|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδ. Υποθ. 173/02, 185/02, 191/02)
29 Μαΐου, 2003
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 173/2002)
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ,
Αιτητής,
ν.
ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ΄ ης η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 185/2002)
ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ΄ ης η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 191/2002)
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ΄ ης η αίτηση.
Α.Σ. Αγγελίδης,
για τους Αιτητές στις υποθέσεις 173/02 και 185/02.Α. Ευτυχίου, για τον Αιτητή στην 191/02.
Κ. Στιβαρού, για την Καθ ΄ης η αίτηση.
Α. Κωνσταντίνου,
για τα Ενδ. Μέρη Α. Κυπρίδημο και Χ. Χαραλάμπους.- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ: Με τις υπό κρίση συνεκδικαζόμενες προσφυγές προσβάλλεται η απόφαση της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (η Αρχή), ημερ. 20.12.01 με την οποία, πληρώθηκαν τέσσερις θέσεις Βοηθού Ηλεκτρολόγου Μηχανικού (θέση πρώτου διορισμού). Με τις προσφυγές 173/02 και 185/02 οι αιτητές προσβάλλουν το διορισμό και των τεσσάρων ενδ. μερών, ήτοι του Αλέκου Αλεξάνδρου (ε.μ.1), Ανδρέα Κυπρίδημου (ε.μ.2), Δημήτρη Λυσάνδρου
(ε.μ.3) και Χαρ. Χαραλάμπους (ε.μ.4) ενώ ο αιτητής στην προσφυγή 191/02 προσβάλλει το διορισμό των ενδ. μερών 1, 3 και 4.Στις 11.7.01 η Αρχή κυκλοφόρησε Γνωστοποίηση Κενών θέσεων αρ.Ρ1 534.5 η οποία, περιλάμβανε και δυο από τις επίδικες θέσεις. Μεταγενέστερα, με νέα γνωστοποίηση, η Αρχή προκήρυξε την πλήρωση ακόμα δυο θέσεων. Τις τέσσερις συνολικά θέσεις, διεκδίκησαν μεταξύ άλλων, οι αιτητές και τα ενδ. μέρη.
Σε πρώτο στάδιο οι 12 υποψήφιοι που κρίθηκαν προσοντούχοι κλήθηκαν σε προσωπική συνέντευξη από την τριμελή Επιτροπή Διεξαγωγής Προσωπικών Συνεντεύξεων (εφεξής η Επιτροπή). Η Επιτροπή κατέγραψε τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων σε έκθεση την οποία διαβίβασε στη Συμβουλευτική Υπεπιτροπή.
Η Συμβουλευτική Υπεπιτροπή κατά τη συνεδρίαση της στις 21.11.01, αφού μελέτησε όλα τα υπηρεσιακά στοιχεία των υποψηφίων, αποφάσισε ομόφωνα να συστήσει στην Αρχή τα ενδ. μέρη ως τους καταλληλότερους υποψήφιους για διορισμό στις επίδικες θέσεις.
Στη συνέχεια, το Διοικητικό Συμβούλιο της Αρχής αφού αξιολόγησε και έλαβε υπόψη όλα τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον του (προσόντα, πείρα, ικανότητες, αρχαιότητα και λοιπά δεδομένα των αιτήσεων των υποψηφίων, αποτελέσματα των προσωπικών συνεντεύξεων καθώς και τις συστάσεις και απόψεις των Μελών της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής), επέλεξε
τα ενδ. μέρη για να τους προσφέρει διορισμό στην επίδικη θέση.Θεωρώ σκόπιμο να εξετάσω κατά προτεραιότητα ένα ισχυρισμό θεμελιακής υφής που προβάλλεται στις προσφυγές 173/02 και 185/02. Ο δικηγόρος των αιτητών εισηγείται ότι η συνέντευξη διεξήχθη από αναρμόδιο βοηθητικό όργανο και το αποτέλεσμα της συνέντευξης, ως εξωγενές και καθαρά υποκειμενικό στοιχείο, παράνομα αποτέλεσε στήριγμα της τελικής επιλογής. Το αναρμόδιο αυτό όργανο, πέρα από την κρίση αναφορικά με την απόδοση των υποψηφίων στις συνεντεύξεις
, προέβη και σε άλλες κρίσεις, χωρίς εξουσιοδότηση είτε από την ίδια την Αρχή ή με βάση τους Κανονισμούς. (οι περί Αναπτύξεως Ηλεκτρισμού Κύπρου (Όροι Υπηρεσίας) Κανονισμοί Κ.Δ.Π.291/86).Η αντίθετη άποψη της Αρχής ερείδεται στους εσωτερικούς κανονισμούς τους οποίους ενέκρινε η Αρχή με απόφαση της ημερ. 20.6.95, αρ. Πρακτικού 7305(7) και οι οποίοι, διέπουν την προκαταρκτική διαδικασία επιλογής, που δεσμευτικά ακολουθείται από την Αρχή, σε κάθε περίπτωση πλήρωσης θέσεων Πρώτου Διορισμού Επιστημονικού Προσωπικού που προκηρύσσονται εσωτερικά. Παρόλο που η συνήγορος της Αρχής αναγνώρισε ότι η πιο πάνω απόφαση «αφορούσε σε τροποποίηση των Κανονισμών, η οποία για διάφορους λόγους δεν ολοκληρώθηκε με την τυπική δημοσίευση τους», εντούτοις, προώθησε την άποψη ότι, ενόψει της απουσίας λεπτομερούς ρύθμισης της διαδικασίας, ορθά εφαρμόζονται από την Αρχή.
Η διαδικασία προσλήψεων σε κενές θέσεις πρώτου διορισμού προδιαγράφεται στους περί Αναπτύξεως Ηλεκτρισμού Κύπρου (Όροι Υπηρεσίας) Κανονισμούς ΚΔΠ 291/86. Η επίδικη θέση πληρούται δυνάμει του Κανονισμού 13(5)(6)
*. Σύμφωνα με τον Κανονισμό 19 προηγείται το προκαταρκτικό στάδιο των διορισμών από τη Συμβουλευτική Υπεπιτροπή. Ο Κανονισμός 19(5) ορίζει ότι:
«19(5) Η Συμβουλευτική Υπεπιτροπή δύναται να καλή εις συνέντευξιν τους υπό κρίσιν υποψηφίους διά θέσεις πρώτου διορισμού ή πρώτου διορισμού και προαγωγής πριν ή προβή εις οιασδήποτε συστάσεις προς την Αρχήν.»
Ομως, στην προκειμένη περίπτωση, η διεξαγωγή των συνεντεύξεων έγινε από Επιτροπή η οποία, αποτελείτο από τον Διευθυντή Προσωπικού, το Διευθυντή Μεταφοράς και το Διευθυντή Παραγωγής. Παρακάμφθηκε δηλαδή η Συμβουλευτική Υπεπιτροπή, που έχει εκ των Κανονισμών ρητή αρμοδιότητα να διεξάγει τις συνεντεύξεις των υποψηφίων.
Η Αρχή επέλεξε να ακολουθήσει μια άλλη διαδικασία. Επρόκειτο για μια προκαταρκτική διαδικασία επιλογής, άγνωστη στο νόμο, με καθαρά διερευνητικό χαρακτήρα σε σχέση με τη γνώση και καταλληλότητα των υποψηφίων για την θέση την οποία έχουν αποταθεί.
Η διαδικασία μάλιστα αυτή ακολουθείται από την Αρχή για τους διορισμούς σε υψηλόβαθμες θέσεις από τις 20.6.95 που ελήφθη η σχετική απόφαση. Κρίνω σκόπιμο να την παραθέσω αυτούσια:
«Πρακτικά Τακτικής Συνεδρίας της Αρχής που έγινε την 20 Ιουνίου 1995, στις 4.00 μ.μ.
Η ΑΡΧΗ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΟΜΟΦΩΝΑ
.................................. ........................................
Πρώτου Διορισμού
Τα Μέλη μελέτησαν και ενέκριναν το κείμενο που ετοιμάστηκε από τη Διεύθυνση και με το οποίο δίνεται το δικαίωμα στην Αρχή να προβαίνει σε προκαταρκτική διαδικασία επιλογής βάσει Εσωτερικών Κανονισμών. Το κείμενο το οποίο θα ενσωματωθεί στους Κανονισμούς του 1986 ως Κανονισμός 20Α έχει ως ακολούθως:
Κανονισμός 20Α:
«Για την πλήρωση θέσεων πρώτου διορισμού, η Αρχή θα δύναται, για την επιλογή των υποψηφίων οι οποίοι θα συστήνονται στη Συμβουλευτική Υπεπιτροπή της Αρχής για Θέματα Προσωπικού, να προβαίνει σε προκαταρκτική διαδικασία επιλογής.
Για τις θέσεις των οποίων το Σχέδιο Υπηρεσίας απαιτεί την επιτυχία σε γραπτές εξετάσεις, αυτές διεξάγονται από την Υπηρεσία Προσωπικού βάσει Οδηγιών οι οποίες εγκρίνονται από τον Αρχιμηχανικό & Γενικό Διευθυντή.
Για όλες τις θέσεις, διεξάγονται προσωπικές συνεντεύξεις βάσει Εσωτερικών Κανονισμών που εγκρίνονται από την Αρχή.»
Τα Μέλη μελέτησαν το θέμα και αποφάσισαν την έγκρισή του. Αποφάσισαν επίσης την έγκριση των Εσωτερικών Κανονισμών που επισυνάπτονται και που προνοούν τη διαδικασία των Προσωπικών Συνεντεύξεων, ώστε η διαδικασία αυτή να περιέχεται σε ένα μόνο έγγραφο, μέχρι τελικής ρύθμισης του θέματος από την Βουλή.
Σημειώθηκε επίσης ότι το θέμα της προκαταρκτικής διαδικασίας επιλογής για την πλήρωση θέσεων Πρώτου Διορισμού ρυθμίζεται με Εσωτερικούς Κανονισμούς στους προτεινόμενους νέους Κανονισμούς που έχει εγκρίνει στις 16.5.1995 η Αρχή για να προωθήσει στη Βουλή, αφού βέβαια πρώτα δοθούν στις Συντεχνίες για τα σχόλια τους. Και βέβαια το πιο πάνω κείμενο (Κανονισμός 20Α) θα ενσωματωθεί στους νέους κανονισμούς με το ίδιο ακριβώς λεκτικό.»
Η Αρχή, επικαλούμενη το περιεχόμενο της πιο πάνω απόφασης ως «νομιμοποιητικό έρεισμα», ενέκρινε ακολούθως εσωτερικούς κανονισμούς που προνοούν για την διαδικασία των προσωπικών συνεντεύξεων. Οι εν λόγω κανονισμοί αναφέρουν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
«1.2.2.
Επιτροπές Διεξαγωγής Προσωπικών Συνεντεύξεωνγια Επιστημονικό Προσωπικό
Οι προσωπικές συνεντεύξεις για το Επιστημονικό Προσωπικό θα διεξάγονται από Επιτροπή που θα αποτελείται από τρία Μέλη. Πρόεδρος της θα είναι ο Αρχιμηχανικός & Γενικός Διευθυντής ή ο Διευθυντής Τεχνικών Υπηρεσιών & Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής ή κωλυομένων τούτων ο Διευθυντής Προσωπικού ή κωλυομένου και αυτού ο Διευθυντής θα διορίζει Πρόεδρο της Επιτροπής ένα εκ των Διευθυντών Υπηρεσιών των Κεντρικών Γραφείων. Μέλη της Επιτροπής μπορούν να διοριστούν οι Διευθυντές Υπηρεσιών κεντρικών Γραφείων, οι Διευθυντές Περιφερειών και Σταθμών, ο Ανώτερος Βοηθός διευθυντής Μεταφοράς/Διανομής, ο Ανώτερος Βοηθός Διευθυντής Παραγωγής, ο Ανώτερος Βοηθός Διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών, ο Ανώτερος Βοηθός Διευθυντής Προσωπικού (Παραγωγικότητα, Εκπαίδευση, Επιμόρφωση και Ευημερία) και ο Βοηθός Διευθυντής Προσωπικού (Εργατικές Σχέσεις). Ο Διευθυντής θα αποφασίζει σε κάθε περίπτωση τη σύνθεση της Επιτροπής Διεξαγωγής Προσωπικών Συνεντεύξεων και θα ορίζει και τον Πρόεδρο της, σύμφωνα με τις προαναφερθείσες πρόνοιες.»
Είναι κοινά παραδεκτό ότι παρόλο που η πιο πάνω απόφαση της Αρχής αφορούσε σε τροποποίηση των Κανονισμών, αυτή δεν έχει εγκριθεί νομοθετικά ούτε δημοσιεύτηκε μέχρι σήμερα. Συνεπώς οι εσωτερικοί κανονισμοί (ανωτέρω) δεν θέτουν κανόνες δικαίου. Ελλείπει η νομοθετική ή
άλλης μορφής εξουσιοδότηση που δυνατό να τους απέδιδε τέτοιο χαρακτήρα. (Κυπριακή Δημοκρατία ν. S. Kyriacou Euromarket Ltd, Α.Ε. 2574 ημερ. 30..11.00, Λοίζου Κυριάκου ν. ΑΗΚ, Υπόθεση αρ. 958/99, 23.3.01, Alvanis v. CY.T.A. (1985) 3 CLR 2695).Οι εσωτερικοί κανονισμοί στην περίπτωση αυτή δεν μπορούν να εγκαθιδρύσουν νέο στάδιο προκαταρκτικής επιλογής, ούτε προσδίδουν νομική υπόσταση στην Επιτροπή Διεξαγωγής Προσωπικών Συνεντεύξεων. Έχω την άποψη πως, εάν η Αρχή έκρινε ότι η διαδικασία διορισμών και η διεξαγωγή συνεντεύξεων δεν ρυθμίζονταν λεπτομερώς από τους υφιστάμενους Κανονισμούς, όφειλε να θεσπίσει νέους κανονισμούς ή να προβεί σε τροποποίηση τους. Εξάλλου το άρθρο 44 των περί Αναπτύξεως Ηλεκτρισμού Νόμων (Κεφ.271) παρέχει τέτοια εξουσία.
Η ανάγκη θεσμοθέτησης (μέσω Κανονισμών) της διαδικασίας που ακολούθησε η Αρχή στην παρούσα υπόθεση, όπως και η νομοθετική πρόβλεψη κάθε υπεπιτροπής που συμβάλει σημαντικά στην διαδικασία διορισμών, προκύπτουν ως θέμα συμμόρφωσης προς τη νομιμότητα. Και εφόσον πρόκειται για ζήτημα αρχής, αυτό δεν αναιρείται από το γεγονός ότι η διεξαγωγή συνεντεύξεων από την Επιτροπή Διεξαγωγής Προσωπικών Συνεντεύξεων εντάσσεται στα πλαίσια της προκαταρκτικής έρευνας και από το γεγονός ότι τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν παρά μόνο για τη διαμόρφωση της σύστασης της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής.
Η διαδικασία διορισμού και τα διάφορα στάδια της που καλύπτει γενικά ο νόμος, διαπλάθεται και εφαρμόζεται στην βάση και εντός του πλαισίου του ιδίου του νόμου. Δεν μπορεί να μεταβάλλεται ή να εξειδικεύεται αυτοτελώς, με το πρόσχημα των εσωτερικών κανονισμών.
Διαπιστώνω ότι τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων που διενεργήθηκαν βάσει έκνομης διαδικασίας από μη θεσμοθετημένο όργανο, θεωρήθηκαν δεδομένα και λήφθηκαν σοβαρά υπόψη τόσο από τη Συμβουλευτική Υπεπιτροπή στην διαμόρφωση της σύστασης της όσο και από την Αρχή στην λήψη της τελικής απόφασης.
Βέβαια η Αρχή, δυνάμει του άρθρου 8Α του Κεφ. 171 έχει τη δυνατότητα να μεταβιβάζει οποιεσδήποτε από τις αρμοδιότητες ή τις διοικητικές της εξουσίες σε επιτροπή από μέλη της. Ωστόσο, ακόμη και αν θεωρούσα ότι η Αρχή νομιμοποιείτο στα πλαίσια της πιο πάνω διάταξης να συστήσει την Επιτροπή για διεξαγωγή συνεντεύξεων, η επιτροπή ενήργησε καθ΄ υπέρβαση των αρμοδιοτήτων και του ρόλου της. Ο ρόλος της στα πλαίσια της ρητής εξουσιοδότησης της περιορίζεται μόνο στη διεξαγωγή συνεντεύξεων. Εδώ, η Επιτροπή επεκτάθηκε σε θέματα προσόντων και πείρας των υποψηφίων και διατύπωσε κρίση αναφορικά με όλους τους υποψήφιους. Διαπιστώνω από τα πρακτικά της συνεδρίας κατά την οποία λήφθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση ότι τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων έγιναν δεκτά αυτούσια όπως καταγράφονται στην έκθεση της Επιτροπής, το περιεχόμενο της οποίας αντί να αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω έρευνα θεωρήθηκε δεδομένο
, λήφθηκε σοβαρά υπόψη και επενέργησε επαυξητικά της αξίας των υποψηφίων με την καλύτερη απόδοση.Τα πιο πάνω συμπεράσματα θέτουν εκ ποδών την διαδικασία διορισμών. Για τους λόγους που έχουν εξηγηθεί η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει νομικά και πρέπει να ακυρωθεί.
Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται και οι προσφυγές επιτυγχάνουν με έξοδα σε βάρος της καθ' ης η αίτηση.
Α. Κραμβής, Δ.
ΣΦ.