|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 315/2006)
24 Νοεμβρίου, 2008
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 23, 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Γ. Χ.,
Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΕΠΑΡΧΙΑΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ,
Καθ' ων η αίτηση.
____________________
Α. Γεωργίου για Π. Σαρρή, για την Αιτήτρια.
Ε. Ζαχαριάδου (κα.), Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Η αιτήτρια ζητά από το Δικαστήριο την πιο κάτω θεραπεία:
«Δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση των Καθ' ων η Αίτηση η οποία γνωστοποιήθηκε στην Αιτήτρια με επιστολή των Καθ' ων η Αίτηση ημερομηνίας 01/12/2005 και με την οποία απέρριψαν το αίτημα της Αιτήτριας να της παραχωρηθεί η Τουρκοκυπριακής ιδιοκτησίας κατοικία που βρίσκεται στην οδό Σμύρνης 5Α στην Λεμεσό στην οποία διέμενε η Αιτήτρια με τους ήδη αποβιώσαντες γονείς της, είναι άκυρη παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.»
Η Αιτήτρια είναι πρόσφυγας από την Άσσια, μόνιμος κάτοικος Σουηδίας και με αίτησή της ημερομηνίας 26.5.2005 ζήτησε να της παραχωρηθεί η Τουρκοκυπριακής ιδιοκτησίας οικία στην οδό Σμύρνης 5Α στην Λεμεσό, στην οποία διέμενε η μητέρα της που απεβίωσε το 2005. Στην αίτηση της σημείωσε, συγκεκριμένα κάτω από τον τίτλο Ειδικές Ανάγκες στην Οικογένεια, τα εξής:
1. Ειδικές Ανάγκες στην Οικογένεια.
«Εγώ η αιτήτρια έχω σοβαρό πρόβλημα με την υγεία μου, καρκίνο στους λυμφωαδένες.
Χρειάζομαι τακτική παρακολούθηση από τους γιατρούς μου στη Σουηδία.
Με το σύζυγο μου, που είναι Σουηδός, βρισκόμαστε σε διάσταση και πρέπει να εξασφαλίσω στέγη για τα παιδιά μου.»
Για την ίδια οικία είχε υποβληθεί και άλλη αίτηση ημερομηνίας 26.5.2005 απο τον κον Α. Πολυκάρπου.
Η Αιτήτρια απευθύνθηκε επίσης προς τον τότε Υπουργό Εσωτερικών κ. Αντρέα Χρίστου, με επιστολή της ημερομ. 27/5/05 αναφορικά με το αίτημά της για παραχώρηση προς την οικογένεια της της συγκεκριμένης οικίας :
Αυτούσιο το περιεχόμενο της επιστολής εκείνης προς το τότε Υπουργό Εσωτερικών παρατίθεται:
«Εγώ η υποφαινόμενη Γ. Χ., πρόσφυγας από την Άσσια (αριθμός προσφυγικής ταυτότητας 113936) αιτούμαι όπως μου παραχωρηθεί η οικία των αποθανόντων γονιών μου, που βρίσκεται στην οδό Σμύρνης 5Α στην Τουρκοκυπριακή συνοικία στη Λεμεσό. Ως πρόσφυγας δεν έχω πάρει καμία βοήθεια από την κυβέρνηση.
Έχω τρία παιδιά και είμαι παντρεμένη με Σουηδό. Έχω προσβληθεί από καρκίνο στους λυμφοειδείς αδένες και έχω κάνει την κατάλληλη θεραπεία στη Σουηδία, αλλά πρέπει να μου γίνεται τακτική παρακολούθηση. Επιπλέον έχω οικογενειακά προβλήματα και για να μπορώ να έχω τα παιδιά μου μαζί μου πρέπει να τους εξασφαλίσω στέγη. Μέχρι τώρα αυτό δεν ήταν πρόβλημα αφού μέναμε σε αυτό το σπίτι με τα παιδιά μου. Με το θάνατο τους όμως βρέθηκα μπροστά σε αυτό το πρόβλημα γιατί το σπίτι δεν μεταβιβάζεται αυτόματα.
Παρακαλώ βοηθήστε με. Η αίτηση μου βρίσκεται ήδη στα χέρια της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών και σας εσωκλείω ένα αντίγραφο.»
Το Υπουργείο Εσωτερικών στη συνέχεια με επιστολή του ημερομηνίας 21.6.05 προς το Επαρχιακό Γραφείο Λεμεσού, ζήτησε να πληροφορηθεί σχετικά με το ζήτημα της αιτήτριας. Η Επαρχιακή Διοίκηση Λεμεσού με επιστολή της ημερομηνίας 29.6.05, απευθυνόμενη προς το Γενικό Διευθυντή Υπουργείου Εσωτερικών, ενημέρωσε το Υπουργείο με τα πιο κάτω σχετικά :
«................................................................
2. Η αιτήτρια είναι κάτοχος Δελτίου Ταυτότητας με αρ. 611759 και είναι πρόσφυγας από την Άσσια. Διαμένει με την πενταμελή οικογένειά της στη Σουηδία τα τελευταία 18 χρόνια. Πρόσφατα η αιτήτρια έχει εγκατασταθεί στη Λεμεσό στην Τ/Κ κατοικία της οδού Σμύρνης 5Α φιλοξενούμενη από την μητέρα της η οποία έχει αποβιώσει πρόσφατα. Η οικογένεια της αιτήτριας εξακολουθεί να βρίσκεται εγκατεστημένη στη Σουηδία . Σύμφωνα με ισχυρισμό της ιδίας αυτή αντιμετωπίζει πρόβλημα υγείας αφού πάσχει από καρκίνο. Δεν έχει μέχρις στιγμής προσκομίσει οποιαδήποτε ιατρική βεβαίωση. Με επιστολή της ημερομηνίας 26.5.05 η κα Χ. ζητά όπως η πιο πάνω κατοικία η οποία είναι καταχωρημένη στην αποβιώσασα μητέρα της παραχωρηθεί στο δικό της όνομα γιατί πρόθεσή της είναι να εγκατασταθεί στην Κύπρο αφού αναφέρει και στην επιστολή της αντιμετωπίζει οικογενειακά προβλήματα.
Σημειώνεται ότι για την κατοικία έχει υποβληθεί αίτηση στα γραφεία της Υπηρεσίας μου και από άλλο πρόσφυγα για στεγαστικούς σκοπούς.
Και οι δύο αιτήσεις θα τεθούν ενώπιον της Ειδικής επιτροπής που θα συνεδριάσει στο επαρχιακό Γραφείο της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών για λήψη απόφασης. Στο μεταξύ και στους δύο αιτητές έχει ετοιμασθεί ενδιάμεση επιστολή ενημέρωσής τους για το ότι οι αιτήσεις τους θα τεθούν ενώπιον της Ειδικής Επιτροπής.»
Την 1.12.05, η αιτήτρια με επιστολή από την Επαρχιακή Διοίκηση Λεμεσού πληροφορήθηκε ότι η αίτηση της απορρίφθηκε.
Παραθέτω αυτούσιο το περιεχόμενο της επιστολής αυτής το οποίο και αποτελεί το αντικείμενο της προσβαλλόμενης απόφασης :
«Αναφέρομαι στην επιστολή σας με ημερομηνία 26/05/2005 σχετικά με αίτημα σας όπως σας παραχωρηθεί η Τ/Κ ιδιοκτησίας κατοικία που βρίσκεται στην οδό Σμύρνης αρ. 5Α στην Λεμεσό στην οποία διέμενε η μητέρα σας που έχει αποβιώσει και σας πληροφορώ ότι το αίτημα σας δεν μπορεί να ικανοποιηθεί γιατί δεν καλύπτεσθε από τα υφιστάμενα κριτήρια.
Σημειώνεται ότι η κατοικία έχει ήδη παραχωρηθεί ύστερα από απόφαση του Κηδεμόνα σε δικαιούχα οικογένεια προσφύγων και ως εκ τούτου καλείσθε όπως μέχρι τις 15/12/2005 εκκενώσετε την πιο πάνω κατοικία και την παραδώσετε στην Υπηρεσία Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών διαφορετικά χωρίς άλλη προειδοποίηση θα προβούμε στη λήψη μέτρων για ανάκτηση κατοχής της οικίας.»
Η αιτήτρια ισχυρίζεται ότι η απόρριψη του αιτήματος της για μη παραχώρηση της επίδικης οικίας στερείται αιτιολογίας και αντιβαίνει τις αρχές της χρηστής διοίκησης . Υποδεικνύει συγκεκριμένα ότι η φράση «γιατί δεν καλύπτεσθε από τα υφιστάμενα κριτήρια» δεν μπορεί να αποτελέσει, υπό τις περιστάσεις, νόμιμη αιτιολογία, ούτε να προσδώσει στην προσβαλλόμενη απόφαση το χαρακτηρισμό της αιτιολογημένης απόφασης. Υποβάλλει περαιτέρω ότι ελλείπει από το διοικητικό φάκελο πλήρες και ολοκληρωμένο πρακτικό της συνεδρίασης της Ειδικής Επιτροπής ημερ. 12/09/2005 .
Εφόσον, ισχυρίζεται η αιτήτρια, πληρούσε όλα τα εκ του Νόμου απαιτούμενα κριτήρια (είναι πρόσφυγας, άνεργη λόγω σοβαρού προβλήματος υγείας (καρκίνος στους λυμφοειδείς αδένες) έχει τρία ανήλικα παιδιά, δεν κατέχει ακίνητη περιουσία στην ελεύθερη Κύπρο και δεν έχει επωφεληθεί από κανένα άλλο στεγαστικό πρόγραμμα), η παραμονή της στην Σουηδία (γεγονός το οποίο προφανώς αποτέλεσε και το μοναδικό κριτήριο απόρριψης του αιτήματος της) θα έπρεπε να είχε εξεταστεί επισταμένα και να αποτελούσε αντικείμενο δέουσας έρευνας. Υποβάλλει συναφώς, ότι οι καθ΄ ων η αίτηση, ασκώντας πλημμελώς τη διακριτική τους ευχέρεια χωρίς κανένα προβληματισμό για τα δικά της δεδομένα, απέρριψαν το αίτημά της και παραχώρησαν τη συγκεκριμένη οικία των πέντε δωματίων σε διμελή οικογένεια χωρίς παιδιά. Περαιτέρω υποβάλλει ότι εφόσον η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν άκρως δυσμενής για την ίδια, οι Καθ' ων η Αίτηση όφειλαν να την καλέσουν σε ακρόαση, πριν την έκδοση της.
Σύμφωνα με τη νομολογία η αιτιολογία των διοικητικών πράξεων είναι αναγκαία για να μπορεί, με ευχέρεια, να γίνεται ο δικαστικός έλεγχος. Η αιτιολογία θα πρέπει να είναι επαρκής και σαφής και να συνδέεται άμεσα με τα γεγονότα και τη νομιμότητα της πράξης .
Στην προκείμενη περίπτωση διαπιστώνω ότι η αιτιολογία, για τους λόγους απόρριψης του αιτήματος της αιτήτριας, είναι ανύπαρκτη στο σώμα της προσβαλλόμενης απόφασης και ούτε μπορεί να συμπληρωθεί από τα στοιχεία του σχετικού διοικητικού φακέλου.
Η διαπίστωση του ευπαίδευτου συνήγορου για την αιτήτρια ότι, απουσιάζει από το φάκελο της διοίκησης πλήρες και ολοκληρωμένο πρακτικό της συνεδρίασης της Ειδικής Επιτροπής που είχε πραγματοποιηθεί στις 12.9.2005 με σκοπό την εξέταση της αίτησης της αιτήτριας για παραχώρηση της συγκεκριμένης Τ/Κ κατοικίας, είναι ορθή.
Το έγγραφο το οποίο έχει επισυναφθεί ως παράρτημα Α στην ένσταση των καθ΄ ων η αίτηση, δεν αποτελεί, κατά την κρίση μου, πλήρες πρακτικό της συνεδρίασης της Ειδικής Επιτροπής. Στο έγγραφο εκείνο δεν γίνεται οποιαδήποτε αναφορά στα ονόματα των μελών της εν λόγω επιτροπής, στους παρευρισκόμενους κατά τη συνεδρίασή της, αλλά ούτε είναι υπογραμμένο και ούτε καταγράφονται ή επεξηγούνται σε αυτό οι λόγοι που οδήγησαν την εν λόγω επιτροπή στη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης. Παρατηρώ ότι στο εν λόγω έγγραφο στη στήλη Δ κάτω από την επικεφαλίδα «Απόφαση Ειδικής Επιτροπής» σημειώνεται απλά η πρόταση: «Το αίτημα της απορρίπτεται».
Η παράλειψη της Ειδικής Επιτροπής να τηρήσει ολοκληρωμένο πρακτικό στοιχειοθετεί, κατά την κρίση μου, ξεχωριστό λόγο ακυρότητας εφόσον ο δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας της απόφασης ενός συλλογικού οργάνου μπορεί να γίνει μόνο με αναφορά στα πρακτικά των συνεδριάσεών του.
Σύμφωνα με τη νομολογία, τα διοικητικά όργανα πρέπει να τηρούν εγγράφως καταχωρημένες τις αποφάσεις τους (written records) καθότι τούτο επιβάλλεται από τις αρχές της χρηστής διοίκησης.
Περαιτέρω έχει κατ΄ επανάληψη λεχθεί ότι η άσκηση δικαστικού ελέγχου προϋποθέτει την προσκόμιση της απόφασης του αρμοδίου οργάνου και των στοιχείων εκείνων που τη συνθέτουν. Δέστε, Dome Investments Limited v. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγίας Νάπας κ.α. (1989) 3 (Β) Α.Α.Δ. 741, στη σελ. 743, όπου λέχθηκαν τα εξής:
"Η άσκηση δικαστικού ελέγχου προϋποθέτει την προσκόμιση της απόφασης και του φακέλου της υπόθεσης. Χωρίς τα στοιχεία αυτά η άσκηση δικαστικού ελέγχου είναι αδύνατη. Η κατάθεσή τους από τη Διοίκηση αποτελεί απόρροια της συνταγματικής υποχρέωσης της Διοίκησης για υποταγή στο δικαστικό έλεγχο που καθιερώνει το Σύνταγμα. Η παράλειψη της Διοίκησης να καταθέσει το φάκελο και τα στοιχεία που συνθέτουν την απόφαση, έχει ως αναπόφευκτη συνέπεια την ακύρωση της πράξης. Όχι μόνο όταν ελλείπουν τα στοιχεία, αλλά και όταν υπάρχει αβεβαιότητα ως προς το πλαίσιο και τις συνθήκες λήψης της διοικητικής απόφασης η ακύρωση είναι αναπόφευκτη. Η τήρηση πρακτικών και η καταγραφή των ουσιωδών γεγονότων που περιστοιχίζουν τη λήψη της διοικητικής απόφασης αποτελούν υποχρέωση της Διοίκησης που επιβάλλουν οι κανόνες της χρηστής διοίκησης. (Βλέπε, μεταξύ άλλων, IERIDES V. REPUBLIC (1980) 3 C.L.R. 165, ANGELIDOU AND OTHERS V. REPUBLIC (1982) 3 C.L.R. 520)."
Για τους προαναφερόμενους λόγους η προσφυγή επιτυγχάνει και η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Δεν το βρίσκω σκόπιμο να ασχοληθώ με τους υπόλοιπους λόγους ακυρότητας που πρόβαλε η αιτήτρια. Έξοδα €1.200.-, πλέον Φ.Π.Α., υπέρ της αιτήτριας.
Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ,
Δ.
/ΕΑΠ.