|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθ εση Αρ. 807/2002)
19 Νοεμβρίου, 2004
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
OLYMPIC INSURANCE COMPANY LIMITED,
Αιτητές,
ν.
ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ΄ ης η αίτηση.
- - - - - -
Ν. Κλεάνθους για Χρ. Τριανταφυλλίδη, για τους Αιτητές.
Ε. Μιχαήλ, για την Καθ΄ ης η αίτηση.
Κ. Μιχαηλίδης, για το Ενδ. Μέρος.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Η καθ' ης η αίτηση, Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, στις 15.4.02 προκήρυξε διαγωνισμό προσφορών με αρ. 114/2002 για την αγορά ασφάλειας κατά παντός κινδύνου για τα μεγάλα περιουσιακά της στοιχεία όπως ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς, υποσταθμούς μεταφοράς, γραφεία, αποθήκες, υλικά, κλπ.
Σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, δικαίωμα υποβολής προσφοράς είχαν μόνο ασφαλιστικές εταιρείες και ασφαλειομεσίτες, εξουσιοδοτημένοι και αδειούχοι να διεκπεραιώνουν γενικές ασφάλειες στην Κύπρο ή ασφαλιστικοί αντιπρόσωποι ξένων εταιρειών που διεξάγουν εργασίες στην Κύπρο. Ανταποκρίθηκαν τρεις προσφοροδότες. οι αιτητές που παρουσίασαν ως αντασφαλιστές την εταιρεία GE Francona Reinsurance A/S και δυο ασφαλιστικοί αντιπρόσωποι οι HSBC και Marsh Ltd.
Η προκήρυξη και η διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών έγιναν υπό το κράτος πίεσης χρόνου και των σοβαρών επιπτώσεων που επέφεραν τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου στην παγκόσμια ασφαλιστική αγορά. Οι αντασφαλιστές εμφανίζονταν διστακτικοί στην κάλυψη ασφαλιστικών κινδύνων, τα δε ασφάλιστρα αυξήθηκαν κατακόρυφα. Η ισχύουσα (τότε) ασφαλιστική κάλυψη της καθ΄ ης η αίτηση έληγε την 31.3.2002. Η ασφαλιστική εταιρεία ειδοποίησε την καθ΄ ης η αίτηση δύο ημέρες πριν από τη λήξη του συμβολαίου ότι δεν θα προχωρούσε στην ανανέωσή του, παρά τις διαπραγματεύσεις που είχαν προηγηθεί με στόχο την επίτευξη συμφωνίας ανανέωσης. Ωστόσο, κατόπιν συμφωνίας, η υφιστάμενη τότε σύμβαση ασφάλισης ανανεώθηκε για τρεις ακόμα μήνες, ήτοι μέχρι την 30.6.2002.
Κάτω από αυτές τις περιστάσεις και λόγω των εξειδικευμένων γνώσεων που κρίθηκε ότι απαιτούνται για τη σωστή αξιολόγηση όλων των δεδομένων, η καθ΄ ης η αίτηση, ανέθεσε τη διερεύνηση των προσφορών στον κ. Μανώλη Κυριάκου, ειδικό σύμβουλο επί ασφαλιστικών θεμάτων. Ο κ. Κυριάκου διαπίστωσε ότι καμία από τις τρεις προσφορές δεν ικανοποιούσε πλήρως τους όρους του διαγωνισμού τόσο στο ύψος των ασφαλίστρων όσο και στο επίπεδο και έκταση που ζητήθηκε η ασφαλιστική κάλυψη. Ενόψει τούτου, εισηγήθηκε μεταξύ άλλων, να κληθούν όλοι οι προσφοροδότες σε μια προσπάθεια συμμετοχής τους σε κοινοπραξία για κάλυψη του κινδύνου με καλύτερους όρους για την καθ' ης η αίτηση. Η Επιτροπή Αξιολόγησης της καθ' ης η αίτηση, πρότεινε όπως δοθούν οδηγίες στη σύμπραξη των εταιρειών HSBC και Marsh Ltd για εξασφάλιση 100% κάλυψης των κινδύνων. Στις 21.6.02 κλήθηκαν και οι τρεις εταιρείες σε μια κοινή διευκρινιστική συνάντηση. Ο διευθυντής των αιτητών αρνήθηκε να συμμετάσχει και αποχώρησε. Ακολούθησε η συνεδρία της καθ΄ ης η αίτηση στις 25.6.02. Εδώ, κρίνω σκόπιμο να παραθέσω τα ουσιώδη αποσπάσματα των πρακτικών εκείνης της συνεδρίας που αποκαλύπτουν και το σκεπτικό λήψης της τελικής απόφασης επί της κατακύρωσης:
«Σύμφωνα με τον όρο των προσφορών, ο οποίος προνοεί ότι: "The amount of reinsurance and the identities for the Insurer proposed the insurers to be submitted in writing within the terms of the Tender as follows .........", το ποσοστό του κάθε αντασφαλιστή έπρεπε να δοθεί.
Γι΄ αυτό και η υπηρεσία ζήτησε και από τους τρεις προσφοροδότες να δηλώσουν γραπτώς τα ποσοστά κάλυψης όλων των εμπλεκομένων αντασφαλιστών.
Σε ερώτηση του κ. Ανδρέα Δημητρίου εάν η εταιρεία Olympic έδωσε τα εν λόγω ποσοστά με την αρχική της προσφορά, ο κ. Αντώνης Χρίστου απάντησε ότι η εν λόγω εταιρεία δεν έκανε καμία μνεία.
Ο κ. Αντώνης Χρίστου, επεσήμανε ακολούθως ότι η υπηρεσία ζήτησε διευκρινίσεις για τα ποσοστά αυτά και από τις τρεις εταιρείες, αφού οι άλλες δύο εταιρείες έκαναν μνεία για τα ποσοστά τους, αλλά δεν κάλυπταν το 100%.
Ο κ. Γιάγκος Φραγκουλίδης εξήγησε ότι ενώ οι δύο άλλες εταιρείες, δηλαδή οι HSBC και Marsh, μετά τις διευκρινίσεις που ζητήθηκαν, έδωσαν τα ποσοστά των αντασφαλιστών τους, η Olympic πάλι δεν έδωσε οποιαδήποτε ποσοστά και δήλωσε ότι η Αρχή δεν δικαιούται να τα ζητά και ότι θα τα αναφέρει μετά, αφού γνωρίζει ότι είναι ο χαμηλότερος προσφοροδότης.
.................................. .................................................. .................................................. ...............
Στο μεταξύ, ζητήθηκε από τον κ. Μανώλη Κυριάκου να εξετάσει εξονυχιστικά την προσφορά της εταιρείας Olympic, κάτι το οποίο και έκανε με δεύτερη έκθεση. Στην εν λόγω έκθεση δίνει αρκετούς λόγους, για τους οποίους θεωρεί ότι η προσφορά της εταιρείας Olympic δεν είναι έγκυρη και δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη. Στην εν λόγω έκθεση εισηγείται όπως η Αρχή προχωρήσει με τους άλλους δύο προσφοροδότες.
Οι άλλοι δύο προσφοροδότες απέστειλαν σήμερα μέσω φαξ, αφού έχουν συμφωνήσει μεταξύ τους, μία πρόταση, ότι δηλαδή leading broker θα είναι η HSBC.
Ο κ. Μανώλης Κυριάκου εξέτασε την πρόταση αυτή, βρήκε κάποιες αδυναμίες αλλά μίλησε μαζί με τις εταιρείες και επέστειλαν συμπληρωματική πρόταση.
Ακολούθως, ζητήθηκε από τον κ. Μανώλη Κυριάκου να ετοιμάσει και τρίτη έκθεση για τα γεγονότα, κάτι το οποίο και έκανε. Με την τρίτη αυτή έκθεση ο κ. Κυριάκου εισηγείται όπως, υπό τις περιστάσεις, η συνδυασμένη προσφορά των δύο εταιρειών HSBC και Marsh να γίνει αποδεκτή.
.................................. .................................................. .................................................. ...............
Ο κ. Ανδρέας Δημητρίου παρόλο που τόνισε ότι εξ ανάγκης η Αρχή είχε ακολουθήσει άλλη από την διαδικασία που προβλέπετο από τους όρους του Διαγωνισμού, εντούτοις δήλωσε τα εξής:
«Στο παρόν στάδιο η Αρχή οφείλει για λόγους δημοσίου συμφέροντος και επιτακτικής δημόσιας ανάγκης που είναι υψίστης σημασίας τόσο για την Αρχή όσο και για τον τόπο γενικά, να καλύψει και να ασφαλίσει τα περιουσιακά της στοιχεία εντός των πέντε ημερών που έχουν απομείνει και επεσήμανε ότι η εταιρεία Olympic είχε δηλώσει αναληθή στοιχεία στην προσφορά της.
.................................. .................................................. .................................................. ...............
Σε ερώτηση του Προέδρου, εάν οι προσφοροδότες HSBC και Marsh ανέφεραν τους αντασφαλιστές τους όταν ρωτήθηκαν σχετικά, ο κ. Γιάγκος Φραγκουλίδης απάντησε ότι και οι δύο αυτοί προσφοροδότες έδωσαν τα ονόματα των αντασφαλιστών τους, καθώς επίσης και το μερίδιο που αντιστοιχεί στον καθένα.
Σε ερώτηση του Προέδρου εάν έχουν ζητηθεί διαβεβαιώσεις (facultative slips) από τις αντασφαλιστικές εταιρείες, ο κ. Γιάγκος Φραγκουλίδης απάντησε καταφατικά και δήλωσε ότι υπάρχουν σχετικές επιστολές από αυτές.
.................................. .................................................. .................................................. ...............
Στη συνέχεια, τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Αρχής, αφού αντάλλαξαν απόψεις και αφού επεσήμαναν ότι εκ των πραγμάτων δεν έχουν άλλη επιλογή και λόγω και του επείγοντος και της τεράστιας σημασίας του όλου θέματος, ενέκριναν ομόφωνα την εισήγηση της υπηρεσίας, δηλαδή, η Αρχή να προχωρήσει με την σύμπραξη των εταιρειών HSBC και Marsh, για εξασφάλιση 100% κάλυψης των κινδύνων της ΑΗΚ με τους όρους που προτάθηκαν στα Παραρτήματα «Ζ» και «Η», για διάστημα ενός έτους. Επίσης, τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου αποφάσισαν ομόφωνα όπως καταβληθεί προσπάθεια από τους συμβαλλόμενους σε συνεργασία με την ΑΗΚ για βελτίωση των όρων του Συμβολαίου.»
Η καθ΄ ης η αίτηση απέστειλε επιστολή ημερ. 16.8.02 με την οποία ενημέρωνε τους αιτητές ότι η προσφορά τους δεν ήταν επιτυχής. Οι αιτητές με την παρούσα προσφυγή, αξιώνουν την ακύρωση της εν λόγω απόφασης.
Η καθ' ης η αίτηση, εγείρει προδικαστική ένσταση και ισχυρίζεται ότι η αιτήτρια στερείται εννόμου συμφέροντος να καταχωρήσει την παρούσα προσφυγή γιατί δεν ικανοποιούσε τον ουσιώδη όρο του Διαγωνισμού 1.5 που προνοούσε τα ακόλουθα:
«All Insurance Companies will be required to submit written evidence of a Minimum Financial Rating by an Organization such as Standard & Poors A or higher or any other equivalent rating by other organizations acceptable to the E.A.C. in respect of their proposed Reinsurers.
Insurance Brokers will also be required to demonstrate that the Reinsurers they are proposing meet similar financial security standards.
Insurance Companies to submit a copy of their current audited financial statement.
The amount of reinsurance and the identities of the insurer´s proposed reinsurers to be submitted in writing with the return of the Tender as follows:
Copies of Facultative Reinsurance Placements must be submitted prior to attachment.»
Ο όρος αυτός επέβαλλε στους προσφοροδότες τη γραπτή υποβολή μαζί με τα έγγραφα της προσφοράς, των στοιχείων αναφορικά με την ταυτότητα των αντασφαλιστών τους, του ποσού αντασφάλισης από ένα έκαστο καθώς και την κράτηση/συμμετοχή. Είναι η θέση της καθ΄ ης η αίτηση ότι οι αιτητές δεν έδωσαν στοιχεία της ασφάλισης και αντασφάλισης, παρά μόνο το όνομα της GE Francona Reinsurance A/S. Στο έντυπο της προσφοράς τους κάτω από το τίτλο «Minimum Writing Excluding Facultative reinsurance» οι αιτητές αναφέρουν ότι το ποσό της ελάχιστης κάλυψης θα κοινοποιηθεί πριν την κατακύρωση.
Εφόσον η προσφορά των αιτητών αξιολογήθηκε και εξετάστηκε στην ουσία της μέχρι το τελικό στάδιο της διαδικασίας, η καθ΄ ης η αίτηση κωλύεται στην προβολή προδικαστικής ένστασης για έλλειψη εννόμου συμφέροντος. (Laos Bros Ltd κ.α. ν. Δημοκρατίας, Συνκδ. Υποθ. 1085/01 και 77/02, ημερ. 4.11.03, Συλβέστρου Κιτρομιλίδη Λτδ ν. Δημοκρατίας, Προσφ. 907/93 και 983/93 ημερ. 25.10.95). Η παράλειψη των αιτητών να υποβάλουν τις πιο πάνω λεπτομέρειες, σημειώθηκε από το σύμβουλο επί ασφαλιστικών θεμάτων που διόρισε η καθ΄ης η αίτηση. Η καθ΄ ης η αίτηση, ζήτησε ακολούθως από όλους τους προσφοροδότες να αναλύσουν λεπτομερώς τα ποσοστά κάλυψης από τους αντασφαλιστές τους. Στο αίτημα αυτό ανταποκρίθηκαν οι υπόλοιποι προσφοροδότες εκτός από τους αιτητές που δεν παρουσίασαν τα στοιχεία που ζητήθηκαν προς ικανοποίηση τους ουσιώδους αυτού όρου.
Παρόλα αυτά, η καθ΄ ης η αίτηση προχώρησε σε περαιτέρω αξιολόγηση και κάλεσε τους αιτητές στην προμνησθείσα συνάντηση με τους λοιπούς προσφοροδότες ενώ ζήτησε και δεύτερη έκθεση από το σύμβουλο, ειδικά για την αξιολόγηση ης προσφοράς των αιτητών. Στην εν λόγω έκθεση, εκτίθενται οι λόγοι για τους οποίους ο σύμβουλος θεώρησε ότι η προσφορά των αιτητών δεν ήταν έγκυρη. Στα πρακτικά της συνεδρίας του Συμβουλίου της καθ΄ ης η αίτηση ημερομηνίας 25.6.02 άνκαι γίνεται αναφορά στην άποψη του συμβούλου σχετικά με την προσφορά των αιτητών εντούτοις, δεν καταγράφεται ξεκάθαρα η τοποθέτηση της καθ΄ ης η αίτηση επί της εν λόγω άποψης. Ωστόσο, η προσφορά των αιτητών απορρίφθηκε σιωπηρά χωρίς να παρατίθεται σαφής αιτιολογία. Η καθ΄ ης η αίτηση δεν πληροφορεί τους αιτητές ότι η προσφορά τους ήταν εκτός προδιαγραφών παρά μόνο ότι απέτυχαν και ότι η προσφορά κατακυρώθηκε στο ενδιαφερόμενο μέρος. Από το διοικητικό φάκελο δεν προκύπτει ξεκάθαρα ότι οι αιτητές αποκλείστηκαν επειδή ήταν εκτός προδιαγραφών. Και εφόσον η προσφορά τους λήφθηκε υπόψη και εξετάστηκε επανειλημμένα από την καθ΄ ης η αίτηση, η προδικαστική ένσταση δεν μπορεί να πετύχει.
Η ουσία της προσφυγής
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι ολόκληρη η διαδικασία που ακολουθήθηκε είναι εμποτισμένη με παρανομία αφού η συνάντηση με τους προσφοροδότες των οποίων η προσφορά ήταν εξαρχής εκτός προσδιαγραφών και η κλήση τους σε κοινοπραξία προκειμένου να τροποποιήσουν τους όρους που προσέφεραν και να ικανοποιήσουν από κοινού τις ανάγκες της καθ΄ ης η αίτηση, δεν δικαιολογείται από τους όρους του διαγωνισμού. Λέγουν επίσης ότι η καθ΄ ης η αίτηση εξετράπη από τους όρους της προσφοράς κατακυρώνοντας στο ενδιαφερόμενο μέρος, που δεν ήταν καν προσφοροδότης σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, αλλά ένα νέο νομικό πρόσωπο που προέκυψε από τη σύμπραξη και συνεργασία δυο εταιρειών χωρίς να είχε καν υποβάλει προσφορά μέσα στα καθορισμένα πλαίσια.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι καμία από τις αρχικά υποβληθείσες προσφορές δεν ικανοποιούσε τους όρους που είχαν προκηρυχθεί, αφού κανένας προσφοροδότης δεν προσέφερε 100% κάλυψη. Η American Home κάλυπτε το 60% και η HSBC το 40%. Η προσφορά των αιτητών, εκτός από την παράλειψη συμμόρφωσης προς τους όρους που αφορούσαν στο ουσιαστικό περιεχόμενο των προδιαγραφών, είχε ακόμα ένα σοβαρό ελάττωμα που αφορούσε στην μη υποβολή των απαραίτητων στοιχείων αναφορικά με τους αντασφαλιστές και τα ποσοστά τους.
Οι αιτητές όφειλαν να δώσουν αυτά τα στοιχεία με το έγγραφο της προσφοράς τους σύμφωνα με τον όρο 1.5. Κρίνω ότι οι αιτητές δεν συμμορφώθηκαν προς ουσιώδη όρο ακόμα και όταν τους δόθηκε μεταγενέστερα η ευκαιρία. Αυτό έγινε όταν τους ζητήθηκαν οι σχετικές διευκρινήσεις από την καθ΄ ης η αίτηση που αν δίδονταν θα κάλυπταν ενδεχομένως το κενό στην προσφορά τους. Αυτή ακριβώς η παράλειψη νόμιμα συνέτεινε στον αποκλεισμό των αιτητών από την περαιτέρω διαδικασία των προσφορών. Εξάλλου, η αλληλογραφία που αντάλλαξαν οι αιτητές με την καθ΄ ης η αίτηση δεν αφήνει αμφιβολία για την ασάφεια και τις ανακρίβειες που περιείχε η προσφορά των αιτητών. (επιστολές μέσω των οποίων οι αιτητές φαίνεται ότι προσπάθησαν να εξασφαλίσουν την απαιτούμενη αντασφάλιση εκ των υστέρων καθώς και απάντηση της GE Francona Reinsurance A/S ημερ. 18.6.02 ότι έχει προσφέρει κάλυψη αναφορικά με την ασφάλεια πυρός μόνο).
Η καθ΄ ης η αίτηση, εφόσον δεν είχε ενώπιόν της έγκυρες προσφορές, θα μπορούσε να ακυρώσει τη διαδικασία και να επαναπροκηρύξει νέο διαγωνισμό. Ωστόσο, με αναφορά στην επείγουσα ανάγκη για ασφαλιστική κάλυψη και για λόγους δημοσίου συμφέροντος που η καθ΄ ης η αίτηση επικαλείται, επέλεξε να προχωρήσει με τους άλλους δυο προσφοροδότες καλώντας τους σε κοινοπραξία ώστε να καλυφθεί το ποσοστό κάλυψης 100% που ζητούσε.
Είναι φανερό ότι η διαδικασία κατακύρωσης που ακολούθησε η καθ΄ ης η αίτηση, στόχευε στην υλοποίηση των απαιτήσεων ασφάλισης της κάτω από τις προμνησθείσες πιεστικές συνθήκες. Δεν τροποποίησε τους όρους του διαγωνισμού ούτε συμβιβάστηκε ως προς τις προδιαγραφές κατά τρόπο που να επηρεάζεται αρνητικά οποιοσδήποτε προσφοροδότης ώστε να παραβιάζεται η αρχή της ισότητας.
Εξάλλου, η αρχή της υπεροχής του δημοσίου συμφέροντος κατά την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας της Διοίκησης μπορεί να επιβάλει άλλοτε την διατήρηση και άλλοτε την ακύρωση και ανάκληση μιας διοικητικής διαδικασίας. Στην συγκεκριμένη υπόθεση η καθ΄ ης η αίτηση ορθά επέλεξε να προχωρήσει με τις υπάρχουσες προσφορές αφού η ασφαλιστική της κάλυψη έληγε και δεν υπήρχε χρονικό περιθώριο για ακύρωση του διαγωνισμού και προκήρυξη νέων προσφορών.
Αναφορικά με τα παράπονα που εκφράζουν οι αιτητές για παρατυπίες στην διαδικασία, φαίνεται ότι ακολουθήθηκε η ειδική διαδικασία που καθόρισε η καθ΄ ης η αίτηση σε ειδικές περιπτώσεις για κατακύρωση Συμβολαίου σε συγκεκριμένους προμηθευτές για ποσά άνω των 100.000. (Οδηγία της Αρχής Αρ. ENG4/9/85 κατόπιν αποφασης της Αρχής ημερ. 29.11.85). Η έκθεση της Τεχνικής Επιτροπής αξιολόγησης καθώς και η έκθεση του ειδικού συμβούλου, νόμιμα λήφθηκαν υπόψη αφού αυτοί, περιορίστηκαν στη διατύπωση σύστασης. Η τελική απόφαση λήφθηκε από το Συμβούλιο της καθ΄ ης η αίτηση μετά από τη διεξαγωγή δέουσας έρευνας. Ολες οι προσφορές αξιολογήθηκαν επιμελώς και μελετήθηκαν όλες οι νόμιμες λύσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τον ουσιώδη χρόνο δεν υπήρχε σε ισχύ οποιοδήποτε νομοθετικό πλαίσιο που να επιβάλει συγκεκριμένη διαδικασία στην καθ΄ ης η αίτηση για την κατακύρωση των προσφορών. Οι Κανονισμοί δυνάμει του άρθρου 57 του περί Σύναψης Συμβάσεων (Προμήθειες, Έργα, και Υπηρεσίες) στους Τομείς του Ύδατος, της Ενέργειας, των Μεταφορών και των Τηλεπικοινωνιών Νόμου Ν.100(1)/03 εκδόθηκαν μεταγενέστερα. Υπήρχαν μόνο οι εσωτερικοί κανονισμοί/οδηγία σύμφωνα με την οποία, η καθ΄ ης η αίτηση δεν υπερέβη τα όρια της διακριτικής της ευχέρειας κατακυρώνοντας με την ιδιαίτερη αυτή διαδικασία την προσφορά στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα. Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.