|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 624/99
ΕΝΩΠΙΟΝ
: Σ. ΝΙΚΗΤΑ, Δ.Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ:
Α. J. Pericleous (Services) Ltd.
Αιτήτρ ιας
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω του
Kεντρικού Συμβουλίου Προσφορών
Καθ'ου η αίτηση
- - - - - -
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
: 10 Σεπτεμβρίου, 2001.Για την αιτήτρια: Α. Σ. Αγγελίδης.
Για το καθ΄ου η αίτηση: Ε. Ζαχαριάδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η κρινόμενη προσφυγή είναι αποτέλεσμα χωρισμού δικογράφου στην προσφυγή αρ. 410/98, μεταξύ των ιδίων διαδίκων, με την οποία προσβλήθηκαν δύο ξεχωριστές διοικητικές αποφάσεις. Το σχετικό διάταγμα εκδόθηκε στις 5/4/99 και ακολούθησε η νέα προσφυγή στις 13/5/99 με αντικείμενο τη δεύτερη διοικητική πράξη {(που περιέχει το αίτημα θεραπείας (Β)} στο δικόγραφο της πρώτης προσφυγής.
Το Τμήμα Κρατικών Αγορών και Προμηθειών (το Τμήμα) ζήτησε προσφορές για την προμήθεια καλοκαιρινού υφάσματος, χρώματος χακί, για τις ανάγκες των οπλιτών της Εθνικής Φρουράς. Το Τμήμα μελέτησε τις 9 προσφορές (που υπέβαλαν 6 προσφοροδότες) και ετοίμασε σχετική έκθεση. Διαπιστώθηκε ότι η προσφορά της αιτήτριας ήταν η χαμηλότερη: $Η.Π.Α. 2.58 το μέτρο για ύφασμα πλάτους 1.50 εκ. Ωστόσο η προσφορά αποκλείστηκε γιατί ο αριθμός εγγραφής της εταιρείας και ο αριθμός εγγραφής στο μητρώο Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), που αναγραφόταν σ΄ αυτή, ανήκουν σε άλλη εταιρεία. Γι΄ αυτό και εισηγήθηκε την κατακύρωση της προσφοράς της επόμενης μειοδότιδος εταιρείας P.C. Ioannou & Sons Ltd. (Ενδιαφερόμενο Μέρος ή συντομογραφικά E.Μ.) για $Η.Π.Α. 2.62 το μέτρο για ύφασμα πλάτους 1.50 εκ.
Η Τεχνική Επιτροπή Υφασμάτων και Ειδών Ένδυσης συμφώνησε με την αξιολόγηση του Τμήματος, καθώς και με την παραπάνω εισήγησή του. Ο Γενικός Εισαγγελέας, στον οποίο αποτάθηκε το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών (καθ΄ου η αίτηση), γνωμάτευσε ότι τα λανθασμένα στοιχεία που έδωσε η αιτήτρια δεν αποτελούσαν επαρκή λόγο για την απόρριψη της προσφοράς της. Υπό το φως της συμβουλής που πήρε, το Συμβούλιο συνεδρίασε στις 26/3/98 και αποφάσισε να θεωρήσει την προσφορά έγκυρη. Και να την κατακυρώσει και στους δύο, εξ ημισείας. Παρόλο που δε βλέπω να έχει σημασία για την απόφασή μου, θα μπορούσα εδώ να αναφέρω ότι μετά τη σολομώντια αυτή λύση, το Ε.Μ. υποβίβασε εκούσια την τιμή της προσφοράς του σε $Η.Π.Α. 2.58, όπως ήταν και η άλλη τιμή μονάδας. Η αιτήτρια προσβάλλει το μέρος της απόφασης με το οποίο κατακυρώθηκε το άλλο ήμισυ της προσφοράς στο Ε.Μ. Είναι ορθό να λεχθεί ότι σύμφωνα με την προκήρυξη του διαγωνισμού (όρος 11.2) είναι δυνατή κατακύρωση του συμβολαίου "σε περισσότερο από ένα προσφοροδότες".
Η αιτήτρια έχει θέσει ζήτημα κακής σύνθεσης του Συμβουλίου, το οποίο βέβαια επηρεάζει άμεσα την εγκυρότητα της επίδικης απόφασης και προϊονίζει, αν ευσταθήσει, την έκβαση της υπόθεσης. Θα πρέπει, επομένως, να εξεταστεί κατά προτεραιότητα των άλλων λόγων ακύρωσης, που έχει προβάλει η αιτήτρια. Και αφορούν, μεταξύ άλλων, την αιτιολογία της πράξης, ισχυρισμούς για άνιση μεταχείριση της προσφεύγουσας και τη λήψη υπόψη εξωγενών παραγόντων.
Ο ισχυρισμός είναι ότι, κατά τη συζήτηση και λήψη της απόφασης, ήταν παρόντα πρόσωπα που δεν είχαν είτε την ιδιότητα του μέλους του Συμβουλίου, όπως καθορίστηκε από το άρθρο 11 του περί Δημόσιων Προσφορών Νόμου αρ. 102(1) του 97, είτε η παρουσία τους οφειλόταν σε άλλη νομιμοποιητική αιτία ή ιδιότητα. Αφορά δε 4 πρόσωπα: το λοχαγό της Εθνικής Φρουράς Μιχ. Γρηγορίου, συνοδευόμενο από την υπολοχαγό Ελ. Κωνσταντινίδου, το λειτουργό του Τμήματος κ. Σπ. Κεττένη και το γραμματέα του Συμβουλίου κ. Ν. Πισσούριο. Αντιπαρατέθηκε πως οι δύο τελευταίοι αποχώρησαν από τη συνεδρίαση πριν αρχίσει η συζήτηση. Και ότι παρέστησαν δικαιολογημένα ο μεν Πισσούριος με βάση τις διατάξεις του άρθρου 14 του νόμου για την τήρηση των πρακτικών, ο δε λοχαγός, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 11(1)(στ), ως αντιπρόσωπος του Γ.Ε.Ε.Φ. Έγινε ενισχυτική επίκληση στην υπόθεση αρ. 893/98 Εργοληπτική Εταιρεία Νέμεσις Λτδ. ν. Δημοκρατίας, ημ. 30/9/97, στην οποία κρίθηκε ότι η συμμετοχή του γραμματέα του καθ΄ου επιτρέπεται ρητά από το άρθρο 14, που προβλέπει ότι "Κατά τη συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου τηρούνται πρακτικά από τον γραμματέα του Κεντρικού Συμβουλίου ή τον αναπληρωτή γραμματέα.".
Εν όψει του παραπάνω πρακτικού (Τεκμ. 16), ο κ. Αγγελίδης δέχθηκε ότι δεν υφίσταται θέμα παράνομης συμμετοχής στη σύνθεση της υπολοχαγού και του λειτουργού του Τμήματος, εφόσον απεχώρησαν έγκαιρα. Εξακολουθεί όμως να υπάρχει το πρόβλημα από την παρουσία του λοχαγού και του Ν. Πισσούριου, που δεν ήταν μέλη του οργάνου. Και παρέπεμψε στην απόφαση αρ. 7/98 Κοινοπραξία Όμηρος & Αρτυματάς Εργοληπτική Λτδ. και Σ. Χ"Χριστοφή Κατασκευαί Λτδ. ν. Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, ημ. 25/6/99, η οποία, αντίθετα με την προηγούμενη, έκρινε πως η παρουσία του γραμματέα καθιστούσε "τρωτή και συνεπώς ακυρώσιμη την επίδικη απόφαση". Ο συνήγορος παρέπεμψε επίσης και στην υπόθεση των ίδιων αιτητών, με αριθ. 57/99 A. J. Pericleous (Services) Ltd. v. Δημοκρατίας, ημερ. 27.3.2000, όπου προβλήθηκαν πανομοιότυποι ισχυρισμοί, αλλά απέτυχαν να πείσουν το δικαστήριο για τη νομιμότητα της συμμετοχής του λοχ. Γρηγορίου.
Το άρθρο 11 του νόμου προβλέπει για την ίδρυση και τη σύσταση του Συμβουλίου. Σημασία έχει το άρθρο 11(1)(στ), που επικαλέστηκε η κα. Ζαχαριάδου.
"11(1) Εγκαθιδρύεται συμβούλιο με την επωνυμία 'Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών' το οποίο αποτελείται από-
(α) .................................................. ............................... ......................
.............................. .................................................. ............................
.............................. .................................................. ............................
(στ) τον προϊστάμενο ή τον αντιπρόσωπο του κατά περίπτωση ενδιαφερόμενου υπουργείου, ανεξάρτητου γραφείου ή υπηρεσίας.".
Το εδ. (2) του ίδιου άρθρου είναι επίσης σημαντικό. Ορίζει ότι για προσφορές μέχρι 1 εκατομμύριο λίρες, ο αντιπρόσωπος μέλους του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών μπορεί να είναι μόνο δημόσιος υπάλληλος που έχει μισθολογική Κλίμακα Α/10 ή και ψηλότερη κλίμακα.
Από το πρακτικό που τηρήθηκε (Τεκμ. 16) προκύπτει αδιάσειστα - εξάλλου είναι και αμοιβαία αποδεκτό - ότι ο λοχαγός Γρηγορίου δεν αποχώρησε από τη συνεδρία του Συμβουλίου κατά τον κρίσιμο χρόνο. Παρέμεινε μέχρι τέλους και έλαβε μέρος και στη ψηφοφορία. Μάλιστα προηγουμένως έκαμε ουσιαστική παρέμβαση υπέρ του Ε.Μ.. Δικαιολογώντας την απόφασή του, το Συμβούλιο ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι έλαβε υπόψη:
"Τις επείγουσες και πιεστικές ανάγκες της Εθνικής Φρουράς όπως παρουσιάστηκαν από τον αντιπρόσωπο του Διευθυντή του Δ.Υ.Π./ΓΕΕΦ Λοχαγό Μ. Γρηγορίου και στην υπεροχή του προσφοροδότη P.C. Ioannou & Sons Ltd. στο χρόνο παράδοσης. Συγκεκριμένα, ο προσφοροδότης P.C. Ioannou & Sons Ltd., σύμφωνα με την προσφορά του, θα παραδώσει το ύφασμα σε έξι μήνες, ενώ ο προσφοροδότης A. J. Pericleous(s) Ltd. δηλώνει περίοδο παράδοσης εννέα μήνες.".
Στη συνέχεια το πρακτικό γίνεται πιο αποκαλυπτικό:
"Η απόφαση λήφθηκε κατά πλειοψηφία με διαφωνία του αντιπροσώπου του Διευθυντή της Δ.Υ.Π./Γ.Ε.Ε.Φ. Λοχαγού Μιχ. Γρηγορίου, ο οποίος, επιπρόσθετα προς τους πιο πάνω λόγους για τους οποίους αποφασίσθηκε η εξ ημισείας κατακύρωση της προσφοράς, ανάφερε ότι η εταιρεία A. J. Pericleous(s) Ltd. έχει σχέση με τον κ. Ε. Μαλλιώτη, ο οποίος, σύμφωνα με δήλωση του Λοχαγού Μιχ. Γρηγορίου, στο παρελθόν είχε δημιουργήσει προβλήματα σε σχέση με την προμήθεια υλικών της Εθνικής Φρουράς. Ο Λοχαγός Μιχ. Γρηγορίου ψήφισε όπως ολόκληρη η προσφορά κατακυρωθεί στον προσφοροδότη P. C. Ioannou & Sons Ltd.".
Όπως όμως υπέδειξε ο Καλλής, Δ. στην υπόθεση Α. J. Pericleous (Services) Ltd., ανωτέρω, δεν είναι νόμιμη η αντιπροσώπευση γιατί ο λοχ. Γρηγορίου δεν είναι "δημόσιος υπάλληλος", όπως ο όρος αυτός και ο όρος "δημόσια υπηρεσία" ερμηνεύονται από τον περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμο 1/90, όπως τροποποιήθηκε. Η υπηρεσία στις ένοπλες δυνάμεις δεν εξισώνεται με τη δημόσια υπηρεσία. Πέραν τούτου, το άρθρο 11(1)(στ) νομιμοποιεί μόνο την παρουσία αντιπροσώπου "του προϊσταμένου του κατά περίπτωση υπουργείου.....". Στην παρούσα περίπτωση ενδιαφερόμενο Υπουργείο ήταν το Υπουργείο Άμυνας. Ο λοχ. Γρηγορίου, όντας στρατιωτικός, δεν μπορούσε να ορισθεί ως αντιπρόσωπος του προϊσταμένου του υπουργείου αυτού.
Πρέπει να λεχθεί ότι ο αξιωματικός αυτός ήταν και μέλος της Τεχνικής Επιτροπής, που αξιολόγησε τις προσφορές (Βλ. Τεκμ. 11). Όπως το έθεσε ο Καλλής Δ., ανάγοντας το γεγονός αυτό σε πρόσθετο λόγο ακύρωσης:- "Έχω την άποψη πως δεν είναι δυνατή η συνύπαρξη της ιδιότητας γνωμοδοτικού και αποφασιστικού οργάνου στο αυτό πρόσωπο.".
Την απόφαση αυτή ακολούθησε και ο Κρονίδης, Δ. στην προσφ. αρ. 410/98, στην οποία η απόφαση δόθηκε στις 29/3/01.
Δέχομαι ότι οι δύο ιδιότητες είναι ασυμβίβαστες. Και ότι υπάρχει παραβίαση της αρχής της φυσικής δικαιοσύνης ότι δεν μπορεί ένας να είναι κριτής της δικής του υπόθεσης. Δέχομαι επίσης, συμφωνώντας και με τις δύο αποφάσεις, ότι δεν μπορούσε στρατιωτικός να ορισθεί αντιπρόσωπος του ενδιαφερόμενου Υπουργείου Άμυνας. Το ότι οι προσφορές αφορούσαν τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς είναι γεγονός άσχετο. Η κακή συγκρότηση του Συμβουλίου επιφέρει ακυρότητα της επίδικης πράξης.
Εν όψει της κατάληξής μου αυτής είναι περιττό να εξετάσω οποιαδήποτε άλλα ζητήματα. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Με έξοδα σε βάρος της Δημοκρατίας.
(Υ π.) Σ. Νικήτας, Δ.
/ΕΠσ