ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 1015/2000
ΕΝΩΠΙΟΝ
: Τ. ΗΛΙΑΔΗ, Δ.Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος.
ΜΕΤΑΞΥ
:Αρτεμις Γεωργίου Αντωνίου,
Αιτήτριας
και
Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδιών,
Καθ'ου η αίτηση
--------------------------------
12 Ιουλίου 2002
Για την Αιτήτρια: κα Αργ. Ιωάννου.
Για το Καθ'ου η αίτηση Συμβούλιο: κα Ν. Ιωάννου για Χρύση Δημητριάδη, Α. Μουσιούττα & Σία.
-----------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την παρούσα προσφυγή η αιτήτρια ζητά δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδιών (καθ'ου η αίτηση) της 30/5/2000, με την οποία τερματίστηκαν οι υπηρεσίες της ως δημοτικού υπαλλήλου και/ή Διευθύντριας του Παιδοκομικού Σταθμού του καθ'ου η αίτηση, είναι άκυρη.
(α) Τα γεγονότα
Ο καθ'ου η αίτηση, που λειτουργούσε κατά τον ουσιώδη χρόνο Δημοτικό Παιδοκομικό Σταθμό, προσέλαβε την αιτήτρια το 1991 ως "Διευθύνον Πρόσωπο" του πιο πάνω σταθμού από την 1/9/91 μέχρι την 31/8/92. Η αιτήτρια μονιμοποιήθηκε στην πιο πάνω θέση την 1/9/92 και έκτοτε υπηρετούσε ως Διευθύντρια του Παιδοκομικού Σταθμού του καθ'ου η αίτηση Δήμου. Η απόφαση για τη μονιμοποίηση κοινοποιήθηκε στην αιτήτρια με σχετική επιστολή ημερομηνίας 23/10/92, σύμφωνα με την οποία ο Δήμαρχος την πληροφορούσε ότι,
"Το Δ. Συμβούλιο σε συνεδρίαν του στις 3/9/92 σας μονιμοποίησε στη θέση Διευθύντριας Παιδικού/Βρεφικού Σταθμού, από την 1η Σεπτεμβρίου 1992 και με κλίμακα Α5 - Α7, στο 5ο σκαλοπάτι.
Η μισθοδοσία σας, βάσει της κλίμακας αυτής, θα ισχύει αναδρομικά από την 1/9/92, όταν θα εγκριθούν τα σχέδια υπηρεσίας από το Υπουργικό Συμβούλιο. Θα εκτελείτε όλα τα καθήκοντα τα απορρέοντα ως προς τη θέση σας και άλλα συναφή καθήκοντα που θα σας αναθέτει το Δ. Συμβούλιο.
Θα ενεργείτε σύμφωνα με τις οδηγίες του Δ. Συμβουλίου ή οιουδήποτε άλλου προσώπου εξουσιοδοτημένου υπ' εμού. Θα αφοσιώσετε όλον τον χρόνο και προσοχή σας εις τα καθήκοντά σας και δεν θα αναλάβετε οποιαδήποτε άλλην εργασία εκτός ή εντός του Δήμου, χωρίς να έχετε εξασφαλίσει από προηγουμένως, την άδεια του Δ. Συμβουλίου."
Η σχετική έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου δόθηκε στις 28/2/94 και από την 1/9/92 η αιτήτρια υπηρετούσε στην πιο πάνω θέση με την ιδιότητα της Διευθύντριας του Παιδοκομικού/Βρεφοκομικού Σταθμού.
Στις 24/2/2000 ο καθ'ου η αίτηση αποφάσισε να τερματίσει τη λειτουργία του πιο πάνω Παιδοκομικού Σταθμού και να λειτουργήσει Δημοτικό Νηπιαγωγείο κάτω από την εκπαιδευτική εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας. Ως επακόλουθο της πιο πάνω απόφασης ο καθ'ου η αίτηση πληροφόρησε εγγράφως την αιτήτρια στις 30/5/2000 ότι οι υπηρεσίες της τερματίζονταν από την 1/9/2000.
Το Νηπιαγωγείο άρχισε να λειτουργεί από το Σεπτέμβριο του 2000 αρχικά με τέσσερα τμήματα ενώ λίγο αργότερα δημιουργήθηκε και πέμπτο. Με σχετική Υπουργική απόφαση δύο τμήματα του Νηπιαγωγείου κηρύχθηκαν δημόσια στα πλαίσια εφαρμογής της πολιτικής για ένταξη των Κοινοτικών Νηπιαγωγείων στη δημόσια εκπαίδευση. Το Νηπιαγωγείο άρχισε να λειτουργεί ως Β΄ Δημόσιο και Κοινοτικό Νηπιαγωγείο Κάτω Πολεμιδιών υπό τον πλήρη έλεγχο και εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας και να εφαρμόζει τα προγράμματα που καθορίζει το Υπουργείο. Το προσωπικό των δύο τμημάτων του Δημόσιου Νηπιαγωγείου διορίζεται από την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας και το υπόλοιπο από το Σύνδεσμο Γονέων. Ο καθ'ου η αίτηση δεν έχει καμιά αρμοδιότητα στη διαχείριση και λειτουργία του Νηπιαγωγείου, που έχει αναλάβει ο Σύνδεσμος Γονέων. Ο καθ'ου η αίτηση παραχωρεί απλά το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το Νηπιαγωγείο, ως εισφορά προς την κοινότητα.
(β) Η προδικαστική ένσταση
Οι συνήγοροι του καθ'ου η αίτηση πρόβαλαν προδικαστική ένσταση ότι η προσβαλλόμενη πράξη εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου αφού αφορά τερματισμό απασχόλησης που έχει γίνει με βάση τις πρόνοιες του περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμου.
Οι δικηγόροι της αιτήτριας υποστήριξαν την αντίθετη άποψη και επικαλούμενοι την απόφαση στην υπόθεση Χριστοφή ν. Συμβουλίου Κεντρικού Σφαγείου Κοφίνου, Προσφυγή 643/96 της 31/7/97, όπου τονίστηκε ότι "δημοτικός υπάλληλος" σημαίνει το πρόσωπο που κατέχει μόνιμα ή προσωρινά θέση στην υπηρεσία του Δημαρχείου, ζήτησαν την απόρριψη της ένστασης.
Το άρθρο 2(1) των περί Δημοτικής Υπηρεσίας του Δήμου Κάτω Πολεμιδιών Κανονισμών του 1991 (ΚΔΠ 303/91), προνοεί ότι,
"«δημοτικός υπάλληλος» σημαίνει τον κατέχοντα θέση στη δημοτική υπηρεσία είτε μόνιμα είτε προσωρινά είτε αναπληρωματικά."
Εχω ήδη παραθέσει το κείμενο της επιστολής με την οποία ο καθ'ου η αίτηση πληροφορούσε την αιτήτρια για τη μονιμοποίηση της στη θέση της Διευθύντριας του Παιδοκομικού Σταθμού. Από την πιο πάνω μονιμοποίηση εξάγεται το συμπέρασμα ότι η αιτήτρια κατείχε μόνιμη θέση στη δημοτική υπηρεσία του καθ'ου η αίτηση Δήμου. Επεται ότι η σύμβαση
εργοδότησης της διέπεται από το δημόσιο δίκαιο και ο έλεγχος της νομιμότητας του τερματισμού των υπηρεσιών της εμπίπτει μέσα στις πρόνοιες του άρθρου 146.1 του Συντάγματος. (Ιδε Pattikis and another v. The Municipal Committee of Nicosia (1988) 1 CLR 103).Η προδικαστική ένσταση απορρίπτεται.
(γ) Οι λόγοι της προσφυγής
Η αιτήτρια αμφισβητεί την ορθότητα της επίδικης απόφασης και ισχυρίζεται ότι θα πρέπει να ακυρωθεί γιατί,
(i) Ερμήνευσε λανθασμένα τον Κανονισμό 28 της ΚΔΠ 303/91,
(ii) Υπήρξε κατάχρηση και/ή υπέρβαση εξουσίας,
(iii) Υπήρξε παραβίαση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης,
(iv) Υπήρξε έλλειψη αιτιολογίας,
(v) Υπήρξε παραβίαση ουσιώδους τύπου.
(i)
Λανθασμένη ερμηνεία και εφαρμογή του Κανονισμού 28Ο Κανονισμός 28 της ΚΔΠ 303/91 προνοεί ότι,
"Τηρουμένων των διατάξεων οποιουδήποτε άλλου νόμου, σε περίπτωση κατάργησης θέσης ο κάτοχός της θεωρείται ότι εξακολουθεί να την κατέχει μαζί με όλα τα προνόμια και τα ωφελήματά της, μέχρις ότου ο κάτοχος της θέσης που καταργήθηκε με αυτό τον τρόπο αφυπηρετήσει ή διοριστεί ή προαχθεί είτε σε θέση που δημιουργήθηκε είτε σε άλλη θέση."
Η αιτήτρια ισχυρίζεται ότι η απόφαση του καθ'ου η αίτηση είναι λανθασμένη γιατί θεώρησε τον τερματισμό των υπηρεσιών της ως αυτοδίκαιη συνέπεια της κατάργησης της θέσης.
Αρχικά η αιτήτρια διορίστηκε ως υπεύθυνη του Παιδοκομικού Σταθμού και αργότερα μονιμοποιήθηκε στη θέση της Διευθύντριας του Παιδοκομικού Σταθμού. Από τα στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί φαίνεται ότι η εργοδότηση της αιτήτριας εξαρτόταν από τη συνέχιση της λειτουργίας του Παιδοκομικού Σταθμού. Αυτή είναι και η ερμηνεία που μπορεί να εξαχθεί από το περιεχόμενο της επιστολής του καθ'ου η αίτηση της 23/10/92, με την οποία η αιτήτρια μονιμοποιήθηκε στη θέση της Διευθύντριας του Παιδοκομικού/Βρεφικού Σταθμού
. Η συνέχιση της εργοδότησης της αιτήτριας ήταν άμεσα συνυφασμένη με τη λειτουργία του σταθμού. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο σταθμός καταργήθηκε και δημιουργήθηκε Δημοτικό Νηπιαγωγείο, η λειτουργία του οποίου δεν υπάγεται στην εποπτεία του καθ'ου η αίτηση. Επεται ότι δεν υπάρχει κατάργηση της θέσης όπως ορίζει ο Κανονισμός 28.Η αιτήτρια ισχυρίζεται επίσης ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 57(1) και (2) του περί Δήμων Νόμου αρ. 111/85.
Το άρθρο 57(1) του πιο πάνω Νόμου καθορίζει ότι το συμβούλιο του Δήμου ασκεί επί των δημοτικών υπαλλήλων πειθαρχική εξουσία "διά τας υπαιτίους και δυναμένας να καταλογισθώσι παραβάσεις των υπαλληλικών αυτών καθηκόντων" και μπορεί να επιβάλει τις πειθαρχικές ποινές που καθορίζει, μεταξύ αυτών την απόλυση.
Η σχετική εισήγηση απορρίπτεται αφού ο τερματισμός των υπηρεσιών της αιτήτριας δεν ήταν το επακόλουθο επιβολής πειθαρχικής ποινής.
(ii)
Κατάχρηση - υπέρβαση εξουσίαςΗ αιτήτρια ισχυρίζεται ότι υπάρχει κατάχρηση εξουσίας γιατί το Δημοτικό Συμβούλιο του καθ'ου η αίτηση αποφάσισε τον τερματισμό της λειτουργίας του Παιδοκομικού Σταθμού και τον τερματισμό των υπηρεσιών της αιτήτριας προτού συζητήσει με το Υπουργείο Παιδείας για τη λειτουργία του Νηπιαγωγείου. Ο ισχυρισμός αυτός δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός. Το Δημοτικό Συμβούλιο του καθ'ου η αίτηση αποφάσισε στις 24/2/2000 ότι με τη λήψη της σχολικής χρονιάς 1999-2000 θα τερμάτιζε τη λειτουργία του Δημοτικού Παιδοκομικού Σταθμού. Αυτή η απόφαση του ήταν άσχετη με την πορεία των επαφών του με το Υπουργείο Παιδείας για τη λειτουργία Νηπιαγωγείου.
Η αιτήτρια ισχυρίζεται επίσης ότι η συμπεριφορά του καθ'ου η αίτηση ήταν αυθαίρετη και παράνομη γι' αυτό θα πρέπει να κριθεί ότι έχει ενεργήσει καθ' υπέρβαση των νόμιμων εξουσιών του. Και τούτο γιατί η αιτήτρια δεν αντιμετώπιζε κατηγορία για οποιοδήποτε πειθαρχικό παράπτωμα ούτε προηγήθηκε η εκ του Νόμου προβλεπόμενη πειθαρχική διαδικασία για να διαγνωστεί οποιοδήποτε παράπτωμα που θα ενεργοποιούσε την εξουσία του καθ'ου η αίτηση να προβεί στην απόλυση. Και αυτή η εισήγηση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Η αιτήτρια δεν διέπραξε οποιοδήποτε πειθαρχικό παράπτωμα, έτσι ώστε η συμπεριφορά του καθ'ου η αίτηση να θεωρηθεί ότι αποτελούσε υπέρβαση εξουσίας.
(iii)
Παραβίαση αρχών φυσικής δικαιοσύνηςΟι δικηγόροι της αιτήτριας εισηγούνται ότι η γενικότερη αρχή της χρηστής διοίκησης και οι επί μέρους αρχές της καλής πίστης και αναλογικότητας επέβαλλαν στον καθ'ου η αίτηση να επιτρέψει στην αιτήτρια να ασκήσει το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης πριν από τη λήψη της απόφασης που επηρέαζε τα δικαιώματα της. Το δικαίωμα της ακρόασης κατοχυρώνεται με το άρθρο 57(2) του περί Δήμων Νόμου (αρ. 111/85) και στην παρούσα περίπτωση εφόσο θα επιβαλλόταν στην αιτήτρια "η σοβαρή ποινή της αμέσου απόλυσης" ο καθ'ου η αίτηση έπρεπε να είχε καλέσει την αιτήτρια για να ακούσει τις απόψεις της. Το άρθρο 57(2)(β) του Νόμου 111/85 καθορίζει ότι "εις τον πειθαρχικώς διωκόμενον υπάλληλον παρέχεται πάντοτε το δικαίωμα να ακουσθεί".
Με εκπλήττει το γεγονός ότι οι δικηγόροι υποβιβάζουν την αιτήτρια στο επίπεδο που αντιμετωπίζει πειθαρχικό αδίκημα. Το δικαίωμα ακρόασης παρέχεται στις περιπτώσεις που καθορίζει ο νόμος ή πριν από τη λήψη πειθαρχικών μέτρων. Στην παρούσα περίπτωση ο τερματισμός των υπηρεσιών της αιτήτριας οφειλόταν στον τερματισμό της λειτουργίας του Παιδοκομικού Σταθμού και όχι στη λήψη πειθαρχικών μέτρων εναντίον της. Η εισήγηση κρίνεται απαράδεκτη και σαν τέτοια απορρίπτεται.
(iv)
Ελλειψη αιτιολογίαςΕίναι η θέση της αιτήτριας ότι η επίδικη απόφαση είναι αναιτιολόγητη. Και τούτο γιατί δεν περιέχει ούτε αναφορά στον εφαρμοζόμενο κανόνα δικαίου, ούτε καθορισμό των πραγματικών δεδομένων, ούτε υπαγωγή αυτών στον κανόνα δικαίου.
Η εισήγηση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Από τα σχετικά πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου της συνεδρίας της 24/2/2000 προκύπτει ότι λήφθηκε η απόφαση τερματισμού της λειτουργίας του Παιδοκομικού Σταθμού λόγω της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου για σύσταση και λειτουργία Νηπιαγωγείου κάτω από την εκπαιδευτική εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας. Ο τερματισμός των υπηρεσιών της αιτήτριας ήταν φυσικό επακόλουθο της πιο πάνω απόφασης. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την πιο πάνω απόφαση αν η πλήρωση τεσσάρων τμημάτων για τη λειτουργία του Νηπιαγωγείου θα καθίστατο αδύνατη, τότε θα εξεταζόταν με το Υπουργείο Παιδείας η συνύπαρξη μεικτού σχολείου, παιδοκομικού και νηπιαγωγείου, και θα δινόταν προτεραιότητα εργοδότησης στο υφιστάμενο προσωπικό.
Ολα τα πιο πάνω, μαζί με τα στοιχεία που περιέχονται στο σχετικό φάκελο που έχουν κατατεθεί, καθιστούν την εισήγηση για έλλειψη αιτιολογίας ανεδαφική
.
(v)
Παράβαση ουσιώδους όρουΗ αιτήτρια εισηγείται ότι ο καθ'ου η αίτηση παραβίασε τον ουσιώδη όρο που περιέχεται στο άρθρο 5 των περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου (αρ. 158(1)/99), που επωμίζει τη διοίκηση με το καθήκο να ενημερώνει τον πολίτη για τα δικαιώματα που του παρέχονται προσβολής μιας διοικητικής πράξης. Το πιο πάνω άρθρο προνοεί ότι,
"Η διοίκηση οφείλει στο έγγραφο με το οποίο κοινοποιείται η πράξη να ενημερώνει τον ενδιαφερόμενο για τις θεραπείες που έχει για να προσβάλει την πράξη. Στο έγγραφο πρέπει να καθορίζεται η φύση και η μορφή θεραπείας, η προθεσμία που τάσσει το Σύνταγμα ή ο νόμος και το αρμόδιο δικαστήριο ή διοικητικό όργανο προς το οποίο μπορεί να απευθυνθεί ο ενδιαφερόμενος."
Εχω εξετάσει την πιο πάνω εισήγηση και έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Η παράλειψη του καθ'ου η αίτηση να πληροφορήσει την αιτήτρια για τις προσφερόμενες θεραπείες μετά τον τερματισμό των υπηρεσιών της, δεν είναι παράλειψη ουσιώδους τύπου που θα μπορούσε να
προσβάλει την εγκυρότητα της επίδικης απόφασης. Η πιο πάνω παράλειψη δεν επηρέασε δυσμενώς την αιτήτρια και τούτο αποδεικνύεται από την καταχώριση της παρούσας προσφυγής.Συμπληρώνω την απόφαση με την παρατήρηση ότι οι δικηγόροι του καθ'ου η αίτηση περιόρισαν τη γραπτή τους απάντηση σε ένα κείμενο δυόμισυ σελίδων, με αποκλειστική αναφορά στην προδικαστική ένσταση που ήγειραν ότι το θέμα εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου και όχι του δημόσιου δικαίου, αφήνοντας έτσι αναπάντητες τις πέντε εισηγήσεις που πρόβαλαν οι δικηγόροι της αιτήτριας. Το Δικαστήριο δεν είχε την ευκαιρία να ακούσει τις απόψεις του καθ'ου η αίτηση και βασίστηκε αποκλειστικά στο ό,τι είχε αναφερθεί από τους δικηγόρους της αιτήτριας. Η παράλειψη αυτή δεν μπορεί παρά να ληφθεί υπόψη στο θέμα των εξόδων.
Η προσφυγή απορρίπτεται. Εχοντας υπόψη την παράλειψη των δικηγόρων του καθ'ου η αίτηση να προβάλουν τις θέσεις του καθ'ου η αίτηση στους διάφορους ισχυρισμούς της αιτήτριας και την αποτυχία της προδικαστικής ένστασης, δεν θα εκδώσω οποιοδήποτε διάταγμα για έξοδα.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,
Δ.