Αριστείδη Κωστάκης Γεωργίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2002) 4 ΑΑΔ 387

Αναγκαστική Απαλλοτρίωση ― Αναθεωρητικός έλεγχος ― Η επιλογή των κτημάτων που επηρεάζονται από απαλλοτρίωση και η έκταση του επηρεασμού τους συνιστούν τεχνικό θέμα που ανάγεται στην κρίση της διοίκησης, η απόφαση της οποίας δεν υπόκειται σε αναθεωρητικό έλεγχο ― Περιστάσεις του ανελέγκτου της τεχνικής διοικητικής κρίσης στην κριθείσα περίπτωση.

Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο ― Υπέρβαση ή κατάχρηση εξουσίας και πλάνη περί τα πράγματα ― Βάρος αποδείξεως ― Δεν απεσείσθη στην κριθείσα περίπτωση ― Τεκμήριο νομιμότητας ― Οι σχετικοί λόγοι ακυρώσεως κρίθηκαν ατεκμηρίωτοι ― Περιστάσεις και συνέπειες.

Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ― Λόγοι ακυρώσεως ― Παράλειψη διεξαγωγής δέουσας έρευνας και έλλειψη αιτιολογίας ― Περιστάσεις του αβάσιμου των σχετικών ισχυρισμών στην κριθείσα περίπτωση.

Ο αιτητής επεδίωξε την ακύρωση του διατάγματος απαλλοτρίωσης μέρους της ακίνητης ιδιοκτησίας του στο χωριό Πέρα Ορεινής.

Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:

1. Η επιλογή των κτημάτων που επηρεάζονται από απαλλοτρίωση και η έκταση του επηρεασμού τους συνιστούν τεχνικό θέμα που ανάγεται στην κρίση της διοίκησης, η απόφαση της οποίας δεν υπόκειται στον αναθεωρητικό έλεγχο του ακυρωτικού δικαστηρίου.

Ο σχεδιασμός του συγκεκριμένου δρόμου και κατά συνέπεια τα κτήματα που επηρεάζονται, ανάγεται στην κρίση της διοίκησης, αφού συνιστούν καθαρά τεχνικό θέμα. Δεν υπάρχει οποιαδήποτε αρχή του διοικητικού δικαίου που να υποχρεώνει, με επίκληση μάλιστα του δικαιώματος της ισότητας, την απαλλοτρίωση τεμαχίων διάφορων ιδιοκτητών, με σκοπό τη διασπορά του δυσμενούς επηρεασμού από την απαλλοτρίωση σε περισσότερα του ενός πρόσωπα. Η αρμόδια αρχή θεώρησε ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης και ο σχεδιασμός του δρόμου, ικανοποιείτο καλύτερα με την σκοπούμενη απαλλοτρίωση. Το Δικαστήριο δεν μπορεί να επέμβει.

2. Έχει επανειλημμένα λεχθεί ότι το βάρος απόδειξης υπέρβασης ή κατάχρησης εξουσίας φέρει ο αιτητής. Τίποτε δεν έχει τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου που να τείνει καν να αμφισβητήσει την αναγκαιότητα της απαλλοτρίωσης εν προκειμένω.

3. Ο αιτητής προβάλλει επίσης ισχυρισμό για εμφιλοχώρηση πραγματικής πλάνης. Και σ' αυτή την περίπτωση το βάρος απόδειξης των σχετικών ισχυρισμών φέρει ο αιτητής.

Σύμφωνα με τις αρχές του διοικητικού δικαίου τεκμαίρεται ότι μια διοικητική απόφαση έχει ληφθεί ύστερα από επιβεβαίωση των γεγονότων. Το τεκμήριο καταρρίπτεται μόνο αν ο διάδικος αποδείξει τουλάχιστον την πιθανότητα εμφιλοχώρησης πλάνης κατά τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης. Το τεκμήριο της νομιμότητας συνηγορεί υπέρ της επάρκειας της έρευνας που έχει διεξαχθεί, εκτός όπου το τεκμήριο αυτό κλονίζεται ή όπου δημιουργούνται αμφιβολίες από στοιχεία που τείνουν να καταδείξουν το αντίθετο, ή θέτουν σε αμφιβολία το θεμέλιο της έρευνας. Στην παρούσα περίπτωση οι σχετικοί ισχυρισμοί του αιτητή είναι πλήρως ατεκμηρίωτοι και θα πρέπει να απορριφθούν.

4. Εξ ίσου ατεκμηρίωτος είναι και ο ισχυρισμός για παράλειψη της διοίκησης να προβεί σε δέουσα έρευνα. Οι αρχές που ρυθμίζουν το θέμα της δέουσας έρευνας έχουν επανειλημμένα αναλυθεί.

Ο αιτητής ούτε στο σημείο αυτό τεκμηριώνει τους ισχυρισμούς του. Ουσιαστικά τα όσα ισχυρίζεται ανάγονται στις επιλογές της απαλλοτριούσας αρχής, κάτι που βρίσκεται εκτός του ακυρωτικού ελέγχου.

5. Εξ ίσου ατεκμηρίωτος είναι και ο ισχυρισμός του για έλλειψη αιτιολογίας. Οι αρχές που διέπουν το θέμα της αιτιολογίας έχουν επανειλημμένα εκτεθεί. Αρκεί να λεχθεί ότι η αιτιολογία θα πρέπει να παρέχει στο Δικαστήριο τα απαραίτητα στοιχεία για εξακρίβωση της νομιμότητας της πράξης, ενώ θα πρέπει να μην είναι αόριστη και ασαφής, άλλως ο δικαστικός έλεγχος καθίσταται ανέφικτος.

Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.

Αναφερόμενες Υποθέσεις:

J. & A. Rossides Interior Designers κ.ά. v. Δημοκρατίας (2001) 4 Α.Α.Δ. 1167,

Isseyegh κ.ά. v. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 1565/99, ημερ. 6.6.2001,

Frangoullides v. Republic (No. 1) (1966) 3 C.L.R. 20,

Stylianides v. Republic (1973) 3 C.L.R. 575,

Kyriakides v. Republic (1976) 3 C.L.R. 364,

Coussoumides v. Republic (1966) 3 C.L.R. 1,

Makrides v. Republic (1967) 3 C.L.R. 147,

Michanicos a.o. v. Republic (1976) 3 C.L.R. 237,

HjiMichael a.o. v. Republic (1972) 3 C.L.R. 246,

Lewis v. Δημοκρατίας (1989) 3(Γ) Α.Α.Δ. 1253,

Δημοκρατία v. Κοινότητας Πυργών κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 503,

Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας v. Ζάμπογλου (1997) 3 Α.Α.Δ. 270,

Σπύρου v. Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδίων κ.ά. (1998) 3 Α.Α.Δ. 307,

Latonia Estate Ltd κ.ά. v. Δημοκρατίας κ.ά. (2001) 3 Α.Α.Δ. 672,

Λουκαΐδου v. Δημοκρατίας (1996) 4 Α.Α.Δ. 821,

Φράγκου v. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 270.

Προσφυγή.

Α. Γεωργίου, για τον Αιτητή.

Δ. Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.

Cur. adv. vult.

ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Στις 31.3.2000 δημοσιεύθηκε στο Τρίτο Παράρτημα της Επίσημης Εφημερίδας της Δημοκρατίας Διάταγμα Απαλλοτρίωσης (υπ' αρ. 192), μέρους του τεμαχίου 1696, Φ/Σχ. 30/58, υπ' αρ. εγγραφής 18413, στο χωριό Πέρα Ορεινής, ιδιοκτησίας του αιτητή. Σκοπός της απαλλοτρίωσης, για την οποία είχε βέβαια δημοσιευθεί και Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης στις 25.6.1999, ήταν η κατασκευή, βελτίωση και ανάπτυξη των δημόσιων δρόμων στη Δημοκρατία.

Εναντίον της σκοπούμενης απαλλοτρίωσης είχε υποβληθεί από τον αιτητή ένσταση, η οποία απορρίφθηκε από το Κοινοτικό Συμβούλιο Πέρα Ορεινής στις 20.10.1999. Γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας ημερ. 13.12.1999 πληροφορούσε το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών ότι δεν υπήρχε οποιοδήποτε νομικό κώλυμα για την απόρριψη της ένστασης.

Με την παρούσα προσφυγή ο αιτητής αξιώνει ακύρωση της απόφασης απαλλοτρίωσης προβάλλοντας αριθμό λόγων. Ισχυρίζεται ότι η απόφαση παραβιάζει την αρχή της ισότητας, όπως αυτή εκτίθεται στο Άρθρο 28 του Συντάγματος. Προβάλλεται το επιχείρημα ότι η απαλλοτριούσα αρχή απαλλοτρίωσε μεγάλο μέρος του ακίνητου του αιτητή χωρίς να επηρεάσει καθόλου τις γειτονικές περιουσίες. Και συγκεκριμένα τα συνορεύοντα τεμάχια υπ' αρ. 1031 και 1029.

Η επιλογή των κτημάτων που επηρεάζονται από απαλλοτρίωση και η έκταση του επηρεασμού τους συνιστούν τεχνικό θέμα που ανάγεται στην κρίση της διοίκησης, η απόφαση της οποίας δεν υπόκειται στον αναθεωρητικό έλεγχο του ακυρωτικού δικαστηρίου (J. & A. Rossides Interior Designers κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2001) 4 Α.Α.Δ. 1167, Isseyegh κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1565/99, ημερ. 6.6.2001).

Ο αιτητής ισχυρίζεται ακόμα ότι η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε καθ' υπέρβαση και/ή κατάχρηση εξουσίας, κάτω από πλάνη περί τα πράγματα και χωρίς τη δέουσα έρευνα. Ο αιτητής βασίζει το επιχείρημά του για κατάχρηση εξουσίας στον ισχυρισμό ότι η διοίκηση, ενώ γνώριζε ότι ενίστατο στη χρήση του ακίνητού του, προέβη παράνομα σε ασφαλτόστρωση και στη συνέχεια, προς νομιμοποίηση της παρανομίας, σκοπήθηκε η απαλλοτρίωση.

Έχει επανειλημμένα λεχθεί ότι το βάρος απόδειξης υπέρβασης ή κατάχρησης εξουσίας φέρει ο αιτητής (Frangoullides v. Republic (No. 1) (1966) 3 C.L.R. 20, Stylianides v. Republic (1973) 3 C.L.R. 575 και Kyriakides v. Republic (1976) 3 C.L.R. 364). Το βάρος αυτό ο αιτητής δεν έχει καταφέρει να αποσείσει.

Τίποτε δεν έχει τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου που να τείνει καν να αμφισβητήσει την αναγκαιότητα της απαλλοτρίωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως αναφέρεται και στην επιστολή του Κοινοτικού Συμβουλίου Πέρα Ορεινής προς τον Έπαρχο Λευκωσίας ημερ. 22.10.1999, ο λόγος που η ασφαλτόστρωση είχε γίνει πριν την απαλλοτρίωση, ήταν γιατί επί τόπου υπήρχε για πάρα πολλά χρόνια επιστρωμένος χωμάτινος δρόμος, η μακροχρόνια χρήση του οποίου από πεζούς και τροχοφόρα ώθησε το Κοινοτικό Συμβούλιο να πιστέψει ότι είχε αποκτηθεί νόμιμα από παλιά.

Όταν κατόπιν επιτόπιας εξέτασης που διενεργήθηκε από το Κτηματολόγιο διαπιστώθηκε ότι το συγκεκριμένο μέρος του δρόμου ήταν ιδιοκτησία του αιτητή, ζητήθηκε από τους διάφορους φορείς όπως το Τμήμα Πολεοδομίας και τα Δημόσια Έργα, να ετοιμάσουν τοπικό σχέδιο. Η Τεχνική Επιτροπή του Κεντρικού Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων που αποτελείται από το Τμήμα Δημοσίων Έργων, το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, την Αστυνομία και την Επαρχιακή Διοίκηση, κατέληξε από κοινού στην ετοιμασία Ρυθμιστικού Σχεδίου. Με βάση το σχέδιο που ετοιμάστηκε, η λειτουργία του δρόμου αυτού κρίθηκε oμόφωνα ως απολύτως αναγκαία για ρύθμιση του κυκλοφοριακού προβλήματος στην κοινότητα και στον κύριο δρόμο Πέρα-Καμπιών. Γι' αυτό έγινε και η δημοσίευση της Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης.

Ο αιτητής προβάλλει επίσης ισχυρισμό για εμφιλοχώρηση πραγματικής πλάνης. Ισχυρίζεται ότι τα τελικά ρυθμιστικά σχέδια είναι ελλιπή γιατί ρυθμίζουν απλώς και μόνο την περιοχή του ακίνητού του, ετοιμάστηκαν δε μόνο και μόνο για να δικαιολογηθεί η παράνομη πράξη της διοίκησης. Και σ' αυτή την περίπτωση το βάρος απόδειξης των πιο πάνω ισχυρισμών φέρει ο αιτητής (Coussoumides v. Republic (1966) 3 C.L.R. 1 και Makrides v. Republic (1967) 3 C.L.R. 147).

Σύμφωνα με τις αρχές του διοικητικού δικαίου τεκμαίρεται ότι μια διοικητική απόφαση έχει ληφθεί ύστερα από επιβεβαίωση των γεγονότων (Michanicos a.o. v. Republic (1976) 3 C.L.R. 237, HjiMichael a.o. v. Republic (1972) 3 C.L.R. 246, 252). Το τεκμήριο καταρρίπτεται μόνο αν ο διάδικος αποδείξει τουλάχιστον την πιθανότητα εμφιλοχώρησης πλάνης κατά τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης. Το τεκμήριο της νομιμότητας συνηγορεί υπέρ της επάρκειας της έρευνας που έχει διεξαχθεί, εκτός όπου το τεκμήριο αυτό κλονίζεται ή όπου δημιουργούνται αμφιβολίες από στοιχεία που τείνουν να καταδείξουν το αντίθετο, ή θέτουν σε αμφιβολία το θεμέλιο της έρευνας (Lewis v. Δημοκρατίας (1989) 3(Γ) Α.Α.Δ. 1253). Στην παρούσα περίπτωση οι σχετικοί ισχυρισμοί του αιτητή είναι πλήρως ατεκμηρίωτοι και θα πρέπει να απορριφθούν.

Εξ ίσου ατεκμηρίωτος είναι και ο ισχυρισμός για παράλειψη της διοίκησης να προβεί σε δέουσα έρευνα. Ο ισχυρισμός αυτός γίνεται μάλιστα μέσα στα πλαίσια του γενικότερου ισχυρισμού για την εμφιλοχώρηση πλάνης και στοιχειοθετείται απλά και μόνο με το επιχείρημα ότι το ρυθμιστικό σχέδιο είναι πολύ περιορισμένο και δεν καλύπτει ολόκληρο τον επηρεαζόμενο δρόμο.

Οι αρχές που ρυθμίζουν το θέμα της δέουσας έρευνας έχουν επανειλημμένα αναλυθεί (Δημοκρατία ν. Κοινότητας Πυργών κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 503, Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ν. Ζάμπογλου (1997) 3 Α.Α.Δ. 270. Βλέπε επίσης Σπύρου ν. Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδίων κ.ά. (1998) 3 Α.Α.Δ. 307, Latonia Estate Ltd κ.ά. v. Δημοκρατίας κ.ά. (2001) 3 Α.Α.Δ. 672, Λουκαΐδου ν. Δημοκρατίας (1996) 4 Α.Α.Δ. 821).

Ο αιτητής ούτε στο σημείο αυτό τεκμηριώνει τους ισχυρισμούς του. Ουσιαστικά τα όσα ισχυρίζεται ανάγονται στις επιλογές της απαλλοτριούσας αρχής, κάτι που όπως ήδη είδαμε, βρίσκεται εκτός του ακυρωτικού ελέγχου.

Εξ ίσου ατεκμηρίωτος είναι και ο ισχυρισμός του για έλλειψη αιτιολογίας. Οι αρχές που διέπουν το θέμα της αιτιολογίας έχουν επανειλημμένα εκτεθεί. Αρκεί να λεχθεί ότι η αιτιολογία θα πρέπει να παρέχει στο Δικαστήριο τα απαραίτητα στοιχεία για εξακρίβωση της νομιμότητας της πράξης, ενώ θα πρέπει να μην είναι αόριστη και ασαφής, άλλως ο δικαστικός έλεγχος καθίσταται ανέφικτος (Φράγκου ν. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 270).

Όταν δεν αξιούται ρητώς από το νόμο, η αιτιολογία δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει στο σώμα της πράξης, αλλά μπορεί να εξακριβώνεται από τα στοιχεία του φακέλου. Στην παρούσα υπόθεση σαφώς προκύπτει από το φάκελο, μια και η απαλλοτρίωση είναι φανερό ότι έγινε για εξυπηρέτηση των αναγκών της τροχαίας κίνησης της περιοχής. Περισσότερα στοιχεία μπορούν να βρεθούν στην επιστολή του Κοινοτικού Συμβουλίου Πέρα Ορεινής προς τον Έπαρχο Λευκωσίας ημερ. 22.10.1999, στην οποία έχω αναφερθεί στην αρχή.

Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα εναντίον του αιτητή, τα οποία υπολογίζω και επιδικάζω στις £400.

Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία