Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος.

SEPTRATUNA EMPOROTECHNO LTD.,

(οδός Μιχαήλ Παρίδη 31, Βιομ. Περιοχή

Παλλουριώτισσας, Λευκωσία),

και

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω

Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών,

----------------------------

Για την Αιτήτρια εταιρεία: κ. Α.Σ. Αγγελίδης.

Για τους Καθ'ων η αίτηση: κα Στ. Χριστοδουλίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας.

----------------------------

Με την παρούσα προσφυγή η Septratuna Emporotechno Ltd ("η αιτήτρια") ζητά την ακύρωση της απόφασης του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών ("οι καθ'ων η αίτηση"), με την οποία κατακυρώθηκε προσφορά για την προμήθεια υδραυλικών συσκευών κοπής και διάνοιξης κτιρίων που έχουν καταρρεύσει (rescue tools for cutting and spreading) για τους σκοπούς της Πολιτικής Αμυνας στην εταιρεία Ant. A. Nicolaides (Sanitools) Ltd ("το ενδιαφερόμενο μέρος").

Στις 15/3/2001 οι καθ'ων η αίτηση μετά από μια αρχική συζήτηση του θέματος αποφάσισαν να ζητήσουν την υποβολή συμπληρωματικής έκθεσης αξιολόγησης. Με την υποβολή της νέας έκθεσης αξιολόγησης που φέρει ημερομηνία 4/3/2001 αντί 4/4/2001 (προφανώς εκ παραδρομής), τα δεδομένα διαφοροποιήθηκαν σε βάρος της αιτήτριας. Οπως αναφέρεται στη σχετική έκθεση,

Η προδικαστική ένσταση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Η προσφορά της αιτήτριας αρχικά κρίθηκε ως "η χαμηλότερη εντός προδιαγραφών". Η νομική θέση που επικρατεί σύμφωνα με τη σχετική νομολογία είναι ότι, "ο συμμετασχών εις δημοπρασίαν έχει έννομο συμφέρον προς προσβολήν της πράξεως κατακυρώσεως" και ότι εκείνος που αποκλείεται από τη δημοπρασία νομιμοποιείται να την προσβάλει για λόγους που αναφέρονται στον αποκλεισμό του. (Βλ. Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-1959, σελ. 264). Οπως έχει κατ' επανάληψη τονισθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο, παράλειψη συμμόρφωσης προς όρο του διαγωνισμού, δεν είναι αναπόφευκτα μοιραία για το παραδεκτό της προσφοράς. Μόνο εφόσον η μη συμμόρφωση αφορά ουσιώδη όρο του μειοδοτικού διαγωνισμού δικαιολογείται η απόρριψη της προσφοράς. Στην υπόθεση Tamassos Suppliers v. Δημοκρατία (1992) 3 Α.Α.Δ. 60, "ουσιώδης" χαρακτηρίσθηκε ο όρος εκείνος, η τήρηση του οποίου είναι αποφασιστικής σημασίας για τη λήψη και το περιεχόμενο της απόφασης για την κατακύρωση της προσφοράς. Σε αριθμό δε άλλων αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου τονίστηκε ότι η τελική κρίση για το ουσιώδες του όρου μειοδοτικού διαγωνισμού ανήκει στο Δικαστήριο. (Βλ. Multi Klima Maliotis Engineering Ltd., A.J. Pericleous (Services) Ltd ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Α.Ε. 2980 της 5/6/2002 και Κυπριακή Δημοκρατία ν. Δ. Αυλωνίτης και Υιοί Λτδ., Α.Ε. 2479 της 20/3/2000). Στην προκείμενη περίπτωση η απόκλιση της προσφοράς της αιτήτριας σε σχέση με το συνολικό βάρος της συσκευής ήταν, όπως έκρινε η Επιτροπή Αξιολόγησης κατά την πρώτη έκθεσή της και το αποδέχθηκε στη συνέχεια η Τεχνική Επιτροπή, χωρίς σημασία. Συνεπώς και στην απουσία αντίθετης γνωμοδότησης στη συμπληρωματική έκθεση αξιολόγησης, ως προς τη σοβαρότητα ή όχι της απόκλισης, προκύπτει ότι ο όρος που παραβιάσθηκε δεν ήταν αποφασιστικής σημασίας και κρίνεται ως επουσιώδης, νομιμοποιώντας συνακόλουθα την αιτήτρια να αμφισβητήσει την εγκυρότητα της επίδικης απόφασης.

1. Ελλειψη δέουσας έρευνας

Η εισήγηση της αιτήτριας για την έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας βασίζεται στην ύπαρξη δύο αντιφατικών εκθέσεων αξιολόγησης. Πιο συγκεκριμένα η αιτήτρια ισχυρίζεται ότι η πρώτη έκθεση αξιολόγησης της Επιτροπής Αξιολόγησης της 23/1/2001 θεώρησε τη διαφορά βάρους (18.5 Kg αντί 17 Kg) σαν ασήμαντη, που δεν επηρέαζε καθ' οιονδήποτε τρόπο την απόδοση του εργαλείου. Η έκθεση αυτή υιοθετήθηκε από την Τεχνική Επιτροπή. Ομως στις 15/3/2001 το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών αποφάσισε, χωρίς να προβάλει οποιοδήποτε λόγο, την αναβολή της περαιτέρω εξέτασης του θέματος προς το σκοπό υποβολής συμπληρωματικής έκθεσης αξιολόγησης. Κρίνω σκόπιμο να παραθέσω σε αυτό το στάδιο τη σχετική αναφορά στα πρακτικά της 15/3/2001:

"Προσφορές για εξοπλισμό για την Πολιτική Αμυνα.

(18/11)

Μελετήθηκαν η Εκθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης που στάληκε με την επιστολή της Διοίκησης Πολιτικής Αμυνας, αρ. φακ. Α.4.1 ημερ. 26.1.2001 και η επιστολή της Τεχνικής Επιτροπής Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, αρ. φακ. Τ.629/60/10/9,10,11 ημερ. 1.3.2001 και μετά από κατ' αρχή συζήτηση του θέματος αποφασίστηκε η αναβολή περαιτέρω εξέτασης του για να υποβληθεί συμπληρωματική έκθεση αξιολόγησης.

Τονίστηκε στον εκπρόσωπο του Αν. Διοικητή της Πολιτικής Αμυνας κ. Α. Φραντζή όπως δοθεί παράταση της ισχύος των προσφορών, που λήγει στις 23.3.2001."

 

Είναι η θέση της αιτήτριας ότι η συμπληρωματική έκθεση που ετοιμάστηκε από την Επιτροπή Αξιολόγησης, με την οποία ανατράπηκε η προηγούμενη εισήγηση υπέρ του ενδιαφερόμενου μέρους, είναι αναιτιολόγητη και πεπλανημένη. Η έκθεση αυτή που δεν φαίνεται ότι είχε μελετηθεί από την Τεχνική Επιτροπή, αποτέλεσε τη βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε η απόφαση των καθ'ων η αίτηση της 27/4/2001 με την οποία η προσφορά κατακυρώθηκε στο ενδιαφερόμενο μέρος. Η υιοθέτηση της νέας συμπληρωματικής έκθεσης από τους καθ'ων η αίτηση χωρίς την καταγραφή των λόγων που οδηγούσαν στην υιοθέτηση της, στοιχειοθετεί την έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας.

Οι καθ'ων η αίτηση βασίστηκαν στα πρακτικά των σχετικών συνεδριάσεων και ισχυρίστηκαν ότι από το περιεχόμενο τους προκύπτει η διενέργεια της δέουσας έρευνας και η ύπαρξη της σχετικής αιτιολογίας που συμπληρώνεται από το περιεχόμενο του φακέλου της Διοίκησης.

Η πιο πάνω εισήγηση της αιτήτριας φαίνεται ότι είναι βάσιμη. Είναι ορθό ότι σύμφωνα με τις προδιαγραφές το συνολικό βάρος του "Τηλεσκοπικού Εμβόλου Διάσωσης" έπρεπε να μην υπερέβαινε το βάρος των 17 Kg και ότι το βάρος του εργαλείου της αιτήτριας ήταν 18.5 kg. Η διαφορά αυτή αρχικά κρίθηκε από την Επιτροπή Αξιολόγησης σαν ασήμαντη που δεν επηρέαζε την απόδοση του εργαλείου, με την επιπρόσθετη σημείωση ότι όλα τα εργαλεία της προσφοράς της αιτήτριας ήταν "μέσα στα πλαίσια των προδιαγραφών". Οι λόγοι που οδήγησαν στην αναβολή της εξέτασης των αξιολογήσεων των προσφορών από τους καθ'ων η αίτηση στις 15/3/2001 για την υποβολή συμπληρωματικής έκθεσης αξιολόγησης δεν διευκρινίζονται. Είναι άγνωστο γιατί οι καθ'ων η αίτηση άνκαι είχαν ενώπιον τους το πόρισμα των εμπειρογνωμόνων τόσο της Επιτροπής Αξιολόγησης όσο και της Τεχνικής Επιτροπής, ζήτησαν την υποβολή συμπληρωματικής έκθεσης αξιολόγησης. Ανκαι θα μπορούσαν να ζητηθούν περαιτέρω διευκρινίσεις από δύο μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης που ήταν παρόντα στη συνεδρία, εντούτοις δεν φαίνεται να ζητήθηκε από αυτούς η παροχή οποιωνδήποτε διευκρινίσεων.

Η νέα συμπληρωματική έκθεση που υποβλήθηκε ήταν εκ διαμέτρου αντίθετη με την πρώτη, αφού θέτει την προσφορά της αιτήτριας ως εκτός προδιαγραφών χωρίς οποιαδήποτε αιτιολογία για την απόκλιση της από την πρώτη αξιολόγησή της. Κρίνω αναγκαίο να παραθέσω προς τούτο αυτούσια τη σχετική απόφαση των καθ'ων η αίτηση:

"Προσφορά για την Προμήθεια στη Δύναμη Πολιτικής Αμυνας Five (5) Set of Rescue Tools for Cutting and Spreading Αρ. Προσφοράς: ΠΑ 9/2000. (17/15, 18/11)

Το θέμα επαναφέρεται και εξετάζεται εξ υπαρχής από τη συνεδρία του Συμβουλίου που έγινε στις 15.3.2001 κατά τη διάρκεια της οποίας αποφασίστηκε η αναβολή λήψης απόφασης για να υποβληθεί συμπληρωματική έκθεση.

Μελετήθηκαν τα πιο κάτω έγγραφα:

i. Eκθέσεις της Επιτροπής Αξιολόγησης (εννέα συνολικά προσφορές για προμήθεια εξοπλισμού) που στάληκαν με την επιστολή της Διοίκησης Πολιτικής Αμυνας, αρ. φακ. Α.4.1 ημερ. 26.1.2001 με εισήγηση για κατακύρωση στους φθηνότερους εντός προδιαγραφών κατά είδος προσφοροδότες.

Οι λόγοι που αποκλείονται φθηνότερες προτάσεις προσφοροδοτών σε διάφορα είδη καταγράφονται με λεπτομέρεια στις εκθέσεις αξιολόγησης και στους σχετικούς πίνακες που επισυνάπτονται σε αυτές.

ii. Επιστολή της Τεχνικής Επιτροπής Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, αρ. φακ. Τ.629/60/10/9,10,11 ημερ. 1.3.2001 με την οποία η Επιτροπή συμφωνεί με τις εισηγήσεις της Επιτροπής Αξιολόγησης.

iii. Συμπληρωματική έκθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης για την προσφορά με αρ. 9/2000 που στάληκε με την επιστολή της Διοίκησης Πολιτικής Αμυνας, αρ. φακ. Α.4.1 ημερ. 2.4.2001 με διαφοροποίηση της αρχικής εισήγησης για κατακύρωση. Στην προηγούμενη έκθεση αξιολόγησης γινόταν εισήγηση για κατακύρωση στο δεύτερο φθηνότερο προσφοροδότη, εταιρεία Septratuna Emporotechno Ltd.

Στη συμπληρωματική έκθεση αξιολόγησης ο υπό αναφορά προσφοροδότης τίθεται εκτός προδιαγραφών επειδή προσφέρει εξοπλισμό που δεν συμφωνεί με τις προδιαγραφές. Ζητείτο «NOT MORE THAN 17Kg» ενώ το προσφερόμενο είναι 18,5 Κg. Η υπόδειξη αυτή έγινε κατά τη διάρκεια της συνεδρίας του Συμβουλίου στις 15.3.2001 από τον Εκπρόσωπο της Γενικού Ελεγκτή.

Η νέα εισήγηση του Τμήματος είναι όπως η προσφορά κατακυρωθεί στον τέταρτο φθηνότερο εντός προδιαγραφών προσφοροδότη εταιρεία Ant.A. Nicolaides Sanitools Ltd.

Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών αφού έλαβε σοβαρά υπόψη τα πιο πάνω κατακύρωσε την προσφορά, σύμφωνα με τις εισηγήσεις της Διοίκησης Πολιτικής Αμυνας και της Τεχνικής Επιτροπής, στους φθηνότερους κατά είδος εντός προδιαγραφών προσφοροδότες, όπως αυτοί φαίνονται στην έκθεση αξιολόγησης."

 

Από τα πιο πάνω φαίνεται ότι δεν γίνεται οποιαδήποτε αναφορά στις δύο αντιφατικές εισηγήσεις της Επιτροπής Αξιολόγησης που βρίσκονταν ενώπιον του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, το οποίο δεν ασχολήθηκε επίσης και με το ερώτημα αν η σχετική παρέκκλιση θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ουσιαστική ή επουσιώδης.

Σημειώνεται ότι η προσφορά κατακυρώθηκε "σύμφωνα με τις εισηγήσεις της Διοίκησης Πολιτικής Αμυνας και της Τεχνικής Επιτροπής" άνκαι δεν υπάρχει στο διοικητικό φάκελο η άποψη της Τεχνικής Επιτροπής σχετικά με τη συμπληρωματική έκθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης.

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέσα στα πλαίσια της ετοιμασίας της συμπληρωματικής έκθεσης αξιολόγησης και συγκεκριμένα μια μέρα πριν από τη σύνταξη και υπογραφή της, παρατηρείται η ύπαρξη στο διοικητικό φάκελο μιας περίεργης επιστολής ημερομηνίας 3/4/2001 του Αναπληρωτή Διοικητή της Διοίκησης Πολιτικής Αμυνας, με την οποία φαίνεται ότι τροποποιείται το βάρος από 17 Kg σε περίπου 20 Kg (about 20 Kg). Η κίνηση αυτή, που θα ευνοούσε την αιτήτρια αφού θα έθετε την προσφορά της μέσα στα πλαίσια των προδιαγραφών, φαίνεται ότι αποσύρθηκε την επομένη αφού πάνω σε αυτή σημειώνονται οι λέξεις "Απεσύρθη - 4/4/2001. Μ. Ζωρζής". Το κείμενο της επιστολής ήταν το ακόλουθο:

 

 

 

 

 

"Γενικό Λογιστή

Πρόεδρο

Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών

Προσφορά Αρ. 9/2000 για την προμήθεια πέντε (5)

Υδραυλικών Συσκευών κοπής και διάνοιξης (Set)

Εχω οδηγίες να σας πληροφορήσω ότι στο Section IV Technical Specification for Set of Rescue Tools for Cutting and Spreading, σελ. 14 των εγγράφων της πιο πάνω προσφοράς έχει τροποποιηθεί η παράγραφος 5, Total weight: about 20 Kg.

 

(Ευθύμιος Κλεάνθους)

για Αν. Διοικητή"

 

Η χωρίς αιτιολογία υιοθέτηση της συμπληρωματικής έκθεσης της Επιτροπής Αξιολόγησης που ήταν διαμετρικά αντίθετη με την προηγούμενη έκθεση της ίδιας Επιτροπής και η ύπαρξη της επιστολής της 3/4/2001 που αποσκοπούσε σε μια αυθαίρετη επέμβαση στους όρους προσφορών (παρά την απόσυρση της), δημιουργούν σοβαρά ερωτηματικά ως προς την εγκυρότητα της επίδικης απόφασης. Η έλλειψη αιτιολογίας και οι συνθήκες αβεβαιότητας που πιθανό να περιβάλλουν την εξέταση μιας προσφοράς, αποδοκιμάστηκαν στην υπόθεση Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου ν. Hydrotech Water and Environmental Engineering Ltd (A.E. 2105 της 21/6/99), όπου τονίστηκαν από το Δικαστή Π. Καλλή τα ακόλουθα:

"Αναμφίβολα η συνοπτική εικόνα της επίδικης απόφασης δεν περιέχει την απαραίτητη αιτιολογία που θα μπορούσε να δώσει σε ένα Δικαστήριο την ευχέρεια να εξετάσει την εγκυρότητα της. Θα μπορούσε να λεχθεί ότι η σχετική αιτιολογία περιέχεται στα έγγραφα που έχουν κατατεθεί. Ομως και αυτή η εισήγηση παρουσιάζει μεγάλες αδυναμίες. Και τούτο γιατί ενώ η Τεχνική Επιτροπή στις 9/7/93 συνέστηνε την κατακύρωση της προσφοράς στον οίκο "Fritz Werner", 13 μέρες αργότερα και πιο συγκεκριμένα στις 22/7/93, δύο μόνο μέρες μετά την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου για επανεξέταση, συστήνει χωρίς την απαραίτητη αιτιολογία την κατακύρωση στο ενδιαφερόμενο μέρος. Αυτή την αλλαγή πλεύσης υιοθετεί την ίδια μέρα και η Επιτροπή Προσφορών και την ίδια μέρα το απόγευμα το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας κατακυρώνει την προσφορά στο ενδιαφερόμενο μέρος.

Η επανεξέταση που έγινε από την Τεχνική Επιτροπή περιορίστηκε στο ύψος των προσφορών. Δεν προσφέρεται οποιαδήποτε αιτιολογία γιατί η Τεχνική Επιτροπή μέσα σε 13 μέρες διαφοροποίησε τη θέση της και σύστησε την κατακύρωση της προσφοράς σε άλλο προσφοροδότη. Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας είχε την υποχρέωση να αιτιολογήσει λεπτομερώς την απόφασή του, ιδιαίτερα μετά την ξαφνική αλλαγή της σύστασης της Τεχνικής Επιτροπής. Η παραγνώριση συστάσεων συμβουλευτικών οργάνων που δημιουργούνται για την όσο το δυνατό καλύτερη αξιολόγηση των προσφορών χωρίς οποιαδήποτε αιτιολογία, μπορεί να καταστήσει την προσβαλλόμενη πράξη αναιτιολόγητη και κατ' επέκταση ακυρωτέα. (Ιδε Αιμίλιος Ελληνας & Σία Λτδ. ν. Δημοκρατίας, Αίτηση 64/69 της 27/1/90).

Συνακόλουθα έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η επίδικη απόφαση δεν ήταν δεόντως αιτιολογημένη."

 

Η έλλειψη των βασικών στοιχείων που οδηγούν στη διαμόρφωση κρίσης και στη λήψη μιας διοικητικής απόφασης εξετάστηκε στην υπόθεση Συμβούλιο Αμπελουργικών Προϊόντων ν. Μίλτου Κολιανδρή (Α.Ε. 2495 της 16/5/2000) όπου τονίστηκε ότι,

"Ο δικαστικός έλεγχος εκτελεστής διοικητικής πράξης είναι εφικτός μόνο όταν παρέχεται η δυνατότητα διαπίστωσης των στοιχείων που καθοριστικά επενέργησαν στη διαμόρφωση της κρίσης και στη λήψη της συγκεκριμένης διοικητικής πράξης/απόφασης. Τα πρακτικά των συνεδριάσεων που είχαν ως αντικείμενο το θέμα για το οποίο λήφθηκε η απόφαση, τα σχετικά έγγραφα καθώς και η αιτιολογία της υπό κρίση απόφασης είναι στοιχεία συναφή χωρίς τα οποία είναι ανέφικτος ο δικαστικός έλεγχος. Οταν ελλείπουν αυτά τα στοιχεία και δημιουργείται αβεβαιότητα καθόσον αφορά τις συνθήκες που λήφθηκε η διοικητική απόφαση η ακύρωσή της είναι αναπόφευκτη. Βλ. Dome Investments Ltd v. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγ. Νάπας κ.α., υπόθ. αρ. 551/87, ημερ. 7.4.1989. Εξίσου σημαντική είναι και η υποχρέωση της διοίκησης για αιτιολόγηση των πράξεών της. Η έλλειψη οποιασδήποτε αιτιολογίας αναπόφευκτα οδηγεί σε ακυρότητα. Βλ. Παναγιώτης Χ" Βασιλείου ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, ΑΕ 2112, ημερ. 9.10.1998."

 

Στην παρούσα περίπτωση το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών είχε ενώπιον του δύο αντίθετες εκθέσεις αξιολόγησης των προσφορών από την ίδια Επιτροπή Αξιολόγησης. Η δεύτερη αναιρούσε την πρώτη. Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών, χωρίς καμιά εξήγηση, υιοθέτησε τη δεύτερη, στην οποία αναφερόταν απλά ότι η προσφορά της αιτήτριας ήταν εκτός προδιαγραφών. Μέσα στα πιο πάνω πλαίσια κρίνω ότι η επίδικη απόφαση δεν ήταν το αποτέλεσμα διενέργειας δέουσας έρευνας και ότι δεν ήταν αιτιολογημένη.

 

2. Η νομιμότητα της σύνθεσης της Επιτροπής Αξιολόγησης

Από τα πιο πάνω διαπιστώνεται ότι η επίδικη απόφαση είναι ακυρωτέα και για τον πρόσθετο λόγο της κακής σύνθεσης της Επιτροπής Αξιολόγησης.