|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 322/2004)
19 Σεπτεμβρίου, 2005
[Ε. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤA ΑΡΘΡA 23 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
GELMACO TRADING LTD,
Αιτητές,
v.
ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΑΦΟΥ,
Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
Χρ. Γεωργιάδης, για τους Αιτητές.
Α. Δημητριάδης, για τους Καθ' ων η Αίτηση.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Ο Δήμος Πάφου, ως Πολεοδομική Αρχή, απέρριψε στις 11/3/2003 αίτημα των αιτητών για παραχώρηση πολεοδομικής άδειας, για σκοπούς ανάπτυξης του ακινήτου τους, αρ. εγγραφής 32063, Τεμάχιο 1053, Φυλ./Σχ. 51/11, ΄Αγιος Θεόδωρος, Πάφος. Την απόφασή του αυτή κοινοποίησε στους αιτητές, με επιστολή ημερομηνίας 8/1/2004.
Εναντίον της πιο πάνω απόφασης ασκήθηκε η παρούσα προσφυγή, με την οποία οι αιτητές ζητούν από το Δικαστήριο δήλωση ότι η απόρριψη του αιτήματός τους είναι αντισυνταγματική, παράνομη και χωρίς οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Επικαλούνται διάφορους λόγους, στους οποίους θα αναφερθώ, αφού πρώτα παραθέσω τα γεγονότα, όπως προκύπτουν από την αίτηση και την ένσταση, αλλά και όπως συμπληρώνονται από το διοικητικό φάκελο - Τεκμήριο 1.
Οι αιτητές, ιδιοκτήτες ακινήτου, υπ' αρ. εγγραφής 32063, Τεμάχιο 1053, Φυλ./Σχ. 51/11, Ενορία ΄Αγιος Θεόδωρος, Πάφος - (το «ακίνητο») - το οποίο από πολεοδομικής άποψης εμπίπτει σε οικιστική ζώνη, με επιστολή τους προς το Δήμο Πάφου, ζήτησαν προκαταρκτικά τη θέση του Δήμου σε σχέση με προτιθέμενη ανέγερση πρατηρίου πετρελαιοειδών. Το ακίνητο βρίσκεται μεταξύ δημοσίων χώρων πρασίνου. Ο Δήμος Πάφου, με επιστολή του ημερομηνίας 28/1/1999 προς τους αιτητές, τοποθετήθηκε θετικά στο αίτημά τους. Στις 3/6/1999, οι αιτητές, έχοντας τις προκαταρκτικές θέσεις του Δήμου, υπέβαλαν την Αίτηση Αρ. 123/99, για παραχώρηση πολεοδομικής άδειας. Οι καθ' ων, κατά την εξέταση της εν λόγω αίτησης, ζήτησαν τις απόψεις διαφόρων κυβερνητικών τμημάτων, τα οποία και τοποθετήθηκαν θετικά σε σχέση με το είδος της ανάπτυξης. Οι κάτοικοι, όμως, γειτονικών ακινήτων αντέδρασαν. Με επιστολές του συνηγόρου τους, πρόβαλαν ότι η δημιουργία πρατηρίου πετρελαιοειδών θα επηρέαζε τις ανέσεις της περιοχής. Η αίτηση των αιτητών εξετάστηκε για πρώτη φορά από την Επιτροπή Πολεοδομίας-Χωροταξίας και Τεχνικών Θεμάτων, σε συνεδρία της ημερομηνίας 14/11/2000, χωρίς, όμως, τη λήψη απόφασης, ενόψει αναμενόμενης λήψης νομικής συμβουλής. Σε συνεδρία της Διαχειριστικής Επιτροπής των καθ' ων η αίτηση, ημερομηνίας 13/2/2001, αποφασίστηκε όπως γίνει εισήγηση στο Δημοτικό Συμβούλιο για έναρξη διαδικασίας απαλλοτρίωσης του ακινήτου. Το Δημοτικό Συμβούλιο, σε συνεδρίασή του ημερομηνίας 27/2/2001, ενέκρινε την εισήγηση και ζήτησε όπως προωθηθεί η διαδικασία της απαλλοτρίωσης.
Οι αιτητές, με επιστολές τους, με ημερομηνίες 16/10/2000, 6/11/2000, 19/3/2001 και 9/5/2001, ζητούσαν όπως έχουν απάντηση στο αίτημά τους. Επειδή οι καθ' ων η αίτηση παρέλειψαν να απαντήσουν, οι αιτητές καταχώρισαν την υπ' Αρ. 688/2002 προσφυγή, η οποία και έγινε δεκτή. Με απόφαση του Δικαστηρίου, ημερομηνίας 30/5/2003, κρίθηκε ότι οι καθ' ων η αίτηση δεν εκπλήρωσαν οφειλόμενο καθήκον τους. Προς το σκοπό συμμόρφωσης με την πιο πάνω απόφαση, η Επιτροπή Πολεοδομίας - Περιβάλλοντος - Τεχνικών Θεμάτων, σε συνεδρία της, ημερομηνίας 18/2/2003, εξέτασε την αίτηση και κατέληξε ως εξής:-
«Η Επιτροπή αφού μελέτησε όλα τα δεδομένα της αίτησης με βάση το άρθρο 26 του Περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου Ν90/72 λαμβάνοντας υπόψη σαν ουσιαστικό παράγοντα το γεγονός ότι το υπό ανάπτυξη τεμάχιο εμπίπτει μέσα σε αναπτυσσόμενη οικιστική περιοχή και είναι το μοναδικό προς ανάπτυξη τεμάχιο το οποίο παρεμβάλλεται μέσα σε δημόσιο γραμμικό πάρκο/πράσινο, ως επίσης και τις ενστάσεις των κατοίκων της περιοχής, για λόγους διασφάλισης των ανέσεων και της ποιότητας ζωής των περιοίκων ως και της λειτουργίας του υφιστάμενου γραμμικού πάρκου, εισηγείται τη μη χορήγηση της αιτούμενης Πολεοδομικής ΄Αδειας καθ' ότι κρίνει ότι ο τύπος της αιτούμενης ανάπτυξης θα επηρεάσει αρνητικά τη γύρω περιοχή. Το τεμάχιο να απαλλοτριωθεί ως η παλαιότερη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.»
Οι εισηγήσεις της Επιτροπής Πολεοδομίας - Περιβάλλοντος - Τεχνικών Θεμάτων εγκρίθηκαν σε συνεδρία του Δημοτικού Συμβουλίου, ημερομηνίας 11/3/2003. Ακολούθησε, στις 23 Ιουλίου, 2004, Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης - Δ.Π. 824. Το ακίνητο απαλλοτριώθηκε για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας. Οι αιτητές υπέβαλαν ένσταση στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης.
Οι αιτητές, για ακύρωση της πιο πάνω απόφασης, επικαλέστηκαν διάφορους λόγους, ανέπτυξαν, όμως, και υποστήριξαν, με τη γραπτή αγόρευση του συνηγόρου τους, μόνο έξι. Συγκεκριμένα, ότι η απόφαση των καθ' ων η αίτηση ισοδυναμεί με στέρηση της περιουσίας τους, σε αντίθεση με το ΄Αρθρο 23.2 και 4 του Συντάγματος, είναι αποτέλεσμα πλάνης αναφορικά με τη νομική ερμηνεία των διατάξεων του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972, (Ν. 90/72, όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 7/90), (ο «Νόμος»), και/ή του ΄Αρθρου 26 του Νόμου, λήφθηκαν υπόψη εξωγενή ζητήματα και θεωρήθηκε ως ουσιώδης παράγοντας γεγονός μελλοντικό και αβέβαιο. Τέλος, η απόφαση στερείται αιτιολογίας και/ή επαρκούς αιτιολογίας, λήφθηκε δε κατά κατάχρηση και υπέρβαση εξουσίας.
Η επιχειρηματολογία που αναπτύχθηκε από τους συνηγόρους στόχευε στην υποστήριξη της θέσης της κάθε πλευράς. Συνοπτικά, ο συνήγορος των αιτητών υπέβαλε ότι, από το σύνολο των γεγονότων και, ειδικότερα, τα πρακτικά της συνεδρίας της Διαχειριστικής Επιτροπής, ημερομηνίας 13/2/2001, και τα πρακτικά της συνεδρίας της Επιτροπής Πολεοδομίας -Περιβάλλοντος - Τεχνικών Θεμάτων, ημερομηνίας 18/2/2003, αποκαλύπτεται η πρόθεση των καθ' ων η αίτηση από το 2001 να απαλλοτριώσουν το ακίνητο. Η αναφορά στα πρακτικά ημερομηνίας 11/3/2003 σε απαλλοτρίωση του ακινήτου, η οποία έγινε στα πλαίσια εξέτασης της αίτησης των αιτητών για πολεοδομική άδεια και κατέστη μέρος της αιτιολογίας της, βεβαιώνει αυτή τους την πρόθεση.
Οι καθ' ων η αίτηση, προς υποστήριξη της νομιμότητας της απόφασης, υπέβαλαν ότι, ως πολεοδομική αρχή, δεν υπέχουν οποιαδήποτε δέσμευση από την προκαταρκτική θετική τοποθέτηση στο αίτημα των αιτητών. Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε στα πλαίσια των εξουσιών και της διακριτικής ευχέρειάς τους, αφού εκτιμήθηκαν ουσιαστικοί παράγοντες, όπως καταγράφονται στα πρακτικά ημερομηνίας 18/2/2003. Εισηγούνται ότι προχώρησαν στη διαδικασία απαλλοτρίωσης του ακινήτου των αιτητών, έτσι ώστε να ευνοηθούν οι αιτητές και να εισπράξουν εύλογη και δίκαιη αποζημίωση κατά την ημερομηνία δημοσίευσης της Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης - 23/7/2004. Ουσιαστικός παράγοντας για απόρριψη της αίτησης θεωρήθηκε η θέση του ακινήτου. Με την απόρριψη της αίτησης, διασφαλίζεται η συνέχιση του γραμμικού πάρκου και πρασίνου.
Στη Μυλωνάς ν. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (1997) 3 Α.Α.Δ. 332, η πολεοδομική αρχή έκρινε αναγκαία, στο πλαίσιο διερεύνησης του αιτήματος για χορήγηση πολεοδομικής άδειας, την αναζήτηση των απόψεων, εκτός της Υπηρεσίας Μεταλλείων, και των ακόλουθων κυβερνητικών τμημάτων:-
(α) Της Επαρχιακής Διοίκησης Λευκωσίας.
(β) Του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων.
(γ) Της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος. και
(δ) Του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης.
Τα πρώτα τρία τμήματα τοποθετήθηκαν θετικά έναντι του αιτήματος του εφεσείοντα. Διαπιστώθηκε, στις απόψεις που εξέθεσαν, ότι το τεμάχιο, στο οποίο θα γινόταν η λατόμευση, βρισκόταν μέσα σε πολεοδομική ζώνη λατομείων και ότι η χορήγηση της άδειας ήταν σύμφωνη με την ανάπτυξη της περιοχής χωρίς να επιβαρύνετο το περιβάλλον ή να δημιουργείτο οποιοσδήποτε κίνδυνος για τους υδάτινους πόρους. Το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, όπως και η Υπηρεσία Μεταλλείων, τάχθηκαν εναντίον της χορήγησης της άδειας. Και τα δύο τμήματα πρόβαλαν ως λόγο για την απόρριψη του αιτήματος το γεγονός ότι το τεμάχιο, όπου θα δημιουργείτο το λατομείο, βρισκόταν σε περιοχή η οποία είχε εκμισθωθεί στην Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία. Ο δεύτερος λόγος, που πρόβαλε η Υπηρεσία Μεταλλείων, ήταν ότι στην περιοχή λειτουργούσαν άλλα τρία λατομεία, χωρίς να εξηγήσει γιατί η δημιουργία τέταρτου θα ήταν ζημιογόνος. Η αναστάτωση, που θα επέφερε στο εργοστάσιο παραγωγής ασβέστη της Ελληνικής Μεταλλευτικής Εταιρείας, ήταν ο δεύτερος λόγος που πρόβαλε το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, ως αντικείμενος προς την αίτηση. Ο τρίτος λόγος αφορούσε την απουσία μελέτης για την καταλληλότητα του πετρώματος για την παραγωγή αδρανών υλικών.
Το αιτιολογικό της απόφασης του Τμήματος Πολεοδομίας είχε ως ακολούθως:-
«Ο Διευθυντής του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης και ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μεταλλείων ενίστανται στην έκδοση της αιτούμενης άδειας. Οι ενστάσεις αυτές λήφθηκαν από την Πολεοδομική Αρχή σαν ουσιώδεις παράγοντες με βάση το άρθρο 26 του Νόμου 90/72.
Η έκταση του αιτουμένου προνομίου καλύπτεται από μεταλλευτική μίσθωση της Ελληνικής Μεταλλευτικής Εταιρείας Λτδ.»
Κατ' έφεση, η Ολομέλεια επέτρεψε την έφεση και ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, μεταξύ άλλων, και λόγω έλλειψης αιτιολογίας. Παραθέτω το σκεπτικό της απόφασης, που εκδόθηκε από τον Πική, Π.:- (σελ. 336-337)
«Στην απόφαση δεν εξηγείται γιατί οι ενστάσεις των δύο τμημάτων θεωρήθηκαν ως 'ουσιώδεις παράγοντες' και καθοριστικές, για την απόφαση της πολεοδομικής αρχής. Εάν οι ενστάσεις των δύο τμημάτων θεωρήθηκαν, λόγω της προέλευσής τους, ως καθοριστικές και για την απόφαση των εφεσιβλήτων, αποκαλύπτεται νομική πλάνη, εφόσον ο νόμος δεν προσδίδει στις θέσεις οποιουδήποτε τμήματος ή σε οποιοδήποτε ουσιώδη παράγοντα αποφασιστική σημασία για την έκβαση αίτησης για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας. Οι απόψεις όλων των κυβερνητικών τμημάτων που αναζητήθηκαν άπτοντο του διερευνούμενου θέματος και ήσαν ουσιώδεις παράγοντες, με την έννοια που ο όρος ενέχει στο Άρθρο 26(1) του νόμου. Καθήκον της πολεοδομικής αρχής ήταν η αξιολόγηση όλων των ουσιωδών στοιχείων πριν καταλήξει στην απόφασή της και η αιτιολόγησή της με αναφορά προς το αποτέλεσμα αυτής της διεργασίας.
Ούτε το κενό το οποίο αφήνεται στο αιτιολογικό της απόφασης μπορεί αναντίλεκτα να πληρωθεί από τα στοιχεία του φακέλου. Τα ουσιώδη γεγονότα ήσαν αμφίρροπα και δεν μπορούσαν εξ αντικειμένου να πληρώσουν το κενό στην αιτιολογία.
.................................................................................................................
Αντίθετα με τη θέση του πρωτόδικου Δικαστηρίου καταλήγουμε ότι η διοικητική απόφαση η οποία προσβάλλεται είναι ατεκμηρίωτη και πάσχει από ελλειπή αιτιολογία.»
Εξετάζοντας τα γεγονότα της παρούσης διαπιστώνω ότι τα νομολογηθέντα στη Μυλωνάς ν. Δημοκρατίας, (πιο πάνω), ισχύουν ανάλογα. Στην παρούσα, όπως και στη Μυλωνάς, δεν εξηγείται γιατί η θέση του ακινήτου και οι ενστάσεις των κατοίκων της περιοχής θεωρήθηκαν ως «ουσιώδης παράγων», καθοριστικός για την απόφαση της Επιτροπής Πολεοδομίας - Περιβάλλοντος - Τεχνικών Θεμάτων και αργότερα του Δήμου Πάφου. Τα τμήματα, από τα οποία ζητήθηκαν απόψεις - (Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Υπουργείο Συγκοινωνιών και ΄Εργων, Τμήμα Τροχαίας και Τμήμα Πυρασφάλειας) - διατύπωσαν όλα θετική άποψη για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας. Καθήκον των καθ' ων η αίτηση ήταν η αξιολόγηση όλων των ουσιωδών στοιχείων πριν καταλήξουν στην απόφαση και η αιτιολόγησή της, με αναφορά προς το αποτέλεσμα αυτής της διεργασίας. ΄Οπως αναφέρθηκε στην απόφαση της Ολομέλειας, πιο πάνω, εάν οι ενστάσεις αυτές θεωρήθηκαν ως καθοριστικές, αποκαλύπτεται νομική πλάνη, εφόσον ο Νόμος δεν προσδίδει στις θέσεις οποιουδήποτε τμήματος ή σε οποιοδήποτε ουσιώδη παράγοντα αποφασιστική σημασία για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας. Υπάρχει, επομένως, κενό στην αιτιολογία της απόφασης, κενό το οποίο δεν μπορεί να αναπληρωθεί.
Περαιτέρω, η αναφορά στο τέλος της απόφασης - «Το τεμάχιο να απαλλοτριωθεί ως η παλαιότερη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου» - φανερώνει ότι, κατά τη λήψη της, οι καθ' ων η αίτηση είχαν κατά νου προηγούμενη απόφασή τους για απαλλοτρίωση, στοιχείο άσχετο, ως μέλλον και αβέβαιο με την υπό εξέταση αίτηση. Η πρόθεση των καθ' ων η αίτηση, κατά το χρόνο λήψης της προσβαλλόμενης απόφασης για απαλλοτρίωση του ακινήτου, δεν μπορούσε, καθ' οιονδήποτε τρόπο, να διαταράξει το ιδιοκτησιακό καθεστώς του. ΄Οπως, κατ' επανάληψη, έχει τονισθεί - (βλ. Michael Theodosiou Co Ltd v. The Municipality of Limassol (1975) 3 C.L.R. 195, Theophilou v. The Improvement Board Yermassoyia (1985) 3 C.L.R. 2016 και Tofarco Ltd κ.ά. ν. Δήμου Λευκωσίας, Προσφυγή Αρ. 780/91, 31/1/94) - ακόμη και στην περίπτωση ύπαρξης διατάγματος απαλλοτρίωσης, αυτό δε συνιστά νόμιμη δικαιολογία για την άρνηση έκδοσης άδειας οικοδομής, διαχωρισμού ή/και πολεοδομικής άδειας.
Για τους πιο πάνω λόγους, η προσφυγή επιτυγχάνει, με έξοδα υπέρ των αιτητών.
Ε. Παπαδοπούλου,
Δ.
/ΕΑΠ., ΜΠ