ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Συνεκ. Υπ. Αρ. 615/99 και 650/99
ΕΝΩΠΙΟΝ:
Π. ΑΡΤΕΜΗ, Δ.Αναφορικά με τo Άρθρo 146 του Συντάγματος.
Kύπρος Μουρουζίδης,
Μιχαήλ Μιχαηλίδης,
Αιτητέ ς
και
Κυπριακή Δημοκρατία μέσω
Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας,
Καθ΄ης η αίτηση.
- - - - -
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
3.9.01Για τον αιτητή στην 615/99: κα Ε. Γαβριήλ για κ. Ι. Νικολάου
Για τον αιτητή στην 650/99: κ. Α.Σ. Αγγελίδης
Για την καθ΄ης η αίτηση: κα Μ. Σπηλιωτοπούλου
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι παρούσες προσφυγές οι οποίες συνεκδικάστηκαν γιατί στρέφονται κατά της ίδιας διοικητικής πράξης και παρουσιάζουν κοινά σημεία γεγονότων και νόμου, αξιώνουν την ακύρωση της απόφασης της καθ΄ης η αίτηση Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ) που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας με ημερομηνία 23.4.99 και με την οποίαν προάχθηκαν τα ενδιαφερόμενα μέρη Ιωάννης Μουσκουντής και Γεώργιος Δικωμίτης αντί των αιτητών στη μόνιμη θέση Ανώτερου Τεχνικού Επιθεωρητή (Τακτικός Προϋπολογισμός) Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων από τις 15.3.99.
Η ΕΔΥ είχε επιληφθεί του θέματος της πλήρωσης των πιο πάνω θέσεων κατά τη συνεδρία της με ημερομηνία 8.2.1999 στην οποίαν παρίστατο και ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (Διευθυντής). Σύμφωνα με τα όσα καταγράφηκαν στο πρακτικό της συνεδρίας (βλ. Παράρτημα 3 στην ένσταση), η ΕΔΥ άκουσε τη σύσταση του Διευθυντή και στη συνέχεια αφού αυτός αποχώρησε προέβη σε αξιολόγηση και σύγκριση των υποψηφίων εξετάζοντας τα ουσιώδη στοιχεία από τους προσωπικούς φακέλους και τις εμπιστευτικές εκθέσεις που τους αφορούσαν. Όπως αναφέρεται στο πρακτικό, η ΕΔΥ έλαβε μεν
υπόψη τη σύσταση του Διευθυντή με την οποία υποδεικνύοντο ως καταλληλότεροι οι αιτητές, πλην όμως αυτή θεώρησε ότι με βάση τα ενώπιον της στοιχεία τα ενδιαφερόμενα μέρη υπερείχαν των υπολοίπων υποψηφίων και ως εκ τούτου αποφάσισε να τους επιλέξει για προαγωγή στη θέση του Ανώτερου Τεχνικού Επιθεωρητή.Προσβάλλοντας το κύρος της επίδικης απόφασης οι αιτητές προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι αυτή λήφθηκε υπό το καθεστώς πλάνης περί τα πράγματα. Εσφαλμένα έκρινε, κατά την άποψη τους, η ΕΔΥ ότι η ευνοϊκή γι΄αυτούς σύσταση του Διευθυντή βρισκόταν σε αντίθεση με το περιεχόμενο των υπηρεσιακών εκθέσεων. Είναι η θέση των αιτητών ότι η απόφαση πάσχει και λόγω έλλειψης δέουσας έρευνας, αφού, κατά την άποψή τους, δεν υστερούν σε αξία έναντι των ενδιαφερομένων μερών. Εισηγούνται περαιτέρω ότι παραγνωρίστηκε ή δεν δόθηκε η αρμόζουσα βαρύτητα στα προσόντα τους τα οποία ήταν, όπως ισχυρίζονται, συναφή με τα καθήκοντα της θέσης και υπέρτερα των προσόντων των ενδιαφερομένων μερών, ενώ αδικαιολόγητα παραμερίστηκε το προβάδισμα του αιτητή Μιχαηλίδη σε αρχαιότητα. Επικαλούνται, τέλος, ως λόγο ακυρότητας την έλλειψη, όπως εισηγούνται, αιτιολογίας και μάλιστα της καθιερωμένης νομολογιακά ειδικής αιτιολογίας που απαιτείται σε περιπτώσεις όπου η ΕΔΥ επιλέγει να αποκλίνει από τη σύσταση του Διευθυντή. Στερείται η επίδικη απόφαση κατά την άποψη τους της ειδικής αιτιολογίας με την οποία θα μπορούσε να ελεγχθεί δικαστικά το γιατί επέλεξε η ΕΔΥ για προαγωγή τα ενδιαφερόμενα μέρη αντί των αιτητών οι οποίοι είχαν τη σύσταση του Διευθυντή.
Η δικηγόρος της καθ΄ης απορρίπτοντας τους πιο πάνω ισχυρισμούς υποστηρίζει ότι ορθά δεν έλαβε η ΕΔΥ υπόψη τη σύσταση του Διευθυντή εφόσον ερχόταν αυτή σε αντίθεση με τα στοιχεία των φακέλων, και η τελική απόφαση λήφθηκε μετά από τη διεξαγωγή επαρκούς και δέουσας έρευνας σχετικής με τα προσωπικά στοιχεία, το περιεχόμενο των υπηρεσιακών εκθέσεων και τα προσόντα των υποψηφίων. Εισηγείται περαιτέρω ότι το προβάδισμα σε αρχαιότητα το οποίο επικαλέσθηκε ο αιτητής Μιχαηλίδης δεν αποτελεί, σύμφωνα με τη νομολογία, παράγοντα αποφασιστικής σημασίας σε περιπτώσεις όπως η παρούσα. Ως προς το θέμα της αιτιολογίας, η δικηγόρος της καθ΄ης η αίτηση αποκρούει τους ισχυρισμούς των αιτητών και τονίζει ότι η προσβαλλόμενη απόφαση υποστηρίζεται από αιτιολογία και μάλιστα ειδική, στην οποία εξηγείται με σαφήνεια το γιατί επέλεξε η ΕΔΥ να παραγνωρίσει τη σύσταση του Διευθυντή. Η επάρκεια των λόγων που έδωσε η ΕΔΥ δικαιολογώντας την επιλογή της να μην ακολουθήσει τη σύσταση, αποτελεί αμφισβητούμενο θέμα με κεντρική θέση το οποίο μπορεί να σφραγίσει την τύχη της παρούσας προσφυγής. Οι λόγοι απόκλισης καταγράφτηκαν στο σχετικό πρακτικό, από το οποίο κρίνω αναγκαίο να μεταφερθούν αυτούσια τα πιο κάτω αποσπάσματα:
"Η Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη όλα τα ενώπιόν της στοιχεία και με βάση τα καθιερωμένα κριτήρια στο σύνολό τους - αξία, προσόντα, αρχαιότητα - δεν μπόρεσε να υιοθετήσει τη σύσταση του Αναπληρωτή Διευθυντή για επιλογή των Μουρουζίδη και Μιχαηλίδη και αντ΄αυτών επέλεξε τους ΜΟΥΣΚΟΥΝΤΗ Ιωάννη και ΔΙΚΩΜΙΤΗ Γεώργιο, στους οποίους και αποφάσισε να προσφέρει προαγωγή στη μόνιμη (Τακτ. Προϋπ.) θέση Ανώτερου Τεχνικού Επιθεωρητή, Τμήμα Ανάπτυξης Υδάτων.
Η Επιτροπή, καταλήγοντας στην απόφασή της να μην υιοθετήσει τη σύσταση του Αναπληρωτή Διευθυντή, έλαβε υπόψη ότι αυτή δεν συνάδει με τα στοιχεία των φακέλων. Συγκεκριμένα, οι συστηθέντες υστερούν σε αξία, όπως αντικατοπτρίζεται στις ετήσιες αξιολογήσεις, με έμφαση στα τελευταία χρόνια στα οποία αποδίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα. Αντίθετα, οι επιλεγέντες Μουσκουντής και Δικωμίτης υπερέχουν σε αξία, τόσο έναντι των συστηθέντων όσο και έναντι των υπόλοιπων υποψηφίων, και δεν υστερούν σε προσόντα έναντι των συστηθέντων.
Σ΄ό,τι αφορά την αρχαιότητα, η Επιτροπή έλαβε υπόψη ότι οι επιλεγέντες υστερούν έναντι του Μουρουζίδη στην παρούσα θέση τους κατά 10 μήνες ενώ έναντι του Μιχαηλίδη υστερεί μόνο ο Δικωμίτης με βάση την ημερομηνία Πρώτου Διορισμού τους, η οποία είναι απομακρυσμένη - ανάγεται στα τέλη της δεκαετίας του 1960 με αρχές της δεκαετίας του 1970 και συνίσταται σε 9½ μήνες. Η Επιτροπή, ωστόσο, στη συνεκτίμηση όλων των κριτηρίων επιλογής, έκρινε ότι η υπεροχή αυτή σε αρχαιότητα δεν μπορεί να εξοστρακίσει την υπεροχή των επιλεγέντων σε αξία."
Είναι λοιπόν φανερό ότι η ΕΔΥ παρέκαμψε τη σύσταση θεωρώντας ότι υπήρξε διάσταση μεταξύ της γνώμης που ο Διευθυντής διατύπωσε για τους συστηθέντες και του περιεχομένου των υπηρεσιακών εκθέσεων. Έχοντας εξετάσει λεπτομερώς το περιεχόμενο των ετήσιων αξιολογήσεων με έμφαση στα όσα αφορούν την τελευταία πενταετία 1993-1998 κρίνω βάσιμη την πιο πάνω επισήμανση. Δεν προκύπτει από τα στοιχεία των φακέλων η υπεροχή των συστηθέντων την οποία υπερτονίζει ο Διευθυντής στη σύστασή του. Συνέστησε αυτός ως καταλληλότερους τους αιτητές τονίζοντας εμφαντικά ιδιότητες και προτερήματα που επέδειξαν σε συνάρτηση με τη φύση των συγκεκριμένων καθηκόντων και εργασιών με τα οποία ήταν επιφορτισμένοι. Για τον αιτητή Μουρουζίδη αναφέρει η σύσταση ότι κατά την εκτέλεση συγκεκριμένης φύσης καθηκόντων απέδειξε "... υπευθυνότητα, αφοσίωση στο καθήκον, οργάνωση, συστηματικότητα" και "ευελιξία" στις σχέσεις με το κοινό και το προσωπικό. Προσθέτει δε ο Διευθυντής τον ισχυρισμό ότι υπερέχει ο Μουρουζίδης των υπολοίπων σε ακαδημαϊκά προσόντα.
Για τον άλλο συστηθέντα, τον αιτητή Μιχαηλίδη, λέχθηκε από το Διευθυντή ότι αντεπεξέρχεται αυτός "εξαίρετα" σε συγκεκριμένα καθήκοντα, "χαρακτηρίζεται από υπευθυνότητα, τεράστιο υπηρεσιακό ενδιαφέρο και επαγγελματική συνείδηση" ενώ τονίστηκε ως ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του η "ευγενική αντιμετώπιση συναδέλφων και κοινού."
Αναφερόμενος στα ενδιαφερόμενα μέρη ο Διευθυντής ήταν φειδωλός στην κρίση του. Εν αντιθέσει με τα όσα ανέφερε σε σχέση με τους αιτητές, χάριν των οποίων διόγκωσε τη σημασία των συγκεκριμένων καθηκόντων που αυτοί επιτελούσαν προσπαθώντας έτσι να σχηματίσει εικόνα υπεροχής τους, ανέφερε απλά ότι ο μεν Μουσκουντής παράγει καλής ποιότητας εργασία, ο δε Δικωμίτης, διαθέτει υπευθυνότητα και υπηρεσιακό ενδιαφέρον. Προχωρώντας σε σύγκριση των συστηθέντων αιτητών με τα ενδιαφερόμενα μέρη ο Διευθυντής υπέδειξε ότι οι πρώτοι υπερείχαν σε προσπάθεια λόγω των απαιτήσεων της εργασίας τους.
Πριν προχωρήσω στην κρίση της ορθότητας της πιο πάνω σύστασης, σε συνάρτηση με τις ετήσιες αξιολογήσεις, θα πρέπει να επισημάνω ότι, όπως έχει κατ΄επανάληψη τονιστεί στη νομολογία, δεν πρέπει να θυματοποιούνται υποψήφιοι, ως αποτέλεσμα συστάσεων στις οποίες προσδίδεται ιδιαίτερη σημασία στο είδος καθηκόντων που ανατέθηκαν σε άλλους υποψηφίους. Η αρχή αυτή φαίνεται να παραβιάστηκε στην παρούσα περίπτωση. Η σύσταση ανεπίτρεπτα αναβαθμίζει τη σπουδαιότητα των καθηκόντων που επιτελούσαν οι αιτητές με αναλυτική αναφορά και επισήμανση του μεγέθους της σημασίας τους σε μία προσπάθεια να τους προσδοθεί πλεονέκτημα. Ανάλογα φαίνεται να υποβαθμίζεται η εργασία και τα καθήκοντα των ενδιαφερομένων μερών. Το περιεχόμενο των υπηρεσιακών εκθέσεων δεν δικαιώνει την κρίση του Διευθυντή. Αντίθετα, αναδεικνύει υπεροχή των ενδιαφερομένων μερών. Στον τομέα της Επαγγελματικής Κατάρτισης, τα ενδιαφερόμενα μέρη είχαν αξιολογηθεί ως "εξαίρετοι" κατά τα πέντε τελευταία έτη αξιολόγησης. Αντίθετα, ο αιτητής
Μιχαηλίδης τρεις φορές είχε αξιολογηθεί ως "πολύ ικανοποιητικός" και μόνο δύο ως "εξαίρετος". Ανάλογη εικόνα παρουσιάζουν και οι υπόλοιποι τομείς αξιολόγησης. Στα στοιχεία αξιολόγησης που αφορούσαν την Απόδοση, το Υπηρεσιακό Ενδιαφέρον, την Υπευθυνότητα και την Πρωτοβουλία τα ενδιαφερόμενα μέρη είχαν χαρακτηρισθεί στο σύνολο της πενταετίας που καλύπτει η αξιολόγηση ως "εξαίρετοι". Δεν έτυχαν όμως της σύστασης. Συστήθηκαν οι αιτητές οι οποίοι υστερούσαν στα ανάλογα κριτήρια. Στη σύσταση μάλιστα γίνεται εμφανής προσπάθεια διαστρέβλωσης των αξιολογημένων στοιχείων αφού όπως ήδη επισημάνθηκε τονίστηκε σε αυτή η υπευθυνότητα και το υπηρεσιακό ενδιαφέρον των αιτητών, στοιχεία στα οποία υστερούν των ενδιαφερομένων μερών. Υπεροχή των ενδιαφερομένων μερών διαπιστώνεται και σε ότι αφορά τη διευθυντική και διοικητική ικανότητα.Σε ότι αφορά τα προσόντα, ο αιτητής Μιχαηλίδης και το ενδιαφερόμενο μέρος Δικωμίτης κατείχαν πτυχίο Τεχνικών Βοηθών Δομικών Έργων της Τεχνικής Σχολής Λευκωσίας ο δε αιτητής Μουρουζίδης για τον οποίον στη σύσταση τονίστηκε ότι υπερτερούσε όλων των υπολοίπων, φαίνεται να κατείχε κάτι ανάλογο, δηλαδή Πιστοποιητικό Απόλυσης Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ομίλου (Σχολή Εργοδηγών, Τεχνικών Βοηθών Οικοδομών και Δημοσίων Έργων). Η σχετική βεβαίωση ότι μετά από σειρά μαθημάτων στα πλαίσια του πιο πάνω ομίλου κρίθηκε ικανός ο Μουρουζίδης για τη διδασκαλία τεχνικών μαθημάτων μικρή σημασία θα είχε λαμβανομένου υπόψη ότι τόσο αυτός όσο και ο αιτητής Μιχαηλίδης αφυπηρετούσαν κατά το ίδιο έτος στο οποίο διεκδικούσαν προαγωγή. Από τα όσα επισημάνθηκαν προκύπτει το συμπέρασμα ότι ορθά παραμέρισε τη σύσταση η ΕΔΥ. Οι υπηρεσιακές εκθέσεις των αιτητών δεν αντανακλούσαν την ευνοϊκή εικόνα που διέγραψε γι΄αυτούς ο Διευθυντής. Η σύσταση αντιμαχόταν τα στοιχεία των φακέλων. Η αιτιολογία που δόθηκε από την ΕΔΥ για την παραγνώριση της σύστασης του Διευθυντή υπέρ των αιτητών φαίνεται απόλυτα δικαιολογημένη για τους λόγους που αναφέρθηκαν στα πρακτικά. Επαρκώς αιτιολογημένη κρίνεται και η απόφαση της ΕΔΥ να επιλέξει τα ενδιαφερόμενα μέρη αντί των συστηθέντων αιτητών.
Το θέμα της παρέκκλισης από τη σύσταση του Διευθυντή και οι αρχές που το διέπουν έχει διαμορφωθεί νομολογιακά. Είναι επιτρεπτή η παρέκκλιση όταν η σύσταση δεν ευρίσκεται σε αρμονία με τα στοιχεία των φακέλων.
Στη Γεώργιος Σιαμμάς ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, Α.Ε. 2161 ημερ. 16.7.98 λέχθηκαν στις σελ. 4-5 τα ακόλουθα:
"Η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι σαφής επί του θέματος. Όταν υπάρχει παρέκκλιση από τη σύσταση του προϊσταμένου τότε ανακύπτει η ανάγκη, όπως, η αρμοδία αρχή, εδώ η εφεσίβλητη, να δώσει στην απόφασή της ειδική αιτιολογία.
Η αιτιολογία που έδωσε η εφεσίβλητη στην απόφασή της ήταν λακωνική αλλά περιεκτική. Παραγνώρισε τη σύσταση του Διευθυντή και προήγαγε το ενδιαφερόμενο μέρος 'λόγω καλύτερων προσόντων και υπεροχής του σε αξία έναντι των άλλων επικρατέστερων υποψηφίων.'
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Συμφωνούμε με την προσέγγιση αυτή του αδελφού Δικαστή. Η λακωνικότητα της ειδικής αιτιολογίας είναι τόσο περιεκτική που δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας ή ασάφειας στο ερώτημα γιατί η εφεσίβλητη παραγνώρισε τη σύσταση του Διευθυντή. Το ενδιαφερόμενο μέρος υπερείχε τόσο σε προσόντα όσο και σε αξία. Είναι πασιφανές ότι η εφεσίβλητη απέκλινε σε αξιοκρατικά κριτήρια, δηλαδή τα προσόντα και την επίδοση, παρά τη σύσταση του Διευθυντή, πράγμα που αποτελεί έγκυρο έρεισμα για την παρέκκλιση."
Στην παρούσα υπόθεση η απόφαση της ΕΔΥ είναι απόλυτα αιτιολογημένη και ικανοποιεί πλήρως τη νομολογιακή αρχή για την ανάγκη ειδικής αιτιολογίας για παραγνώριση της σύστασης. Η σύσταση όπως ήδη έχει λεχθεί, παραγνωρίστηκε ως μη συνάδουσα με τα στοιχεία των φακέλων. Η δε αρχαιότητα και τα υπέρτερα προσόντα τα οποία όπως ισχυρίζονται οι αιτητές παραγνωρίστηκαν δεν θα μπορούσαν να εξουδετερώσουν την διακριτική ευχέρεια του διορίζοντος οργάνου καθόσον είχαν μάλιστα οριακή σημασία και δεν απαιτούνταν στο Σχέδιο Υπηρεσίας. Σε παρόμοιο ζήτημα όπου προβλήθηκε ο ισχυρισμός της παραγνώρισης προσόντων και αρχαιότητας εκ μέρους της ΕΔΥ, Ηρακλής Θρασυβούλου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2570, ημερ. 30.11.2000, στη σελ.9, το Δικαστήριο αποφάνθηκε τα ακόλουθα:
"Έχουμε παραθέσει εκτενές απόσπασμα του πρακτικού της συνεδρίας της Επιτροπής στο οποίο με επάρκεια και απόλυτη σαφήνεια εκτίθενται οι λόγοι για τους οποίους δικαιολογημένα η ΕΔΥ επέλεξε για προαγωγή στην επίδικη θέση το ενδιαφερόμενο πρόσωπο αντί τον εφεσείοντα. Η υπεροχή του ενδιαφερόμενου προσώπου σε αξία έναντι του εφεσείοντα διαπιστώνεται με πρώτη ματιά από την απλή σύγκριση των υπηρεσιακών τους εκθέσεων χωρίς να χρειάζεται να προβούμε σε αναλυτική παράθεση των στοιχείων. Η υπεροχή του εφεσείοντα σε αρχαιότητα κατά 16½ μήνες δεν αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα ικανό να υπερνικήσει την υπεροχή του ενδιαφερόμενου προσώπου στο κριτήριο της αξίας. Το προσόν που κατείχε ο εφεσείων της Ανώτερης Λογιστικής του Εμπορικού Επιμελητηρίου του Λονδίνου είναι οπωσδήποτε οριακής σημασίας εφόσον τούτο δεν απαιτείται από τα σχέδια υπηρεσίας έστω και αν ήταν σχετικό με τα καθήκοντα
Η απόφαση της ΕΔΥ συνίσταται, σε τελευταία ανάλυση, στην πρόσδωση σημασίας στην αξία των υποψηφίων παρά στην αρχαιότητα και σε προσόντα που δεν απαιτούνταν από το σχέδιο υπηρεσίας. Η απόφαση ήταν υπό τις περιστάσεις εύλογα επιτρεπτή."
Ενόψει των πιο πάνω καταλήγω ότι η απόφαση της ΕΔΥ ήταν πλήρως αιτιολογημένη και εύλογα επιτρεπτή. Η απόκλιση από τη σύσταση ήταν ορθή και αιτιολογημένη. Ως εκ τούτου οι προσφυγές απορρίπτονται, με έξοδα σε βάρος των αιτητών.
Π. Αρτέμης,
Δ.
/Χ.Π.