ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

(Υπόθεση Αρ.955/2004)

 

25 Σεπτεμβρίου, 2006

 

[Ε. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στής]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ  ΜΕ  ΤΟ  ΑΡΘΡ0  146  ΤΟΥ  ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

 

ΜΑΡΙΑ  ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ,

Αιτήτρια,

v.

 

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ  ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,  ΜΕΣΩ

ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ  ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,

Καθ' ων η Αίτηση.

________________________

 

Τιμοθέου, για Χρ. Πουργουρίδη, για την Αιτήτρια.

Ε. Λοϊζίδου (κα), Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ'  ων η Αίτηση.

________________________

 

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

 

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.:  Η αιτήτρια, με την προσφυγή της, ζητά όπως Διάταγμα Απαλλοτρίωσης, το οποίο δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, με Αρ. 3888, ημερομηνίας 30/7/2004, και με το οποίο διατάχθηκε η απαλλοτρίωση μέρους ακίνητης ιδιοκτησίας της, στο χωριό Δορά της επαρχίας Λεμεσού - (τεμάχιο 496 (μέρος), Φ/Σχ. LII/7) - κηρυχθεί άκυρο και στερημένο εννόμου αποτελέσματος.

 

Σύμφωνα με τα  γεγονότα, στις 5/9/2003, το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, (το «Υπουργείο»), εξέδωσε Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης, που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, στην οποία, μεταξύ άλλων κτημάτων, περιλαμβανόταν και το μέρος του τεμαχίου της αιτήτριας.   Το τεμάχιο  της αιτήτριας, όπως και τα άλλα που περιγράφονται στον Πίνακα της Γνωστοποίησης, κρίθηκαν αναγκαία για τη συντήρηση και ανάπτυξη των υδάτινων πόρων.  Στο υπό απαλλοτρίωση μέρος του κτήματος της αιτήτριας επρόκειτο να τοποθετηθεί υδροδεξαμενή, («ντεπόζιτο»), για τις υδρευτικές ανάγκες των χαμηλών κρασοχωριών Λεμεσού.  Η αιτήτρια πληροφορήθηκε την έκδοση της πιο πάνω Γνωστοποίησης με επιστολές του Υπουργείου, και, εντός της καθορισμένης προθεσμίας, υπέβαλε ένσταση.  Πρόβαλε ότι:-

 

(α)    Το έργο μπορεί να κατασκευαστεί σε γειτονικά κτήματα, τα οποία, λόγω υψομέτρου και μορφολογίας του εδάφους, προσφέρονται πολύ καλύτερα από το κτήμα της.

 

(β)     Και  αν  ακόμη  θεωρηθεί  ότι  το κτήμα της προσφέρεται καλύτερα για την κατασκευή του έργου, αυτό θα πρέπει να μετακινηθεί σε άλλο σημείο του κτήματός της.  Το επιλεγέν σημείο βρίσκεται στην πρόσοψη του κτήματος και, με την κατασκευή του έργου, προκαλείται μεγάλη ζημιά στο υπόλοιπο κτήμα.

 

Στις 23/4/2004, η ένσταση της αιτήτριας, μαζί με άλλες, και εισήγηση του Υπουργείου για την απόρριψή της, απεστάλησαν στην αρμόδια Υπουργική Επιτροπή, για μελέτη και λήψη απόφασης.  Οι λόγοι για  την απόρριψή της είναι:-

 

(α)    Η τοποθέτηση του ντεποζίτου έγινε στον καταλληλότερο χώρο,  από απόψεως υψομέτρου και μορφολογίας του εδάφους.

 

(β)    Από το εν λόγω τεμάχιο περνά και εφάπτεται της θέσης του ντεποζίτου εγγεγραμμένος αγροτικός δρόμος, για εύκολη πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων.

 

(γ)    Λόγω της μεγάλης έκτασης του τεμαχίου, δεν επηρεάζεται δυσμενώς πιθανή μελλοντική αξιοποίησή του.

 

(δ)       Η απαλλοτρίωση αφορά έργο δημόσιας ωφέλειας.

 

Η αρμόδια Υπουργική Επιτροπή, αφού μελέτησε τα ενώπιόν της στοιχεία, απέρριψε την ένσταση και η αιτήτρια ειδοποιήθηκε ανάλογα.

 

Για ακύρωση του επίδικου Διατάγματος, προβάλλεται σειρά λόγων,  μεταξύ των οποίων ότι η απόφαση λήφθηκε χωρίς τη δέουσα έρευνα και χωρίς να υπάρχει μελέτη για την κατασκευή του έργου.    Ισχυρίζεται η αιτήτρια ότι οι καθ' ων η αίτηση προχώρησαν στην έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης, χωρίς να εξετάσουν προηγουμένως υπαλλακτικές λύσεις, που προσφέρονταν.  ΄Ελαβαν την επίδικη απόφαση, με το αιτιολογικό ότι το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων έκρινε το σημείο για τοποθέτηση του ντεποζίτου ως τον καταλληλότερο χώρο, στη βάση δεδομένων υψομέτρου και μορφολογίας του εδάφους, χωρίς να προσδιορίζεται γιατί αυτά επιβάλλουν την κατασκευή του έργου στο συγκεκριμένο μέρος του ακινήτου και όχι στο μέρος το οποίο η αιτήτρια υπέδειξε και υποστήριξε η Επαρχιακή Διοίκηση Λεμεσού, με επιστολή της ημερομηνίας 18/2/2004, προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου.

 

Είναι νομολογημένο ότι οι σκοποί που αναφέρονται στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης εξετάζονται μαζί με άλλους παράγοντες, από τους οποίους και επηρεάζονται, όπως το περιεχόμενο μελέτης που οδηγεί στην έκδοση διατάγματος απαλλοτρίωσης, η οποία αποτελεί και προϋπόθεσή της - (βλ. Niovi Michael Glyki and Another v. The Municipal Corporation of Famagusta (1967) 3 C.L.R. 677).   Στο σύγγραμμα του  Ιωάννου Δ. Σαρμά, «Η συνταγματική και διοικητική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας», Β΄ ΄Εκδοση, 1994, σε σχέση με το ίδιο ζήτημα, αναφέρονται τα εξής:- (σελ. 768-769) 

 

«Κατά το νόημα των κριθέντων υπό της ΣτΕ 4651/1986, η πράξη δια της οποίας η Διοίκηση προβαίνει στην αναγκαστική απαλλοτρίωση ατομικής ιδιοκτησίας, είναι μεν πράξη διακριτικής ευχερείας, πλην όμως, ως εκ του αντικειμένου της, συνισταμένου στην πλήρη αφαίρεση ατομικού δικαιώματος, πρέπει να εμφανίζεται ως εμπεριστατωμένως αιτιολογημένη, προκειμένου να παρέχεται η δυνατότης στον ακυρωτικό δικαστή, σε περίπτωση αμφισβητήσεως της νομιμότητός της, να ασκήση τον έλεγχο αυτού εντός των ορίων της δικαιοδοσίας του.  Είναι δε, κατά το Δικαστήριο, εμπεριστατωμένως αιτιολογημένη πράξη αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, εφ' όσον η  διοικητική αρχή που την εξέδωσε έχει αιτιολογημένως διαπιστώσει:

 

1ον.    Ότι υφίσταται η ανάγκη αποκτήσεως υπό της Διοικήσεως χώρου προς ικανοποίηση δημοσίας ωφελείας.

 

2ον.   Ότι ο επιλεγείς χώρος είναι κατ' αρχήν σε θέση να καλύψη την διαπιστωθείσα ανάγκη.

 

3ον.   Ότι ο επιλεγείς χώρος είναι ο πλέον κατάλληλος εκ των περισσοτέρων χώρων που προσφέρονται.

 

4ον.  Ότι ο χώρος που επελέγει είναι, ως προς την έκταση αυτού, ο απαιτούμενος.

 

Αντιθέτως, δεν απαιτείται να προκύπτη ότι ο μόνος τρόπος αποκτήσεως υπό της Διοικήσεως του επιλεγέντος χώρου είναι η αναγκαστική απαλλοτρίωση αυτού (ΣτΕ 4389/1976).»

 

 

 

Στη Σπύρου ν. Δημοτ. Συμβ. Κ. Πολεμιδιών κ.ά. (1998) 3 Α.Α.Δ. 307, σελ. 314, αναφέρονται, σε σχέση με απόφαση για απαλλοτρίωση, τα ακόλουθα:-

 

«Έχει νομολογιακά καθιερωθεί ότι η Διοίκηση δεν προχωρεί στη λήψη απόφασης για απαλλοτρίωση προτού εξετάσει τα σχέδια του έργου που δείχνουν τη φύση, την έκταση και τις ανάγκες του έργου για το οποίο γίνεται η απαλλοτρίωση.  (΄Ιδε Κολοκασίδου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 427).   Η Απαλλοτριούσα Αρχή έχει την υποχρέωση να εξετάζει τις δυνατότητες πραγμάτωσης του σκοπού της απαλλοτρίωσης και μέσα σε αυτά τα πλαίσια επιβάλλεται η ετοιμασία μιας ολοκληρωμένης μελέτης.  (΄Ιδε Μεστάνας και ΄Αλλοι ν. Δημοτικού Συμβουλίου Αθηαίνου (Αρ.2) (1992) 3 Α.Α.Δ. 185.   ΄Ιδε επίσης Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας, 1929-1959, 87, Οικονόμου 'Ο Δικαστικός ΄Ελεγχος της Διακριτικής Εξουσίας' (1966) 186).»

 

 

 

Επανέρχομαι στα γεγονότα της παρούσης.  Η συνήγορος των καθ' ων η αίτηση, κατά το στάδιο των διευκρινίσεων, παρουσίασε την φερόμενη ως μελέτη του έργου, για να καταλήξει ότι, από αυτή, δικαιολογείται η απόφαση, λόγω της μορφολογίας του εδάφους και του υψομέτρου του τεμαχίου.   Πρόκειται για μελέτη και σχέδια που αφορούν το έργο αντιμετώπισης των υδρευτικών αναγκών των χαμηλών κρασοχωριών Λεμεσού.  Για την αναγκαιότητα του έργου, όντως, υπάρχει μελέτη.  Από αυτήν, όμως, δεν υποστηρίζονται τα όσα η συνήγορος των καθ' ων εισηγήθηκε.  Η μελέτη για το έργο δεν καταδεικνύει, άνευ ετέρου, ότι ο επιλεγείς χώρος είναι ο πλέον κατάλληλος.  Δεν υπάρχει ο,τιδήποτε, από το οποίο να προκύπτει ότι η μορφολογία του εδάφους και το υψόμετρο του συγκεκριμένου μέρους το διαφοροποιεί από το μέρος που η αιτήτρια εισηγήθηκε και, μετά από έρευνα, η Επαρχιακή Διοίκηση Λεμεσού συμφώνησε και, με επιστολή της προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου, ανέφερε:-

 

«Από σχετική έρευνα φαίνεται ότι η τοποθέτηση του ντεπόζιτου θα γίνει στη μέση σχεδόν του τεμαχίου γεγονός που πράγματι θα βλάψει το όλο τεμάχιο της αιτήτριας.

 

Η ίδια η αιτήτρια καθώς και ο Κοινοτάρχης προτείνουν όπως η τοποθέτηση του ντεποζίτου γίνει στην άκρια του τεμαχίου είτε στη βόρεια πλευρά είτε νότια του τεμαχίου.»

 

 

 

Η έλλειψη οποιουδήποτε στοιχείου, από το οποίο να προκύπτει ότι το επιλεγέν μέρος διαφοροποιείται από οποιοδήποτε άλλο μέρος του τεμαχίου, σε βαθμό που να είναι ο καταλληλότερος χώρος για την τοποθέτηση του ντεποζίτου, καταδεικνύει την έλλειψη έρευνας και, αναπόφευκτα, οδηγεί σε ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης, η οποία δικαιολογείται και στη βάση της γενικότητας των προβαλλόμενων προς υποστήριξη της απαλλοτρίωσης λόγων, η οποία εμποδίζει το δικαστικό έλεγχο.

 

Ως αποτέλεσμα, η προσφυγή επιτυγχάνει.

 

Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται, με έξοδα εναντίον των καθ'  ων η αίτηση.

 

 

                                                                               Ε. Παπαδοπούλου,

                                                                                            Δ.

/ΕΑΠ, ΜΠ   

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο