ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 233/2000
ΕΝΩΠΙΟΝ:
Π. ΑΡΤΕΜΗ, Δ.Αναφορικά με τα Άρθρα 23, 25, 26, 28 και 146 του Συντάγματος.
1. Κώστας Δημ. Ιωάννου
2. Μαρίνα Κώστα Ιωάννου,
Αιτητέ ς,
και
Κυπριακή Δημοκρατία μέσω
1. Υπουργικού Συμβουλίου
2. Υπουργού Εσωτερικών,
Καθ΄ων η αίτηση.
- - - - - -
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
3.9.01Για τους αιτητές: κ. Α.Σ. Αγγελίδης
Για τους καθ΄ων η αίτηση: κ. Χρ. Ιωσηφίδης
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την προσφυγή αυτή προσβάλλεται η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερομηνίας 3.12.99 και με την οποία τροποποιήθηκε το Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας, με αποτέλεσμα τα τεμάχια των αιτητών να παραμείνουν στην Οικιστική Ζώνη Κα4 αντί να ενταχθούν στην Εμπορική Ζώνη Εβ3 όπως ήταν η πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών.
Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες των τεμαχίων με αρ. 212, 213 και 219 Φ/Σχ. ΧΧΙ 46.4.ΙV, τα οποία βρίσκονται στη γωνία των οδών Μετοχίου και Δωριέων εντός των ορίων του Δήμου Λευκωσίας.
Στις 22.6.86 δημοσιεύθηκαν Πολεοδομικές Ζώνες για την περιοχή του Δήμου Λευκωσίας σύμφωνα με το άρθρο 14 του περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου Κεφ.96 (ΚΔΠ 7/86). Τα επίδικα τεμάχια εντάχθηκαν στη Ζώνη Η2. Eπιτρεπόταν στη Ζώνη αυτή η ανέγερση οικοδομών κάθε φύσης εκτός από αποθήκες, βιομηχανικές οικοδομές και κτηνοτροφικά υποστατικά και
ίσχυε συγκεκριμένο ποσοστό κάλυψης και συντελεστής δόμησης και ανώτατος αριθμός ορόφων.Την 1.12.90 δημοσιεύθηκε το Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου (Ν.90/72). Με βάση αυτό, τα επίδικα τεμάχια εντάχθηκαν στην Οικιστική Ζώνη Κα4, όπως όλα τα τεμάχια στην ευρύτερη περιοχή της οδού Μετοχίου.
Η περιοχή καθορίστηκε ως Περιοχή Ειδικού Χαρακτήρα λόγω του σημαντικού αριθμού οικοδομών με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Στη Ζώνη αυτή ίσχυε χαμηλότερος συντελεστής δόμησης και μικρότερος αριθμός ορόφων απ΄ότι πρόβλεπε η Ζώνη Η2. Τα τεμάχια τα οποία βρίσκονταν κατά μήκος της οδού Χείλωνος, η οποία αποτελεί σημαντική οδική αρτηρία, ήταν ανεπτυγμένα τα περισσότερα πριν την 1.12.90 και εντάχθηκαν στην Εμπορική Ζώνη Εβ3. Τα επίδικα τεμάχια των αιτητών παρέμειναν στην Οικιστική Ζώνη Κα4 και μετά την εξέταση των ενστάσεων που είχαν υποβληθεί κατά των προνοιών του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας και την τροποποίηση των Πολεοδομικών Ζωνών του.
Ο δικηγόρος των αιτητών ισχυρίζεται ότι οι αιτητές υπέβαλαν ένσταση κατά των προνοιών του αναφερθέντος Σχεδίου. Οι καθ΄ων η αίτηση ανέφεραν ότι δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθεί οτιδήποτε από τα στοιχεία του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Προσέβαλαν, όμως, οι αιτητές την απόφαση
του Υπουργικού Συμβουλίου για τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας με την προσφυγή 229/93, την οποία απέσυραν στη συνέχεια μετά τη δημοσίευση της πιο κάτω τροποποίησης του Σχεδίου. Στις 4.10.96 δημοσιεύθηκε τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας. Σύμφωνα με τις πρόνοιες του αναθεωρημένου Σχεδίου τα επίδικα τεμάχια εντάχθηκαν στην Εμπορική Ζώνη Εβ3.Θεωρήθηκε σκόπιμο να δοθούν στους αιτητές δικαιώματα εμπορικής ανάπτυξης αφού τα τεμάχια τους προβάλλονται προς την οδό Χείλωνος και απέναντι τους, επί της οδού Μετοχίου, υφίστανται δύο οικοδομές με αριθμό ορόφων και χρήση ανάλογη με τις επιτρεπόμενες στην οδό Χείλωνος.
Ιδιοκτήτρια γειτονικού τεμαχίου (με αρ. 218) υπέβαλε ένσταση κατά των προνοιών του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας, σύμφωνα με το άρθρο 18(5) του Νόμου, με αίτημα όπως τα επίδικα τεμάχια ενταχθούν στη Ζώνη στην οποία ενέπιπταν προηγουμένως (Κα4). Πρόβαλε ότι με την ένταξη τους στην Εμπορική Ζώνη Εβ3 οποιαδήποτε ανάπτυξη τους θα επηρέαζε δυσμενώς τις ανέσεις των περιοίκων και θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στο χαρακτήρα της περιοχής. Μετά την εξέταση των ενστάσεων που υποβλήθηκαν, ο Υπουργός Εσωτερικών υπέβαλε προς το Υπουργικό Συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 18(6) του Νόμου πρόταση τροποποίησης του Σχεδίου Χρήσης Γης και του Σχεδίου Πολεοδομικών Ζωνών του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας.
Η τελική απόφαση για τροποποίηση του Σχεδίου λήφθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 18(7) και δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερομηνίας 3.12.99. Τα επίδικα τεμάχια εντάχθηκαν στην Οικιστική Ζώνη Κα4 επειδή θεωρήθηκε ότι η αξιοποίηση τους σύμφωνα με τις πρόνοιες της Εμπορικής Ζώνης Εβ3 στην οποία εντάχθηκαν το 1996 (εμπορική χρήση σε συνάρτηση με τους επιτρεπόμενους συντελεστές ανάπτυξης και αριθμό ορόφων) θα επηρέαζαν δυσμενώς το περιβάλλον της Περιοχής Ειδικού Χαρακτήρα και τις ανέσεις των περιοίκων.
Οι καθ΄ων η αίτηση έχουν εγείρει προδικαστικές ενστάσεις. Ισχυρίστηκαν ότι με την προσφυγή τους οι αιτητές προσβάλλουν μη εκτελεστή διοικητική πράξη. Είναι η θέση τους ότι προσβάλλεται βεβαιωτική πράξη. Τα επίδικα τεμάχια παραμένουν στην Οικιστική Ζώνη Κα4 αντί να ενταχθούν στην Εμπορική Ζώνη Εβ3 όπως ήταν η αρχική πρόθεση της διοίκησης πριν την εξέταση των ενστάσεων.
Δεν δέχομαι την ένσταση αυτή. Ο Υπουργός προέβη σε τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας. Ως αποτέλεσμα αυτής τα επίδικα τεμάχια εντάχθηκαν στην Εμπορική Ζώνη Εβ3. Στη συνέχεια αφού εξέτασε τις ενστάσεις υπέβαλε αυτές στο Υπουργικό Συμβούλιο μαζί με τις δικές του παρατηρήσεις και συστάσεις. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την τροποποίηση του Σχεδίου. Σύμφωνα με το αναθεωρημένο Σχέδιο τα επίδικα τεμάχια παραμένουν στην Οικιστική Ζώνη Κα4. Η επίδικη απόφαση κάθε άλλο παρά βεβαιωτική είναι. Ο δικηγόρος των καθ΄ων η αίτηση θα εννοεί βεβαιωτική της προηγούμενης απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου με την οποία τα επίδικα τεμάχια εντάχθηκαν στην εν λόγω Ζώνη. Η περιγραφή όμως των ενεργειών που έγιναν δείχνει τη νέα έρευνα της υπόθεσης και συνεπώς η προδικαστική ένσταση πρέπει να απορριφθεί.
Ο δικηγόρος των καθ΄ων η αίτηση πρόβαλε ότι οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος να προσβάλουν την επίδικη πράξη η οποία δεν επηρεάζει τα δικά τους τεμάχια. Είναι η θέση του ότι αυτά παρέμειναν στην Οικιστική Ζώνη Κα4. Όπως προκύπτει από τα γεγονότα που παρέθεσα ανωτέρω το αναθεωρημένο Σχέδιο που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερομηνίας 4.10.96 ένταξε τα επίδικα τεμάχια στην Εμπορική Ζώνη Εβ3. Το άρθρο 18(4) του Νόμου καθορίζει ότι το Τοπικό Σχέδιο που τροποποιήθηκε από τον Υπουργό τίθεται σε ισχύ την ημέρα που η σχετική γνωστοποίηση θα δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Το εδάφιο (5) του ίδιου άρθρου παρέχει τη δυνατότητα υποβολής ενστάσεων μέσα σε προθεσμία οκτώ μηνών από την αναφερθείσα δημοσίευση. Μετά την εξέταση των ενστάσεων από τον Υπουργό (άρθρο 18(6)), ο τελευταίος υποβάλλει στο Υπουργικό Συμβούλιο τις παρατηρήσεις του. Το Υπουργικό Συμβούλιο στη συνέχεια επικυρώνει το Τοπικό Σχέδιο ή επιφέρει τις κατά την κρίση του αναγκαίες τροποιήσεις.
Δεν απέδειξε τον ισχυρισμό του ο δικηγόρος των καθ΄ων η αίτηση για έλλειψη εννόμου συμφέροντος των αιτητών.
Με τη δημοσίευση της γνωστοποίησης του Υπουργού για τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου τα επίδικα ακίνητα εντάχθηκαν στην Εμπορική Ζώνη Εβ3. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την παραμονή τους στην Οικιστική Ζώνη Κα4.
Οι αιτητές έχουν έννομο συμφέρον στηνν προσβολή της απόφασης αυτής. Η ένταξη των τεμαχίων τους στην Εμπορική Ζώνη Εβ3 αναμφίβολα θα αύξανε την οικονομική τους αξία. Το έννομο συμφέρον τους θίγεται ευθέως με την απλή δημοσίευση της επίδικης απόφασης και νομιμοποιούνται να την προσβάλουν με προσφυγή δυνάμει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος (Δημητριάδης ν. Υπουργικού Συμβουλίου (1996) 3 Α.Α.Δ. 85, 98 (απόφαση Ολομέλειας),
Charalambides and Others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 1516 (απόφαση Ολομέλειας)).Ο δικηγόρος των αιτητών πρόβαλε τους πιο κάτω λόγους ακύρωσης:
1. Οι καθ΄ων η αίτηση παρουσίασαν αντιφατική στάση λόγω των αλλεπάλληλων μεταβολών σχετικά με τη Ζώνη ένταξης των τεμαχίων των αιτητών.
2. Δεν παρουσίασαν την απόφαση του Υπουργού ούτε αυτή του Υπουργικού Συμβουλίου. Έλλειψη αιτιολογίας της προσβαλλόμενης απόφασης.
3. Πλάνη των καθ΄ων η αίτηση ως προς το ότι η ένταξη των τεμαχίων των αιτητών στην Εμπορική Ζώνη θα επηρέαζε δσυμενώς το περιβάλλον της περιοχής Ειδικού Χαρακτήρα και την άνεση των περιοίκων.
4. Παραβίαση της αρχής της ισότητας. Παρατηρείται δυσμενής διάκριση σε βάρος των αιτητών σε ότι αφορά το δικαίωμα ελεύθερης απόλαυσης του δικαιώματος ιδιοκτησίας καθότι τα τεμάχια τους περικλείονται από πολυόροφα κτίρια. Καθίσταται αδύνατη η οικιστική ανάπτυξη.
Μελετώντας τα γεγονότα της υπόθεσης όπως παρουσιάστηκαν από το δικηγόρο των καθ΄ων η αίτηση και όπως προκύπτουν από το διοικητικό φάκελο διαπίστωσα ότι ο δικαστικός έλεγχος καθίσταται ανέφικτος.
Παρουσιάστηκε από τους καθ΄ων η αίτηση ως αιτιολογία για την τροποποίηση του Τοπικού Σχεδίου που πρότεινε ο Υπουργός και την ένταξη των επίδικων τεμαχίων στην Εμπορική Ζώνη Εβ3 η ανάγκη να δοθούν στους αιτητές δικαιώματα εμπορικής ανάπτυξης λόγω του ότι τα τεμάχια τους προβάλλονται προς την οδό Χείλωνος και απέναντι τους, επί της οδού Μετοχίου υφίστανται δύο οικοδομές με αριθμό ορόφων και χρήση ανάλογη με τις επιτρεπόμενες στην οδό Χείλωνος. Πουθενά δεν προκύπτει από το φάκελο η αιτιολογία αυτή ώστε να φαίνεται ο λόγος της προτεινόμενης τροποποίησης. Περαιτέρω η εξέταση της ένστασης της ιδιοκτήτριας του γειτονικού τεμαχίου με αρ. 218 δεν υπάρχει ενώπιον του Δικαστηρίου. Υπάρχει στο διοικητικό φάκελο η ίδια η ένσταση χωρίς να ακολουθεί η απόφαση του Υπουργού επ΄αυτής και στη συνέχεια η πρόταση του προς το Υπουργικό Συμβούλιο. Η εξέταση της ένστασης αυτής ήταν κρίσιμη στη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης γι΄αυτό και ήταν απαραίτητη η παρουσίαση της σχετικής απόφασης του Υπουργού. Αυτό που με εκπλήσσει είναι το γεγονός ότι δεν προκύπτει από τα
ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία αν ο Υπουργός επέμενε, μετά την εξέταση της αναφερθείσας ένστασης, στην πρόταση του για ένταξη των επίδικων τεμαχίων στην Εμπορική Ζώνη Εβ3 ή αν άλλαξε προσέγγιση και πρότεινε στο Υπουργικό Συμβούλιο την παραμονή τους στην Οικιστική Ζώνη Κα4.Πέραν των πιο πάνω λείπει η ίδια η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Αυτό που παρουσιάστηκε είναι η δημοσίευση της τροποποίησης του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας χωρίς να υπάρχει στο φάκελο η απόφαση ώστε να προκύπτουν οι λόγοι που οδήγησαν στην παραμονή των επίδικων τεμαχίων στην Οικιστική Ζώνη Κα4. Λείπουν τα ουσιώδη στοιχεία λήψης της επίδικης απόφασης.
Η αιτιολογία που δόθηκε από τους καθ΄ων η αίτηση, ότι τα επίδικα τεμάχια εντάχθηκαν στην Οικιστική Ζώνη Κα4 επειδή θεωρήθηκε ότι η αξιοποίηση τους σύμφωνα με τις πρόνοιες της Εμπορικής Ζώνης Εβ3 θα επηρέαζε δυσμενώς το περιβάλλον της Περιοχής Ειδικού Χαρακτήρα και τις ανέσεις των περιοίκων, δεν προκύπτει από πουθενά.
Έχει κατ΄επανάληψη νομολογηθεί ότι η άσκηση δικαστικού ελέγχου προϋποθέτει την προσκόμιση της απόφασης. Χωρίς αυτή, η άσκηση δικαστικού ελέγχου είναι ανέφικτη. Σχετικό είναι το πιο κάτω απόσπασμα από την υπόθεση Dome Investments Limited v. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγίας Νάπας κ.α.
(1989) 3 Α.Α.Δ. 741:"Η άσκηση δικαστικού ελέγχου προϋποθέτει την προσκόμιση της απόφασης και του φακέλου της υπόθεσης. Χωρίς τα στοιχεία αυτά η άσκηση δικαστικού ελέγχου είναι αδύνατη. Η κατάθεσή τους από τη Διοίκηση αποτελεί απόρροια της συνταγματικής υποχρέωσης της Διοίκησης για υποταγή στο δικαστικό έλεγχο που καθιερώνει το Σύνταγμα. Η παράλειψη της Διοίκησης να καταθέσει το φάκελο και τα στοιχεία που συνθέτουν την απόφαση, έχει ως αναπόφευκτη συνέπεια την ακύρωση της πράξης. Όχι μόνο όταν ελλείπουν τα στοιχεία, αλλά και όταν υπάρχει αβεβαιότητα ως προς το πλαίσιο και τις συνθήκες λήψης της διοικητικής απόφασης η ακύρωση είναι αναπόφευκτη. Η τήρηση πρακτικών και η καταγραφή των ουσιωδών γεγονότων που περιστοιχίζουν τη λήψη της διοικητικής απόφασης αποτελούν υποχρέωση της Διοίκησης που επιβάλλουν οι κανόνες της χρηστής διοίκησης. (Βλέπε, μεταξύ άλλων,
Ενόψει του πιο πάνω λόγου, η προσφυγή επιτυγχάνει και η επίδικη απόφαση ακυρώνεται, με έξοδα υπέρ των αιτητών. Δεν θα ασχοληθώ, κατά συνέπεια, με τους υπόλοπους λόγους ακύρωσης που προβλήθηκαν.
Π. Αρτέμης,
Δ.
/Χ.Π.