απλώς αναφέρονται στο πρόβλημα και στην αναγκαιότητα της κατασκευής στίβου και γηπέδου, δεν συνιστούν την απαιτούμενη από τις αρχές του διοικητικού δικαίου μελέτη.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Μεστάνα κ.ά. ν. Δημοτικού Συμβουλίου Αθηαίνου (1991) 4(Γ) Α.Α.Δ. 2288,
Δημοκρατία ν. Δημητριάδου κ.ά. (1998) 3 Α.Α.Δ. 777,
Σταυρίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 303,
Σπύρου ν. Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδιών κ.ά. (1998) 3 Α.Α.Δ. 307,
Δ. Ουζουνιάν & Μ. Σουλτανιάν και Σία Λτδ. ν. Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 639,
Latomia Estate Ltd κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2001) 3 Α.Α.Δ. 672.
Προσφυγή.
Δ. Καλλής, για τον Αιτητή.
Δ. Θεοδώρου (κα), για τον Καθ'ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Ο Προϊστάμενος Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού επεσήμανε, με επιστολή του στο Γενικό Διευθυντή, την αναγκαιότητα επέκτασης του υφιστάμενου γηπέδου του Γυμνασίου Κάτω Πύργου, μέσω απαλλοτρίωσης μέρους γειτονικών τεμαχίων.
Οι καθ' ων η αίτηση, ως απαλλοτριούσα αρχή, εξέδωσαν γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης, δυνάμει του Άρθρου 4 του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962 (Ν. 15/62), στον οποίο στη συνέχεια θα αναφέρομαι ως «ο Νόμος», αναφορικά με τα τεμάχια 613 και 614, Φ/Σχ. ΧV/MI/36 στο χωριό Κάτω Πύργος, Λευκωσίας. Η γνωστοποίηση δημοσιεύτηκε ως ατομική διοικητική πράξη με αρ. 1261 στην Επίσημη Εφημερίδα στις 3.12.2004 και διορθώθηκε με άλλη δημοσίευση στις 18.12.2004. Ταυτόχρονα, με τη γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης, ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού εξέδωσε διάταγμα επίταξης των επίδικων τεμαχίων, μέχρι τις 3.12.2005, για τον ίδιο σκοπό που αφορούσε η αρχική γνωστοποίηση.
Ο Αιτητής, με επιστολή των δικηγόρων του ημερομηνίας 3.12.2004 προς τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, μέσω του Επάρχου Λευκωσίας, υπέβαλε ένσταση κατά της γνωστοποίησης της απαλλοτρίωσης, σύμφωνα με το Άρθρο 4(1)(γ) του Νόμου.
Στις 11.8.2005 η αρμόδια Υπουργική Επιτροπή αφού εξέτασε την ένσταση του Αιτητή κατά της γνωστοποίησης απαλλοτρίωσης, αποφάσισε όπως απορρίψει την ένσταση. Στη συνέχεια, ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, ενεργώντας ως απαλλοτριούσα αρχή δυνάμει του Άρθρου 6 του Νόμου, εξέδωσε το προσβαλλόμενο διάταγμα απαλλοτρίωσης το οποίο δημοσιεύτηκε ως ατομική διοικητική πράξη, στην Επίσημη Εφημερίδα, στις 30.9.2005.
Ο Αιτητής με την παρούσα προσφυγή, προσβάλλει τη νομιμότητα του πιο πάνω διατάγματος απαλλοτρίωσης. Ως λόγους ακύρωσης, ο δικηγόρος του προώθησε δύο: Πρώτον, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει, αφού δεν προηγήθηκε της έκδοσης της η ετοιμασία της απαραίτητης τεχνο-οικονομικής μελέτης, με αποτέλεσμα η απόφαση να είναι το αποτέλεσμα έλλειψης δέουσας έρευνας. Δεύτερον, ότι η απόφαση είναι αναιτιολόγητη.
Η συνήγορος των καθ'ων η αίτηση, αρχικά προέβαλε δύο προδικαστικές ενστάσεις, τις οποίες αργότερα εγκατέλειψε.
Ο πρώτος λόγος ακυρώσεως ευσταθεί. Σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής διοίκησης, η διοίκηση δεν προχωρεί σε αναγκαστική απαλλοτρίωση όταν ο σκοπός μπορεί να επιτευχθεί με άλλο λιγότερο επαχθές μέτρο. (Βλ. Μεστάνα κ.ά. ν. Δημοτικού Συμβουλίου Αθηαίνου (1991) 4 Α.Α.Δ. 2288). Οι αρχές χρηστής διοίκησης, επιβάλουν στη διοίκηση υποχρέωση όπως ετοιμάζει ολοκληρωμένη μελέτη ώστε να διαφανεί ο καλύτερος και λιγότερο επαχθής τρόπος για υλοποίηση του σκοπού. (Βλ. Δημοκρατία ν. Ευγενίας Δημητριάδου κ.ά. (1998) 3 Α.Α.Δ. 777, 785 και Σταυρίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 303, 322). Στη Σπύρου ν. Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδιών κ.ά. (1998) 3 Α.Α.Δ. 307, 315, η απουσία ολοκληρωμένης μελέτης για τις ανάγκες της απαλλοτριούσας αρχής, οδήγησε στην ακύρωση της απαλλοτρίωσης, αφού θεωρήθηκε ότι δεν υπήρξε δέουσα έρευνα που να υποστυλώνει την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. (Βλ. επίσης, Δ. Ουζουνιάν & Μ. Σουλτανιάν και Σία Λτδ. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 639, 645. Σχετικά πρόσφατα ασχολήθηκε με το θέμα η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην απόφαση Latomia Estate Ltd κ.ά. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2001) 3 Α.Α.Δ. 672, 686, στην οποία επαναβεβαιώθηκε η θέση της νομολογίας ως εξής:-
«Έχει νομολογιακά καθιερωθεί ότι η Απαλλοτριούσα Αρχή δεν προχωρεί στη λήψη της απόφασης για απαλλοτρίωση παρά μόνο αφού προβεί στην εξέταση των σχεδίων του έργου που προσδιορίζουν τη φύση, την έκταση και τις ανάγκες του έργου για το οποίο διενεργείται η απαλλοτρίωση. Τα πιο πάνω πλαίσια υπαγορεύουν την ύπαρξη μιας ολοκληρωμένης μελέτης. (΄Ιδε Μεστάνας κ.ά. ν. Δημοτικού Συμβουλίου Αθηαίνου (Aρ. 2) (1992) 3 Α.Α.Δ. 185 και Σπύρου ν. Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδιών και Δήμου Κάτω Πολεμιδιών (1998) 3 Α.Α.Δ. 307)».
Μετά από εξέταση των διοικητικών φακέλων, δε διαπίστωσα την ύπαρξη οποιουδήποτε εγγράφου, που να δεικνύει ότι οι καθ' ων η αίτηση πριν λάβουν την προσβαλλόμενη απόφαση προέβησαν σε εμπεριστατωμένη μελέτη για το ζήτημα. Τώρα όσον αφορά τον ισχυρισμό που προβάλλει ο συνήγορος της Δημοκρατίας προς αντίκρουση του λόγου αυτού, κατά την άποψή μου οι επιστολές που ανταλλάχθηκαν μεταξύ των διαφόρων κυβερνητικών αρμοδίων, και με τις οποίες απλώς αναφέρονται στο πρόβλημα και στην αναγκαιότητα της κατασκευής του στίβου και γηπέδου, δεν συνιστούν την απαιτούμενη από τις αρχές του διοικητικού δικαίου μελέτη. Στην υπόθεση Δημοτικό Συμβούλιο Κάτω Πολεμιδιών κ.ά. (ανωτέρω), η Ολομέλεια επισημαίνει:-
«Από τα γεγονότα που έχουν παρουσιαστεί φαίνεται ότι οι εφεσίβλητοι προχώρησαν στη λήψη της απόφασης για την απαλλοτρίωση χωρίς να έχει προηγηθεί οποιαδήποτε έρευνα και ετοιμασία μελέτης της φύσης και λειτουργίας του έργου που θα ικανοποιούσε τις ανάγκες του Δημοτικού Συμβουλίου, που θα συμπεριελάμβανε μεταξύ άλλων και την έκταση του χώρου που θα ήταν αναγκαίος για τις πιο πάνω απαιτήσεις. Δεν υπάρχει τίποτε στα πρακτικά που να υποδεικνύει ότι εξετάστηκε η υλοποίηση του «σχεδίου» με όλα τα σχετικά σοβαρά οικονομικά επακόλουθα που θα επέφερε μια τέτοια απόφαση ούτε και η δυνατότητα πραγμάτωσης των σκοπών της απαλλοτρίωσης.»
Καταλήγοντας ότι:-
«Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω και ιδιαίτερα την έλλειψη ολοκληρωμένης μελέτης για τις ανάγκες του Δημοτικού Συμβουλίου που θα καθόριζαν τους αναγκαίους χώρους για την απαλλοτρίωση, την έλλειψη συζήτησης και εξέτασης αν το «σχέδιο» που ετοιμάστηκε ικανοποιούσε τις πιο πάνω απαιτήσεις, την έλλειψη οποιασδήποτε επαφής με τον Κηδεμόνα για την απόκτηση του Τουρκοκυπριακού τεμαχίου, έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι εφεσίβλητοι παρέλειψαν να προβούν στη δέουσα έρευνα που θα υποστήλωνε την επίδικη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.»
Ενόψει της διαπίστωσης περί έλλειψης δέουσας έρευνας, η προσφυγή επιτυγχάνει. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται με €1.200 έξοδα, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., υπέρ του Αιτητή.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.