|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση αρ. 33/2000)
24 Μαρτίου, 2003
[ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 25, 26, 28 ΚΑΙ 146
ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
STELLA COSMETICS CO LTD.,
Aιτητρίας,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ
ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
Καθού η αίτηση.
----------------------------
Α. Σ. Αγγελίδης,
για την αιτήτριαΜ. Σπηλιωτοπούλου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για το καθού η αίτηση.
--------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ: Η κύρια δραστηριότητα της αιτήτριας εταιρείας είναι η παρασκευή και εμπορία αρωμάτων, καλλυντικών καθώς και φαρμακευτικών προϊόντων. Με επιστολή της, ημερ. 8/10/99, ζήτησε από το καθού η αίτηση Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού (το Υπουργείο ή το καθού) τη χορήγηση δασμολογικής ατέλειας για την εισαγωγή 2.050 λίτρων αιθυλικής αλκοόλης, που θα χρησιμοποιούσε στην παραγωγή φαρμακευτικού οινοπνεύματος και κολώνιας.
Το αίτημα ήταν βασισμένο στο Εδάφιο 49 της Κλάσης 03 του Τέταρτου Πίνακα του Άρθρου 11 του περί Τελωνειακών Δασμών και Φόρων Καταναλώσεως Νόμου αρ. 111(1)/99. Η πρόνοια εξαιρεί από την καταβολή των δασμών και φόρων που προνοεί ο νόμος την:
«Αιθυλική αλκοόλη για ειδική χρήση στις τέχνες ή τη βιομηχανία, μετά από εξουσιοδότηση του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού.»
Ας έχουμε υπόψη και το Άρθρο 11:
«11.(1) Ανεξάρτητα από οποιαδήποτε νομοθετική διάταξη με βάση την οποία είναι δυνατή η ατελής εισαγωγή ειδικά καθοριζομένων εμπορευμάτων για χρήση τους από ορισμένα προνομιούχα πρόσωπα, οργανισμούς, αρχές και οργανώσεις, και υπό όρους τους οποίους ο Διευθυντής μπορεί να επιβάλλει για διασφάλιση των δημόσιων προσόδων, εμπορεύματα των ειδών που καθορίζονται στον Τέταρτο Πίνακα απαλλάσσονται, υπό τις περιστάσεις και τους όρους που αναγράφονται στον εν λόγω Πίνακα εκτός εάν προνοείται διαφορετικά στην τέταρτη στήλη του ίδιου Πίνακα, από τον τελωνειακό δασμό ή φόρο κατανάλωσης ο οποίος διαφορετικά θα επιβαλλόταν με βάση τον παρόντα Νόμο, νοουμένου ότι η αίτηση απαλλαγής υποβάλλεται από ή για τον εισαγωγέα προτού τα εμπορεύματα απομακρυνθούν από τον τελωνειακό έλεγχο, εκτός εάν ρητά προνοείται διαφορετικά στον παρόντα Νόμο.
(2) Το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί με Διάταγμα που εκδίδεται με βάση κανονισμούς τους οποίους εγκρίνει η Βουλή των Αντιπροσώπων, να προσθέτει διαγράφει, μεταβάλλει ή με άλλο τρόπο τροποποιεί τις κλάσεις ή οποιεσδήποτε από αυτές, όπως αυτές εκτίθενται στον Τέταρτο Πίνακα. Οι κανονισμοί αυτοί είναι δυνατό να προνοούν τέτοιους όρους, περιορισμούς, προϋποθέσεις και κριτήρια τα οποία δυνατόν να καθοριστούν για σκοπούς άσκησης της εξουσίας η οποία εκχωρείται στο Υπουργικό Συμβούλιο. Κάθε τέτοιο Διάταγμα το οποίο εκδίδεται με βάση το παρόν εδάφιο δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.»
Το Υπουργείο με επιστολή ημερ. 29/11/99 πληροφόρησε την αιτήτρια ότι απορρίφθηκε το μέρος του αιτήματος που αφορούσε τη χρήση αδασμολόγητης αλκοόλης στην παρασκευή φαρμακευτικού οινοπνεύματος. Με την αιτιολογία ότι:
«..... το αίτημα σας έχει εξετασθεί και δεν συστήνεται η χρήση αδασμολόγητης αλκοόλης στην κατασκευή φαρμακευτικού οινοπνεύματος για σκοπούς προστασίας της ντόπιας παραγωγής.»
Εγκρίθηκε ωστόσο το αίτημα ως προς την παρασκευή κολώνιας. Το απορριπτικό μέρος της απόφασης είναι και το αντικείμενο της προσφυγής με την οποία η αιτήτρια αξιώνει:
«Α. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση του καθ΄ου η αίτηση που περιέχεται στην επιστολή ημερ. 29/11/99 και με την οποία πληροφόρησε τους αιτητές ότι εξέτασε και απέρριψε αντίθετα με ότι έγινε πιο πριν και/ή γίνεται σε άλλες ανάλογες περιπτώσεις το αίτημα τους για ατελή εισαγωγή 2.050 λίτρων αιθυλικής αλκοόλης για χρήση στην κατασκευή φαρμακευτικού οινοπνεύματος είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε εννόμου αποτελέσματος και πως ότι παραλήφθηκε να διαταχθεί να γίνει.»
Μεταξύ Ιανουαρίου 1996 μέχρι τον Οκτώβριο του 1999 οι αιτητές είχαν υποβάλει και άλλες αιτήσεις για την ατελή εισαγωγή αιθυλικής αλκοόλης για χρήση στην παρασκευή καλλυντικών, καθαριστικών σκευασμάτων, αντισηπτικών και φαρμακευτικών προϊόντων. Σε όλες τις περιπτώσεις, πλην της παρούσας, επιτράπηκε η ατελής εισαγωγή του προϊόντος. Σ΄αυτή την περίπτωση το Υπουργικό ζήτησε από την αιτήτρια πληροφορίες για τη σύνθεση του κάθε προϊόντος και το ποσοστό αλκοόλης που περιέχει. Στις 3/11/99 η αιτήτρια ανακοίνωσε στο Υπουργείο την πρόθεση της να παρασκευάσει κολώνια και οινόπνευμα.
Φαίνεται ότι στο μεταξύ, το Υπουργείο Υγείας, σε απάντηση ερωτήματος από το Υπουργείο Εμπορίου σχετικά με τη φύση του φαρμακευτικού οινοπνεύματος ανέφερε ότι αυτό (surgical spirit) δε θεωρείται ελεγχόμενο φαρμακευτικό σκεύασμα. Και περαιτέρω ότι δεν απαιτείται άδεια εμπορίας ή παραγωγής του σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Φαρμάκων (Έλεγχος Ποιότητος, Προμηθείας και Τιμών) Νόμου του 1967 (αρ. 6/67). Φαίνεται ακόμη ότι, με βάση τις διατάξεις του νόμου εκείνου, παρέχονται οι σχετικές εξουσιοδοτήσεις για δασμολογική ατέλεια. Η αιτήτρια δεν ήταν εγγεγραμμένη με βάση τις
πρόνοιες της παραπάνω νομοθεσίας. Είναι η υπόθεση της Δημοκρατίας ότι όταν πληροφορήθηκε πώς είχαν τα πράγματα και πως παρόμοιο προϊόν παράγεται και από άλλες βιομηχανίες με ντόπιο οινόπνευμα για το οποίο καταβάλλονται φόροι, αποφάσισε να μην παρέχει πια την απαλλαγή στην αιτήτρια. Αυτό, όπως υποβλήθηκε, θα αποτελούσε δυσμενή μεταχείριση των άλλων βιομηχανιών, που χρησιμοποιούσαν επιτοπίως παραγόμενη αλκοόλη χαμηλότερης ποιότητας, που ήταν μάλιστα ακριβότερη της εισαγόμενης.Γιαυτό και είναι ο βασικός ισχυρισμός της αιτήτριας ότι η επίδικη απόφαση έρχεται σε αντίθεση και αντιφάσκει με τις προηγούμενες αποφάσεις της διοίκησης με τις οποίες είχε εγκρίνει παρόμοιες αιτήσεις όχι μόνο της αιτήτριας αλλά και των ανταγωνιστών της. Κατά την εισήγηση, η αιφνίδια μεταβολή στάσης παραβιάζει την αρχή της καλής πίστης και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του πολίτη στο κράτος δικαίου. Πρόσθετο επιχείρημα είναι ότι παραβιάστηκε και η αρχή της ίσης μεταχείρισης αφού, όπως η αιτήτρια ισχυρίζεται, στις 25/11/99, εγκρίθηκε ατελής εισαγωγή χάριν τρίτων. Περαιτέρω ελέχθη ότι η απόφαση παραγνωρίζει το κεκτημένο που δημιούργησαν οι μέχρι τότε εξουσιοδοτήσεις που είχαν ως αποτέλεσμα τη φορολογική απαλλαγή. Παραπονέθηκε επίσης η αιτήτρια για έλλειψη δέουσας έρευνας - και ότι δεν της
δόθηκε η ευκαιρία να εκφράσει άποψη πριν από τη λήψη της απόφασης. Τέλος, η εισήγηση θίγει και την αιτιολογία ότι, δηλαδή, δεν αιτιολογήθηκε ο ισχυρισμός του Υπουργείου για προστασία της ντόπιας παραγωγής. Και, ακόμη, ότι η ανάμειξη του τελευταίου και ιδιαίτερα η γνώμη που εξέφρασε, ήταν αυθαίρετη και παράνομη.Η δικηγόρος της Δημοκρατίας είπε, σε σχέση με τις προηγούμενες εγκρίσεις, ότι δεν αφορούσαν το φαρμακευτικό οινόπνευμα, του οποίου την παραγωγή η αιτήτρια άρχισε το 1999. Πρέπει ωστόσο να επισημάνω ότι δεν προσκομίστηκε υλικό που να διευκρινίζει με βεβαιότητα το θέμα αυτό. Αφήνεται να νοηθεί ότι το Υπουργείο αντέδρασε μετά την έρευνα που έκαμε και την ανάλυση των δειγμάτων που έστειλε η αιτήτρια. Και πρόβαλε για την άρνηση να συναινέσει στην απαλλαγή
την «πολιτική» του Υπουργείου.Γεννιέται το ερώτημα ποιά είναι αυτή η «πολιτική» και ποιά η υπόσταση της. Η κα Σπηλιωτοπούλου είπε ότι η πολιτική αυτή διαμορφώθηκε με βάση το Εδάφιο 49, που παρέθεσα. Εκδόθηκε μάλιστα σχετική ανακοίνωση στις 4/5/94. Και η ανακοίνωση κοινοποιήθηκε στις Οργανώσεις Εργοδοτών και Βιομηχάνων Ο.Ε.Β και Κ.Ε.Β.Ε. Την παραθέτω αυτούσια:
«ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ»
Το Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας ανακοινώνει ότι θα παραχωρεί άδειες για εισαγωγή αιθυλικής αλκοόλης μόνο για την κατασκευή προϊόντων για εξαγωγή καθώς επίσης και στις περιπτώσεις κατασκευής προϊόντων που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ντόπια αιθυλική αλκοόλη.
Νοείται ότι οι εισαγωγείς δεν πρέπει να προβαίνουν σε δεσμεύσεις για εισαγωγή αιθυλικής αλκοόλης προτού εξασφαλίσουν τη σχετική άδεια.»
Θα με απασχολήσει πρώτα το θέμα της αιτιολογίας. Όπως έχει διαφανεί συσχετίστηκε με την πολιτική του Υπουργείου που διαμορφώθηκε, παραδεδεγμένως, σε σχέση με τη δασμολογική απαλλαγή για την οποία κάμνει πρόβλεψη το παραπάνω Εδάφιο 49 του Τέταρτου Πίνακα. Όμως το ερώτημα παραμένει αν η ανακοίνωση εκείνη έχει οποιαδήποτε νομική υπόσταση. Και αν νόμιμα μπορούσε να κατευθύνει τις ενέργειες του Υπουργείου κατά την εφαρμογή της πρόνοιας που μόλις έχω αναφέρει. Η πολιτική της διοίκησης σε συγκεκριμένο ζήτημα, που ρυθμίζει ο νόμος, διαπλάθεται και εφαρμόζεται στη βάση και στο πλαίσιο που καθορίζει ο νόμος. Δεν μπορεί το ζήτημα να είναι αυθύπαρκτο και να λειτουργεί έτσι.
Στην υπόθεση αρ. 507/95 Αρχιμήδης Ζίττης ν. Κυπριακής Δημοκρατίας ημερ. 20/11/96 (εισαγωγή οσπρίων για την οποία είχε γίνει ρύθμιση με βάση κάποια Ανακοίνωση του Υπουργείου), ο Χρυσοστομής Δ ανέφερε τα εξής σχετικά με την «πολιτική» που περιείχε η εν λόγω Ανακοίνωση:
«..........Η διάκριση που έγινε και η παραχώρηση επιλεκτικά αδειών εισαγωγής είναι ανεπίτρεπτη από το Νόμο και σαν τέτοια δεν μπορεί έξω από τους περιορισμούς που θέτει ο Νόμος, να θεωρηθεί νόμιμη και εκτός ελέγχου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με το πρόσχημα ότι αποτελεί πολιτική της Διοίκησης. Τουναντίον η προσβαλλόμενη πράξη είναι έξω από τα πλαίσια του Νόμου και αποτελεί αυθαίρετη και πλημμελή άσκηση της εξουσίας που παρέχει ο Νόμος στον αρμόδιο Υπουργό ...............»
Η ανακοίνωση της πολιτικής στις δύο παραπάνω οργανώσεις δε δημιούργησε νομικές δεσμεύσεις. Η δε επίδικη απόφαση που στηρίχθηκε σ' αυτή πάσχει γιατί έχει σαθρή βάση και είναι πεπλανημένη. Αυτό αποτελεί λόγο ακύρωσης χωρίς να εξετάσω οτιδήποτε άλλο.
Προτού τελειώσω θα ήθελα να παρατηρήσω ότι με την ενθάρρυνση της τοπικής παραγωγής και βιομηχανίας ασχολείται ειδικά το άρθρ. 3(1) του περί Κανονισμού Εισαγωγών (Τροποποιητικού) Νόμου αρ. 39(1)/94 που ορίζει ότι:
«(1) Ο Υπουργός δύναται, οποτεδήποτε καθίσταται αναγκαίο για το δημόσιο συμφέρον να περιοριστεί και να ρυθμιστεί η εισαγωγή εμπορευμάτων, για να ενθαρρυνθεί η τοπική παραγωγή και βιομηχανία, να βελτιωθεί η οικονομία της Δημοκρατίας ή να παρεμποδιστούν οι εισαγωγές από χώρες οι οποίες ενεργούν κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου σε βάρος της οικονομικής ενότητας της Δημοκρατίας ή των οικονομικών της συμφερόντων, με Διάταγμα που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, να περιορίζει και να ρυθμίζει την εισαγωγή των εμπορευμάτων που καθορίζονται στο Διάταγμα.»
Δε θα προχωρήσω σε άλλες σκέψεις δοθέντος ότι καμιά πλευρά δεν επικαλέστηκε την πρόνοια και έτσι ελλείπει το απαραίτητο υπόβαθρο συζήτησης για την εκφορά της δικαστικής κρίσης. Μπορεί ωστόσο η ενασχόληση με την πρόνοια να αποβεί χρήσιμη.
Για το λόγο που εξήγησα η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Με έξοδα σε βάρος της Δημοκρατίας.
Σ. Νικήτας, Δ.
/ΚΑς