|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2002) 4 ΑΑΔ 282
28 Μαρτίου, 2002
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΤΖΙΑΝΑ,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 216/2001)
Πολεοδομία και Χωροταξία ― Άρνηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας ― Θεμελίωσή της στο γεγονός ότι η προτεινόμενη ανάπτυξη επενέβαινε σε τμήμα του τεμαχίου το οποίο απαιτείτο για την ανέγερση σχολείου ― Κρίθηκε ότι δεν παραβίασε το δικαίωμα ιδιοκτησίας του αιτητή.
Συνταγματικό Δίκαιο ― Δικαίωμα ιδιοκτησίας ― Περιορισμοί ― Άρθρο 23.3 του Συντάγματος ― Η διάκριση μεταξύ στέρησης του δικαιώματος ιδιοκτησίας και επιτρεπτών περιορισμών του ― Νομολογιακά πορίσματα ― Άρνηση έκδοσης πολεοδομικής άδειας, δεν συνιστούσε στέρηση στην κριθείσα περίπτωση ― Περιστάσεις.
Ο αιτητής επεδίωξε την ακύρωση της απόρριψης της αίτησής του για χορήγηση πολεοδομικής άδειας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
Η νομολογία εδράζεται στη διάκριση μεταξύ στέρησης του δικαιώματος ιδιοκτησίας και περιορισμών οι οποίοι δεν απολήγουν σε στέρηση.
Συναφώς, λαμβάνεται υπόψη, προκειμένου να αποφασιστεί αν πρόκειται για στέρηση ή μόνο περιορισμό του δικαιώματος ιδιοκτησίας, η φύση της ιδιοκτησίας.
Στην προκειμένη περίπτωση η εν λόγω ιδιοκτησία δεν ήταν οικόπεδο αλλά χωράφι, και δεν μπορεί να λεχθεί συνεπώς ότι η φύση της ιδιοκτησίας την καθιστούσε εξ αντικειμένου συναρτώμενη με οικοδομικούς σκοπούς ώστε η άρνηση της πολεοδομικής άδειας να καθιστούσε την ιδιοκτησία αδρανή για το σκοπό για τον οποίο προορίζετο. Η άρνηση της πολεοδομικής άδειας δεν ήταν απόλυτη αλλά συναρτάτο προς τη χωροθέτηση της προτεινόμενης οικοδομής εμβαδού μόλις 150τ.μ. στο μέρος του κτήματος που προορίζετο για την ανέγερση του σχολείου, όταν η συνολική έκταση του κτήματος ήταν 22.409τ.μ. Η άδεια θα μπορούσε να δοθεί αν η προτεινόμενη οικοδομή τοποθετείτο σε άλλο μέρος του κτήματος. Το κρινόμενο στην παρούσα προσφυγή είναι μόνο η νομιμότητα της άρνησης παροχής πολεοδομικής άδειας για ανέγερση οικοδομής σύμφωνα με την υποβληθείσα αίτηση και όχι η οποιαδήποτε άλλη αξιοποίηση του κτήματος, όπως ο διαχωρισμός του σε οικόπεδα που ήταν το αντικείμενο προηγούμενης αίτησης και ως προς το οποίο ο βαθμός επηρεασμού του κτήματος από την προοριζόμενη ανέγερση του σχολείου δεν μπορεί βέβαια να κριθεί στα πλαίσια της παρούσας προσφυγής. Δεν διαπιστώνεται λοιπόν έρεισμα στην εισήγηση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση παραβιάζει το συνταγματικό δικαίωμα ιδιοκτησίας του αιτητή.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Δημητριάδη κ.ά. v. Υπουργικού Συμβουλίου κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 85,
Ata Leza Ltd v. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 34/97, ημερ. 11.8.2000.
Προσφυγή.
Ε. Αθανασιάδου, για τον Αιτητή.
Μ. Μαλαχτού, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
XATZHXAMΠΗΣ, Δ.: Με την προσφυγή επιδιώκεται η ακύρωση απόφασης του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του αιτητή για χορήγηση πολεοδομικής άδειας για ανέγερση οικοδομής σε κτήμα του στη Λεμεσό.
Αρχικά ο αιτητής, μαζί με άλλους συνιδιοκτήτες, υπέβαλε αίτηση στις 29.6.99 για χορήγηση πολεοδομικής άδειας για διαχωρισμό του κτήματος σε οικόπεδα. Η αίτηση αυτή απορρίφθηκε στις 7.9.2000 για το λόγο, μεταξύ άλλων, ότι μέρος του κτήματος προορίζετο για ανέγερση σχολείου σύμφωνα με το Τοπικό Σχέδιο. Η Πολεοδομική Αρχή όμως εισηγήθηκε ότι μπορούσε να δοθεί άδεια για διαχωρισμό σε 8 οικόπεδα και χώρο πρασίνου ώστε να μην επηρεάζετο ο χώρος που προορίζετο για το σχολείο.
Ο αιτητής, μαζί με τους άλλους συνιδιοκτήτες, επανήλθε με αίτηση ημερομηνίας 21.11.2000 για χορήγηση πολεοδομικής άδειας για ανέγερση οικοδομής. Η αίτηση απερρίφθη για το λόγο ότι η προτεινόμενη οικοδομή όπως χοροθετήθηκε στο χωροταξικό σχέδιο επανέβαινε στο χώρο που προορίζετο για το σχολείο. Είναι αυτή η απόφαση που προσβάλλεται με την προσφυγή.
Το ένα σκέλος της εισήγησης της ευπαιδεύτου συνηγόρου για τον αιτητή είναι ότι η απόφαση δεν είναι δεόντως αιτιολογημένη. Επ' αυτού συμφωνώ με την ευπαίδευτη συνήγορο για τη Δημοκρατία ότι η απόφαση εμπεριέχει την αιτιολογία της η οποία είναι σαφής και επαρκής, εφόσον παρέχονται πλήρως και ευκρινώς οι λόγοι για τους οποίους η αίτηση απορρίπτεται.
Το άλλο σκέλος της εισήγησης της κας.Αθανασιάδου, που είναι και η βασική εισήγηση της, είναι ότι η απόφαση παραβιάζει το δικαίωμα ιδιοκτησίας του αιτητή δυνάμει του άρθρου 23 του Συντάγματος εφόσον δεν αφορά όρους, δεσμεύσεις ή περιορισμούς απολύτως απαραίτητους προς το συμφέρον της πολεοδομίας στα πλαίσια του άρθρου 23.3 αλλά συνεπάγεται ουσιαστικά εξ' ολοκλήρου στέρηση του δικαιώματος ιδιοκτησίας χωρίς να τηρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 23 και ειδικά η προϋπόθεση της απαλλοτρίωσης της ιδιοκτησίας.
Η θέση της ευπαιδεύτου συνηγόρου για τη Δημοκρατία είναι ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν υπήρξε στέρηση του δικαιώματος ιδιοκτησίας, που ομολογουμένως μόνο με απαλλοτρίωση θα μπορούσε να επέλθει, αλλά επιβολή περιορισμών στη χρήση του προς το συμφέρον της πολεοδομίας στα πλαίσια του άρθρου 23.3. Η κα. Μαλαχτού παρατηρεί ιδιαίτερα ότι το εν λόγω κτήμα δεν είναι οικόπεδο αλλά χωράφι, εισηγούμενη ότι η έκταση του περιορισμού του δικαιώματος ιδιοκτησίας συναρτάται προς τη φύση του κτήματος. Παρατηρεί επίσης ότι η άρνηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας για ανέγερση οικοδομής δεν ήταν απόλυτη αλλά συναρτάτο προς τη χωροθέτηση της προτιθέμενης οικοδομής στο μέρος του κτήματος που προορίζεται για την ανέγερση του σχολείου, παραπέμποντας στην προηγούμενη αίτηση του αιτητή για διαχωρισμό του κτήματος σε 23 οικόπεδα, η οποία απερρίφθη μεν για, μεταξύ άλλων, τον ίδιο λόγο, αλλά με αντιπρόταση για διαχωρισμό σε 8 οικόπεδα με χώρο πρασίνου του μέρους του κτήματος που δεν προορίζετο για την ανέγερση του σχολείου. Τούτο, λέγει η κα. Μαλαχτού, καταδεικνύει ότι υπήρχε η δυνατότητα ανάπτυξης του κτήματος και ότι το δικαίωμα ιδιοκτησίας δεν καθίστατο αδρανές ως αποτέλεσμα της απόρριψης του αιτήματος για χορήγηση πολεοδομικής άδειας για ανέγερση οικοδομής. Στο βαθμό δε στον οποίο, καταλήγει η κα. Μαλαχτού, ο επηρεασμός του δικαιώματος ιδιοκτησίας ζημίωνε τον αιτητή, αυτό ήταν πλέον θέμα αποζημίωσης στα πλαίσια του άρθρου 23.3.
Η νομολογία εδράζεται στη διάκριση μεταξύ στέρησης του δικαιώματος ιδιοκτησίας και περιορισμών οι οποίοι δεν απολήγουν σε στέρηση. Το όλο φάσμα των αρχών που διέπουν το θέμα ανασκοπήθηκε και διατυπώθηκε στην απόφαση της Ολομέλειας, την οποία έδωσε ο Πικής, Π., στην υπόθεση Δημητριάδη κ.ά. ν. Υπουργικού Συμβουλίου κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 85, στην οποία παραπέμπει η κα. Μαλαχτού. Με δεδομένο ότι το δικαίωμα ιδιοκτησίας κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα, υποκείμενο σε στέρηση μόνο μέσω απαλλοτρίωσης και σε περιορισμούς απολύτως απαραίτητους προς το συμφέρον, μεταξύ άλλων, της πολεοδομίας ή της ανάπτυξης και χρήσης της ιδιοκτησίας για σκοπούς δημόσιας ωφέλειας (με δικαίωμα αποζημίωσης σε περίπτωση ουσιώδους μείωσης της αξίας της ιδιοκτησίας), η αρχή είναι ότι (σελ.102):
«Όροι περιοριστικοί της χρήσης ιδιοκτησίας, που αφήνουν άθικτο τον πυρήνα του δικαιώματος ιδιοκτησίας, συνιστούν περιορισμό και όχι στέρηση.
Περιορισμοί στη χρήση ιδιοκτησίας απολήγουν σε στέρηση της μόνο όταν καθιστούν την ιδιοκτησία αδρανή.»
Συναφώς, λαμβάνεται υπόψη, προκειμένου να αποφασιστεί αν πρόκειται για στέρηση ή μόνο περιορισμό του δικαιώματος ιδιοκτησίας, η φύση της ιδιοκτησίας. Νοουμένου ότι η ιδιοκτησία αυτή καθ' αυτή δεν συνεπάγεται αναγκαστικά και δικαίωμα οικοδομικής χρήσης της, ακολουθεί ότι (σελ.103):
«Περιορισμοί απολήγουν σε στέρησή της ιδιοκτησίας οποτεδήποτε καθιστούν τη γη αδρανή για το σκοπό για τον οποίο, εξ αντικειμένου, προορίζεται. Σ' εκείνη την περίπτωση το δικαίωμα ιδιοκτησίας καθίσταται άνευ αντικειμένου, εφόσον δεν παρέχεται η δυνατότητα χρήσης της γης για οποιοδήποτε γόνιμο σκοπό.
Η ιδιοκτησία γης συναρτάται με οικοδομικούς σκοπούς μόνο στην περίπτωση που το ακίνητο συνιστά οικόπεδο. Η φύση του ακινήτου προοιωνίζει, σ' εκείνη την περίπτωση, τη χρήση του για οικοδομικούς σκοπούς. Αλλά και η χρήση για οικοδομικούς σκοπούς μπορεί να περιοριστεί, νοουμένου ότι με τους περιορισμούς δεν αποκλείεται κάθε οικοδομική ανάπτυξη.»
Στην προκειμένη περίπτωση η εν λόγω ιδιοκτησία δεν ήταν οικόπεδο αλλά χωράφι, και δεν μπορεί να λεχθεί συνεπώς ότι η φύση της ιδιοκτησίας την καθιστούσε εξ αντικειμένου συναρτώμενη με οικοδομικούς σκοπούς ώστε η άρνηση της πολεοδομικής άδειας να καθιστούσε την ιδιοκτησία αδρανή για το σκοπό για τον οποίο προορίζετο. Παρατηρώ μάλιστα ότι ο ίδιος ο αιτητής είχε προηγουμένως και ανεπιτυχώς αποταθεί για το διαχωρισμό του κτήματος σε οικόπεδα, επιδιώκοντας έτσι την αλλαγή της φύσης του. Εξ' άλλου όμως, η άρνηση της πολεοδομικής άδειας δεν ήταν απόλυτη αλλά συναρτάτο προς τη χωροθέτηση της προτεινόμενης οικοδομής εμβαδού μόλις 150τ.μ. στο μέρος του κτήματος που προορίζετο για την ανέγερση του σχολείου, όταν η συνολική έκταση του κτήματος ήταν 22.409τ.μ. Η άδεια θα μπορούσε να δοθεί αν η προτεινόμενη οικοδομή τοποθετείτο σε άλλο μέρος του κτήματος. Η υπόθεση διακρίνεται έτσι από την υπόθεση Ata Leza Ltd v. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 34/97, ημερ. 11.8.2000, στην οποία παραπέμπει η κα. Αθανασιάδου, όπου η απόρριψη του αιτήματος ήταν απόλυτη εφόσον όλο το κτήμα προορίζετο για την ανέγερση σχολείου. Επισημαίνω ιδιαίτερα ότι το κρινόμενο στην παρούσα προσφυγή είναι μόνο η νομιμότητα της άρνησης παροχής πολεοδομικής άδειας για ανέγερση οικοδομής σύμφωνα με την υποβληθείσα αίτηση και όχι η οποιαδήποτε άλλη αξιοποίηση του κτήματος, όπως ο διαχωρισμός του σε οικόπεδα που ήταν το αντικείμενο προηγούμενης αίτησης και ως προς το οποίο ο βαθμός επηρεασμού του κτήματος από την προοριζόμενη ανέγερση του σχολείου δεν μπορεί βέβαια να κριθεί στα πλαίσια της παρούσας προσφυγής. Δεν διαπιστώνω λοιπόν έρεισμα στην εισήγηση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση παραβιάζει το συνταγματικό δικαίωμα ιδιοκτησίας του αιτητή.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα εναντίον του αιτητή.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.