|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2001) 4 ΑΑΔ 134
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 1448/99
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ.Κ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.
Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ
:Βραχίμη Ι. Χατζηχάννα, από τη Λευκωσία,
Αιτητή
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας,
Καθ΄ ων η αίτηση
---------------------------
Φεβρουαρίου 2001
Ο αιτητής εμφανίζεται αυτοπροσώπως.
Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Ε. Καρακάννα, Δικηγόρος της Δημοκρατίας.
Για τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα: Καμιά εμφάνιση.
---------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο αιτητής προσβάλλει την απόφαση της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (στα επόμενα Ε.Δ.Υ.) ημερ. 23 Σεπτεμβρίου 1999 με την οποία, κατόπιν επανεξέτασης, επιλέγηκε και πάλι η Ελπινίκη Κουτουρούσιη και ο Γεώργιος Προύντζος για προαγωγή στη μόνιμη (Τακτ. Προϋπ.) θέση Ανώτερου Λειτουργού Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, Υπηρεσία Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, θέση πρώτου διορισμού και προαγωγής. Η προαγωγή τους, με ισχύ αναδρομικά από 15 Ιουλίου 1993, την οποία τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα αποδέχθηκαν, δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, ημερ. 17 Δεκεμβρίου 1999, Αρ. Γνωστοποίησης 5595. Η απόφαση κοινοποιήθηκε όμως ενωρίτερα με επιστολή της Ε.Δ.Υ. ημερ. 23 Σεπτεμβρίου 1999, το περιεχόμενο της οποίας έγινε γνωστό στον αιτητή στο πλαίσιο άλλων προσφυγών. Αυτή η προσφυγή καταχωρήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1999.
Η προηγούμενη απόφαση της Ε.Δ.Υ., ημερ. 17 Ιουνίου 1993, αφορούσε την πλήρωση τριών θέσεων και προσεβλήθη με δύο προσφυγές στο Ανώτατο Δικαστήριο. Ενδιαφέρει μόνο η μία, η προσφυγή αρ. 863/93, του ίδιου αιτητή κατά των δύο ενδιαφερομένων προσώπων της παρούσας προσφυγής. Στις 5 Ιουλίου 1996 εκδόθηκε πρωτόδικα απορριπτική απόφαση. Κατόπιν έφεσης, η Ολομέλεια την παραμέρισε με απόφαση ημερ. 31 Μαρτίου 1999 και ακύρωσε τους διορισμούς. Απασχόλησε πρωτόδικα, όπως και στην έφεση, το κατά πόσο ο αιτητής κατείχε το προσόν το οποίο προβλέπεται στην παράγραφο 3(2) του Σχεδίου Υπηρεσίας και το οποίο είναι:
"3(2) Οκταετής τουλάχιστον ευδόκιμη διοικητική πείρα σε θέματα διοίκησης προσωπικού κατά προτίμηση στη Δημόσια Υπηρεσία."
Στην πρώτη διαδικασία η Συμβουλευτική Επιτροπή εξέφρασε την άποψη, και εν συνεχεία η Ε.Δ.Υ. κατέληξε, ότι ο αιτητής δεν κατείχε το εν λόγω προσόν ενώ κατείχε όλα τα άλλα απαιτούμενα, συμπεριλαμβανομένου και του προσόντος της παραγράφου 3(1) του Σχεδίου Υπηρεσίας, δηλαδή:
"(1) Πανεπιστημιακό δίπλωμα ή τίτλος ή ισότιμο προσόν σε ένα τουλάχιστον από τα ακόλουθα θέματα ή συνδυασμό των θεμάτων αυτών:
Δημόσια Διοίκηση, Διοίκηση Επιχειρήσεων, Διοίκηση Προσωπικού, Οικονομικά, Πολιτικές ή Κλασικές Επιστήμες, Νομικά (περιλαμβανομένου του Barrister-at-Law), Δημόσιες Σχέσεις, Κοινωνιολογία, Ψυχολογία, Φιλοσοφία, Φιλολογία, Ιστορία."
Πρωτόδικα κρίθηκε ότι είχε διεξαχθεί δέουσα έρευνα και ότι αιτιολογήθηκε η κατάληξη της Ε.Δ.Υ. πως ο αιτητής δεν κατείχε το προσόν της πείρας που απαιτούσε η παράγραφος 3(2). Ενώ η Ολομέλεια έκρινε πως, ενόψει προηγουμένων περί του αντιθέτου καταλήξεων της Ε.Δ.Υ. για το ίδιο προσόν, δεν αιτιολογήθηκε δεόντως η νέα κατάληξη. Όμως τίποτε άλλο δεν αποφασίστηκε.
Κατά την επανεξέταση, το εν λόγω προσόν πείρας το οποίο απαιτούσε η παράγραφος 3(2) δεν απασχόλησε καθόλου. Η Συμβουλευτική Επιτροπή, με διαφορετική σύνθεση αυτή τη φορά θεώρησε αφού μελέτησε τα ακαδημαϊκά προσόντα του αιτητή, κατευθύνοντας την προσοχή της λεπτομερώς στο καθένα, πως ο αιτητής δεν κατείχε το προσόν που απαιτούσε η παράγραφος 3(1) και επομένως δεν προχώρησε περαιτέρω. Εν συνεχεία και η Ε.Δ.Υ., κατέληξε με αναφορά στα όσα είχε επισημάνει η Συμβουλευτική, πως πράγματι ο αιτητής δεν κατείχε το ακαδημαϊκό προσόν της παραγράφου 3(1). Οπότε, κατέστη αχρειάστη η απασχόληση με το προσόν πείρας, της παραγράφου 3(2). Ο αιτητής, κριθείς ως μη προσοντούχος, δεν λήφθηκε υπόψη στην περαιτέρω διαδικασία.
Με την παρούσα προσφυγή ο αιτητής προβάλλει αναφορικά με το θέμα των προσόντων - πέραν αυτού δεν χρειάζεται να προχωρήσω - πως "παραβιάστηκαν οι αρχές της επανεξέτασης και του δεδικασμένου τόσο από τη Συμβουλευτική όσο και από την Ε.Δ.Υ." κι αυτό διότι, κατά την εισήγησή του, βάσει της ακυρωτικής απόφασης της Ολομέλειας παρέμεινε ως μόνο ζήτημα η κατοχή του προσόντος της πείρας που προβλέπει η παράγραφος 3(2) ενώ η κατοχή του ακαδημαϊκού προσόντος της παραγράφου 3(1) αποτελούσε ζήτημα που είχε οριστικά επιλυθεί και δεν μπορούσε να επαναφερθεί γιατί η αρχή της καλής πίστης που διέπει τη χρηστή διοίκηση δεν επέτρεπε υπαναχώρηση στο ζήτημα. Προβάλλει επίσης ότι εν πάση περιπτώσει δεν διεξήχθη δέουσα έρευνα και δεν αιτιολογήθηκε δεόντως ούτε από τη Συμβουλευτική Επιτροπή ούτε από την Ε.Δ.Υ. η άποψη ότι ο αιτητής δεν κατείχε το απαιτούμενο ακαδημαϊκό προσόν, ιδιαίτερα μάλιστα ενόψει προηγούμενων αποφάσεων της Ε.Δ.Υ. σε άλλες διαδικασίες στις οποίες η κατάληξη ήταν ότι ο αιτητής κατείχε τέτοιο προσόν.
Ο αιτητής κατείχε διάφορα ακαδημαϊκά προσόντα, περιλαμβανομένων και μεταπτυχιακών, τη σημασία των οποίων η Συμβουλευτική Επιτροπή συζήτησε στην έκθεσή της για να καταλήξει ότι ο αιτητής δεν κατείχε το προσόν της παραγράφου 3(1) του Σχεδίου Υπηρεσίας. Στους ίδιους λόγους στήριξε την τελική της κρίση και η Ε.Δ.Υ. Παραθέτω το σχετικό εκτενές απόσπασμα από την έκθεση:
"Όσον αφορά τον αιτητή Χατζηχάννα, η Συμβουλευτική Επιτροπή εξέτασε ένα έκαστο από τα ακαδημαϊκά προσόντα που αυτός κατείχε κατά τον ουσιώδη χρόνο. Κατά την εξέταση έγινε μεταξύ άλλων προσεκτική μελέτη του περιεχομένου των φακέλων περιλαμβανομένων όλων ανεξαίρετα των επιστολών που σχετίζονται με τα ακαδημαϊκά του προσόντα και τις οποίες αυτός απέστειλε κατά καιρούς με επιστολές του είτε σε Σ.Ε. είτε στην ΕΔΥ συμπεριλαμβανομένης της επιστολής του στη Σ.Ε. ημ. 19.7.99. Η Σ.Ε. αποφάσισε ότι δεν κατέχει τα απαιτούμενα προσόντα που αναφέρονται στην εν λόγω παράγραφο του Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης, όπως τούτο δημοσιεύτηκε και ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο.
Η Σ.Ε. επεσήμανε ότι τα απαιτούμενα ακαδημαϊκά προσόντα αναφέρονται περιοριστικά στην παρ. 3(1) του Σχεδίου Υπηρεσίας.
Συγκεκριμένα, ο Χατζηχάννας συμπλήρωσε το 1970 πτυχιακές σπουδές στην Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή Αθηνών. Σύμφωνα με σχετικό πιστοποιητικό που προσκόμισε στην αίτησή του, αυτός "υπέστη επιτυχώς τις εξετάσεις του Ε΄ έτους Ειδικότητος Δενδροκομίας" της Σχολής όπου, σύμφωνα με το ίδιο πιστοποιητικό, είχε "ευρείαν Τεχνική Γεωργικήν Εκπαίδευσιν". Καίτοι είναι αυτόδηλο ότι οι σπουδές αυτές δεν εμπίπτουν σε εκείνες που το Σχέδιο Υπηρεσίας περιοριστικά προβλέπει, η Συμβουλευτική Επιτροπή αφού έλαβε μεταξύ άλλων υπόψη και το περιεχόμενο των επιστολών που της απέστειλε ο Χ" Χάννας στις 19.7.99 ανέτρεξε στα καθοριζόμενα πεδία σπουδών του International Standard Classification of Education της Unesco, και διαπίστωσε ότι οι πιο πάνω σπουδές δεν μπορούν να θεωρηθούν ότι εντάσσονται σε ένα από
τα θέματα ούτε αποτελούν συνδυασμό μερικών από αυτά, που αναφέρει περιοριστικά η παράγραφος 3(1)(α) του Σχεδίου Υπηρεσίας.Ο Χατζηχάννας παρακολούθησε σπουδές στο Ισραήλ, τη χρονική περίοδο 1974-75, για τις οποίες του απονεμήθηκε σχετικό πιστοποιητικό σε συγκεκριμένο κλάδο σπουδών με τίτλο "Post-graduate Course in Comprehensive Rural Regional Development Planning". Το πιστοποιητικό αυτό δεν είναι πανεπιστημαικό δίπλωμα ή τίτλος ή ισότιμο προσόν αλλά μεταπτυχιακή εκπαίδευση.
Στην περίοδο 1980-81 ο Χατζηχάννας συμπλήρωσε σπουδές στο Agricultural Extension and Rural Development Centre του Πανεπιστημίου του Reading και απέκτησε το μεταπτυχιακό προσόν M.Sc. in Agricultural Extension. Η Σ.Ε. υπό το φως της απαίτησης του Σχεδίου Υπηρεσίας όσον αφορά το βασικό προσόν και της απόφασης της ολομέλειας του Α.Δ. στην Αναθ. Έφεση Αρ. 1776 ΚΟΤ Vs Προδρόμου κρίνει ότι δεν μπορεί να λογιστεί ως βασικό προσόν. Από τη μελέτη εξάλλου του περιεχομένου των σπουδών προκύπτει ότι ορισμένα από τα θέματα τα οποία ο αιτητής κάλυψε για απόκτηση του εν λόγω μεταπτυχιακού προσόντος θα μπορούσαν να ενταχθούν, και η Συμβουλευτική Επιτροπή κρίνει ότι εντάσσονται, στον κλάδο των Κοινωνικών Επιστημών. Η Σ.Ε. παρατηρεί όμως ότι η κοινωνιολογία και όχι οι Κοινωνικές Επιστήμες είναι ανάμεσα στα
θέματα που περιοριστικά ορίζονται στην παράγραφο 3(1) του Σχεδίου Υπηρεσίας.Τέλος, ο αιτητής Χατζηχάννας κατείχε κατά τον ουσιώδη χρόνο και το μεταπτυχιακό προσόν Master of Public Administration, που απέκτησε το 1986 από το West Virginia University. Το προσόν αυτό, το οποίο είναι στη Δημόσια Διοίκηση, εφ΄ όσον είναι μεταπτυχιακό και εφ΄ όσον είναι σε θέμα που προβλέπεται στην παράγραφο 3(1) του Σχεδίου Υπηρεσίας θα μπορούσε να λογιστεί μόνο ως πλεονέκτημα (παρ. 3(6) του Σχεδίου Υπηρεσίας) για ένα υποψηφίο που κατέχει τα βασικά προσόντα. Η Συμβουλευτική Επιτροπή υπό το φως της απαίτησης του Σχεδίου Υπηρεσίας σ΄ ότι αφορά το βασικό προσόν και της απόφασης της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 1776, ΚΟΤ Vs Προδρόμου, κρίνει ότι δεν μπορεί να λογιστεί ως βασικό προσόν.
Η Συμβουλευτική Επιτροπή σημείωσε το προσόν που απονεμήθηκε στο Χατζηχάννα, μετά από συμπλήρωση σχετικού προγράμματος ενός έτους, από το West Virginia University με τίτλο Certificate of Mid-Career Professional Development, το οποίο όμως έκρινε ότι δεν αποτελεί ακαδημαϊκό ή ισότιμο προσόν.
Υπό το φως της πιο πάνω ενδελεχούς και αναλυτικής εξέτασης των ακαδημαϊκών προσόντων που ο Χατζηχάννας Βραχίμης κατείχε κατά τον ουσιώδη χρόνο σε συνάρτηση με τα απαιτούμενα από το Σχέδιο Υπηρεσίας προσόντα, ο εν λόγω αιτητής κρίθηκε από την Συμβουλευτική Επιτροπή ότι δεν ικανοποιεί την παράγραφο 3(1) του Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης σ΄ ότι αφορά τα απαιτούμενα ακαδημαϊκά προσόντα και, γι΄ αυτό, δε λαμβάνεται περαιτέρω υπόψη για σκοπούς επανεξέτασης."
Το κατά πόσο ο αιτητής κατείχε το προσόν της παραγράφου 3(1) του Σχεδίου Υπηρεσίας δεν θα μπορούσε να κριθεί παρά μόνο με αναφορά στο πρώτο του πτυχίο δεδομένου ότι τα μεταπτυχιακά τα απέκλειε η Κ.Ο.Τ. ν. Προδρόμου, (1995) 3 Α.Α.Δ. 128 αφού, για το χρόνο που ενδιαφέρει, δεν είχε επέλθει η γενική τροποποίηση με τους περί Σχεδίων Υπηρεσίας (Γενικούς) Κανονισμούς του 1995, Σ.Υ. 11/95.
Στη γραπτή αγόρευσή του ο αιτητής επικέντρωσε την προσοχή του στο πρώτο πτυχίο. Η θέση του περιέχεται στο ακόλουθο απόσπασμα:
"Πέραν των πιο πάνω ο αιτητής είναι απόλυτα προσοντούχος με βάση το πρώτο Πανεπιστημιακό του δίπλωμα. Οι Γεωπονικές επιστήμες, όπως διδάσκονται για πέντε χρόνια στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, υπάγονται στις Κοινωνικοοικονομικές επιστήμες. Επισυνάπτω ως Τεκμήριο XVIII βεβαίωση του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών που αποστάληκε στον Πρόεδρο της Παγκύπριας Ένωσης Γεωπόνων, με αυτόδηλο περιεχόμενο.
Στη βεβαίωση δηλώνεται σαφώς ότι οι Γεωπόνοι συμβάλλουν σημαντικά στην οικονομική, κοινωνική και πολιτισιτική ανάπτυξη του τόπου τους, οι δε Γεωπονικές επιστήμες έχουν ως βάση τις φυσικομαθηματικές - βιολογικές και τις Οικονομικές - Κοινωνικές επιστήμες. Έτσι οι πτυχιούχοι Γεωπόνοι έχουν πολύπλευρη κατάρτιση Τεχνική, Οικονομική, Κοινωνιολογική κλπ. και διδάσκονται και στα ΠΕΝΤΕ έτη σπουδών σχετικά μαθήματα.
Ο αιτητής για να του απονεμηθεί το πτυχίο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών ήταν υπόχρεος να εκπονήσει και εκπόνησε μελέτη ανάπτυξης μιας περιοχής μελετώντας και αναλύοντας και τους Κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες. Επισυνάπτω ως Τεκμήριο ΧΙΧ φωτοαντίγραφο του τίτλου και των περιεχομένων της πτυχιακής του μελέτης.
Στη βεβαίωση, ημερ. 14.9.95 (Τεκμήριο IV) του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, φαίνονται αναλυτικά τα μαθήματα και στα πέντε έτη σπουδών, καθώς και άλλα στοιχεία. Έτσι, φαίνεται καθαρά ότι οι Γεωπονικές επιστήμες, όπως διδάσκονται για πέντε χρόνια στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, υπάγονται στις Κοινωνικοοικονομικές επιστήμες. Επισυνάπτω ως Τεκμήριο ΧΧ πλάνο στο οποίο φαίνονται σαφώς οι τομείς που αποτελούν το αντικείμενο των Γεωπονικών επιστημών.
Η παράγραφος 8 της γνωμάτευσης της Εισαγγελίας αναφέρει:
"..... Ανεξάρτητα από αυτό κι αν ακόμα δεχθούμε ότι ο κανόνας του ejusdem generis εφαρμόζεται στη συγκεκριμένη περίπτωση, σίγουρα η εφαρμογή του δεν αποκλείει τη συμπερίληψη της Γεωπονίας ως κατάλληλο θέμα στην πολύ ευρεία κατηγορία θεμάτων που απαριθμούνται υπό τύπο παραδείγματος."
Το Υπουργείο Παιδείας αναφέρει στη βεβαίωσή του, ημερ. 4.10.94, (παρ. 2):
"Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών ..... θεωρείται το πιο αρμόδιο όργανο για να εκφέρει απόψεις για την κατεύθυνση και το πεδίο σπουδών του κλάδου που οδήγησε στην απονομή του τίτλου."
Δεν μπορεί η Διοίκηση να ανατρέψει ή/και αγνοήσει όλα αυτά τα προηγούμενα, χωρις μάλιστα καμιά αιτιολογία ή/και δέουσα έρευνα.....
Σε ανύποπτο χρόνο ο αιτητής είχε αποταθεί για άλλη θέση στην ΕΔΥ. Εγέρθηκε και τότε ζήτημα για το πτυχίο της Γεωπονίας... Η ΕΔΥ μετά από έρευνα δέχθηκε ότι το πτυχίο της Γεωπονίας ανήκει στις Κοινωνικοοικονομικές επιστήμες και τελικά τον κάλεσε σε συνέντευξη. Η επιστολή του αιτητή προς την ΕΔΥ, με ημερ. 28.6.92, σε ανύποπτο χρόνο, είναι σχετική."
Προτού εξετάσω το τεθέν ζήτημα προσόντος, θα πρέπει να ασχοληθώ με ένσταση της συνηγόρου της Δημοκρατίας ότι η προσφυγή καταχωρήθηκε πρόωρα και ως εκ τούτου δεν είναι παραδεκτή. Η συνήγορος εισηγήθηκε ότι η απόφαση για διορισμό τελειούται με τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και επεσήμανε ότι στην προκείμενη περίπτωση η προσφυγή καταχωρήθηκε πριν από τη δημοσίευση της απόφασης
.Η εισήγηση της συνηγόρου δεν ευσταθεί. Προκύπτει από τη νομολογία μας, με την οποία ερμηνεύτηκαν διατάξεις παρόμοιες με ό,τι ισχύει εδώ - το άρθρο 37(5) του Ν. 1/90 - πως η δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα δεν αποτελεί συστατικό στοιχείο της πράξης: βλ.
Δημοκρατία ν. Πιπερίδη κ.α. (1995) 3 Α.Α.Δ. 21 στην οποία γίνεται ανασκόπιση των προηγούμενων επί του θέματος αποφάσεων.Επανέρχομαι στις εσωγενείς ανάγκες της προσφυγής. Από τα όσα ήδη ανέφερα περιφραφικά, καθίσταται πρόδηλο και δεν χρειάζεται συζήτηση ότι το θέμα της κατοχής ή όχι του προσόντος που απαιτούσε η παράγραφος 3(1) του Σχεδίου Υπηρεσίας δεν καλύπτετο από δεδικασμένο. Επομένως μπορούσε να περιληφθεί στην επανεξέταση. Είναι δε επιτρεπτό το διαφορετικό αποτέλεσμα: βλ. Frangoullides v. Public Service Commission (1985) 3 C.L.R. 1680. Ωστόσο, η διαφορετική από ό,τι προηγουμένως κατάληξη χρειάζεται αιτιολογία. Αλλιώς η παρέκκλιση, χωρίς εξειδίκευση του λόγου, θα εμφάνιζε παραβίαση της αρχής της καλής πίστης. Αυτή είναι η έννοια της Κώστα Αδαμίδη ν. Δημοκρατίας υπόθ. αρ. 642/97 ημερ. 24 Σεπτεμβρίου 1999 (Χατζηχαμπή, Δ.) στην οποία παρέπεμψε ο αιτητής και στην οποία υιοθετούνται τα όσα λέχθηκαν για τέτοιες περιπτώσεις από τον Νικολαΐδη Δ. στην Αδαμίδης ν. Δημοκρατίας υπόθ. αρ. 73/96 ημερ. 13 Νοεμβρίου 1997.