|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2002) 4 ΑΑΔ 605
28 Ιουνίου, 2002
[ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΣΙΚΚΗΣ,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚHΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 278/2001)
Συνεργατικές Εταιρείες ― Άρθρο 52 του περί Συνεργατικών Εταιρειών Νόμου του 1985 (Ν.22/85 όπως τροποποιήθηκε) ― Ερμηνεία ― Νομολογιακά πορίσματα ― Περιστάσεις εφαρμογής της διάταξης στην κριθείσα περίπτωση.
Αναθεωρητική Δικαιοδοσία ― Ασκείται επί πράξεων εκτός της σφαίρας του δημοσίου δικαίου ― Η περίπτωση έκδοσης αποφάσεως βάσει του Άρθρου 52 του περί Συνεργατικών Εταιρειών Νόμου αρ. 22/85 σε συνδυασμό με το Άρθρο 56 του Νόμου ― Δεν εμπίπτει στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου ― Σε κάθε περίπτωση η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν νόμιμη.
Ο αιτητής προσέβαλε την απόρριψη από τον Υπουργό Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της ιεραρχικής προσφυγής του, κατ' αποφάσεως του Εφόρου Συνεργατικών Εταιρειών, με την οποία είχε απορριφθεί αίτημα του αιτητή για παραπομπή σε διαιτησία του ζητήματος της θέσεώς του σε διαθεσιμότητα.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
1. Σχετικό εν προκειμένω είναι το Άρθρο 52 του περί Συνεργατικών Εταιρειών Νόμου του 1985 (Ν. 22/85 όπως τροποποιήθηκε), Μέρος ΧΙΙ - Διαιτησία, το οποίο αναπαράγει στην ουσία προηγούμενη παρόμοια διάταξη, (βλ. Άρθρο 53 του Κεφ. 114 και πιο πριν του Κεφ. 198).
Τα όσα αφορούν σε διαιτησία εμπίπτουν στη δικαιοδοσία αστικού Δικαστηρίου. Και γενικότερα οι ίδιες οι συνεργατικές εταιρείες λειτουργούν στον τομέα του ιδιωτικού δικαίου ενώ αντιθέτως ο Έφορος Συνεργατικών Εταιρειών και Συνεργατικής Αναπτύξεως είναι διοικητικό όργανο στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως ο Έφορος δεν μπορεί να έχει ρόλο και στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου. Επομένως, για την κατάταξη της κάθε περίπτωσης ιδιαίτερη σημασία έχει η φύση και ο χαρακτηρισμός της λειτουργίας του Εφόρου σε αυτήν.
Ενόψει της φύσης του τομέα προς τον οποίο το Άρθρο 52 απευθύνεται και ρυθμίζει, ο ρόλος που ανατίθεται στον Έφορο δεν εμπίπτει στη σφαίρα δημοσίου δικαίου και επομένως η όποια απόφασή του δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως εκτελεστή διοικητική. Υπάρχει όμως παράλληλα και η πρόνοια στο Άρθρο 56 του Νόμου με την οποία παρέχεται δικαίωμα ιεραρχικής προσφυγής στον Υπουργό, και είναι ακριβώς η απόφαση του Υπουργού που προσβάλλεται με την παρούσα προσφυγή.
2. Το Άρθρο 56 του Νόμου φαίνεται να καλύπτει όλες τις αποφάσεις του Εφόρου, υποδηλώνοντας ίσως ότι τις θεωρεί όλες να ανήκουν στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου και ως εκ τούτου εκτελεστές. Αλλά, όπως υποδείχθηκε από την Ολομέλεια στη Vepro Co. Ltd v. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 666:
«Ο νομοθέτης δύναται να προβεί σε ορισμούς συναρτημένους με ό,τι αποβλέπει να αποδόσει σε ένα νομοθέτημα αλλά δεν δύναται να υπαγορεύσει την ερμηνεία στη γενικότερη σφαίρα της κατάταξης εννοιών. Το δεύτερο αποτελεί έργο του Δικαστηρίου.»
3. Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω εξ αντικειμένου δεν ήταν εφικτή κατάληξη άλλη από απορριπτική του αιτήματος για διαιτησία διότι η διαθεσιμότητα αξιωματούχου στην οποία προέβη η ΣΠΕ Αραδίππου - ή ακριβέστερα η «προσωρινή παύσις» σύμφωνα με την ορολογία του Θεσμού 53 των περί Συνεργατικών Εταιρειών Θεσμών του 1987 (Κ.Δ.Π. 142/87) - δεν αποτελούσε διαφορά εντός της έννοιας του Άρθρου 52 του Νόμου, αφού αυτό αφορά μόνο διαφορές αστικής φύσης.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Co-Operative Grocery of Vasilia v. Ppirou a.o., 4 R.S.C.C. 12,
Petrou a.o. v. New Co-operative Credit Society of Karpasia, 3 R.S.C.C. 58,
Greek Registrar of the Co-operative Societies a.o. v. Nicolaides (1965) 3 C.L.R. 164,
Vepro Co. Ltd v. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 666.
Προσφυγή.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Αιτητή.
Δ. Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Στις 20 Οκτωβρίου 2000 η Επιτροπεία της ΣΠΕ Αραδίππου αποφάσισε να θέσει τον αιτητή, που ήταν Γραμματέας της, σε διαθεσιμότητα «μέχρι διαλεύκανσης και αποπεράτωσης του ελέγχου των λογαριασμών» συγκεκριμένου πελάτη. Η απόφαση κοινοποιήθηκε στον αιτητή με επιστολή ημερ. 21 Οκτωβρίου 2000 και αυτός, με επιστολή του δικηγόρου του ημερ. 24 Οκτωβρίου 2000, υπέβαλε στον Έφορο Συνεργατικών Εταιρειών και Συνεργατικής Αναπτύξεως αίτημα να παραπεμφθεί σε διαιτησία το «.... θέμα/διαφορά που αφορά στην απόφαση ...... για διαθεσιμότητα του Γραμματέα ...». Προέβαλε προς υποστήριξη του αιτήματος ότι η απόφαση λήφθηκε «κατά παραβίαση της φυσικής δικαιοσύνης, αντίθετα προς τους κανόνες λειτουργίας συλλογικού οργάνου, αντίθετα στο Νόμο και Κανονισμούς, αδικαιολόγητα, άδικα, αναρμόδια και αντίθετα προς την κείμενη Νομοθεσία για πολλούς λόγους» και παρέθεσε ενδεικτικά μερικούς από τους λόγους που είχε υπόψη. Εξέφρασε δε την άποψη ότι «ο ορισμός Διαιτητή που προβλέπεται από το Νόμο περί το όλο ζήτημα, θα διαμορφώσει δυνατότητα δίκαιης δίκης, που είναι προς το συμφέρον όλων όσων επιδιώκουν την ανεύρεση της αλήθειας.»
Ο Έφορος απέρριψε το αίτημα. Εξήγησε, με επιστολή ημερ. 21 Νοεμβρίου 2000, ότι σύμφωνα με προηγούμενη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας «τα υπό αναφοράν πιθανά πειθαρχικά αδικήματα δεν αποτελούν διαφορά που αφορά τις εργασίες της Εταιρείας και για το λόγο αυτό δεν είναι δυνατό να παραπεμφθούν σε διαιτησία». Πρόσθεσε πως την αρμοδιότητα για πειθαρχικές υποθέσεις την είχε η Επιτροπεία της ΣΠΕ.
Ασκήθηκε, στις 5 Δεκεμβρίου 2000, ιεραρχική προσφυγή στον Υπουργό Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού. Ζητήθηκε όπως «διαταχθεί η διαιτησία που απέρριψε ο Έφορος για το λόγο ότι η πράξη διαθεσιμότητας δεν είναι κατά τη σαφή Νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, μέρος πειθαρχικής δίωξης ή πειθαρχικής ποινής». Ο Υπουργός απέρριψε την προσφυγή και κοινοποίησε την απόφασή του με επιστολή ημερ. 13 Φεβρουαρίου 2001. Έκρινε ότι ορθά ο Έφορος απέρριψε το αίτημα «διότι η υπό εξέταση διαφορά δεν εμπίπτει στις πρόνοιες του άρθρου 52 το οποίο προνοεί για διαιτησία προς επίλυση διαφορών». Προσβάλλεται με την παρούσα προσφυγή η απόφαση του Υπουργού.
Το άρθρο 52 του περί Συνεργατικών Εταιρειών Νόμου του 1985 (Ν. 22/85 όπως τροποποιήθηκε) στο Μέρος ΧΙΙ - Διαιτησία, το οποίο αναπαράγει στην ουσία προηγούμενη παρόμοια διάταξη, (βλ. άρθρο 53 του Κεφ. 114 και πιο πριν του Κεφ. 198) προνοεί ότι:
«52. - (1) Οσάκις εγείρεται οποιαδήποτε διαφορά αφορώσα τας εργασίας εγγεγραμμένης εταιρείας -
(α) μεταξύ μελών, πρώην μελών, και προσώπων αξιούντων μέσω μελών· ή
(β) μεταξύ μέλους, πρώην μέλους ή προσώπου αξιούντος μέσω μέλους, πρώην μέλους ή αποβιώσαντος μέλους και της εταιρείας, της επιτροπείας ή του συμβουλίου αυτής ή οιουδήποτε αξιωματούχου, αντιπροσώπου ή υπαλλήλου της εταιρείας· ή
(γ) μεταξύ της εταιρείας ή της επιτροπείας ή του συμβουλίου αυτής και οιουδήποτε αξιωματούχου, αντιπροσώπου ή υπαλλήλου της εταιρείας· ή
(δ) μεταξύ της εταιρείας και οιασδήποτε ετέρας εγγεγραμμένης εταιρείας,
η τοιαύτη διαφορά θα παραπέμπηται υφ' οιουδήποτε εξ αυτών εις τον Έφορον.
Αξίωσις εγγεγραμμένης εταιρείας δι' οιανδήποτε οφειλήν ή απαίτησιν οφειλομένη εις αυτήν υπό μέλους, πρώην μέλους ή του αντιπροσώπου κληρονόμου ή νομίμου αντιπροσώπου αποβιώσαντος μέλους, είτε η τοιαύτη οφειλή ή απαίτησις εγένετο αποδεκτή ή μη, λογίζεται ως διαφορά αφορώσα τας εργασίας εγγεγραμμένης εταιρείας εντός της εννοίας του παρόντος άρθρου.
(2) Ο Έφορος δύναται, επί τη λήψει της δυνάμει του εδαφίου (1) παραπομπής:
(α) να επιχειρήση συνδιαλλαγήν της διαφοράς· ή
(β) να παραπέμπη την διαφοράν προς επίλυσιν εις διαιτησίαν ήτις διεξάγεται συμφώνως προς τας διατάξεις της εκάστοτε ισχυούσης νομοθεσίας περί διαιτησίας.
(3) Εις περίπτωσιν παραπομπής υπό του Εφόρου της διαφοράς εις διαιτητήν ή διαιτητάς προς επίλυσιν, ο Έφορος κέκτηται εξουσίαν καθορισμού της αμοιβής του τοιούτου διαιτητού ή διαιτητών.
(4) Οιοσδήποτε θεωρεί τον εαυτόν του ηδικημένον από την απόφασιν οιουδήποτε διαιτητού ή διαιτητών δύναται να υποβάλη έφεσιν εις το Δικαστήριον εντός είκοσι και μιάς ημερών από της ημερομηνίας της προς αυτόν γνωστοποιήσεως της αποφάσεως.»
Στην υπόθεση Co-Operative Grocery of Vasilia v. Haralambos N. Ppirou a.o., 4 R.S.C.C. 12, όπου εξετάστηκε η συνταγματικότητα της τότε ισχύουσας, παρόμοιας, διάταξης με αναφορά στα Άρθρο 30 και 28 του Συντάγματος, υπογραμμίστηκε ο εθελούσιος χαρακτήρας της διαιτησίας η οποία, παρόλον που προβλεπόταν νομοθετικά, αφορούσε συμβατική στο ιδιωτικό δίκαιο σχέση. Σχετικά είναι τα ακόλουθα αποσπάσματα:
«It follows, therefore, that everybody who forms or becomes a member of, or accepts office in, or employment with, a co-operative society, as well as a co-operative society, as such, registered under CAP 114, must be presumed to have entered voluntarily into a legal relationship which includes as one of its terms and characteristics the form of arbitration provided under section 53 in respect of certain disputes. Thus, an agreement that disputes within the ambit of section 53 shall be determined in the manner prescribed therein comes into being and, it follows that the rights safeguarded as above, under Article 30, are deemed to have been waived, to that extent, as in any other case of voluntary arbitration.
..........................
The Court finally is of the opinion that there is nothing in section 53 which is contrary to, or inconsistent with, Article 28, because whatever differentiation or distinction is made between the disputes to which section 53 applies and other civil disputes in general, is based not on arbitrary grounds but on reasonable grounds connected with the special nature and functions of co-operative societies, (vide Argiris Mikrommatis v. The Republic (Minister of Finance & another) 2 R.S.C.C. 125 at p. 131).»
Τα όσα αφορούν σε διαιτησία εμπίπτουν στη δικαιοδοσία αστικού Δικαστηρίου. Παρατηρώ όμως και γενικότερα ότι οι ίδιες οι συνεργατικές εταιρείες λειτουργούν στον τομέα του ιδιωτικού δικαίου (Elia Petrou a.o. v. New Co-operative Credit Society of Karpasia, 3 R.S.C.C. 58) ενώ αντιθέτως ο Έφορος Συνεργατικών Εταιρειών και Συνεργατικής Αναπτύξεως είναι διοικητικό όργανο στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως ο Έφορος δεν μπορεί να έχει ρόλο και στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου. Επομένως, για την κατάταξη της κάθε περίπτωσης ιδιαίτερη σημασία έχει η φύση και ο χαρακτηρισμός της λειτουργίας του Εφόρου σε αυτήν. Καθώς υποδείχθηκε στην υπόθεση Greek Registrar of the Co-operative Societies a.o. v. Nicos A. Nicolaides (1965) 3 C.L.R. 164, στη σελ. 170-1:
«As pointed out by the learned Judge in his Ruling (at p. 16 of the appeal record) the "same organ may be acting either in the domain of private law or in the domain of public law, depending on the nature of its action". Ultimately, what is the important and decisive factor in this respect is the nature and character of the particular function which is the subject-matter of a recourse.»
Θα έλεγα ότι ενόψει της φύσης του τομέα προς τον οποίο το άρθρο 52 απευθύνεται και ρυθμίζει, ο ρόλος που ανατίθεται στον Έφορο δεν εμπίπτει στη σφαίρα δημοσίου δικαίου και επομένως η όποια απόφασή του δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως εκτελεστή διοικητική. Υπάρχει όμως παράλληλα και η πρόνοια στο άρθρο 56 του Νόμου με την οποία παρέχεται δικαίωμα ιεραρχικής προσφυγής στον Υπουργό, και είναι ακριβώς η απόφαση του Υπουργού που προσβάλλεται με την παρούσα προσφυγή:
«56. - (1) Πας όστις δεν ικανοποιείται εξ οιασδήποτε αποφάσεως του Εφόρου εκδοθείσης δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου, δύναται εντός προθεσμίας δεκαπέντε ημερών από της εις αυτόν κοινοποιήσεως της αποφάσεως δι' εγγράφου αιτήσεως εις τον Υπουργόν εν η εκτίθενται οι προς υποστήριξιν ταύτης λόγοι, να προσβάλη την τοιαύτην απόφασιν.
(2) Ο Υπουργός εξετάζει την εις αυτόν γενομένην προσφυγήν άνευ υπαιτίου βραδύτητος, αποφασίζει επί ταύτης και κοινοποιεί αμελλητί την απόφασιν αυτού εις τον προσφεύγοντα.
(3) Ο Υπουργός, πριν ή εκδώση την απόφασιν αυτού, δύναται κατά την κρίσιν του να ακούση ή δώση την ευκαιρίαν εις τον προσφεύγοντα όπως υποστηρίξη τους λόγους εφ' ων στηρίζεται η προσφυγή.
(4) Ο Υπουργός δύναται να αναθέση εις λειτουργόν ή επιτροπήν λειτουργών του Υπουργείου του όπως εξετάση ωρισμένα θέματα αναφυόμενα εν τη προσφυγή και υποβάλη εις αυτόν το πόρισμα της τοιαύτης εξετάσεως προ της υπό του Υπουργού εκδόσεως της αποφάσεως αυτού επί της προσφυγής.
(5) Ο μη ικανοποιηθείς εκ της αποφάσεως του Υπουργού δύναται να προσφύγη εις το Δικαστήριον, αλλά μέχρι της υπό του Υπουργού εκδόσεως της αποφάσεως αυτού, εν περιπτώσει προσφυγής εις αυτόν, ή, εν περιπτώσει μη προσφυγής εις αυτόν, μέχρι της παρελεύσεως της εις το εδάφιον (1) προβλεπομένης προθεσμίας διά την καταχώρισιν προσφυγής, η απόφασις του Εφόρου δεν καθίσταται εκτελεστή.
(6) Ουδέν εν τω παρόντι άρθρω διαλαμβανομένων επηρεάζει καθ' οιονδήποτε τρόπον οιανδήποτε ενώπιον του δικαστηρίου εκκρεμούσαν κατά την έναρξιν της ισχύος του παρόντος Νόμου υπόθεσιν.»
Το άρθρο 56 του Νόμου φαίνεται να καλύπτει όλες τις αποφάσεις του Εφόρου, υποδηλώνοντας ίσως ότι τις θεωρεί όλες να ανήκουν στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου και ως εκ τούτου εκτελεστές. Αλλά, όπως υποδείχθηκε από την Ολομέλεια στη Vepro Co. Ltd v. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 666:
«Ο νομοθέτης δύναται να προβεί σε ορισμούς συναρτημένους με ό,τι αποβλέπει να αποδόσει σε ένα νομοθέτημα αλλά δεν δύναται να υπαγορεύσει την ερμηνεία στη γενικότερη σφαίρα της κατάταξης εννοιών. Το δεύτερο αποτελεί έργο του Δικαστηρίου.»
Ωστόσο ένεκα της λεπτότητας, καθώς την αντιλαμβάνομαι, του εδώ προκύπτοντος θέματος θα προχωρήσω να εξετάσω την περίπτωση και στη βάση ότι επρόκειτο περί εκτελεστής διοικητικής απόφασης. Θα έλεγα λοιπόν, σ' αυτή τη βάση, ότι εξ αντικειμένου δεν ήταν εφικτή κατάληξη άλλη από απορριπτική του αιτήματος για διαιτησία διότι, κατά την άποψή μου, η διαθεσιμότητα αξιωματούχου στην οποία προέβη η ΣΠΕ Αραδίππου - ή ακριβέστερα η «προσωρινή παύσις» σύμφωνα με την ορολογία του Θεσμού 53 των περί Συνεργατικών Εταιρειών Θεσμών του 1987 (Κ.Δ.Π. 142/87) - δεν αποτελούσε διαφορά εντός της έννοιας του άρθρου 52 του Νόμου, αφού αυτό αφορά μόνο διαφορές αστικής φύσης.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται βάσει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.