|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Κυπριακή νομοθεσία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
(2002) 4 ΑΑΔ 1070
5 Νοεμβρίου, 2002
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 146, 28, 23 ΚΑΙ 25 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
FAMITA ESTATES LTD,
Αιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Kαθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 1320/2000)
Αναθεωρητική Δικαιοδοσία ― Προσβολή μέρους διοικητικής πράξης ― Δεν είναι επιτρεπτή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ― Ειδικά το ζήτημα της δυνατότητας διαχωρισμού και ακύρωσης όρου που τέθηκε σε διοικητική απόφαση, εφόσον αυτός είναι αυτοτελής ― Δεν ήταν αυτή η περίπτωση στην εξετασθείσα υπόθεση ― Περιστάσεις και συνέπειες.
Πολεοδομία και Χωροταξία ― Όροι επί πολεοδομικής αδείας ― Θεωρούνται αναπόσπαστο μέρος της ― Άρθρο 25(2) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972 (Ν.90/72) ― Κατά πόσο και σε ποιες περιπτώσεις εγχωρεί διαχωρισμός του όρου για την εξέταση της εγκυρότητάς του ― Νομολογιακά πορίσματα και εφαρμογή τους στην κριθείσα περίπτωση.
Η αιτήτρια εταιρεία επεδίωξε την ακύρωση της απόρριψης της ιεραρχικής της προσφυγής την οποία άσκησε παραπονούμενη για την επιβολή όρου σε πολεοδομική άδεια που εκδόθηκε ως προς ακίνητο της εταιρείας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
Είναι ουσιώδες το ζήτημα αν οι αιτητές νομιμοποιούνται στην προσβολή μόνο του όρου 102 της πολεοδομικής άδειας, μέσω της προσβολής της απόφασης με την οποία απορρίφθηκε η ιεραρχική προσφυγή που αφορούσε την επιβολή του όρου αυτού.
Το Άρθρο 25(2) του Νόμου καθορίζει ότι οι όροι υπό τους οποίους χορηγείται πολεοδομική άδεια θεωρούνται αναπόσπαστο μέρος της. Θέτει στη συνέχεια ρήτρα σε περίπτωση μη εκτέλεσης των όρων.
Βάσει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος, μόνο εκτελεστή απόφαση μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο προσφυγής. Μέρος εκτελεστής διοικητικής απόφασης δεν μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο αναθεώρησης. Το Άρθρο 146 παρέχει στην παράγραφο 4 εξουσία ακύρωσης μέρους της εκτελεστής πράξης η οποία προσβάλλεται.
Είναι παραδεκτός ο διαχωρισμός και η ακύρωση συγκεκριμένου όρου, εφόσον είναι αυτοτελής.
Στην εξεταζόμενη υπόθεση οι όροι που τέθηκαν, μεταξύ αυτών και ο επίδικος όρος, αποτελούσαν προϋπόθεση χορήγησης της πολεοδομικής άδειας.
Έχοντας υπόψη το Άρθρο 25(2) του Νόμου, που θεωρεί τους όρους αναπόσπαστο μέρος της πολεοδομικής άδειας και τη διαπίστωση ότι οι όροι αποτελούσαν προϋπόθεση για τη χρήση της άδειας, κρίνεται ότι ο επίδικος όρος δεν αποτελούσε αυτοτελή όρο που να μπορεί να διαχωριστεί. Οι αιτητές δεν νομιμοποιούνται στην προσβολή μόνο του όρου 102 της πολεοδομικής άδειας. Οι όροι και η πολεοδομική άδεια αποτελούσαν αδιαίρετη πράξη.
Η προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Κυπριακό Διϋλιστήριο Πετρελαίου Λτδ v. Δήμου Λάρνακας (2000) 3 Α.Α.Δ. 345,
Έπαρχος Λευκωσίας κ.ά. v. Μόδεστου κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 256.
Προσφυγή.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τους Αιτητές.
Χ. Ιωσηφίδης, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες ενός τεμαχίου γης στα Λατσιά στο οποίο βρίσκεται κατοικία. Στις 19.5.97 υπέβαλαν αίτηση για χορήγηση πολεοδομικής άδειας για επέκταση της κατοικίας. Κατά το χρόνο υποβολής και εξέτασης της αίτησης το τεμάχιο βρισκόταν εκτός ορίου ανάπτυξης, σε γεωργική ζώνη.
Η Πολεοδομική Αρχή, με απόφασή της ημερομηνίας 9.7.98, χορήγησε πολεοδομική άδεια, στην οποία τέθηκε μεταξύ άλλων ο όρος (102) για παραχώρηση δημόσιου χώρου πρασίνου, που αναφέρει τα ακόλουθα:
«(102) Το τμήμα της υπό ανάπτυξη ακίνητης ιδιοκτησίας, που δείχνεται με πράσινο χρώμα στο εγκριμένο χωρομετρικό σχέδιο, να επιχωματωθεί με φυτόχωμα, να δενδροφυτευθεί, να τοπιοτεχνηθεί με μικρούς πεζόδρομους, καθιστικά, χώρους παιγνιδιών, βρύσες κ.λ.π., να παραχωρηθεί στο Δημόσιο και να εγγραφεί ως «δημόσια πλατεία». Πριν από την έναρξη υλοποίησης της ανάπτυξης να υποβληθούν για έγκριση στην Πολεοδομική Αρχή λεπτομερή σχέδια τοπιοτέχνησης του χώρου.»
Η απαίτηση αυτή της Πολεοδομικής Αρχής βασίστηκε στις Γενικές Πρόνοιες Πολιτικής του Παραρτήματος Β του Τοπικού Σχεδίου. Σύμφωνα με αυτές, κατά τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας απαιτείται η παραχώρηση έκτασης ποσοστού 15% του καθαρού εμβαδού της υπό ανάπτυξη ιδιοκτησίας για τη δημιουργία δημόσιου χώρου πρασίνου. Η Πολεοδομική Αρχή μπορεί να μην εφαρμόσει ή να εφαρμόσει μερικώς την πρόνοια αυτή, όταν το τεμάχιο βρίσκεται εκτός ορίου ανάπτυξης και ειδικά στις περιπτώσεις όπου η δημιουργία χώρων πρασίνου ή η προστασία χαρακτηριστικών στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος δεν κρίνεται αναγκαία.
Στην περίπτωση των αιτητών η παραχώρηση δημόσιου χώρου πρασίνου κρίθηκε αναγκαία για τους πιο κάτω λόγους:
(α) Το τεμάχιο στη νότια του πλευρά παρουσιάζει σημαντική υψομετρική διαφορά από τα γειτονικά τεμάχια και η δημιουργία του εν λόγω χώρου πρασίνου συντελεί στην προστασία της κορυφογραμμής του υφιστάμενου λόφου στο τμήμα του τεμαχίου όπου η θέση της οικοδομής το επιτρέπει.
(β) Το τεμάχιο βρίσκεται σε μια καθόλα ώριμη για ανάπτυξη περιοχή, παρά το γεγονός ότι αυτή βρίσκεται εκτός του ορίου ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, η νότια πλευρά του εφάπτεται της οικιστικής ζώνης Δαλίου, η οποία παρουσιάζει έντονη οικοπεδική ανάπτυξη, ενώ σε απόσταση 91 μ. περίπου βόρεια της ιδιοκτησίας, η γη έχει διαχωριστεί σε οικόπεδα τα οποία έχουν ήδη αναπτυχθεί οικιστικά.
Σημειώνεται ότι, λόγω των πιο πάνω χαρακτηριστικών, η περιοχή έχει ενταχθεί στις 3.12.99 μέσα στο όριο ανάπτυξης του αναθεωρημένου Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας και συγκεκριμένα στην οικιστική ζώνη Κα9.
Στις 16.7.98 οι αιτητές υπέβαλαν στον Υπουργό Εσωτερικών ιεραρχική προσφυγή εναντίον της απόφασης της Πολεοδομικής Αρχής να θέσει τον όρο 102 στην πολεοδομική άδεια. Δήλωσαν πως δεν αποδέχονταν τον επίδικο όρο, γιατί το τεμάχιο βρισκόταν σε αγροτική ζώνη και δε ζητήθηκε οικοπεδοποίησή του, δεν πρόκειται για νέα ανάπτυξη αφού ζητήθηκε μόνο η επέκταση της υφιστάμενης κατοικίας, καθώς και ότι το μέρος του τεμαχίου που επηρεάζεται καταστρέφει το αγρόκτημα το οποίο χρησιμοποιούν για αγροτικούς σκοπούς.
Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών με επιστολή του ημερομηνίας 17.8.98 διαβίβασε την ιεραρχική προσφυγή στον Επαρχιακό Λειτουργό του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως Λευκωσίας (Πολεοδομική Αρχή) για να υποβάλει έκθεση. Στη συνέχεια ζήτησε από το Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και το Δήμαρχο Λατσιών να υποβάλουν στο Υπουργείο Εσωτερικών τις απόψεις τους σ' ένα μήνα από την ημερομηνία λήψης της έκθεσης της Πολεοδομικής Αρχής.
Ο Επαρχιακός Λειτουργός εισηγήθηκε την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής για τους πιο κάτω λόγους:
(α) Σύμφωνα με τις πρόνοιες των παραγράφων 3.2 και 3.3 του Παραρτήματος Β του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας, η παραχώρηση δημόσιου χώρου πρασίνου δεν εφαρμόζεται μόνο στις περιπτώσεις αιτήσεων για διαχωρισμό οικοπέδων αλλά για οποιοδήποτε είδος ανάπτυξης.
(β) Η επέκταση κατοικίας αποτελεί ανάπτυξη και συνεπώς οι πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας εφαρμόζονται.
(γ) Η Πολεοδομική Αρχή, λαμβάνοντας υπόψη την επιθυμία των αιτητών να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το κτήμα τους ως αγρόκτημα, είχε, κατά το στάδιο μελέτης της αίτησης, τροποποιήσει το οδικό δίκτυο στην περιοχή ώστε αυτό να μην διασχίζει την ιδιοκτησία τους ως αρχικά προβλεπόταν.
Ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως συμφώνησε με τις απόψεις αυτές και εισηγήθηκε την απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής. Η ίδια ήταν και η θέση του Δήμαρχου Λατσιών.
Το Υπουργείο Εσωτερικών, αφού έλαβε τις απόψεις αυτές, ετοίμασε σημείωμα ημερομηνίας 6.6.2000 για την Υπουργική Επιτροπή. Εισηγήθηκε να απορρίψει την ιεραρχική προσφυγή με βάση το άρθρο 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972 (Ν. 90/72) κρίνοντας ότι η Πολεοδομική Αρχή εφάρμοσε ορθά τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας μέσα στα πλαίσια της διακριτικής εξουσίας που της παρέχει ο Νόμος.
Η Υπουργική Επιτροπή εξέτασε την ιεραρχική προσφυγή στις 29.6.2000 και την απέρριψε.
Η προσφυγή στρέφεται εναντίον της απόφασης αυτής.
Ο δικηγόρος των αιτητών πρόβαλε ότι, η ενέργεια του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών να ζητήσει τις απόψεις των τριών αναφερθέντων προσώπων, αντιβαίνει στον Κανονισμό 7(5) των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Αιτήσεις και Ιεραρχικές Προσφυγές) Κανονισμών του 1990 (Κ.Δ.Π. 55/90). Είναι η θέση του ότι έπρεπε να γίνει ανάθεση σ' αυτόν από την Υπουργική Επιτροπή.
Υπήρξε επίσης ισχυρισμός ότι δεν έγινε έρευνα από την Υπουργική Επιτροπή της οποίας η απόφαση αποτελεί επισφράγηση του σημειώματος του Υπουργείου Εσωτερικών και ότι, επιπρόσθετα, πάσχει από έλλειψη αιτιολογίας.
Υποβλήθηκε, τέλος, ότι η Υπουργική Επιτροπή δεν άκουσε τις απόψεις των αιτητών όπως άκουσε τις απόψεις της Πολεοδομικής Αρχής. Κατέστη έτσι η τελευταία, η οποία απέρριψε το αρχικό αίτημα των αιτητών, εκ νέου κριτής.
Είναι, κατά την κρίση μου, ουσιώδες το ζήτημα αν οι αιτητές νομιμοποιούνται στην προσβολή μόνο του όρου 102 της πολεοδομικής άδειας μέσω της προσβολής της απόφασης με την οποία απορρίφθηκε η ιεραρχική προσφυγή που αφορούσε την επιβολή του όρου αυτού.
Το άρθρο 25(2) του Νόμου καθορίζει ότι οι όροι υπό τους οποίους χορηγείται πολεοδομική άδεια θεωρούνται αναπόσπαστο μέρος της. Θέτει στη συνέχεια ρήτρα σε περίπτωση μη εκτέλεσης των όρων. Προβλέπει ότι «η εκτελεσθείσα ανάπτυξις θεωρείται ως μη αποτελούσα ανάπτυξιν δια την οποίαν έχει χορηγηθεί πολεοδομική άδεια εκτός εάν οι όροι ούτοι εκτελεσθώσιν». (Κυπριακό Διϋλιστήριο Πετρελαίου Λτδ ν. Δήμου Λάρνακας (2000) 3 Α.Α.Δ. 345).
Βάσει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος, μόνο εκτελεστή απόφαση μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο προσφυγής. Μέρος εκτελεστής διοικητικής απόφασης δεν μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο αναθεώρησης. Το άρθρο 146 παρέχει στην παράγραφο 4 εξουσία ακύρωσης μέρους της εκτελεστής πράξης η οποία προσβάλλεται.
Στην υπόθεση Έπαρχος Λευκωσίας κ.ά. ν. Μόδεστου κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 256 κρίθηκε πως είναι παραδεχτός ο διαχωρισμός και η ακύρωση συγκεκριμένου όρου εφόσο είναι αυτοτελής. Είναι τέτοιος αν η διαγραφή του αφήνει «άθικτο τον κορμό της άδειας.»
Η υπόθεση αυτή διαφοροποιείται από την εξεταζόμενη στην οποία οι όροι που τέθηκαν, μεταξύ αυτών και ο επίδικος όρος, αποτελούσαν προϋπόθεση χορήγησης της πολεοδομικής άδειας. Στην παράγραφο 2 της πολεοδομικής άδειας υπό τον τίτλο «Όροι χορηγήσεως άδειας» αναγράφεται:
«2) Η ανάπτυξη να μην τεθεί σε χρήση εκτός αν εκτελεστούν όλοι οι όροι της άδειας αυτής.»
Στη Μόδεστου οι όροι που τέθηκαν αποτελούσαν μέρος των ρυθμίσεων για την εκτέλεση του έργου το οποίο εγκρίθηκε με την άδεια οικοδομής και όχι προϋπόθεση για τη χρήση της άδειας.
Έχοντας υπόψη μου το άρθρο 25(2) του Νόμου που θεωρεί τους όρους αναπόσπαστο μέρος της πολεοδομικής άδειας, τη διαπίστωση ότι οι όροι αποτελούσαν προϋπόθεση για τη χρήση της άδειας και την απόφαση Μόδεστου (πιο πάνω), κρίνω ότι ο επίδικος όρος δεν αποτελούσε αυτοτελή όρο που να μπορεί να διαχωριστεί. Οι αιτητές δε νομιμοποιούνται στην προσβολή μόνο του όρου 102 της πολεοδομικής άδειας. Οι όροι και η πολεοδομική άδεια αποτελούσαν αδιαίρετη πράξη.
Κάτω από το φως των πιο πάνω η προσφυγή απορρίπτεται. Επειδή το σημείο επί του οποίου αποφασίστηκε η προσφυγή δεν είχε εγερθεί από το δικηγόρο της Δημοκρατίας, αλλά προέκυψε μετά από έρευνα που έγινε από το Δικαστήριο, δεν εκδίδω διάταγμα για έξοδα.
Η προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.