|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2000) 4 ΑΑΔ 1132
10 Νοεμβρίου, 2000
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΛΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ,
Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 1319/1999)
Επίταξη ― Κατά πόσο ακίνητη ιδιοκτησία που έχει επιταχθεί στο παρελθόν για κάποιο σκοπό μπορεί να επιταχθεί εκ νέου για διάφορο σκοπό ― Συνδρομή των όρων νομιμότητας της επίταξης στην κριθείσα περίπτωση ― Περιστάσεις.
Επίταξη ― Όροι νομιμότητας ― Οι πιθανολογούμενες συνέπειες από την ακύρωση διατάγματος επίταξης που εκδόθηκε παράνομα δεν αποτελούν παράγοντα που μπορεί να λαμβάνεται υπ' όψιν.
Η αιτήτρια αξίωσε με την προσφυγή την ακύρωση διατάγματος επίταξης μέρους της ακίνητης ιδιοκτησίας της, το οποίο είχε επιταχθεί και στο παρελθόν.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
1. Το ερώτημα που πρέπει πρώτα να απαντηθεί είναι κατά πόσο ιδιοκτησία η οποία έχει επιταχθεί στο παρελθόν για κάποιο σκοπό, μπορεί στο μέλλον να επιταχθεί για εξυπηρέτηση άλλου σκοπού.
Η απάντηση που πρέπει να δοθεί στο πιο πάνω ερώτημα είναι καταφατική. Η ατομική ιδιοκτησία είναι δικαίωμα που προστατεύεται από το Σύνταγμα και η θέση του περιορισμού ότι επίταξη δεν μπορεί να διαρκέσει πέραν των τριών ετών συνάδει ακριβώς με την προστασία αυτή. Η επίταξη όντας μέτρο προσωρινό, δεν μπορεί να διαιωνίζει τη στέρηση της περιουσίας του πολίτη.
Όμως από την άλλη, η επίταξη για κάποιο σκοπό δεν εμποδίζει την εις το μέλλον επίταξη της ίδιας περιουσίας για άλλο σκοπό.
2. Είναι αλήθεια ότι το επίδικο διάταγμα επίταξης δεν είναι πλήρως άσχετο με τις προηγούμενες επιτάξεις, αλλά σίγουρα έχει εκδοθεί για άλλο σκοπό και υπό διαφορετικές περιστάσεις. Το προηγούμενο διάταγμα είχε εκδοθεί για την κατασκευή αντλιοστάσιου και άλλων συναφών εγκαταστάσεων του αποχετευτικού συστήματος Λάρνακας και οι παρατάσεις του έγιναν για τον ίδιο σκοπό. Το υπό εξέταση διάταγμα κρίθηκε ότι επιβαλλόταν για τη λειτουργία και συντήρηση συγκεκριμένου αντλιοστάσιου λυμάτων του αποχετευτικού συστήματος Λάρνακας. Η κατασκευή του αντλιοστάσιου και η λειτουργία και συντήρησή του, άνκαι συνδέονται με κάποιο τρόπο, συνιστούν διαφορετικούς σκοπούς. Οι συνέπειες από την ακύρωση διατάγματος που εκδόθηκε παράνομα δεν αποτελούν παράγοντα που μπορεί να λαμβάνεται υπ' όψιν.
3. Στην παρούσα υπόθεση η διοίκηση έχει προχωρήσει στη διαδικασία απαλλοτρίωσης της επιταχθείσας περιουσίας. Στην ύπαρξη του διατάγματος απαλλοτρίωσης που έχει μάλιστα επικυρωθεί με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου βρίσκεται ακριβώς και το νομιμοποιητικό έρεισμα για την έκδοση διατάγματος επίταξης. Άλλως η λειτουργία και συντήρηση του αντλιοστάσιου δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να γίνεται πάνω στη βάση επίταξης.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Γεωργίου v. Υπουργού Εσωτερικών (1997) 4 A.A.Δ. 1692,
HadjiIosif a.ο. v. The Republic (1987) 3 C.L.R. 1567,
Ορφανού κ.ά. v. Δημοκρατίας (1993) 4(Α) Α.Α.Δ. 508,
Γεωργίου v. Δήμου Λάρνακας (1998) 3 Α.Α.Δ. 821.
Προσφυγή.
Προσφυγή από την αιτήτρια κατά της επίταξης μέρους ακίνητης ιδιοκτησίας της στη Λάρνακα στις 30/9/99.
Α. Σ. Αγγελίδης, για την Αιτήτρια.
Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Α. Ανδρέου, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Η αιτήτρια αξιώνει ακύρωση του διατάγματος επίταξης μέρους συγκεκριμένης ακίνητης ιδιοκτησίας της στη Λάρνακα η οποία πραγματοποιήθηκε με την Α.Δ.Π. 1156 που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 30.9.1999.
Στις 4.12.1992 είχε δημοσιευτεί γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης με την Α.Δ.Π. 1929 μέρους του ίδιου τεμαχίου της αιτήτριας με σκοπό την κατασκευή αντλιοστασίων, την τοποθέτηση διασωληνώσεων και άλλων συναφών εγκαταστάσεων του αποχετευτικού συστήματος Λάρνακας. Το διάταγμα απαλλοτρίωσης (Α.Δ.Π. 1485) δημοσιεύτηκε στις 24.9.1993.
Εναντίον του διατάγματος καταχωρήθηκε η προσφυγή υπ' αρ. 919/93. Στις 18.8.1995 δημοσιεύτηκε διάταγμα επίταξης (Α.Δ.Π. 1131) το οποίο όμως ακυρώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο στις 22.3.1996, ύστερα από προσφυγή της αιτήτριας υπ' αρ. 779/95. Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν προηγήθηκε η διεξαγωγή δέουσας έρευνας προς εξακρίβωση του αν υπήρχε άλλη κατάλληλη ιδιοκτησία που να είναι διαθέσιμη.
Στις 4.10.1996 εκδόθηκε νέο διάταγμα επίταξης (Α.Δ.Π. 1180), η ισχύς του οποίου παρατάθηκε με τις Α.Δ.Π. 1177, ημερ. 26.9.1997 και 1184 ημερ. 2.10.1998. Και τα τρία διατάγματα επίταξης προσβλήθηκαν με προσφυγές. Οι προσφυγές εναντίον του διατάγματος επίταξης Α.Δ.Π. 1180 και Α.Δ.Π. 1177 απορρίφθηκαν και οι προσβαλλόμενες πράξεις επικυρώθηκαν, ενώ η προσφυγή που καταχωρήθηκε εναντίον της Α.Δ.Π. 1184 εξακολουθεί να εκκρεμεί.
Η αιτήτρια ισχυρίζεται ότι οι διάφορες επιτάξεις που έγιναν είχαν σκοπό την αναγκαστική απαλλοτρίωση του χώρου από το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λάρνακας για σκοπούς εγκατάστασης και λειτουργίας του αποχετευτικού συστήματος. Το επιχείρημα που προβάλλεται είναι ότι με την προσβαλλόμενη πράξη η ήδη υφιστάμενη επίταξη της περιουσίας της αιτήτριας ουσιαστικά παρατείνεται πέραν των τριών ετών, παρά τον περιορισμό που θέτει το Άρθρο 23.8 (γ) του Συντάγματος.
Το πρώτο ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο επιτρέπεται παράταση του διατάγματος επίταξης πέραν της προβλεπομένης από το Σύνταγμα περιόδου. Η απάντηση είναι προφανής. Είναι αλήθεια ότι στο Άρθρο 23.8 (β) προβλέπεται ότι ιδιοκτησία δεν μπορεί να επιταχθεί παρά μόνο για εξυπηρέτηση σκοπού δημόσιας ωφέλειας και για περίοδο που να μην υπερβαίνει την τριετία. Ο σκοπός θα πρέπει να εξειδικεύεται με αιτιολογημένη απόφαση της αρχής που επιβάλλει την επίταξη. Η ίδια πρόνοια για την ισχύ του διατάγματος επίταξης για περίοδο μη υπερβαίνουσα συνολικά τα τρία χρόνια επαναλαμβάνεται και στο άρθρο 4 (3) του περί Επιτάξεως Ιδιοκτησίας Νόμου του 1962, Ν.21/62.
Η απαγόρευση παράτασης διατάγματος επίταξης για περίοδο πέραν των τριών ετών δεν αμφισβητήθηκε από καμία πλευρά. Η συνταγματική προθεσμία είναι σαφής και δεν επιδέχεται οποιανδήποτε αμφισβήτηση. Εκείνο που τόσο οι καθ' ων η αίτηση, όσο και το ενδιαφερόμενο μέρος ισχυρίζονται είναι ότι η προσβαλλόμενη πράξη αποτελεί νέα επίταξη, η οποία ως εντελώς διάφορος των προηγουμένων είναι επιτρεπτή.
Εν όψει των πιο πάνω, το ερώτημα που πρέπει πρώτα να απαντηθεί είναι κατά πόσο ιδιοκτησία η οποία έχει επιταχθεί στο παρελθόν για κάποιο σκοπό, μπορεί στο μέλλον να επιταχθεί για εξυπηρέτηση άλλου σκοπού.
Είμαι της γνώμης ότι η απάντηση που πρέπει να δοθεί στο πιο πάνω ερώτημα είναι καταφατική. Η ατομική ιδιοκτησία είναι δικαίωμα που προστατεύεται από το Σύνταγμα και η θέση του περιορισμού ότι επίταξη δεν μπορεί να διαρκέσει πέραν των τριών ετών συνάδει ακριβώς με την προστασία αυτή. Η επίταξη όντας μέτρο προσωρινό, δεν μπορεί να διαιωνίζει τη στέρηση της περιουσίας του πολίτη.
Όμως από την άλλη, η επίταξη για κάποιο σκοπό δεν εμποδίζει την εις το μέλλον επίταξη της ίδιας περιουσίας για άλλο σκοπό. Το ερώτημα βεβαίως το οποίο στη συνέχεια θα προσπαθήσω να απαντήσω είναι κατά πόσο στην παρούσα περίπτωση ο σκοπός της νέας επίταξης είναι νέος και διαφορετικός από τον πρώτο.
Το διάταγμα επίταξης συνιστά αυτοτελή διοικητική πράξη και είναι ως τέτοιο που ελέγχεται (Γεωργίου ν. Υπουργού Εσωτερικών (1997) 4 A.A.Δ. 1692).
Η δυνατότητα της διοίκησης να επιτάσσει περιουσία για νέο σκοπό αφήνεται να νοηθεί στην υπόθεση HadjiIosif and Others v. The Republic (1987) 3 C.L.R. 1567, 1570. Κρίθηκε εκεί ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση το διάταγμα επίταξης ήταν σχετικό με τις προηγούμενες επιτάξεις και δεν έγινε για άλλο σκοπό ή υπό διαφορετικές περιστάσεις.
Είναι αλήθεια ότι το διάταγμα επίταξης που εξετάζουμε δεν είναι πλήρως άσχετο με τις προηγούμενες επιτάξεις, αλλά σίγουρα έχει εκδοθεί για άλλο σκοπό και υπό διαφορετικές περιστάσεις. Το προηγούμενο διάταγμα είχε εκδοθεί για την κατασκευή αντλιοστάσιου και άλλων συναφών εγκαταστάσεων του αποχετευτικού συστήματος Λάρνακας και οι παρατάσεις του έγιναν για τον ίδιο σκοπό. Το υπό εξέταση διάταγμα κρίθηκε ότι επιβαλλόταν για τη λειτουργία και συντήρηση συγκεκριμένου αντλιοστάσιου λυμάτων του αποχετευτικού συστήματος Λάρνακας. Κατά τη γνώμη μου η κατασκευή του αντλιοστάσιου και η λειτουργία και συντήρησή του, άνκαι συνδέονται με κάποιο τρόπο, συνιστούν διαφορετικούς σκοπούς.
Βέβαια θα πρέπει να πω ότι ο φόβος των δικηγόρων των καθ' ων η αίτηση και του ενδιαφερόμενου μέρους ότι σε περίπτωση ακύρωσης του διατάγματος επίταξης τα επακόλουθα για ολόκληρο το αποχετευτικό σύστημα της Λάρνακας θα είναι καταστροφικά, δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα. Οι συνέπειες από την ακύρωση διατάγματος που εκδόθηκε παράνομα δεν αποτελούν παράγοντα που μπορεί να λαμβάνεται υπ' όψιν.
Η παρούσα υπόθεση διαφοροποιείται από την υπόθεση Ορφανού κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1993) 4(A) A.A.Δ. 508, όπου το Δικαστήριο απέρριψε επιχείρημα για την εγκυρότητα παράτασης του διατάγματος για τέταρτη χρονιά λόγω της ωφελιμότητας των έργων που η επίταξη κατέστησε δυνατά. Η πιο πάνω περίπτωση διαφοροποιείται, όχι μόνο γιατί εκεί η απαλλοτρίωση είχε ακυρωθεί με αποτέλεσμα να εκλείψει και το έρεισμα για την επίταξη, αλλά και γιατί είχαμε παράταση του διατάγματος επίταξης και όχι νέο διάταγμα για διαφορετικό σκοπό του προηγούμενου.
Στην παρούσα υπόθεση η διοίκηση έχει προχωρήσει στη διαδικασία απαλλοτρίωσης της επιταχθείσας περιουσίας. Στην ύπαρξη του διατάγματος απαλλοτρίωσης που έχει μάλιστα επικυρωθεί με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου βρίσκεται ακριβώς και το νομιμοποιητικό έρεισμα για την έκδοση διατάγματος επίταξης. Άλλως η λειτουργία και συντήρηση του αντλιοστάσιου δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να γίνεται πάνω στη βάση επίταξης.
Η αιτήτρια βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην απόφαση της Ολομέλειας, την απόφαση Γεωργίου ν. Δήμου Λάρνακας (1998) 3 A.A.Δ. 821. Αδυνατώ να δω πως η απόφαση αυτή προωθεί την υπόθεσή της. Η ουσία της πιο πάνω απόφασης είναι ότι ενώ η δημοσίευση του διατάγματος απαλλοτρίωσης δεν διαταράσσει αφ' εαυτής το ιδιοκτησιακό καθεστώς, η ύπαρξη διατάγματος απαλλοτρίωσης δεν συνιστά νόμιμη δικαιολογία για την άρνηση έκδοσης άδειας οικοδομής, διαχωρισμού ή και πολεοδομικής άδειας.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα εναντίον της αιτήτριας, τα οποία υπολογίζω και επιδικάζω στις £350.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.