|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ .653/2005)
11 Δεκεμβρίου, 2006
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
CONSPEC LTD,
Αιτητές
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΚΑΙ/Η ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ/Η
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ/Η ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
Καθ΄ ης η αίτηση.
― ― ― ― ―
Α.Σ, Αγγελίδης, για τους Αιτητές.
Α. Πανταζή, για την Καθ΄ ης η αίτηση.
Στ. Στεφανή, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
― ― ― ― ―
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: H Aναθεωρητική Αρχή Προσφορών («η Αναθεωρητική Αρχή») με απόφασή της ημερ. 9.5.05 απέρριψε ιεραρχική προσφυγή των αιτητών κατά της απόφασης του Συμβουλίου Προσφορών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού («η Αναθέτουσα Αρχή») αναφορικά με την κατακύρωση της προσφοράς αρ. Τ.Υ.122/2004 για την ανέγερση του Λυκείου Λατσιών (κατηγορία Οικοδομικά έργα - Α΄ φάση) υπέρ της εταιρείας Miltiades Neophytou, Civil Engineering Contractor & Developers Ltd κατ' αποκλεισμό των αιτητών.
Ο αποκλεισμός των αιτητών οφείλεται στη διαπίστωση ότι το σχετικό «Εντυπο Προσφοράς» δεν έφερε στο κατάλληλο σημείο την υπογραφή του εξουσιοδοτηθέντος αντιπροσώπου τους. Οι αιτητές επιδιώκουν την ακύρωση της πιο πάνω απόφασης των καθ΄ ων η αίτηση, από την οποία, το πιο κάτω απόσπασμα:
«Είναι φανερό και εξ άλλου είναι και παραδεκτό και από τις δυο πλευρές ότι ο λόγος της ακύρωσης της προσφοράς των Αιτητών είναι γιατί αυτοί δεν υπόγραψαν το σχετικό «Εντυπο Προσφοράς». Το έντυπο αυτό περιλαμβάνεται στα έγγραφα του διαγωνισμού τα οποία έπρεπε να συμπληρωθούν και υπογραφούν όπως αναφέρεται στην παράγραφο 6(α) πιο πάνω.
Αποδεχόμαστε τον ισχυρισμό της Αναθέτουσας Αρχής ότι το έγγραφο αυτό ήταν ουσιώδες όπως και ουσιώδης είναι η υπογραφή του. Όπως αναφέρεται και πιο πάνω το έγγραφο αυτό περιλαμβάνεται στον Τόμο Α των εγγράφων της προσφοράς τα οποία έπρεπε να συμπληρωθούν και υπογραφούν. Δεχόμαστε επίσης τον ισχυρισμό της Αναθέτουσας Αρχής ότι η μονογραφή που φέρει το «Εντυπο Προσφοράς» στην πρώτη σελίδα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την υπογραφή του εγγράφου η οποία καλύπτει το σύνολο του εγγράφου.
Δεν δεχόμαστε τον ισχυρισμό του Δικηγόρου των Αιτητών ότι η Αναθέτουσα Αρχή έπρεπε να αποδεχθεί διευκρίνιση ή επιβεβαίωση για την παράλειψη υπογραφής του εγγράφου αυτού ή οποιουδήποτε εγγράφου μετά την υποβολή της προσφοράς που ήταν ανεπίτρεπτη γιατί στην πραγματικότητα δεν θα ζητείτο διευκρίνιση για κάτι το οποίο επιδέχετο διαφορετική ερμηνεία, αλλά θα ήταν εκ των υστέρων επέμβαση στην ήδη υποβληθείσα προσφορά.
Δεν δεχόμαστε τον ισχυρισμό ότι η επιστολή που απέστειλε ο επιτυχών προσφοροδότης στις 23 Μαρτίου, 2005 όπως αναφέρεται στην παράγραφο 5(γ) πιο πάνω επηρέασε την κρίση του Συμβουλίου Προσφορών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού κατά τη λήψη της απόφασης κατακύρωσης της προσφοράς. Κάτι τέτοιο δεν αναφέρεται στα πρακτικά της συνεδρίας του αρμόδιου Συμβουλίου προσφορών. Εξ άλλου η κατακύρωση της προσφοράς έγινε στον προσφοροδότη με την έγκυρη προσφορά και τη χαμηλότερη τιμή όπως απαιτείτο από τα σχετικά έντυπα προσφοράς.»
Ενόψει της δεδηλωμένης θέσης των καθ΄ ων η αίτηση ότι η προσφορά των αιτητών παρουσίασε σημαντική απόκλιση από τον ουσιώδη όρο των εγγράφων και ως εκ τούτου κρίθηκε άκυρη, θεωρώ ότι προέχει η εξέταση αυτού του θέματος το οποίο ταυτόχρονα άπτεται και του εννόμου συμφέροντος των αιτητών για προσβολή της επίδικης απόφασης.
Ο όρος 7.1 των οδηγιών προς τους προσφοροδότες, όριζε ότι θα υποβαλλόταν ο Τόμος Α, πλήρως συμπληρωμένος και υπογραμμένος από τον προσφοροδότη ή εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο του. Υπήρχε ρητή πρόνοια για την υποβολή όλων των εγγράφων που αποτελούν τον τόμο Α πλήρως συμπληρωμένων και υπογραμμένων. Ακολουθεί πως η υπογραφή και του Εντύπου Προσφοράς που περιλαμβάνεται στον Τόμο Α θεωρείται ουσιώδης όρος. Ο όρος 7 διαλαμβάνει σημείωση ότι «η προσφορά που δεν συνοδεύεται με πλήρως συμπληρωμένη την υπεύθυνη δήλωση θα θεωρείται άκυρη. Στην προκείμενη περίπτωση δεν εντοπίστηκε οποιαδήποτε πλημμέλεια που αφορούσε στη συμπλήρωση ή την υπογραφή της «Υπεύθυνης Δήλωσης».
Σχετικά με το κρίσιμο θέμα της μη υπογραφής του Εντύπου Προσφοράς στο κατάλληλο σημείο, παρατηρώ τα ακόλουθα:
(α) στην προσφορά των αιτητών υπάρχει έγγραφο εξουσιοδότησης προς τον Διευθύνοντα Σύμβουλό τους κ. Βάσο Πέτεβη, την οποία υπέγραψε ο ίδιος και με την οποία τον εξουσιοδοτούν να υπογράψει την προσφορά και οποιοδήποτε άλλο έγγραφο σχετικό με αυτή.
(β) Ο κ. Πέτεβης υπέγραψε την επιταγή εκ ΛΚ200.000 που δόθηκε ως εγγύηση καθώς και την υπεύθυνη δήλωση (τεκμ. Β, τόμος Α, σελ. 15).
(γ) Η υπογραφή του κ. Πέτεβη υπάρχει επίσης στο Μέρος Ε σελ. 1, R1, Γενική Περίληψη.
(δ) Η πρώτη παράγραφος του «Εντύπου Προσφοράς» (τεκμ. Β, σελ. 12) ενσωματώνει τη δέσμευση των αιτητών ως προς τους όρους του διαγωνισμού και το κόστος της προσφοράς τους. Στο σημείο αυτό του εγγράφου, δίπλα από το χρηματικό ποσό, έχει τεθεί και υπάρχει η υπογραφή του κ. Πέτεβη. Ωστόσο, στο τέλος του «Εντύπου Προσφοράς» και στη θέση που θα έπρεπε να είχε τεθεί η υπογραφή του κ. Πέτεβη δεν υπάρχει οποιαδήποτε υπογραφή. Αντί υπογραφής είναι γραμμένο ολογράφως το όνομα του κ. Πέτεβη.
(ε ) Ολες οι σελίδες της προσφοράς φέρουν σφραγίδα των αιτητών.
Εχοντας υπόψη το σύνολο της προσφοράς των αιτητών και τα στοιχεία υπό (α) - (ε) ανωτέρω, θεωρώ πως εύλογα έχει κριθεί ότι η μη υπογραφή του εντύπου προσφοράς στο τέλος του σημαντικού αυτού εγγράφου αποτελούσε ουσιαστική απόκλιση από ουσιώδη όρο των εγγράφων της προσφοράς. Το εν λόγω «Εντυπο Προσφοράς» είναι ίσως ένα από τα σημαντικότερα έγγραφα τα οποία έχουν υποβληθεί. Σ΄ αυτό περιέχονται σημαντικές νομικές δεσμεύσεις του προσφοροδότη οι οποίες για να αποκτήσουν νομική ισχύ απαιτείται η υπογραφή του εγγράφου που περιέχει τις εν λόγω δεσμεύσεις. Στην αντίθετη περίπτωση, όπου δηλαδή το έντυπο προσφοράς δεν φέρει την υπογραφή του προσφοροδότη, νομίζω πως ελλοχεύει κίνδυνος στρεψοδικίας, αμφισβήτησης ή αποποίησης υποχρεώσεων όταν ο προσφοροδότης κακόπιστα θα επικαλεστεί τη μη υπογραφή του εγγράφου. Θεωρώ επομένως πως η μη υπογραφή του συγκεκριμένου εγγράφου δεν αποτελεί παραδρομή ή τυπική πλημμέλεια συνιστώσα επουσιώδη παράλειψη όπως εισηγούνται οι αιτητές.
Προσφορά η οποία δεν πληρεί ή/και δεν ανταποκρίνεται προς ουσιώδη όρο του διαγωνισμού είναι εξ υπαρχής άκυρη και δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο εξέτασης. Βλ. Βασίλης Χαράκης και Υιοί Λτδ ν. Δημοκρατίας (Αρ. 1) (1994) 3 ΑΑΔ 10, ΚΕΜ Transport v. EFA and Others (1987) 3 CLR 1939. Αντίθετα, η συμμόρφωση με τους ουσιώδεις όρους του διαγωνισμού αποτελεί προϋπόθεση για συμμετοχή στο διαγωνισμό. Βλ. Tamassos Tobacco Suppliers and Co v. Δημοκρατίας (1992) 3 ΑΑΔ 60. Η κρίση κατά πόσο συγκεκριμένος όρος είναι ουσιώδης ανήκει στο Δικαστήριο, το δε κριτήριο με βάση το οποίο καθορίζεται η σημασία συγκεκριμένου όρου είναι αντικειμενικό και συνίσταται στην αποτίμηση της σημασίας που ενέχει η τήρησή του, στη λήψη της απόφασης για την κατακύρωση της προσφοράς. Ακολουθεί πως ουσιώδης όρος είναι ο όρος η τήρηση του οποίου είναι αποφασιστικής σημασίας για τη λήψη και το περιεχόμενο της απόφασης για την κατακύρωση της προσφοράς. Βλ. Medcon Construction and Others v. Republic (1968) 3 CLR 353, Kounnas & Sons Ltd v. Republic (1972) 3 CLR 542 και Vouniotis & Sons v. Republic (1985) 3 CLR 2355.
Η μη υπογραφή του Εντύπου Προσφοράς από τους αιτητές, συνιστά ουσιαστική απόκλιση από ουσιώδη όρο της προσφοράς, για την οποία δεν χωρούσε θεραπεία εκ των υστέρων. Σχετική με το υπό κρίση θέση είναι η πρόσφατη απόφαση στη Δημοκρατία ν. Gh. P. Karakannas Electrical Ltd, ΑΕ 3644, ημερ. 1.12.2006. Εχει νομολογηθεί ότι αποτελεί προϋπόθεση νομιμοποίησης η ύπαρξη εννόμου συμφέροντος, όχι μόνο κατά το χρόνο της άσκησης της προσφυγής, αλλά και κατά το χρόνο της λήψης της προσβαλλόμενης απόφασης. Βλ. Dias United Publishing Co Ltd v. Δημοκρατίας (1996) 3(Α) ΑΑΔ 550.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή δεν είναι παραδεκτή λόγω έλλειψης εννόμου συμφέροντος των αιτητών και απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος τους.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.
Συγκεκριμένα ισχυρίζονται ότι η επιστολή από το ενδιαφερόμενο μέρος προς τον Προϊστάμενο Τεχνικών Υπηρεσιών ημερ. 23.3.05 (μετά την εκπνοή χρόνου υποβολής των προσφορών και μια ημέρα πριν την υποβολή του εντύπου αξιολόγησης από την Επιτροπή Αξιολόγησης) έχει περιεχόμενο* που συνεπάγεται αθέμιτη τροποποίηση της προσφοράς τους και παράνομη παρέμβαση προς επηρεασμό, αφού λήφθηκε υπόψη από την Επιτροπή Αξιολόγησης (βλ. ερυθρό 120-124 στο Τεκμήριο Β). Επίσης αναφέρεται σε προγενέστερη επιστολή ημερ. 18.3.05 της Γενικής Διευθύντριας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού προς τους δικηγόρους του ενδιαφερόμενου μέρους αναφερόμενη σε προηγούμενη επιστολή τους ημερ. 17.3.05 (η οποία δεν εντοπίζεται στο διοικητικό φάκελο) λέει τα εξής:
«2. Εχουμε την άποψη ότι το περιεχόμενο της επιστολής σας αποτελεί προσπάθεια επηρεασμού, κατά παράβαση του άρθρου 61(3)(β) του Ν. 101(Ι)/2003.
3. Ως εκ τούτου έχουμε πρόθεση να ζητήσουμε την γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.»
Το θέμα αυτό φαίνεται να μη διερευνήθηκε περαιτέρω, παρά το ότι αποτελούσε εξόφθαλμη παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών και πιθανό αδίκημα βάσει του άρθρου 61 του Νόμου.
Επίσης οι αιτητές θέτουν ένα σοβαρότατο θέμα τάξης υποστηρίζοντας ότι το ενδιαφερόμενο μέρος ξεκίνησε την κατασκευή του Λυκείου αυθαίρετα και χωρίς επίβλεψη από το αρμόδιο Υπουργείο πριν ολοκληρωθεί η κατακύρωση.
Ωστόσο αυτοί οι ισχυρισμοί δεν αποτέλεσαν το κρίσιμο αντικείμενο της ιεραρχικής προσφυγής των αιτητών, ούτε το υπόβαθρο της νομιμοποίησης τους προς άσκηση της παρούσας προσφυγής. Το γεγονός ότι αφορούν σε ισχυριζόμενη παρανομία που ανάγεται σε προκαταρκτικό στάδιο πριν την απόρριψη της προσφοράς των αιτητών ως άκυρης, δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι το Δικαστήριο θα εξετάσει τέτοιους ισχυρισμούς πριν να αποφασίσει αν οι αιτητές έχουν έννομο συμφέρον να τους προβάλουν. Αυτό που προέχει ως καθοριστική πτυχή του εννόμου συμφέροντος των αιτητών να εξεταστεί είναι, αν η προσφορά τους παρουσιάζει ουσιώδη απόκλιση από τον ουσιώδη όρο των εγγράφων του διαγωνισμού ή όχι, δηλαδή η νομιμότητα του αποκλεισμού της ως άκυρης. Η κατά προτεραιότητα εξέταση των λόγων για τους οποίους οι αιτητές αμφισβητούν τον αποκλεισμό τους επιβάλλεται εξάλλου, επειδή αν το Δικαστήριο κρίνει ότι η προσφορά των αιτητών ορθά κρίθηκε ως άκυρη και επικυρώσει την προσβαλλόμενη απόφαση επί αυτού του ευρήματος, τότε οι αιτητές θα στερούνται εννόμου συμφέροντος να αμφισβητήσουν περαιτέρω την απόφαση επί οποιουδήποτε άλλου νομικού σημείου.