|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 1583/00
ΕΝΩΠΙΟΝ - Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ -
Αιτητές
και
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Υπουργού Εσωτερικών
Κα θ΄ων η αίτηση
22 Ιουλίου 2002
Για τους αιτητές - Ε. Κουπεπίδου για Α. Σκορδή.
Για τους καθ΄ων η αίτηση - Α. Μαππουρίδης.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι αιτητές, μετά από πολύχρονες προσπάθειες που χρονολογούνταν από τη δεκαετία του 1980, εξασφάλισαν από το Δήμο ΄Εγκωμης, ως την αρμόδια αρχή, άδεια διαχωρισμού της ακίνητης περιουσίας τους με Αρ. Τεμ. 106 του Συμπλέγματος D του Κυβερνητικού Χωρομετρικού Σχεδίου ΧΧΙ.53.W.2, στην ΄Εγκωμη Λευκωσίας. Η άδεια εκδόθηκε στις 10.9.98, πρόβλεπε τη δημιουργία 25 οικοπέδων και οι αιτητές προχώρησαν με
την έναρξη των εργασιών διαχωρισμού.Θορυβήθηκε το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως. Η άδεια διαχωρισμού, η οποία ας σημειωθεί εκδόθηκε στη βάση του νομικού καθεστώτος που ίσχυε πριν το 1990, δεν λάμβανε υπόψη το μεταγενέστερο Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας. Βασική πρόνοια του οποίου ήταν η κατασκευή δρόμου πρωταρχικής σημασίας ο οποίος, στην περιοχή, θα είχε πλάτος 80 ποδών, με δυο λωρίδες κυκλοφορίας για κάθε κατεύθυνση, κεντρική διαχωριστική νησίδα και πεζοδρόμια εκατέρωθεν. Επομένως, όπως κρίθηκε, ο διαχωρισμός
που εγκρίθηκε όχι μόνο θα δημιουργούσε τετελεσμένα «με πολύ αρνητικές συνέπειες στην ορθολογιστική ανάπτυξη της περιοχής και της Λευκωσίας" αλλά και θα εξέθετε σε κίνδυνο τους μελλοντικούς αγοραστές των οικοπέδων που θα διαχωρίζονταν. Ζητήθηκε, λοιπόν, η απαλλοτρίωση μέρους του τεμαχίου 106 και, πράγματι, στις 31.12.99 δημοσιεύθηκε αντίστοιχη γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης. Υποβλήθηκε ένσταση από τους αιτητές, ακολούθησε η δημοσίευση του διατάγματος απαλλοτρίωσης στις 28.7.00 και η προσφυγή αφορά στο κύρος του. Σημειώνω πως η δεύτερη από τις θεραπείες στην προσφυγή, που αφορά στο κύρος της γνωστοποίησης απαλλοτρίωσης, είναι απαράδεκτη αφού μόνο το διάταγμα συνιστά την εκτελεστή πράξη. [Βλ. Σταυρίδη κ.α. ν. Δημοκρατίας (1992) 3 ΑΑΔ 303].Είχαν εξ αρχής υποβάλει οι αιτητές, μεταξύ άλλων, τη βασική ένστασή τους στη δημιουργία δρόμου πρωταρχικής σημασίας που θα διερχόταν από οικιστικές περιοχές και η συναφής αναφορά τους στις επί χρόνια όμοιες διαφωνίες των εμπλεκομένων δήμων ΄Εγκωμης και Στροβόλου, βρίσκει έρεισμα στους φακέλους. Αυτά επαναδιατυπώθηκαν και ενόψει της επίδικης απαλλοτρίωσης και είναι χαρακτηριστικά τα πρακτικά σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στις 29.6.00. Είχαν συμμετάσχει οι εμπλεκόμενοι φορείς, οι απόψεις που εκφράστηκαν είχαν στη βάση τους και Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που είχε ετοιμαστεί και είναι σημαντική η πιο κάτω θέση, όπως τη διατύπωσε ο εκπρόσωπος του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως:
«Αναφερόμενος στις απαλλοτριώσεις που έγιναν (Μέρος Tεμαχίου 106, Φ/Σχ.ΧΧΙ.53.W2) στην ΄Εγκωμη, ο εκπρόσωπος του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως ανέφερε ότι αυτές έπρεπε να γίνουν για να μήν υπάρχουν οποιεσδήποτε δεσμεύσεις μέχρι να ληφθεί τελική απόφαση, και ότι οι απαλλοτριώσεις δεν προδικάζουν το Ρυθμιστικό Σχέδιο για τον υπ' αναφορά δρόμο πρωταρχικής σημασίας.
Οποιεσδήποτε τελικές αποφάσεις θα ληφθούν μόνο μετά από συζήτηση του θέματος με τους επηρεαζόμενους Δήμους με στόχο της καλύτερη δυνατή συναινετική λύση."
Για να ακολουθήσει, στο τέλος, η ανακεφαλαίωση των αποτελεσμάτων της σύσκεψης από τον Πρόεδρό της που εκπροσωπούσε το Υπουργείο Εσωτερικών, ως εξής:
«Ανακεφαλαιώνοντας, ο κ. Φιλίππου σημείωσε ότι μετά την τελική αξιολόγηση της Μελέτης, το Υπουργείο Εσωτερικών θα συγκαλέσει σύσκεψη για περαιτέρω ανταλλαγή απόψεων με τις τοπικές αρχές για να ληφθούν οι δέουσες αποφάσεις".
Αυτά μετά τη δημοσίευση της γνωστοποίησης, ενώ εκκρεμούσε η ένσταση των αιτητών και χωρίς να ακολουθήσει οτιδήποτε το νέο προς τις κατευθύνσεις που επισημάνθηκαν, μέχρι την έκδοση του προσβαλλόμενου διατάγματος απαλλοτρίωσης. Αντίθετα, σε επιστολή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως ημερομηνίας 12.7.00 αναφέρεται πως «το όλο θέμα θα πρέπει να παραπεμφθεί άμεσα στην Τεχνική Επιτροπή του Κεντρικού Φορέα για Επίλυση Κυκλοφοριακών Προβλημάτων, για συζήτηση και λήψη τελικής απόφασης». Οπότε, αποκτά έρεισμα η εισήγηση των αιτητών πως η απαλλοτρίωση αποφασίστηκε χωρίς τη συμπλήρωση των μελετών που θα αναδείκνυαν και τις ανάγκες. ΄Οπως προκύπτει, ως προληπτική δράση που θα δέσμευε την ακίνητη περιουσία για ό,τι μελλοντικά, στο πλαίσιο του Ρυθμιστικού Σχεδίου που θα ακολουθούσε, αδιαμόρφωτου ως τότε, θα φαινόταν αναγκαίο.
Οι εξελίξεις απλώς επιβεβαιώνουν το βάσιμο της κύριας εισήγησης των αιτητών σε σχέση με το υπόβαθρο που οδήγησε στο Διάταγμα Απαλλοτρίωσης. Επισημαίνουν οι αιτητές και το γεγονός ότι η ένστασή τους εξετάστηκε και απορρίφθηκε μετά τη δημοσίευση του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης και επικαλούνται την υπόθεση Κρινούλα Νίκου Λιβέρη ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου κ.α. Προσφυγή 1073/94 κ.α. ημερομηνίας 19.6.96. Οι καθ΄ων η αίτηση δεν πρόβαλαν αντίλογο επ' αυτού αλλά δεν δικαιολογείται να σταθούμε σ΄αυτή την πτυχή. Η ίδια η διοίκηση, μόλις την επομένη της απόρριψης της ένστασης, στις 5.10.00, έδωσε συνέχεια στο θέμα, ως βρισκόμενο ακόμα σε εκκρεμότητα. Συγκλήθηκε σύσκεψη υπό την προεδρία του Υπουργού Εσωτερικών και αυτή πραγματοποιήθηκε στις 23.10.00. Κατά τη διάρκειά της διατυπώθηκαν εκ νέου οι ενστάσεις των Δήμων και των αιτητών και ο Υπουργός Εσωτερικών, σύμφωνα με το πρακτικό, «έδωσε οδηγίες στον ΄Επαρχο Λευκωσίας να αναλάβει το συντονισμό των προσπαθειών για εξεύρεση μιας συναινετικής και τεκμηριωμένης λύσης στο θέμα, μαζί με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη". Την εξέλιξη τη βρίσκουμε στο πρακτικό σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στις 8.11.00 και είναι αρκετό να σημειωθεί η άποψη του εκπροσώπου του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως:
"«...θα μπορούσε να εξετασθεί το ενδεχόμενο διαφοροποίησης του πλάτους του δρόμου στη συγκεκριμένη περιοχή των οικοπέδων Στεφανίδη με επανεξέταση ορισμένων γεωμετρικών χαρα-κτηριστικών για πιθανή μείωση του ολικού πλάτους του δρόμου».
Ακολούθησε επίσκεψη στον τόπο, διαμορφώθηκε εισήγηση του Επάρχου για δρόμο μόνο διπλής κατεύθυνσης και ποδηλατόδρομο και, σε νέα σύσκεψη ημερομηνίας 22.1.01, η διοίκηση προσανατολίστηκε προς αυτή την κατεύθυνση. Με την εσφαλμένη, όπως φαίνεται, εντύπωση πως συγκατατέθηκαν και οι αιτητές. Οπότε, χωρίς άλλα, τροποποιήθηκε τμήμα του "Σχεδίου του Δρόμου Πρωταρχικής Σημασίας" για να ακολουθήσει, με διάταγμα που δημοσιεύθηκε στις 22.3.02, μερική ανάκληση του προσβληθέντος Διατάγματος Απαλλοτρίωσης, δυνάμει του άρθρου 7 του περί Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης Νόμου του 1962 (Ν. 15/62 όπως τροποποιήθηκε). Θα επιστρεφόταν στους αιτητές, ως «μή αναγκαία», λωρίδα γης κατά μήκος του ακινήτου τους, πλάτους 14 ποδών.
Μια αρχική επιφύλαξη των καθ΄ων η αίτηση αναφορικά με το κατά πόσο, εξαιτίας της ανάκλησης, παρέμεινε αντικείμενο στην προσφυγή, άρθηκε, ορθώς νομίζω, με την επισήμανση του γεγονότος ότι το προσβαλλόμενο διάταγμα, στην έκταση που παρέμεινε ισχυρό, συνιστούσε τη μόνη εκτελεστή διοικητική πράξη
για την απαλλοτρίωση μέρους του ακινήτου των αιτητών. Το διάταγμα ανάκλησης δεν ήταν Διάταγμα Απαλλοτρίωσης αφ΄ εαυτού.Σε συμφωνία με την εισήγηση των αιτητών καταλήγω πως εκδήλως το υποτιθέμενο υπόβαθρο του προσβαλλόμενου διατάγματος, δηλαδή η ανάγκη για την κατασκευή δρόμου με δυο λωρίδες κυκλοφορίας προς κάθε κατεύθυνση και τα άλλα, ήταν ανύπαρκτο. Και, συναφώς, πως δεν παρέχεται δυνατότητα εκ των υστέρων διάσπασής του ώστε να εισέλθουν στην εικόνα όσα, μετά την έκδοσή του, κρίθηκαν ως απαραίτητα.
Με την ουσιαστική αναίρεση του ενός σχεδιασμού στη βάση του οποίου εκδόθηκε το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης, δεν απομένει οτιδήποτε, δυνάμενο να αναχθεί στο χρόνο πριν την έκδοση του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης, ως το στήριγμα του μέρους του που δεν ανακλήθηκε.
Η προσφυγή επιτυγχάνει, με έξοδα. Το προσβαλλόμενο διάταγμα ακυρώνεται.
Γ. Κωνσταντινίδης
C:\My Documents/ΜΣι\2002\PART4\1583-00.doc