ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

31 Μαρτίου, 2004

[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

G.P. IRON AND WOOD MAKERS,

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ

ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ,

EPIPLOSIS NORA LIMITED,

ν.

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ

1. ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΔΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ
2. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
3. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

- - - - - -

- - - - - -

ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Οι συνεκδικαζόμενες αυτές προσφυγές στρέφονται κατά της απόφασης του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών ημερ. 3.7.02 με την οποία η προσφορά για την προμήθεια σχολικών επίπλων κατά το μεγαλύτερο της μέρος κατακυρώθηκε στην εταιρεία Takis Charalambous & Co Ltd (το ε.μ.).

Τα πραγματικά περιστατικά τα οποία περιβάλλουν τις προσφυγές θα συμβάλουν στην κατανόηση των επίδικων θεμάτων τους. Στις 21.1.02 οι τεχνικές υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού υπέβαλαν αίτημα για δημοσίευση των εγγράφων του διαγωνισμού που αφορούσε στα σχολικά έπιπλα, ώστε κάθε πιθανός προσφοροδότης να έχει τη δυνατότητα να υποβάλει εισηγήσεις και σχόλια στα έγγραφα. Στις περιπτώσεις που εκτιμήθηκε ότι οι απόψεις που υποβλήθηκαν δεν επηρεάζουν την ποιότητα των ειδών και βρίσκονταν μέσα στα πλαίσια του υγιούς ανταγωνισμού, λήφθηκαν υπόψη. Οι προσφορές δημοσιεύτηκαν στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας και στον εγχώριο τύπο. Υποβλήθηκαν συνολικά οκτώ προσφορές, ανάμεσα στις οποίες ήταν αυτές των αιτητριών εταιρειών και του ε.μ, οι οποίες ανοίχθηκαν και παραλήφθηκαν από εκπρόσωπο του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για αξιολόγηση από τριμερή Επιτροπή Αξιολόγησης. Η Επιτροπή Αξιολόγησης προέβη στη κατάρτιση πίνακα με τους προσφοροδότες που επέλεξε κατόπιον αξιολόγησης που έγινε ως εξής:

Οι προσφορές των αιτητών αν και φθηνότερες του ε.μ. για πολλά τεμάχια επίπλων, δεν συστήνονταν για λόγους που καταγράφονται στην έκθεση της Επιτροπής όπου δίνονται λεπτομέρειες των αποκλίσεων από τις προδιαγραφές και τους απαιτούμενους όρους. (βλ. Πίνακα 2 της Έκθεσης Τεκμηρίου 5 στην Ένσταση).

Ο βασικός ισχυρισμός των αιτητών είναι ότι η προσφορά όπως προκηρύχθηκε με τα πιστοποιητικά που απαιτούσε, έμμεσα φωτογράφιζε ένα συγκεκριμένο προσφοροδότη, το ε.μ., αντίθετα στο άρθρο 9 του Νόμου (Ν.102(1)/97) και κατά παράβαση των αρχών της ίσης μεταχείρισης, καλής πίστης, χρηστής διοίκησης και εμπιστοσύνης του πολίτη στην Διοίκηση. Οι αιτητές παρά το ότι επιφυλάχθηκαν να προσφέρουν μαρτυρία για να αποδείξουν τους ισχυρισμούς τους, τελικά δεν το έπραξαν και ο συγκεκριμένος λόγος έμεινε ατεκμηρίωτος.

Η θέση των αιτητών κρίνεται ανεδαφική για τους ακόλουθους λόγους:

Το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ανακοίνωσε την πρόθεση του για χρησιμοποίηση ευρωπαϊκών προδιαγραφών από τον Ιανουάριο του 2002 και ζήτησε τις απόψεις - εισηγήσεις των ενδιαφερομένων. Η επιστολή των αιτητών ημερ. 24/01/02 δεν εισηγείται τίποτα συγκεκριμένο και δεν εκφράζει διαμαρτυρία αναφορικά με τα απαιτούμενα πιστοποιητικά. Αντιθέτως, οι αιτητές δέχονται ότι η εξασφάλιση τέτοιων πιστοποιητικών για προσφορές του δημοσίου είναι απαραίτητη και ότι καταβάλουν προσπάθειες για απόκτηση τους. Οι Κυπριακές εταιρείες που υπέβαλαν προσφορά είχαν την δυνατότητα να ζητήσουν παράταση προκειμένου να προβούν στις ενέργειες προς απόκτηση των κατάλληλων πιστοποιητικών που θα πιστοποιούσε την τήρηση των προδιαγραφών.

Στην αναλυτική αξιολόγηση των προσφορών φαίνεται ότι δεν ήταν μόνο το ε.μ. που έφερε τα εν λόγω πιστοποιητικά αφού για δεκαοχτώ από τα τριάντα επτά είδη που ζητήθηκαν προσφορές υπήρχαν μέχρι και έξι προσφοροδότες που τηρούσαν τις προδιαγραφές. Επιπρόσθετα τρία από τα είδη επίπλων που προκηρύχθηκαν τελικά ακυρώθηκαν, γιατί κανένας από τους προσφοροδότες δεν πληρούσε τις προδιαγραφές.

Η απαίτηση πιστοποιητικών ότι τα προϊόντα κατασκευάστηκαν με βάση τα πρότυπα BSI, ISO ή CEN ή άλλα Ευρωπαϊκά πρότυπα εξασφαλίζει μια δίκαιη και αντικειμενική μέθοδο αξιολόγησης των προσφορών αφού χρησιμοποιεί μετρήσιμα κριτήρια Σε καμία περίπτωση δεν «φωτογραφίζει» συγκεκριμένα προϊόντα εγχώρια ή του εξωτερικού, αφού τα πιστοποιητικά αυτά δεν χορηγούνται μόνο για προϊόντα με ένα συγκεκριμένο σχεδιασμό ή υλικά αλλά αποδεικνύουν πράγματι ότι το κάθε προϊόν ανταποκρίνεται στις ελάχιστες προδιαγραφές αναφορικά με τα επιμέρους χαρακτηριστικά του.

Το Δικαστήριο εξάλλου δεν μπορεί να υπεισέλθει στην κρίση της Επιτροπής Αξιολόγησης ότι η προσφορά των αιτητών δε πληρούσε τις προδιαγραφές την οποία η ίδια αιτιολόγησε ως εξής:

Παραπέμπω επίσης στο απόσπασμα των πρακτικών (τελευταία παράγραφος στη σελίδα 5 πιο πάνω) όπου το Συμβούλιο αναφέρεται στο ίδιο θέμα.

Η σύγκριση του πιστοποιητικού ISO που προσκόμισαν οι αιτητές σε σχέση με τα απαιτούμενα πιστοποιητικά, συνίσταται σε τεχνικές λεπτομέρειες και προϋποθέτει κρίση αναφορικά με τεχνικής φύσεως θέματα, για τα οποία είναι γνωστό ότι το Ανώτατο Δικαστήριο δεν επεμβαίνει.

Ο προβληματισμός που προέκυψε κατά την άσκηση της αρμοδιότητας του Συμβουλίου και οι διευκρινήσεις που ζητήθηκαν από την Επιτροπή, είναι φυσιολογικές μέσα στα πλαίσια λειτουργίας ενός συλλογικού οργάνου και ανατρέπουν τους ισχυρισμούς των αιτητών ότι δεν διερευνήθηκε το θέμα της φωτογράφησης από τη διατύπωση των όρων των προσφορών συγκεκριμένου προσφοροδότη. Στη σελ. 8 των πρακτικών που τηρήθηκαν κατά τη συνεδρία ημερ. 3.7.02 αναφέρονται τα εξής:

Καταγράφονται επίσης οι διάφορες απόψεις των μελών που παρευρίσκοντο για το θέμα και η κατάληξη ότι ο σχετικός όρος της προσκόμισης πιστοποιητικών τέθηκε νόμιμα και ότι εν πάση περιπτώσει δεν επηρεάζει το κύρος των προσφορών.

Η εκτενής συζήτηση που διεξήχθη καθώς και η αρτιότητα των πρακτικών που φανερώνει τα ζητήματα για τα οποία δόθηκαν διευκρινήσεις (Βλ. Τεκμήριο 8 στην Ένσταση όπου αναφέρεται: «Το θέμα επαναφέρεται και εξετάζεται εξ υπαρχής από τη συνεδρία του Συμβουλίου που έγινε στις 26.6.2002 κατά τη διάρκεια της οποίας αναβλήθηκε η λήψη απόφασης για να υποβληθούν από την Επιτροπή Αξιολόγησης περαιτέρω στοιχεία, όπως αξιολόγηση όλων των προσφοροδοτών κατά είδος πιο σαφής δικαιολογία για αποκλεισμό φθηνότερων κατά είδος προτάσεων και καθορισμός ποσοτήτων σε διάφορα είδη που δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένη ποσότητα .........................»), συμπληρώνουν την αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης και αποδεικνύουν την διεξαγωγή επαρκούς έρευνας .

Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η προκήρυξη της προσφοράς διαμορφώθηκε αντίθετα προς την εισήγηση του Υπουργείου Παιδείας καθότι η εισήγηση του Υπουργείου για τους Γενικούς Όρους (άρθρο 2.12.2) διαλαμβάνει,

Οι αιτητές υποστηρίζουν πως όταν δόθηκαν για δημοσίευση τα έγγραφα των προσφορών, διαγράφηκε από τον εν λόγω όρο η διάζευξη (υπογραμμισμένη) και ότι κάποιοι αναρμοδίως και υπογείως φρόντισαν να φωτογραφίσουν το ε.μ. και να διασφαλίσουν ότι αυτή η φωτογράφηση δεν θα οδηγούσε σε ακύρωση των προσφορών.

Η διαγραφή και η μη συμπερίληψη του διαζευκτικού αυτού όρου στην τελική προκήρυξη των προσφορών ουδόλως επηρεάζει την εγκυρότητα της αξιολόγησης. Η εισήγηση των αιτητών παραγνωρίζει ότι υπάρχει ταυτόσημος όρος στον Κανονισμό 22(4)(β) των περί Προσφορών του Δημοσίου Γενικών Κανονισμών Κ.Δ.Π. 104/99. Από τη στιγμή που το θέμα τυγχάνει ρητής κανονιστικής ρύθμισης, είναι αυτονόητο ότι η σχετική διάταξη διέπει την προκήρυξη και τη διαδικασία των προσφορών ανεξάρτητα από το αν έχει περιληφθεί ή όχι αυτούσιος ο σχετικός όρος στα έγγραφα των προσφορών. Οι αιτητές δεν κατάφεραν να αποσείσουν το βάρος απόδειξης ότι υπήρξε εσκεμμένη διαγραφή της επίμαχης διάζευξης. Αντίθετα η συγκεκριμένη πρόνοια όπως και το σύνολο των όρων της προκήρυξης των προσφορών, ετέθησαν προς διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. Η θέσπισή τους υπόκειται στην αρχή της αμεροληψίας και ισότητας αφού δεν αποκλείει εσκεμμένα οποιοδήποτε προσφοροδότη.

Ο πρώτος ισχυρισμός των αιτητών είναι ότι, η προσφορά του ε.μ. δεν πληρούσε ουσιώδεις όρους και λανθασμένα το καθ' ου η αίτηση Συμβούλιο κατακύρωσε σε αυτούς το μεγαλύτερο μέρος της. Ειδικότερα σχολιάζουν ένα από τα είδη προσφοράς, το μαθητικό θρανίο, για το οποίο υποστηρίζουν ότι το ε.μ. δεν έχει επισυνάψει σωστά πιστοποιητικά διότι ενώ οι απαιτήσεις αναφέρονταν σε διπλό θρανίο (μήκους 130εκ), το ε.μ. παρουσίασε μονό θρανίο (64 εκ. περίπου).

Προς υποστήριξη των ισχυρισμών τους οι αιτητές παραπέμπουν στο πιστοποιητικό που επισύναψε το ε.μ. με την προσφορά του, το οποίο όμως είναι ξεκάθαρο ότι αφορά διπλό θρανίο 130 εκ. μήκους. Είναι αυταπόδεικτο τόσο από τη εικόνα όσο και από τις σαφείς διαστάσεις που δίνονται στην περιγραφή ότι το μαθητικό θρανίο που υποδεικνύεται στο πιστοποιητικό είναι διπλό και πληρεί τις απαιτούμενες διαστάσεις. Συνεπώς ο λόγος ακύρωσης που προβάλουν οι αιτητές είναι αβάσιμος.

Συναφής είναι και ο δεύτερος λόγος με τον οποίο ισχυρίζονται ότι η προσφορά για το μαθητικό θρανίο κατακυρώθηκε στο ε.μ., με μόνο κριτήριο την τιμή, παραβλέποντας ουσιαστικότερα κριτήρια, ποιότητα, αισθητικής και τεχνικών πλεονεκτημάτων. Ο λόγος αυτός καταρρίπτεται ήδη από τα όσα αναφέρθηκαν εφόσον η εν λόγω προσφορά του ε.μ. ήταν εντός προδιαγραφών και η φθηνότερη.

Οι αιτητές περαιτέρω ισχυρίζονται ότι, ενώ στην πρώτη έκθεση αξιολόγησης η εισήγηση της Επιτροπής Αξιολόγησης ήταν όπως τα γραφεία ηλεκτρονικών υπολογιστών των καθηγητών κατακυρωθούν στους αιτητές, για το μοντέλο Visual της εταιρείας O.M.P ως η πιο χαμηλή εντός προδιαγραφών προσφορά, τελικά η προσφορά δόθηκε στο ε.μ. του οποίου η προσφορά ήταν ακριβότερη χωρίς να δίδεται αιτιολογία.

Τελικά το Συμβούλιο επέλεξε την προσφορά του ε.μ. παραθέτοντας την εξής αιτιολογία:

Η αναφορά αυτή δεν διευκρινίζει τα γεγονότα που μεσολάβησαν ώστε η αρχικά θεωρηθείσα ως εντός προδιαγραφών προσφορά των αιτητών τελικά δεν προτιμήθηκε. Ωστόσο η αιτιολογία συμπληρώνεται από το περιεχόμενο των φακέλων που κατατέθηκαν ως Τεκμήρια, όπου φαίνεται ότι οι αιτητές ανταποκρίθηκαν στην επιστολή που απέστειλε η Επιτροπή Αξιολόγησης προς όλους τους προσφοροδότες, ζητώντας πρωτότυπους καταλόγους των προϊόντων που είχαν υποβάλει στην αρχική προσφορά τους, αποστέλλοντας διαφημιστικό φυλλάδιο στο οποίο υπεδείκνυε το μοντέλο Visual της εταιρείας O.M.P για το γραφείο ηλ. υπολογιστών μαθητών και όχι για το επίμαχο είδος. Το μόνο δηλαδή έγγραφο που είχε στη διάθεση της η Επιτροπή Αξιολόγησης για την προσφορά των αιτητών αναφορικά με το γραφείο των καθηγητών ήταν το αρχικό, στο οποίο αναφέρεται αόριστα κάποιο κατασκευαστικό σχέδιο Ε.15/2002, χωρίς όμως οι αιτητές να διευκρινίζουν τις προδιαγραφές του με οποιαδήποτε άλλα πιστοποιητικά.

Προκύπτει ότι εκ παραδρομής η Επιτροπή θεώρησε στην πρώτη έκθεση ότι η προσφορά των αιτητών πληρούσε τις προδιαγραφές και ότι μετά από επιπρόσθετη έρευνα διαπίστωσε το λάθος, καταγράφοντας τις αποκλίσεις της προσφοράς των αιτητών για το συγκεκριμένο είδος στην δεύτερη έκθεση της.

Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.

ΣΦ.