ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

4 Φεβρουαρίου, 2004

[ΚΑΛΛΗΣ, Δ/στής]

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Ν.Π.Φ. ΡΑΔΙΟ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΛΙΜΙΤΕΔ,

v.

ΑΡΧΗΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΚΥΠΡΟΥ,

____________________

ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Οι αιτητές είναι ιδιωτικός ραδιοφωνικός σταθμός στη Λευκωσία, τοπικής κάλυψης με το διακριτικό όνομα «Ράδιο Επιστροφή». Με αίτηση τους ημερ. 17.3.2000 προς την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (η Αρχή) ζήτησαν τη χορήγηση άδειας για ίδρυση, εγκατάσταση και λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού παγκύπριας κάλυψης με το πιο πάνω διακριτικό όνομα «Ράδιο Επιστροφή». Η Αρχή απέρριψε την αίτηση και χορήγησε άδεια ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας ιδιωτικού ραδιοφωνικού σταθμού στις εταιρείες (τα Ε.Μ.) που αναφέρονται στο αιτητικό της προσφυγής. Στις 5.4.2002 οι αιτητές καταχώρησαν την παρούσα προσφυγή με την οποία ζήτησαν την πιο κάτω θεραπεία:

Η αίτηση των αιτητών προς την Αρχή για την άδεια που ζητούσε είχε ελλείψεις που δεν επέτρεπαν την έγκριση της. Επομένως η προσφυγή τους πρέπει να απορριφθεί λόγω έλλειψης εννόμου συμφέροντος.

2. Οι αιτητές δεν έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλλουν την έγκριση της αίτησης του Ε.Μ.4 διότι κατά το χρόνο της έγκρισης της - 13.7.2001 - οι αιτητές δεν πληρούσαν τις αναγκαίες προϋποθέσεις.

Οι αιτητές δεν έχουν έννομο συμφέρον σε σχέση με την αίτηση του Ε.Μ.6.

Έρεισμα των προδικαστικών ενστάσεων που σχετίζονται με το εκπρόθεσμο της προσφυγής είναι οι πιο κάτω θέσεις των Ε.Μ. 3 και 4.

Η απόφαση για τη χορήγηση της άδειας στα Ε.Μ. 3 και 4 λήφθηκε στις 13.7.2001. Κατά την ίδια ημερομηνία χορηγήθηκε άδεια και στα Ε.Μ. 5 - Athina Media Services Ltd - και 6 - Radio Elios Network Ltd. Τα Ε.Μ. 3 και 4 ισχυρίστηκαν ότι η πιο πάνω απόφαση - ημερ. 13.7.2001 - έχει δημοσιευτεί στον ημερήσιο τύπο. Συγκεκριμένα δημοσιεύθηκε στις 25.7.2001 στις εφημερίδες «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ» και «Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» και στις εφημερίδες «ΑΛΗΘΕΙΑ» και «Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» στις 26.7.2001. Επομένως η προσφυγή, η οποία ασκήθηκε στις 5.4.2002 είναι εκπρόθεσμη.

Από την άλλη ο κ. Ευτυχίου, εκ μέρους των αιτητών, υπέβαλε ότι στους σχετικούς κανονισμούς δεν προβλέπεται δημοσίευση των αποφάσεων της Αρχής στην Επίσημη Εφημερίδα. Οι αιτητές έλαβαν γνώση της απόφασης για τη χορήγηση της άδειας στα πιο πάνω Ε.Μ. με επιστολή της Αρχής ημερ. 22.3.2002. Επομένως η προσφυγή τους είναι εμπρόθεσμη.

Η προδικαστική ένσταση για την έλλειψη εννόμου συμφέροντος έχει σαν έρεισμα τις πιο κ άτω θέσεις των Ε.Μ. 1, 3, 4, 6 και 7.

Σε σχέση με την αίτηση των αιτητών αποφασίσθηκε όπως ειδοποιηθούν «να παρουσιασθούν ενώπιον της Αρχής για εξηγήσεις σε ότι αφορά κυρίως τα τεχνικά θέματα και την συστέγαση του σταθμού με άλλο». Ως αποτέλεσμα της ειδοποίησης κλήθηκε και παρέστη στη συνεδρία της Αρχής ημερ. 1.8.2001 ο Διευθυντής του σταθμού και έκαμε τις σχετικές διευκρινίσεις.

Η απόφαση της Αρχής για τη χορήγηση άδειας στο Ε.Μ.1 - Εκδοτικός Οίκος ΔΙΑΣ Λτδ - λήφθηκε στη συνεδρία της ημερ. 31.10.2001. Στην ίδια συνεδρία λήφθηκε και απόφαση για τη χορήγηση άδειας στα Ε.Μ. 2 και 9. Επίσης στην ίδια συνεδρία λήφθηκε και η απόφαση για την απόρριψη της αίτησης των αιτητών.

Σε σχέση με το θέμα του εννόμου συμφέροντος ο κ. Ευτυχίου υπέβαλε ότι ο σχετικός ισχυρισμός των Ε.Μ. δεν ευσταθεί γιατί κατά πόσον υπήρχαν ελλείψεις στην αίτηση των αιτητών που δεν επέτρεπαν την έγκριση της ήταν επίδικο ζήτημα το οποίο η Αρχή είχε καθήκον και ευθύνη να εξετάσει κατά τη διακριτική της ευχέρεια λαμβάνοντας υπόψη τα ουσιώδη στοιχεία που προβλέπει ο Νόμος και οι Κανονισμοί. Όλες οι αιτήσεις - συμπλήρωσε ο κ. Ευτυχίου - εξετάζονταν παράλληλα και η αίτηση των αιτητών σε κανένα στάδιο της διαδικασίας εξέτασης της «ακόμα όταν της ζητήθηκε να προσκομίσει συμπληρωματικά στοιχεία από την Αρχή δεν παραμερίστηκε εκ προοιμίου». Συνεπώς - κατέληξε - «έπρεπε όλες οι αιτήσεις να εξεταστούν παράλληλα και συγκριτικά για ακριβοδίκαιη αξιολόγηση».

Η διαδικασία και ο τρόπος αξιολόγησης αιτήσεων για σκοπούς χορήγησης άδειας διέπονται από τους Καν. 3(2) και 4(4) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/2000) οι οποίοι προβλέπουν:

Από το ενώπιον μου υλικό διαπιστώνω ότι η αίτηση των αιτητών είχε χαρακτηρισθεί ως ελλιπής στη συνεδρία της Αρχής ημερ. 21.12.2000, οι δε αιτητές συμμορφώθηκαν με τις υποδείξεις της Αρχής. Ακολούθως στη συνεδρία ημερ. 31.10.2001 η Αρχή αξιολόγησε την αίτηση των αιτητών ως μη ικανοποιητική. Πλην όμως την αξιολόγησε συγκρίνοντας την με τις υπόλοιπες αιτήσεις. Αυτό βεβαιώνεται από το σκεπτικό της απόρριψης της αίτησης των αιτητών το σχετικό μέρος του οποίου έχει ως εξής:

Από το ιστορικό της διαδικασίας προκύπτει:

(α) Ότι η αίτηση των αιτητών θεωρήθηκε συμπληρωμένη στη συνεδρία ημερ. 4.10.2001.

(β) Ότι η αίτηση ήταν μη ικανοποιητική (βλ. συνεδρία ημερ. 31.10.2001).

(γ) Ότι - στη συνεδρία ημερ. 31.10.2001 - είχε συγκριθεί με τις αιτήσεις των 9 Ε.Μ. και κρίθηκε ότι υστερούσε.

Ο κ. Ευτυχίου υπέβαλε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε από διοικητικό όργανο ελαττωματικά συγκροτημένο και από όργανο με πλημμελή και/ή ελαττωματική σύνθεση.

Τα γεγονότα επί των οποίων βασίζονται οι πιο πάνω λόγοι ακύρωσης έχουν ως εξής:

Της λήψης της προσβαλλόμενης απόφασης - στις 31.10.2001 - είχαν προηγηθεί 5 συνεδρίες της Αρχής - στις 21.12.2000, 13.7.2001, 1.8.2001, 19.9.2001 και 4.10.2001. Σ΄ όλες τις πιο πάνω συνεδρίες - σύμφωνα με τον κ. Ευτυχίου - η Αρχή συνεδρίαζε με διαφορετική από την προηγούμενη συνεδρία σύνθεση.

Στη συνέχεια θα παρατεθούν οι λεπτομέρειες που σχετίζονται με τις πιο πάνω συνεδρίες.

Απουσίαζε ο Πρόεδρος της Αρχής και το μέλος Μαίρη Κουτσελίνη.

Κατά την πιο πάνω συνεδρία η Αρχή προέβη στην αξιολόγηση της αίτησης των αιτητών και την χαρακτήρισε ελλιπή και αποφάσισε να ζητήσει από τους αιτητές όπως καταθέσουν σε ένα μήνα τα ελλείποντα στοιχεία. Τα τελευταία αποτελούνται από τα νομικά, τεχνικά και οικονομικά στοιχεία και στοιχεία που σχετίζονται με τα προγράμματα των αιτητών.

Απουσίαζε η αντιπρόεδρος της Αρχής κα. Μαίρη Κουτσελίνη.

Κατά την πιο πάνω συνεδρία η Αρχή «προχώρησε στη μελέτη και αξιολόγηση των 13 αιτήσεων». Έλαβε υπόψη το περιεχόμενο των αιτήσεων, τα συμπληρωματικά στοιχεία που έλαβε, τις εκθέσεις των εμπειρογνωμόνων και τα σημειώματα ή/και εκθέσεις Λειτουργών/Συμβούλων της. Διαπίστωσε ότι από τους δεκατρείς αιτητές άδειας ραδιοσταθμού παγκύπριας κάλυψης, μόνο για τέσσερις σταθμούς - στους οποίους δεν περιλαμβάνονται οι αιτητές - συμπληρώθηκε η διαδικασία κατάθεσης των αιτήσεων. Αποφάσισε όπως χορηγήσει άδεια στα Ε.Μ. 3, 4, 5 και 6. Αποφασίσθηκε επίσης: όπως η αξιολόγηση των υπόλοιπων αιτήσεων θα συνεχισθεί με την συμπλήρωση της διαδικασίας υποβολής των στοιχείων και των εκθέσεων των ειδικών. Αναφορικά με την αίτηση των αιτητών «αποφασίστηκε όπως ειδοποιηθούν να παρουσιασθούν ενώπιον της Αρχής για εξηγήσεις σε ότι αφορά κυρίως τα τεχνικά θέματα και την συστέγαση του σταθμού με άλλο».

Ήταν παρόντα όλα τα μέλη της Αρχής.

Στην πιο πάνω συνεδρία εμφανίσθηκε ο Διευθυντής των αιτητών, κ. Φιλιώτης, ο οποίος έδωσε εξηγήσεις σε ό,τι αφορά τη συστέγαση του σταθμού των αιτητών μετο «Ράδιο Διάσταση». Ο κ. Φιλιώτης ανέφερε ότι παρείχε εξηπηρέτηση στο «Ράδιο Διάσταση» το οποίο κινδύνευε να χάσει τη συχνότητά του μετά την απώλεια της στέγης του. Διαβεβαίωσε ότι η συστέγαση θα τερματιστεί το συντομότερο δυνατό.

Στη συνεδρία παρέστη και ο κ. Δαμιανού, τεχνικός εμπειρογνώμονας της Αρχής.

Ήταν παρόντα όλα τα μέλη της Αρχής.

Κατά την πιο πάνω συνεδρία η Αρχή έλαβε υπόψη το περιεχόμενο των αιτήσεων όλων των ραδιοσταθμών, περιλαμβανομένης και εκείνης των αιτητών, τα συμπληρωματικά στοιχεία και τις εκθέσεις των εμπειρογνωμόνων. Αποφάσισε όπως χορηγήσει άδεια ραδιοφωνικού σταθμού παγκύπριας κάλυψης στα Ε.Μ. 7 και 8.

Σε ότι αφορά την αίτηση των αιτητών η Αρχή αποφάσισε όπως ζητήσει διευκρινίσεις σε σχέση με τις εκθέσεις των εμπειρογνωμόνων και η αξιολόγηση θα συνεχισθεί σε επόμενη συνεδρία.

Απουσίαζε το μέλος κα. Φρ. Ηγουμενίδου-Ριζοπούλου.

Κατά την πιο πάνω συνεδρία η Αρχή κάλεσε την εμπειρογνώμονα επί των Προγραμμάτων κα. Ν. Ρούσου η οποία προέβη σε διασαφηνίσεις και συγκριτική ανάλυση ενώπιον της Αρχής σε ότι αφορά τις πέντε αιτήσεις ιδιοκτητών τοπικών ραδιοφωνικών σταθμών (ήτοι των αιτητών και 4 άλλων σταθμών) των οποίων οι αιτήσεις είναι για παγκύπρια κάλυψη. Η κα. Ρούσου παρέδωσε και γραπτώς τις απόψεις της στα μέλη της Αρχής με σχετική έκθεση. Το σχετικό πρακτικό καταλήγει ως εξής:

Ήταν παρόντα όλα τα μέλη της Αρχής.

Κατά την πιο πάνω συνεδρία ο Πρόεδρος «εξέθεσε συνοπτικά τη μέχρι τώρα διαδικασία» και η Αρχή προχώρησε στη μελέτη και αξιολόγηση των αιτήσεων 7 αιτητών, περιλαμβανομένης και εκείνης του σταθμού των αιτητών. Κατά τη μελέτη και αξιολόγηση η Αρχή έλαβε υπόψη το περιεχόμενο των αιτήσεων μαζί με τα συμπληρωματικά στοιχεία που ζήτησε και έλαβε. Επίσης έλαβε υπόψη τις εκθέσεις των εμπειρογνωμόνων και συμβούλων της. Μετά από ενδελεχή μελέτη, αξιολόγηση και βαθμολόγηση διεφάνη ότι οι αιτήσεις των Ε.Μ. 1 και 2 αξιολογήθηκαν με ψηλότερη βαθμολογία έναντι όλων των υπολοίπων. Ακολούθως η Αρχή εξέτασε συγκριτικά τις υπόλοιπες 5 αιτήσεις. Η σύγκριση έγινε με βάση τα στοιχεία που αναφέρονται στις αιτήσεις. Η πρώτη συγκριτική μελέτη κατέληξε στην ομόφωνη απόφαση της Αρχής ότι μεταξύ των 5 ξεχωρίζουν για περαιτέρω διερεύνηση οι αιτήσεις 3 αιτητών - Kiss FM, Δίαυλος Επιχειρήσεις Πληροφόρησης Λτδ και Ράδιο Ζενίθ - στους οποίους δεν περιλαμβάνοντο οι αιτητές. Στη συνέχεια η προσοχή της Αρχής εστιάστηκε περαιτέρω στη διερεύνηση των στοιχείων μεταξύ των πιο πάνω 3 αιτητών. Έκρινε ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται καλύτερα με τη χορήγηση άδειας στα Ε.Μ. 1, 2 και 9.

Κατά την πιο πάνω συνεδρία η Αρχή απέρριψε την αίτηση των αιτητών με το σκεπτικό που έχει παρατεθεί στη σελ. 7, πιο πάνω.

Ο κ. Ευτυχίου υπέβαλε ότι κατά τη διαδικασία συζήτησης στις συνεδρίες που έγιναν στις 21.12.2000, 13.7.2001, 1.8.2001, 19.9.2001, 4.10.2001 συμπεριλαμβανομένης και της 31.10.2001, που λήφθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, η σύνθεση της Αρχής διαφοροποιήθηκε. Σε όλες τις πιο πάνω συνεδρίες είχε συζητηθεί το θέμα της αίτησης των αιτητών και τα πιο κάτω μέλη της Αρχής διαφοροποιήθηκαν:

Αλέκος Ευαγγέλου - Πρόεδρος

Ελένη Θεοχάρους - Αντιπρόεδρος

Μαρία Δωρίτη - Μέλος

Μαίρη Κουτσελίνη - Μέλος

Φρ. Ηγουμενίδου-Ριζοπούλου - Μέλος.

Το θέμα της αλλαγής της σύνθεσης συλλογικού οργάνου διέπεται από το αρ. 22 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν 158(Ι)/99).

Σημειώνεται ότι το πιο πάνω άρθρο έχει κωδικοποιήσει τις σχετικές αρχές του διοικητικού δικαίου.

Στην παρούσα υπόθεση διαπιστώνω ότι η διαδικασία λήψης της προσβαλλόμενης απόφασης παρατάθηκε σε «περισσότερες συνεδρίες» και η σύνθεση της Αρχής άλλαξε με την συμμετοχή μελών που ήταν παρόντα στις προηγούμενες συνεδρίες (λεπτομέρειες έχουν δοθεί στις σελ. 8-11, πιο πάνω). Επομένως η Αρχή δεν μπορούσε να λάβει έγκυρη απόφαση στην τελευταία συνεδρία εκτός αν στη συνεδρία αυτή είχε επαναληφθεί από την αρχή η διαδικασία και η συζήτηση που προηγήθηκε.

Σύμφωνα με το πιο πάνω αρ. 22 όταν πρόκειται για απουσία από συνεδρία που ασχολήθηκε με προκαταρκτικά θέματα ή όταν τα μέλη τα οποία λαμβάνουν την τελική απόφαση είναι πλήρως ενημερωμένα σχετικά με όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για τη λήψη της απόφασης, δε σημειώνεται παράβαση του πιο πάνω αρ. 22.

Το επόμενο θέμα που πρέπει να εξεταστεί είναι κατά πόσο:

(α) στην τελευταία συνεδρία επαναλήφθη από την αρχή η διαδικασία και η συζήτηση που προηγήθηκε, και

(β) κατά πόσο τα μέλη τα οποία πήραν την τελική απόφαση είναι πλήρως ενημερωμένα σχετικά με όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για τη λήψη της απόφασης.

Ως προς το πρώτο ζήτημα σύμφωνα με το πρακτικό της συνεδρίας ημερ. 31.10.2001 «ο Πρόεδρος εξέθεσε συνοπτικά τη μέχρι τώρα διαδικασία» (βλ. Παράρτημα XVI στην ένσταση). Το Παράρτημα XVI είναι το πρακτικό ημερ. 31.10.2001 για τη χορήγηση της άδειας στα Ε.Μ. 1, 2 και 9 ύστερα από συγκριτική εξέταση των αιτήσεων. Στο τέλος αυτού του πρακτικού αναφέρεται ότι «το πλήρες κείμενο των αποφάσεων θα αποτελέσει ξεχωριστό έγγραφο».

Το Παράρτημα XVII της ένστασης αποτελεί ξεχωριστό πρακτικό της συνεδρίας ημερ. 31.10.2001 το οποίο περιέχει την απόφαση απόρριψης της αίτησης των αιτητών. Στην αρχή του πρακτικού αναφέρεται ότι «ο Πρόεδρος αναφέρθηκε λεπτομερώς στη διαδικασία που έχει γίνει μέχρι σήμερα για αξιολόγηση των αιτήσεων».

Εγείρεται το ερώτημα κατά πόσο η «λεπτομερής αναφορά του Προέδρου στη διαδικασία που έχει γίνει μέχρι σήμερα για αξιολόγηση των αιτήσεων» συνιστά επανάληψη από την αρχή της διαδικασίας και της συζήτησης που προηγήθηκε, εντός της έννοιας του πιο πάνω αρ. 22.

Η απάντηση είναι σαφώς αρνητική. Η αναφορά στη διαδικασία που είχε προηγηθεί - έστω και λεπτομερής - δεν ισοδυναμεί με επανάληψη της συζήτησης που προηγήθηκε. Τονίζεται ότι στη συνεδρία ημερ. 21.12.2000 η αίτηση των αιτητών χαρακτηρίσθηκε ελλιπής. Στη συνεδρία ημερ. 13.7.2001 έγινε αξιολόγηση και των 13 αιτήσεων. Στη δε συνεδρία ημερ. 4.10.2001 η κα Ρούσου «προέβη σε διασαφηνίσεις και συγκριτική ανάλυση ενώπιον της Αρχής σε ότι αφορά τις πέντε αιτήσεις» και στη συνέχεια έλαβε χώραν ανταλλαγή απόψεων και εκφράστηκαν προβληματισμοί. Η κα. Ηγουμενίδου-Ριζοπούλου απουσίαζε από τη συνεδρία της 4.10.2001. Επομένως δεν έτυχε του ευεργετήματος των διασαφηνίσεων της κας Ρούσου. Ναι μεν η κα Ρούσου παρέδωσε και γραπτώς τις απόψεις τις στα μέλη της Αρχής αλλά δεν είναι βέβαιο ότι τις παρέδωσε και στο μέλος που απουσίαζε. Πρόσθετα το σχετικό πρακτικό αναφέρεται σε διασαφηνίσεις. Πρέπει δε να υποτεθεί ότι οι διασαφηνίσεις ήταν το αποτέλεσμα ερωτήσεων ή αποριών των παρόντων μελών της Αρχής. Επίσης - επαναλαμβάνεται - σύμφωνα με το σχετικό πρακτικό (βλ. σελ. 11) μετά την αποχώρηση της κας Ν. Ρούσου άρχισε ανταλλαγή απόψεων και εκφράστηκαν προβληματισμοί και απόψεις. Όλα αυτά στην απουσία της κας Ηγουμενίδου-Ριζοπούλου.

Κρίνω επομένως ότι δεν έχει σημειωθεί επανάληψη της διαδικασίας εντός της έννοιας του πιο πάνω αρ. 22.

Ως προς το δεύτερο ζήτημα - κατά πόσο τα παρόντα στην τελευταία συνεδρία ημερ. 31.10.2001 ήταν πλήρως ενημερωμένα σχετικά με όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για τη λήψη της απόφασης - θεωρώ ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε στα σχετικά πρακτικά το οποίο θα τείνει να καταδείξει ότι υπήρξε πλήρης ενημέρωση. Κατά συνέπεια έχει σημειωθεί παράβαση του αρ. 22 του Νόμου 158(Ι)/99. Ακολουθεί πως η απόφαση που λήφθηκε στις 31.10.2001 - η προσβαλλόμενη απόφαση - δεν ήταν έγκυρη. Για το λόγο αυτό ακυρώνεται.

Ο κ. Ευτυχίου περαιτέρω υποστήριξε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει λόγω έλλειψης δέουσας αιτιολογίας. Έκαμε αναφορά στο έντυπο αξιολόγησης που προβλέπεται από τον Καν. 4(2) της πιο πάνω Κ.Δ.Π. 10/2000 και διερωτήθηκε από ποια άποψη και σε σχέση με ποια στοιχεία κρίσης οι υπόλοιποι αιτητές έτυχαν ψηλότερης βαθμολογίας.

Το έντυπο αξιολόγησης είναι το Παράρτημα VI της πιο πάνω Κ.Δ.Π. 10/2000. Έχει ως εξής:

2. Ποικιλία Προγραμμάτων
3. Προγράμματα ίδιας ετοιμασίας
4. Προγράμματα από άλλες πηγές