ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
(2008) 4 ΑΑΔ 309
16 Μαΐου, 2008
[ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚA ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤAΓΜΑΤΟΣ
ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑ,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗΣ
ΒΟΗΘΕΙΑΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Yπόθεση Aρ. 1418/2006)
Διοικητικό Όργανο ― Συλλογικά Όργανα ― Πρακτικά ― Οι απαιτήσεις του Άρθρου 24 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν.158(Ι)/99) και η τήρησή τους στην κριθείσα περίπτωση.
Ερμηνεία ― Η αρχή της επικράτησης του ειδικού νόμου επί του γενικού ― Η περίπτωση του Ν.46(Ι)/2005 σε σχέση με τον Ν.158(Ι)/1999.
Εκτοπισθέντες ― Στεγαστική βοήθεια ― Ο περί Παροχής Στεγαστικής Βοήθειας σε Εκτοπισθέντες, Παθόντες και Άλλα Πρόσωπα Νόμος του 2005 (Ν.46(Ι)/05) ― Ερμηνεία των Άρθρων 4(1) και 11(1) του Νόμου.
Συνταγματικό Δίκαιο ― Αρχή της ισότητας ― Δεν εφαρμόζεται, εκεί όπου χωρούν εύλογες διαφοροποιήσεις.
Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο ― Μαρτυρία επί γεγονότων ― Η απαίτηση άδειας του Δικαστηρίου για προσαγωγή της.
Ο αιτητής προσέφυγε κατά της απόρριψης του αιτήματός του, να του μεταβιβασθεί η άδεια χρήσης οικίας στον Κυβερνητικό Οικισμό Αγίου Αθανασίου.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
1. Το πρακτικό της συνεδρίας της Επιτροπής της 28.3.2006 είναι σαφές και άρτιο, διατυπώνει δε με απόλυτη σαφήνεια την απόφαση που λήφθηκε. Ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις του Άρθρου 24 του Νόμου 158(Ι)/1999 όπως, επίσης, και τις απαιτήσεις του Άρθρου 6(3) του μεταγενέστερου Ειδικού Νόμου 46(Ι)/2005, ο οποίος και ήταν ο εφαρμοστέος Νόμος στην περίπτωση του αιτητή.
2. Το Άρθρο 4(1) του Νόμου 46(Ι)/2005 προνοεί για την ίδρυση Επιτροπής Στεγαστικής Βοήθειας, με αρμοδιότητα να εξετάζει αιτήσεις και να αποφασίζει για την παροχή στεγαστικής βοήθειας σε πρόσωπα που δικαιούνται σε αυτή, με βάση το Νόμο. Αυτή η Επιτροπή ήταν και η αρμόδια για να εξετάσει το αίτημα του αιτητή. Η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής Επιλογής και Κριτηρίων δεν έχει τέτοια αρμοδιότητα. Όσον αφορά το γεγονός ότι στα πρακτικά της 28.3.2006 γίνεται αναφορά σε "Κλιμάκιο" της Επιτροπής Στεγαστικής Βοήθειας, αυτό δεν έχει οποιαδήποτε ουσιαστική σημασία. Όπως προκύπτει από τα πρακτικά της 28.3.2006, το "Κλιμάκιο" της Επιτροπής Στεγαστικής Βοήθειας δεν ήταν τίποτε άλλο παρά αυτή τούτη η Επιτροπή Στεγαστικής Βοήθειας, με πλήρη και νόμιμη σύνθεση, όπως αυτή προβλέπεται στο Άρθρο 4(2)(α) έως (δ) του Νόμου 46(Ι)/2005.
3. Από τα στοιχεία που είχε ενώπιόν της η Επιτροπή, εύλογα κατέληξε ότι τα γεγονότα που επικρατούσαν κατά την ημερομηνία εξέτασης της αίτησης ήταν τέτοια που δικαιολογούσαν την επίδικη απόφαση.
4. Η αρχή της ισότητας εφαρμόζεται τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών. Δεν εφαρμόζεται, εκεί όπου χωρούν εύλογες διαφοροποιήσεις των διαφόρων περιπτώσεων.
5. Τα όσα αναφέρονται στις αγορεύσεις του δικηγόρου του αιτητή, με σκοπό να τεκμηριώσουν γεγονότα, αποτελούν θέματα μαρτυρίας, τα οποία και δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη, χωρίς να έχει προηγουμένως προσαχθεί, με την άδεια του Δικαστηρίου, σχετική μαρτυρία. Κάτι που δεν έγινε.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Βραχίμης ν. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 1233,
Παναγιώτου ν. Δημοκρατίας (1994) 4 Α.Α.Δ. 399.
Προσφυγή.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Αιτητή.
Μ. Θεοκλήτου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Ο αιτητής είναι εκτοπισμένος από τη Μόρφου. Παντρεύτηκε το 1998. Η σύζυγός του, από την Πάφο, δεν είναι εκτοπισμένη. Με επιστολή του ημερομηνίας 11.11.2005, ο αιτητής υπέβαλε αίτημα μεταβίβασης της άδειας χρήσης της οικιστικής μονάδας του Κυβερνητικού Οικισμού Αγίου Αθανασίου, στο όνομά του, ως του μόνου πλέον δικαιούχου, εφόσον η μητέρα του είχε αποβιώσει νωρίτερα εντός του 2005. Η εν λόγω οικιστική μονάδα (ισόγεια κατοικία, τριών υπνοδωματίων) είχε παραχωρηθεί το 1977 στη μητέρα του αιτητή, στη δε παραχώρησή της είχε συμπεριληφθεί τόσο ο αιτητής όσο και ο αδελφός του Μιχάλης. Εν τω μεταξύ, ο Μιχάλης μετανάστευσε στην Αυστραλία.
Στα πλαίσια εξέτασης του αιτήματός του, ο αιτητής κλήθηκε σε συνέντευξη. Του ζητήθηκε, μεταξύ άλλων, να προσκομίσει διάφορα στοιχεία και έγγραφα, πράγμα που έπραξε. Προέκυψαν τα ακόλουθα: Ο αιτητής εργάζεται στη Λαϊκή Τράπεζα. Ως διεύθυνση διαμονής του δηλώνει την οδό Μ. Κάσιαλου 14, Κυβερνητικός Οικισμός Αγίου Αθανασίου, Λεμεσός. Η σύζυγός του, Ευρυδίκη Οδυσσέως, εργάζεται ως λογίστρια σε ιδιωτική εταιρεία στην Πάφο. Ως διεύθυνση διαμονής της δηλώνει το χωριό Έμπα Πάφου. Εντός οικοπέδου με αριθμό εγγραφής 9464, ιδιοκτησίας της συζύγου του αιτητή, υπάρχουν δύο κατοικίες. Στη μία διαμένουν οι γονείς της συζύγου του αιτητή.
Στις 28.3.2006 η Επιτροπή Στεγαστικής Βοήθειας (η Επιτροπή) αποφάσισε την απόρριψη του αιτήματος του αιτητή για να μεταβιβαστεί στο όνομά του η άδεια χρήσης της οικιστικής μονάδας του Κυβερνητικού Οικισμού Αγίου Αθανασίου ως μόνου δικαιούχου. Το σχετικό απόσπασμα από τα πρακτικά της Επιτροπής έχει ως εξής (Παράρτημα 7 στην Ένσταση):
"Απορρίπτεται το αίτημά του για να μεταβιβαστεί στο όνομα του η άδεια χρήσης της υπ' αρ. 14 κρατικής κατοικίας της οδού Μιχαήλ Κάσιαλου, του Κυβερνητικού Οικισμού Αγίου Αθανασίου στη Λεμεσό, γιατί δεν καλύπτεται από τα υφιστάμενα κριτήρια. Η σύζυγός του είναι κάτοχος δύο οικιών στην Έμπα, εκ των οποίων στην μία διαμένει η οικογένεια. Να του γίνει πρόταση όπως του παραχωρηθεί ολόκληρη η σημερινή οικονομική βοήθεια για το σπίτι που κατέχει η σύζυγός του, νοουμένου ότι θα παραδώσει την οικιστική μονάδα στην αρμόδια Αρχή."
Για την απόφαση της Επιτροπής ο αιτητής ενημερώθηκε με επιστολή ημερομηνίας 22.5.2006. (Παράρτημα 9 στην Ένσταση). Τα κριτήρια αναφορικά με τη μεταβίβαση της χρήσης οικιστικής μονάδας μετά το θάνατο των δικαιούχων γονέων στα παιδιά τους, καθορίστηκαν με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 60945, ημερομηνίας 19.10.2004. Η σχετική πρόνοια, στη βάση της οποίας λήφθηκε προφανώς η απόφαση της Επιτροπής, έχει ως εξής:
"Μετά το θάνατο των δικαιούχων γονέων, η άδεια χρήσης της οικιστικής μονάδας μπορεί να μεταβιβαστεί σε παιδί που συμπεριελήφθηκε στην άδεια χρήσης ή γεννήθηκε μετά την υπογραφή της εν λόγω άδειας με το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, εφόσον αυτό έχει την ιδιότητα του εκτοπισθέντος/παθόντος αλλά δεν είναι μόνιμος κάτοικος της μονάδας, νοουμένου ότι δεν έχει επωφεληθεί άλλης στεγαστικής βοήθειας και νοουμένου ότι θα εγκατασταθεί στην εν λόγω οικιστική μονάδα.
Σε περίπτωση που η οικιστική μονάδα των θανόντων γονέων ζητείται να μεταβιβαστεί στο όνομα εκτοπισθέντος/παθόντος παιδιού που συμπεριελήφθηκε στην άδεια χρήσης της οικιστικής μονάδας ή γεννήθηκε μετά την υπογραφή της εν λόγω άδειας με το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και που το ίδιο ή άλλο μέλος της οικογένειάς του κατέχει ιδιόκτητη οικιστική μονάδα στην οποία και διαμένει, η μονάδα του κυβερνητικού οικισμού δεν μπορεί να του μεταβιβαστεί. Μπορεί όμως να του παραχωρηθεί ολόκληρο το ποσό της οικονομικής βοήθειας έναντι της απόκτησης της ιδιόκτητης οικιστικής μονάδας, ανεξάρτητα από το χρόνο που αυτή αποκτήθηκε, νοουμένου ότι θα παραδώσει την οικιστική μονάδα των γονιών του στην αρμόδια Αρχή."
Με την παρούσα προσφυγή ο αιτητής επιδιώκει την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για μεταβίβαση της άδειας χρήσης της υπό συζήτηση οικιστικής μονάδας στον ίδιο, μετά το θάνατο της μητέρας του.
Προβάλλεται ως λόγος ακυρώσεως ότι η επίδικη απόφαση πάσχει λόγω ανυπαρξίας λεπτομερών πρακτικών, κατά παράβαση του Άρθρου 24 του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν.158(Ι)/1999). Ο λόγος αυτός δεν ευσταθεί. Το Άρθρο 6(3) του περί Παροχής Στεγαστικής Βοήθειας σε Εκτοπισθέντες, Παθόντες και Άλλα Πρόσωπα Νόμου του 2005 (Ν.46(Ι)/2005), ο οποίος, σε σχέση με το Νόμο 158(Ι)/1999, είναι μεταγενέστερος Ειδικός Νόμος (lex specialis) έχει ως εξής:
"Για τις εργασίες κάθε συνεδρίασης της Επιτροπής τηρούνται συνοπτικά πρακτικά με μέριμνα του Προέδρου και υπογράφονται από τον Πρόεδρο. Κάθε μέλος που είναι παρόν στη συνεδρίαση μπορεί να ζητήσει όπως οι απόψεις του, που είναι ουσιώδεις για τη λήψη της συγκεκριμένης απόφασης, καταχωρηθούν στα πρακτικά."
Έχω ήδη παραθέσει επί λέξει το πρακτικό της συνεδρίας της Επιτροπής της 28.3.2006. Θεωρώ ότι αυτό είναι σαφές και άρτιο, διατυπώνει δε με απόλυτη σαφήνεια την απόφαση που λήφθηκε. Ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις του Άρθρου 24 του Νόμου 158(Ι)/1999 όπως, επίσης, και τις απαιτήσεις του Άρθρου 6(3) του μεταγενέστερου Ειδικού Νόμου 46(Ι)/2005, ο οποίος και ήταν ο εφαρμοστέος Νόμος στην περίπτωση του αιτητή. Οι υποθέσεις Ρ. Βραχίμης ν. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 1233, και Α. Παναγιώτου ν. Δημοκρατίας (1994) 4 Α.Α.Δ. 399, τις οποίες επικαλέσθηκε συναφώς ο δικηγόρος του αιτητή, δεν είναι σχετικές, εφόσον, η μεν πρώτη αναφερόταν σε περίπτωση όπου η διοίκηση παρέλειψε να καταθέσει στο Δικαστήριο το διοικητικό φάκελο της υπόθεσης, η δε δεύτερη αφορούσε περίπτωση όπου δεν υπήρχαν οποιαδήποτε πρακτικά.
Όσον αφορά το Άρθρο 25 του Νόμου 158(Ι)/1999, στο οποίο γίνεται αναφορά από το δικηγόρο του αιτητή, σημειώνω ότι αυτό δεν έχει εφαρμογή στην παρούσα υπόθεση. Το Άρθρο 25 καθορίζει τον τρόπο λήψης αποφάσεων από τα συλλογικά όργανα. Το ίδιο καθορίζει και το Άρθρο 6(1) και (2) του Νόμου 46(Ι)/2005. Ούτε το ένα, ούτε το άλλο άρθρο θέτει οποιονδήποτε κανόνα αναφορικά με τα πρακτικά.
Προβάλλεται, επίσης, ως λόγος ακυρώσεως ότι το "Κλιμάκιο της Επιτροπής Στεγαστικής Βοήθειας", το οποίο έλαβε την επίδικη απόφαση, ήταν αναρμόδιο, καθότι αρμοδιότητα είχε η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής Επιλογής και Κριτηρίων. Η εισήγηση δεν είναι ορθή. Το Άρθρο 4(1) του Νόμου 46(Ι)/2005 προνοεί για την ίδρυση Επιτροπής Στεγαστικής Βοήθειας με αρμοδιότητα να εξετάζει αιτήσεις και να αποφασίζει για την παροχή στεγαστικής βοήθειας σε πρόσωπα που δικαιούνται σε αυτή, με βάση το Νόμο. Αυτή η Επιτροπή ήταν και η αρμόδια για να εξετάσει το αίτημα του αιτητή. Η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής Επιλογής και Κριτηρίων δεν έχει τέτοια αρμοδιότητα. Η Επιτροπή αυτή αναφέρεται στο Άρθρο 11(1) του Νόμου 46(Ι)/2005, είναι δε εξαμελής Συμβουλευτική Επιτροπή Κριτηρίων, η οποία υποβάλλει εισηγήσεις, μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών, προς το Υπουργικό Συμβούλιο για τα κριτήρια που θα πρέπει να εφαρμόζονται σε διάφορα στεγαστικά σχέδια για εκτοπισθέντες. Δεν έχει, επαναλαμβάνω, αρμοδιότητα να αποφασίζει επί αιτήσεων για παροχή στεγαστικής βοήθειας. Όσον αφορά το γεγονός ότι στα πρακτικά της 28.3.2006 γίνεται αναφορά σε "Κλιμάκιο" της Επιτροπής Στεγαστικής Βοήθειας, δεν βλέπω αυτό να έχει οποιαδήποτε ουσιαστική σημασία. Όπως προκύπτει από τα πρακτικά της 28.3.2006, το "Κλιμάκιο" της Επιτροπής Στεγαστικής Βοήθειας δεν ήταν τίποτε άλλο παρά αυτή τούτη η Επιτροπή Στεγαστικής Βοήθειας με πλήρη και νόμιμη σύνθεση, όπως αυτή προβλέπεται στο Άρθρο 4(2)(α) έως (δ) του Νόμου 46(Ι)/2005.
Άλλος λόγος ακυρώσεως που προβάλλεται είναι ότι η επίδικη απόφαση είναι προϊόν μη δέουσας έρευνας. Ούτε αυτός ο λόγος ευσταθεί. Είναι πρόδηλο ότι στην περίπτωση του αιτητή εφαρμοστέα ήταν η δεύτερη παράγραφος του κριτηρίου το οποίο έχω παραθέσει, σύμφωνα με την οποία "Σε περίπτωση που η οικιστική μονάδα των θανόντων γονέων ζητείται να μεταβιβαστεί στο όνομα εκτοπισθέντος/παθόντος παιδιού που συμπεριελήφθηκε στην άδεια χρήσης της οικιστικής μονάδας ή γεννήθηκε μετά την υπογραφή της εν λόγω άδειας με το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και που το ίδιο ή άλλο μέλος της οικογένειάς του κατέχει ιδιόκτητη οικιστική μονάδα στην οποία και διαμένει, η μονάδα του κυβερνητικού οικισμού δεν μπορεί να του μεταβιβαστεί. Μπορεί όμως να του παραχωρηθεί ολόκληρο το ποσό της οικονομικής βοήθειας έναντι της απόκτησης της ιδιόκτητης οικιστικής μονάδας, ανεξάρτητα από το χρόνο που αυτή αποκτήθηκε, νοουμένου ότι θα παραδώσει την οικιστική μονάδα των γονιών του στην αρμόδια Αρχή." (υπογραμμίσεις δικές μου). Αυτή ήταν η παράγραφος που εφαρμόστηκε από την Επιτροπή. Η έρευνα που διερευνήθηκε από την Επιτροπή κατέδειξε ότι η σύζυγος του αιτητή ήταν ιδιοκτήτρια δύο κατοικιών στην Έμπα της Πάφου, η μια δίπλα από την άλλη, τις οποίες απέκτησε δυνάμει δωρεάς από τους γονείς της, οι οποίοι και χρησιμοποιούσαν τη μία από τις δύο κατοικίες. Το γεγονός αυτό δεν αμφισβητείται από τον αιτητή. Περαιτέρω, η έκθεση του Λειτουργού που ερεύνησε την περίπτωση του αιτητή αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι "Όπως μου ελέχθη από τον Αιτητή, στην οικιστική μονάδα διαμένουν ως οικογένεια κυρίως τα Σαββατοκυρίακα. Ο ίδιος χρησιμοποιεί περισσότερο την οικία λόγω του ότι εργάζεται στη Λεμεσό και μετά που σχολάνει πηγαίνει πρώτα από το σπίτι και μετά φεύγει για Πάφο." Είναι, κατά την άποψή μου, πρόδηλο ότι, από τα στοιχεία που είχε ενώπιόν της, η Επιτροπή εύλογα κατέληξε ότι τα γεγονότα που επικρατούσαν κατά την ημερομηνία εξέτασης της αίτησης ήταν τέτοια που δικαιολογούσαν την επίδικη απόφαση.
Στο σημείο αυτό θεωρώ χρήσιμο να σημειώσω και την αντίφαση στους ισχυρισμούς του αιτητή, ο οποίος, ενώ ισχυρίζεται ότι διαμένει μόνιμα στην προσφυγική κατοικία, παράλληλα ισχυρίζεται ότι εμπίπτει εντός της πρώτης παραγράφου του κριτηρίου η οποία, όμως, αφορά παιδιά θανόντων γονέων που δεν είναι μόνιμοι κάτοικοι της οικιστικής μονάδας, ήτοι της προσφυγικής κατοικίας.
Προβάλλεται, τέλος, και η θέση ότι η επίδικη απόφαση "αντίκειται στο Άρθρο 28 του Συντάγματος και αποτελεί, έξω από τα ίδια τα τεθέντα κριτήρια, επιλεκτική ή δυσμενή μεταχείριση κατά του αιτητή". Και αυτή η θέση είναι αβάσιμη. Είναι γνωστό ότι η αρχή της ισότητας εφαρμόζεται τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών. Δεν εφαρμόζεται εκεί όπου χωρούν εύλογες διαφοροποιήσεις των διαφόρων περιπτώσεων. Δεν έχουν τεθεί ενώπιόν μου οποιαδήποτε στοιχεία που να αποδεικνύουν ομοιότητα της περίπτωσης του αιτητή με οποιαδήποτε άλλη περίπτωση στην οποία η Επιτροπή κατέληξε σε αντίθετη διοικητική απόφαση.
Κατά τα λοιπά, σημειώνω ότι τα όσα αναφέρονται στις αγορεύσεις του δικηγόρου του αιτητή, με σκοπό να τεκμηριώσουν γεγονότα, αποτελούν θέματα μαρτυρίας, τα οποία και δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη χωρίς να έχει προηγουμένως προσαχθεί, με την άδεια του Δικαστηρίου, σχετική μαρτυρία. Κάτι που δεν έγινε.
Η προσφυγή απορρίπτεται με €1.000 έξοδα εις βάρος του αιτητή.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.