|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2000) 4 ΑΑΔ 441
19 Μαΐου, 2000
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Yπόθεση Αρ. 762/1998)
N. KARANTOKIS (HOLDINGS) LTD,
Αιτητές,
v.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΕΩΣ ΛΕΜΕΣΟΥ-ΑΜΑΘΟΥΝΤΟΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Yπόθεση Αρ. 767/1998)
NICOLAOU BROS TOURIST ENTERPRISES LTD,
Αιτητές,
v.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΕΩΣ ΛΕΜΕΣΟΥ-ΑΜΑΘΟΥΝΤΟΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Yπόθεση Αρ. 775/1998)
PEFKOTEL LTD,
Αιτητές,
v.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΕΩΣ ΛΕΜΕΣΟΥ-ΑΜΑΘΟΥΝΤΟΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Yπόθεση Αρ. 835/1998)
FILIOS G. SYKOPETRITIS LTD,
Αιτητές,
v.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΕΩΣ ΛΕΜΕΣΟΥ-ΑΜΑΘΟΥΝΤΟΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Συνεκδικαζόμενες Yποθέσεις Αρ. 762/1998, 767/1998, 775/1998, 835/1998)
Αποχετευτικά Συστήματα ― Ο περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμος του 1971 ― Άρθρο 30(1)(β) ― Τρόπος επιβολής των τελών αποχετεύσεως ― Ερμηνεία από τη νομολογία ― Η διάκριση μεταξύ της ταξινόμησης των ιδιοκτησιών σε τάξεις και της υπαγωγής της εκάστοτε συγκεκριμένης ιδιοκτησίας σε συγκεκριμένη τάξη ― Η έννοια του προκύπτοντος για την ιδιοκτησία οφέλους ― Περιστάσεις της εσφαλμένης εφαρμογής της διάταξης στην κριθείσα περίπτωση ― Περαιτέρω, η παρείσφρυση εξωγενών κριτηρίων κατά τη λήψη της απόφασης επιβολής των τελών.
Οι αιτητές, ιδιοκτήτες ξενοδοχείων, προσέβαλαν με τις αντίστοιχες προσφυγές τους την απόφαση του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας, να τους επιβάλει τέλη αποχετεύσεων για το έτος 1996.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Ότι η διαφοροποίηση των τελών μπορεί να γίνει όχι σε αναφορά με τα δεδομένα της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας, δηλαδή εξατομικευμένα, αλλά σε αναφορά με τα δεδομένα της κατηγορίας στην οποία εντάσσεται η συγκεκριμένη ιδιοκτησία, είναι καθαρό από το ίδιο το Άρθρο 30(1)(β) το οποίο αναφέρεται σε δυνατότητα μείωσης ή αύξησης του τέλους "δι' ορισμένας τάξεις ιδιοκτησίας".
Τα δεδομένα της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας παραμένουν σημαντικά, ώστε να αποφασισθεί η υπαγωγή της στην ανάλογη κατηγορία, αφού το κρίσιμο ζήτημα είναι τα κριτήρια με βάση τα οποία θα καθορισθούν οι διάφορες κατηγορίες ιδιοκτησιών, το εύρος και η ταυτότητα δηλαδή των διαφόρων κατηγοριών. Η νομιμότητα της διάκρισης ιδιοκτησιών σε κατηγορίες, εξαρτάται δε και από τα κριτήρια που ο ίδιος ο Νόμος καθορίζει στο Άρθρο 30(1)(β) και από τη γενικότερη αιτιολόγηση των διακρίσεων σε κατηγορίες.
Είναι η άποψη του Δικαστηρίου ότι τα κριτήρια που θέτει το Άρθρο 30(1)(β), αν και βέβαια δικαιολογούν τη γενομένη διάκριση μεταξύ ξενοδοχείων και κατοικιών, ιδιαίτερα με αναφορά στο κριτήριο του σκοπού για τον οποίο χρησιμοποιείται το ακίνητο, εντούτοις δεν δικαιολογούν τη μαζική και αδιάκριτη κατάταξη όλων των ξενοδοχείων σε μια τάξη αλλά επιβάλλουν στο ΣΑΛΑ την περαιτέρω υποχρέωση για διερεύνηση και άλλων δεδομένων τα οποία τα διαφοροποιούν μεταξύ τους και την κατάταξη των διαφόρων ξενοδοχείων σε επί μέρους τάξεις, ιδιαίτερα με αναφορά στο όφελος που προκύπτει από το αποχετευτικό σύστημα. Επί των δεδομένων των ενώπιον του Δικαστηρίου υποθέσεων, ξενοδοχεία τα οποία ήδη διέθεταν δικό τους σύστημα επεξεργασίας λυμάτων, όπως και ξενοδοχεία τα οποία δεν επωφελούνται ήδη από το αποχετευτικό σύστημα αλλά θα επωφεληθούν από αυτό μόνο με τη μελλοντική λειτουργία της δεύτερης φάσης του, δεν μπορούν να θεωρηθούν στην ίδια μοίρα, από την άποψη του οφέλους που προκύπτει από το αποχετευτικό σύστημα, με ξενοδοχεία τα οποία δεν διαθέτουν το δικό τους σύστημα επεξεργασίας λυμάτων και επωφελούνται άμεσα από το αποχετευτικό σύστημα. Από τα κατατεθέντα τεκμήρια και τη διεξαχθείσα έρευνα, κανένα στοιχείο δεν υπάρχει που να συνηγορεί περί του αντιθέτου. Η παρασχεθείσα από το ΣΑΛΑ αιτιολογία για την επιβολή 300% αυξημένων τελών στα ξενοδοχεία σε σχέση με τις κατοικίες, όπως και οι μελέτες τις οποίες βασίσθηκε αλλά και η παραπομπή της κας. Καλλιγέρου, έχει αναφορά στα γενικότερα οφέλη που προκύπτουν από τη λειτουργία του αποχετευτικού συστήματος και ουδόλως μπορεί να εξισώσει τα ξενοδοχεία που όντως διέθεταν δικό τους κατάλληλο, επαρκές και οικονομικά συμφέρον, σύστημα επεξεργασίας λυμάτων, και τα ξενοδοχεία που δεν θα επωφελούντο άμεσα από το αποχετευτικό σύστημα παρά μόνο στη δεύτερη φάση του, με τα άλλα ξενοδοχεία. Οι διαφοροποιήσεις αυτές επιβάλλετο να εξετασθούν ως εκ των κριτηρίων του Άρθρου 30(1)(β) προκειμένου περί σχετικώς ανομοιόμορφων περιπτώσεων, σε συνάρτηση ιδιαίτερα προς το κριτήριο του προκύπτοντος στην ιδιοκτησία οφέλους από τη λειτουργία του αποχετευτικού συστήματος.
Συμπληρωματικά, το Δικαστήριο συμφωνεί με τον κ. Νικολάου και όσον αφορά την εισήγηση ότι στη λήψη της απόφασης υπεισήλθαν εξωγενή κριτήρια. Όπως ρητά αναφέρεται στα πρακτικά, το ΣΑΛΑ βασίσθηκε, μεταξύ άλλων, στις απόψεις του Γραφείου Προγραμματισμού για να αποφασίσει την επιβολή αυξημένου τέλους στα ξενοδοχεία σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες ιδιοκτησιών, η οποία εισηγείτο διακριτική τιμολόγηση υπό μορφή αλληλοεπιχορήγησης ως προς τη χρήση των ιδιοκτησιών με στόχο την όσο το δυνατό μεγαλύτερη οικονομική ανακούφιση των κατοικιών, που θεωρούνται οικονομικά ασθενέστερες. Τέτοιο κριτήριο αλληλοεπιχορήγησης σε συνάρτηση προς οποιαδήποτε υποτιθέμενη σχετική οικονομική δυνατότητα της ιδιοκτησίας δεν περιλαμβάνεται στο Άρθρο 30(1)(β). Η αναφορά στο σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται η ιδιοκτησία δεν έχει να κάνει με τη συγκεκριμένη οικονομική δυνατότητα της ιδιοκτησίας αλλά, όπως εξηγείται και στην Philippa Estates Ltd και στην Kanika Hotels Ltd και στην Gold Coast Ltd, με τις εγγενείς διαφορές ιδιοκτησιών ως προς τη χρήση και τα ευεργετήματα από το αποχετευτικό σύστημα.
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Loizou v. Sewage Boards of Nicosia (1988) 1 C.L.R. 122,
Kanika Hotels Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας (1997) 3 Α.Α.Δ. 15,
Philippa Estates Ltd κ.ά. v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας (1996) 4 A.A.Δ. 68,
Gold Coast Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Παραλιμνίου (1997) 4 A.A.Δ. 3310,
Lordos Hotels (Holdings) Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Παραλιμνίου (1998) 4 A.A.Δ. 224,
Lordos Hotels (Holdings) Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας (1997) 4 A.A.Δ. 2998,
Lordos Hotels (Holdings) Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας (1998) 4 A.A.Δ. 115.
Προσφυγές.
Προσφυγές από τους αιτητές κατά της απόφασης επιβολής αποχετευτικών τελών σε ξενοδοχεία τους για το έτος 1996.
Ι. Νικολάου, για τους Αιτητές σε όλες τις προσφυγές.
M. Καλλιγέρου για Χρ. Δημητριάδη, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Οι τέσσερις συνενωμένες αυτές προσφυγές επιδιώκουν την ακύρωση της απόφασης του Συμβουλίου Αποχετεύσεως Λεμεσού-Αμαθούντας (ΣΑΛΑ) ημερομηνίας 17.6.1998 με την οποία επιβλήθησαν στις Αιτήτριες εταιρείες αποχετευτικά τέλη για το 1996.
Οι Αιτήτριες είναι ιδιοκτήτριες ξενοδοχείων τα οποία ευρίσκονται στα όρια της περιοχής του συστήματος αποχέτευσης του ΣΑΛΑ. Η αρχική απόφαση του ΣΑΛΑ για επιβολή αποχετευτικών τελών στα εν λόγω όπως και σε όλα τα ξενοδοχεία για τα έτη 1994, 1995, 1996 και 1997 ανακλήθηκε, μετά από την καταχώρηση προσφυγών, κατά τη συνεδρία του ΣΑΛΑ ημερομηνίας 17.6.1998 κατά την οποία και απεφασίσθη στη συνέχεια η αναδρομική επιβολή αποχετευτικών τελών για τα εν λόγω έτη. Τα αποφασισθέντα για το 1996 τέλη για τα ξενοδοχεία καθορίσθησαν σε οκτώ λίρες και ογδόντα σεντ για κάθε χίλιες λίρες της εκτιμημένης αξίας του ακινήτου όπως αυτή ήταν εγγεγραμμένη και καταχωρημένη στα βιβλία του Κτηματολογίου. Αιτιολογώντας την απόφαση του για επιβολή αυξημένου τέλους (κατά 300% στα ξενοδοχεία σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες υποστατικών), το ΣΑΛΑ, όπως αναφέρεται στα πρακτικά, έλαβε σοβαρά υπ' όψη του τα ακόλουθα:
"(α) Την εξουσία που του παρέχεται με βάση την περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νομοθεσία και Κανονισμούς καθώς επίσης και την Νομική Γνωμάτευση και τις απόψεις των Νομικών Συμβούλων του Συμβουλίου.
(β) Τα περιβαλλοντικά και άλλα προβλήματα που επέβαλαν την κατασκευή του αποχετευτικού συστήματος καθώς επίσης και τις συστάσεις και παρατηρήσεις τόσο των ξένων εμπειρογνωμόνων όσο και της Διεθνούς Τράπεζας ότι οι διευθετήσεις για απόρριψη των λυμάτων και τα συστήματα βιολογικής επεξεργασίας των ξενοδοχείων που υπήρχαν πριν την κατασκευή του αποχετευτικού συστήματος, θεωρούνται ως μη ικανοποιητικά με αποτέλεσμα να προκαλούν περιβαλλοντικά και υγειονομικά προβλήματα (Staff Appraisal Report 8428 CY ημερομηνίας 14 Μαΐου 1990, Μέρος VΙΙ Παράγραφος 7.01 και 7.02).
(γ) Τα οφέλη στα ξενοδοχεία και γενικά στην τουριστική βιομηχανία από την κατασκευή και λειτουργία του κεντρικού αποχετευτικού συστήματος της Μείζονος Λεμεσού, αφού έλαβε σοβαρά υπόψη τις απόψεις των μελετητών του Συμβουλίου κων. Louis Berger International Inc. & Michael G. Jordanou & Associates όπως αυτές φαίνονται στο Updated Report August 1989 (Revised 1990) Section F1 (Feasibility Study) και επίσης τις απόψεις της Διεθνούς Τράπεζας όπως αυτές καταγράφονται στη σχετική έκθεση (Staff Appraisal Report) μέρος VII.
(δ) Την τουριστική ανάπτυξη στην περιοχή της Μείζονος Λεμεσού όπως αυτή φαίνεται στη σχετική μελέτη των Louis Berger Ιnternational Inc. & Michael G. Jordanou & Associates και στην έκθεση της Διεθνούς Τράπεζας (Staff Appraisal Report), και η οποία απαιτεί κατασκευή της αναγκαίας υποδοχής σε αποχετευτικά συστήματα.
(ε) Τα περιβαλλοντικά οφέλη και την αναβάθμιση των υγειονομικών συνθηκών στην περιοχή της Μείζονος Λεμεσού που προέρχονται από την κατασκευή του έργου, περιλαμβανομένων τόσο των μονίμων κατοίκων όσο και τουριστών όπως αυτά καταγράφονται στις σχετικές μελέτες και που αναφέρονται πιο πάνω. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην σημασία της υγειονομικής αναβάθμισης που απαιτείται για να μπορέσει να διατηρηθεί και αναπτυχθεί περαιτέρω, ο τουρισμός στην περιοχή της Μείζονος Λεμεσού.
(στ) Τις συμβατικές υποχρεώσεις του Συμβουλίου όπως αυτές καταγράφονται στις διεθνείς συμφωνίες δανείου και άλλες διεθνείς συμβάσεις με ιδιαίτερη έμφαση στην υποχρέωση για εφαρμογή των προνοιών των διεθνών συμβάσεων σε σχέση με την υποχρέωση του οργανισμού να διασφαλίζει την βιοσημότητα του οργανισμού επιβάλλοντας τα ανάλογα τέλη καθώς επίσης και στην σημασία που αποδίδεται από την Διεθνή Τράπεζα στην αναβάθμιση των υγειονομικών συνθηκών και του περιβάλλοντος, και στην παραπέρα ανάπτυξη του τουρισμού προς το γενικότερο καλό της οικονομίας (Staff Appraisal Report 8428 CY) ημερομηνίας 14 Μαΐου 1998, Μέρος VII Παράγραφος 7,04)
(ζ) Τις απόψεις του Γραφείου Προγραμματισμού όσον αφορά τα διάφορα σενάρια της δομής των αποχετευτικών τελών καθώς επίσης και τις απόψεις της υπηρεσίας του Συμβουλίου."
Ο βασικός λόγος ακύρωσης που προβάλλεται από τον ευπαίδευτο συνήγορο των Αιτητριών στη γραπτή αγόρευση του είναι ότι, η απόφαση για επιβολή αυξημένων τελών στα ξενοδοχεία γενικά σε σχέση με κατοικίες αλλά και η επιβολή των ίδιων τελών σε όλα τα ξενοδοχεία γενικά, αντιβαίνει προς τα κριτήρια τα οποία ο νόμος καθορίζει.
Η εξουσία του ΣΑΛΑ για επιβολή αποχετευτικών τελών πηγάζει από το άρθρο 30(1)(β) του περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμου του 1971 το οποίο προνοεί:
"30.-(1) Τηρουμένων των διατάξεων του παρόντος Νόμου, το Συμβούλιον κέκτηται εξουσίαν όπως, εντός των ορίων της περιοχής του, επιβάλλη και εισπράττη διά τοιαύτην χρονικήν περίοδον και κατά τοιούτον τρόπον, ως ήθελεν εκάστοτε καθοριστεί-
(α) ................................................................................................
(β) εν τέλος επί των ιδιοκτητών ή κατόχων ακινήτου ιδιοκτησίας, οίτινες εξυπηρετούνται ή μέλλουν να εξυπηρετηθώσιν υπό των συστημάτων αποχετεύσεως λυμάτων ή επωφελούνται ή μέλλουν ή δύνανται να επωφεληθώσιν εκ των τοιούτων έργων, είτε ομοιομόρφου ύψους επί εκάστης λίρας ή κλασματικού μέρους λίρας της εκτετιμημένης αξίας της ακινήτου ιδιοκτησίας, αναφορικώς προς την οποίαν καταβάλλεται το τέλος ή δια προοδευτικής φορολογίας εδραζομένης επί της τοιαύτης αξίας. κατά τον καθορισμόν του τοιούτου τέλους δυνατόν να ληφθή ειδική πρόνοια δια την μείωσιν ή αύξησιν του τέλους δι' ωρισμένας τάξεις ιδιοκτησίας, αναλόγως του σκοπού, δι' ον, η βαρυνομένη δια του τέλους ιδιοκτησίας, χρησιμοποιείται, της φύσεως γενομένων εγκαταστάσεων και το προκύπτον εις την τοιαύτην ιδιοκτησίαν και τον ιδιοκτήτην ή κάτοχον αυτής όφελος·
................................................................................................."
Είναι η θέση του κ. Νικολάου ότι δεν υπήρξε δέουσα έρευνα των δεδομένων εκάστου ξενοδοχείου σε συσχετισμό προς τα κριτήρια του άρθρου 30(1)(β), και συγκεκριμένα το ήδη υφιστάμενο σύστημα επεξεργασίας λυμάτων των ξενοδοχείων της Αιτήτριας στις προσφυγές 762/98 και 835/98 και το ότι τα ξενοδοχεία των Αιτητριών στις προσφυγές 767/98 και 775/98 δεν αναμένετο να επωφελούντο της χρήσης του αποχετευτικού συστήματος πριν από την ολοκλήρωση και λειτουργία της πρώτης φάσης του έργου και την έναρξη της δεύτερης φάσης του, στα πλαίσια της αναφοράς στο άρθρο 30(1)(β) ότι λαμβάνεται υπ' όψη η φύση των γενομένων εγκαταστάσεων και το προκύπτον στην ιδιοκτησία και στον ιδιοκτήτη ή κάτοχο της όφελος. Η γενική ταξινόμηση των ιδιοκτησιών σε δύο κατηγορίες, δηλαδή εκείνη των ξενοδοχείων και άλλη, και η επιβολή του ιδίου τέλους σε όλα τα ξενοδοχεία, λέγει ο κ. Νικολάου, δεν λαμβάνει υπ' όψη το σύνολο των κριτηρίων του άρθρου 30(1)(β) αλλά περιορίζεται στο κριτήριο του σκοπού για τον οποίο χρησιμοποιείται η ιδιοκτησία, δηλαδή ως ξενοδοχείο. Ουσιαστικά, καταλήγει ο κ. Νικολάου, το ΣΑΛΑ δεν άσκησε καθόλου ή δεόντως τη διακριτική εξουσία του. Επί πλέον, εισηγείται ότι στον καθορισμό των τελών λήφθησαν υπ' όψη εξωγενή στοιχεία, και συγκεκριμένα το ότι η επιβολή μεγαλύτερων τελών στα ξενοδοχεία από ότι στις κατοικίες αποσκοπούσε, σύμφωνα με την έκθεση του Γραφείου Προγραμματισμού στην οποία βασίσθηκε το ΣΑΛΑ, στην ανακούφιση των οικιστικών μονάδων που θεωρούνται οικονομικά ασθενέστερες, κριτήριο που δεν περιλαμβάνεται στο Νόμο. Και ότι το ΣΑΛΑ καθόρισε τα τέλη για τα ξενοδοχεία κατά 300% ψηλότερα από ότι για τις κατοικίες αυθαίρετα και αναιτιολόγητα αφού οι εισηγήσεις του ιδίου του Γραφείου Προγραμματισμού δεν υπερέβαιναν το 200%. Οι δύο άλλοι λόγοι ακύρωσης που συζητά ο κ. Νικολάου αφορούν αφ' ενός τη βάση του υπολογισμού της εκτιμημένης αξίας του ακινήτου επί της οποίας επιβάλλονται τα τέλη και αφ' ετέρου τη σύνθεση του ΣΑΛΑ.
Η θέση της ευπαιδεύτου συνηγόρου για το ΣΑΛΑ είναι ότι, καθ' όσον τα αποχετευτικά τέλη συνιστούν φορολογία και όχι ανταποδοτικό τέλος, η δε επιβολή τους συνιστά πράξη γενικού περιεχομένου, δεν υπήρχε υποχρέωση διερεύνησης των δεδομένων του κάθε ξενοδοχείου και συσχετισμού τους προς εξατομικευμένο τέλος για κάθε ξενοδοχείο. Η δυνατότητα αύξησης (ή μείωσης) των τελών, λέγει η κα. Καλλιγέρου, έχει αναφορά στο άρθρο 30(1)(β) σε τάξεις ιδιοκτησίας και όχι σε κάθε ακίνητο. Η διάκριση μεταξύ κατηγοριών ιδιοκτησίας έγινε από το ΣΑΛΑ, όπως λέγει η κα. Καλλιγέρου, με την επιβολή τέλους 88‰ στα ξενοδοχεία και τουριστικά διαμερίσματα, 44‰ στις βιομηχανίες και τους λιμενικούς χώρους και 22‰ στις κατοικίες και στα άλλα υποστατικά. Η διάκριση αυτή, καταλήγει, αιτιολογείται με αναφορά στα οφέλη που αποκομίζει η κάθε κατηγορία από το αποχετευτικό σύστημα. Παραπέμπει δε στα γενικότερα οφέλη που προκύπτουν για τη Λεμεσό από τη λειτουργία του αποχετευτικού συστήματος, περιλαμβανομένων της αναβάθμισης των υγειονομικών συνθηκών, της διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος, της εξοικονόμησης νερού και δαπανών και της τουριστικής και οικονομικής ανάπτυξης.
Το εγειρόμενο θέμα δεν είναι νεοφανές στη νομολογία. Υπάρχει αριθμός σχετικών αποφάσεων, χωρίς όμως καταληκτική συμφωνία. Εκείνο που έχει αποφασισθεί οριστικά είναι ότι τα αποχετευτικά τέλη συνιστούν φορολογία και μάλιστα όχι ανταποδοτικού χαρακτήρα - Loizou v. Sewage Board of Nicosia (1988) 1 C.L.R. 122, Kanika Hotels Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας (1997) 3 A.A.Δ. 15. Αυτό όμως όχι μόνο δεν αμφισβητείται από τον κ. Νικολάου αλλά και δεν παίρνει το θέμα πιο κάτω, αφού το ουσιαστικό ερώτημα είναι αν τα επιβληθέντα τέλη, ως φορολογία, ήσαν στα πλαίσια του Νόμου και γενικότερα αν επιβλήθησαν νόμιμα. Η υπόθεση Kanika ασχολείται μόνο με μια πτυχή του όλου θέματος που αφορά την αρχή της ισότητας. Συγκεκριμένα, είχε εκεί εγερθεί το θέμα κατά πόσο η διάκριση μεταξύ ιδιοκτητών ξενοδοχείων και τουριστικών διαμερισμάτων αφ' ενός και ιδιοκτητών άλλων ακινήτων αφ' ετέρου παραβιάζει την αρχή της ισότητας. Κρίθηκε ότι αυτό δεν συνέβαινε, εν όψει των εγγενών διαφορών μεταξύ των δύο σε σχέση με τη χρήση και τα ευεργετήματα από το αποχετευτικό σύστημα, επικροτώντας την απόφαση του Αρτεμίδη, Δ., στην υπόθεση Philippa Estates Ltd κ.ά. v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας (1996) 4 A.A.Δ. 68. Στην προκειμένη περίπτωση όμως το εγειρόμενο θέμα τίθεται πολύ ευρύτερα σε αναφορά με τα κριτήρια που θέτει ο Νόμος ως προς τις ενδεχόμενες διαφοροποιήσεις και την αιτιολόγηση τους. Επ' αυτού, υπάρχουν μόνο πρωτόδικες αποφάσεις.
Ότι η διαφοροποίηση των τελών μπορεί να γίνει όχι σε αναφορά με τα δεδομένα της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας, δηλαδή εξατομικευμένα, αλλά σε αναφορά με τα δεδομένα της κατηγορίας στην οποία εντάσσεται η συγκεκριμένη ιδιοκτησία, είναι καθαρό από το ίδιο το Άρθρο 30(1)(β) το οποίο αναφέρεται σε δυνατότητα μείωσης ή αύξησης του τέλους "δι'ορισμένας τάξεις ιδιοκτησίας". Επ' αυτού συμφωνώ με την απόφαση του Πική, Π., στην υπόθεση Gold Coast Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Παραλιμνίου (1997) 4 A.A.Δ. 3310 (ακολουθήθηκε από το Χρυσοστομή, Δ., στην υπόθεση Lordos Hotels (Holdings) Ltd ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Παραλιμνίου (1998) 4 A.A.Δ. 224), η οποία απορρίπτει την εισήγηση ότι η διερεύνηση του οφέλους που θα προκύψει στη συγκεκριμένη ιδιοκτησία από το αποχετευτικό σύστημα επιβάλλεται από το Άρθρο 30(1)(β). Δεν μπορώ όμως να συμφωνήσω ότι ακόλουθο αυτού είναι η αυτόματη αναγνώριση της νομιμότητας της γενικής διάκρισης ιδιοκτησιών στις δύο ή τρεις κατηγορίες που απεφάσισε το ΣΑΛΑ. Το θέμα αυτό στην πραγματικότητα δεν ηγέρθη και δεν απεφασίσθη στην Gold Coast, η οποία τονίζει τη νομιμότητα της διάκρισης ιδιοκτησιών σε κατηγορίες και, πέραν της αναφοράς στην αρχή της Kanika ως προς τις εγγενείς διαφορές μεταξύ ξενοδοχείων και άλλων ιδιοκτησιών, που ήταν σχετική προς το εγειρόμενο θέμα και όχι ευρύτερα, δεν είχε ασχοληθεί με το ιδιαίτερο θέμα της περαιτέρω επί μέρους εξειδίκευσης των κατηγοριών ιδιοκτησίας. Όπως το έθεσε ο Πικής, Π., στις σελίδες 3313-3314:
"Το λεκτικό του σχετικού μέρους του Άρθρου 30(1)(β) δεν αφήνει αμφιβολία ότι η εξουσία, η οποία παρέχεται, έχει ως αντικείμενο τη διαφοροποίηση των τελών κατά κατηγορίες ακινήτων και όχι το ιδιαίτερο όφελος το οποίο θα προκύψει σε συγκεκριμένο ακίνητο. ...........................................................
....... Καταλήγω ότι ο μη συσχετισμός των επιβληθέντων τελών με τα ιδιαίτερα οφέλη στην ιδιοκτησία των αιτητών δεν αποτελεί παρέκκλιση από το νόμο και δεν συνιστά λόγο ακύρωσης."
Τα δεδομένα της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας όμως παραμένουν σημαντικά ώστε να αποφασισθεί η υπαγωγή της στην ανάλογη κατηγορία, αφού το κρίσιμο ζήτημα είναι τα κριτήρια με βάση τα οποία θα καθορισθούν οι διάφορες κατηγορίες ιδιοκτησιών, το εύρος και η ταυτότητα δηλαδή των διαφόρων κατηγοριών. Η νομιμότητα της διάκρισης ιδιοκτησιών σε κατηγορίες εξαρτάται δε και από τα κριτήρια που ο ίδιος ο Νόμος καθορίζει στο Άρθρο 30(1)(β) και από τη γενικότερη αιτιολόγηση των διακρίσεων σε κατηγορίες.
Τα κριτήρια που θέτει ο Άρθρο 30(1)(β), δηλαδή ο σκοπός για τον οποίο χρησιμοποιείται η ιδιοκτησία, η φύση των γενομένων εγκαταστάσεων και το προκύπτον στην ιδιοκτησία όφελος, καθώς και η γενικότερη αρχή της αιτιολόγησης, τονίσθησαν από το Νικολαΐδη, Δ., στην απόφαση του στην υπόθεση Lordos Hotels (Holdings) Ltd ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας (1997) 4 A.A.Δ. 2998, με ιδιαίτερη αναφορά στην εισήγηση ότι στον καθορισμό των τελών δεν ελήφθη υπ' όψη το ότι το ξενοδοχείο της Αιτήτριας ήδη διέθετε δικό του σύστημα επεξεργασίας λυμάτων το οποίο και το εξυπηρετούσε αποχετευτικά και απέδιδε επεξεργασμένο νερό για άρδευση των κήπων του. Αν και η απόφαση θέτει έμφαση στο ότι δεν υπήρξε έρευνα ως προς το όφελος που το συγκεκριμένο ξενοδοχείο θα αποκόμιζε από το αποχετευτικό σύστημα εν όψει του ότι διέθετε δικό του σύστημα επεξεργασίας λυμάτων, η βάση της ανάγεται στο αναιτιολόγητο, στα πλαίσια των κριτηρίων του Άρθρου 30(1)(β) και γενικότερα, της εντάξεως όλων των ξενοδοχείων σε μια κατηγορία, παραγνωρίζοντας τη διαφοροποίηση μεταξύ εκείνων που ήδη διέθεταν και εκείνων που δεν διέθεταν το δικό τους σύστημα επεξεργασίας λυμάτων. Αυτό διέπει και την απόφαση του Ηλιάδη, Δ., στη Lordos Hotels (Holdings) Ltd ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας (1998) 4 A.A.Δ. 115. Όπως το έθεσε ο Ηλιάδης, Δ., στις σελ. 126-127:
"Από τα στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί φαίνεται ότι οι καθ' ων η αίτηση προέβηκαν απλά στο διαχωρισμό των ακινήτων τα οποία θα επωφελούνταν από την εγκατάσταση του αποχετευτικού συστήματος σε δύο κατηγορίες, εκείνης των ξενοδοχείων και εκείνης των κατοικιών και αφού κατέταξαν την περιουσία των καθ' ων η αίτηση την κατηγορία των ξενοδοχείων προχώρησαν στην επιβολή ενός συγκεκριμένου ποσού χωρίς να προβούν σε οποιαδήποτε έρευνα για τον καθορισμό του ύψους των πληρωτέων τελών.
Η διακριτική ευχέρεια που παρέχουν οι διατάξεις του Άρθρου 30(1)(β) του Νόμου 1/71 επέβαλλαν τη διεξαγωγή έρευνας αναφορικά με την ακίνητη περιουσία της αιτήτριας εταιρείας και την εξέταση της πιθανότητας διαφοροποίησης του καταβλητέου τέλους από άλλες ανομοιόμορφες περιπτώσεις. Η απλή συμπερίληψη κατά ένα γενικό τρόπο της ακίνητης περιουσίας της αιτήτριας εταιρείας στην κατηγορία των ξενοδοχείων χωρίς να εξεταστεί η πιθανότητα διαφοροποίησης των τελών, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι καθ' ων η αίτηση παρέλειψαν να προβούν στη δέουσα έρευνα."
Είναι η άποψη μου ότι τα κριτήρια που θέτει το Άρθρο 30(1)(β), αν και βέβαια δικαιολογούν τη γενομένη διάκριση μεταξύ ξενοδοχείων και κατοικιών, ιδιαίτερα με αναφορά στο κριτήριο του σκοπού για τον οποίο χρησιμοποιείται το ακίνητο, εντούτοις δεν δικαιολογούν τη μαζική και αδιάκριτη κατάταξη όλων των ξενοδοχείων σε μια τάξη αλλά επιβάλλουν στο ΣΑΛΑ την περαιτέρω υποχρέωση για διερεύνηση και άλλων δεδομένων τα οποία τα διαφοροποιούν μεταξύ τους και την κατάταξη των διαφόρων ξενοδοχείων σε επί μέρους τάξεις, ιδιαίτερα με αναφορά στο όφελος που προκύπτει από το αποχετευτικό σύστημα. Επί των δεδομένων των ενώπιον μου υποθέσεων, θεωρώ ότι ξενοδοχεία τα οποία ήδη διέθεταν δικό τους σύστημα επεξεργασίας λυμάτων, όπως και ξενοδοχεία τα οποία δεν επωφελούνται ήδη από το αποχετευτικό σύστημα αλλά θα επωφεληθούν από αυτό μόνο με τη μελλοντική λειτουργία της δεύτερης φάσης του, δεν μπορούν να θεωρηθούν στην ίδια μοίρα, από την άποψη του οφέλους που προκύπτει από το αποχετευτικό σύστημα, με ξενοδοχεία τα οποία δεν διαθέτουν το δικό τους σύστημα επεξεργασίας λυμάτων και επωφελούνται άμεσα από το αποχετευτικό σύστημα. Από τα κατατεθέντα τεκμήρια και τη διεξαχθείσα έρευνα, κανένα στοιχείο δεν υπάρχει που να συνηγορεί περί του αντιθέτου. Η παρασχεθείσα από το ΣΑΛΑ αιτιολογία για την επιβολή 300% αυξημένων τελών στα ξενοδοχεία σε σχέση με τις κατοικίες, όπως και οι μελέτες τις οποίες βασίσθηκε αλλά και η παραπομπή της κας. Καλλιγέρου, έχει αναφορά στα γενικότερα οφέλη που προκύπτουν από τη λειτουργία του αποχετευτικού συστήματος και ουδόλως μπορεί να εξισώσει τα ξενοδοχεία που όντως διέθεταν δικό τους κατάλληλο, επαρκές και οικονομικά συμφέρον, σύστημα επεξεργασίας λυμάτων, και τα ξενοδοχεία που δεν θα επωφελούντο άμεσα από το αποχετευτικό σύστημα παρά μόνο στη δεύτερη φάση του, με τα άλλα ξενοδοχεία. Οι διαφοροποιήσεις αυτές επιβάλλετο να εξετασθούν ως εκ των κριτηρίων του Άρθρου 30(1)(β) προκειμένου περί σχετικώς ανομοιόμορφων περιπτώσεων, σε συνάρτηση ιδιαίτερα προς το κριτήριο του προκύπτοντος στην ιδιοκτησία οφέλους από τη λειτουργία του αποχετευτικού συστήματος.
Συμπληρωματικά, θα συμφωνούσα με τον κ. Νικολάου και όσον αφορά την εισήγηση ότι στη λήψη της απόφασης υπεισήλθαν εξωγενή κριτήρια. Όπως ρητά αναφέρεται στα πρακτικά, το ΣΑΛΑ βασίσθηκε, μεταξύ άλλων, στις απόψεις του Γραφείου Προγραμματισμού για να αποφασίσει την επιβολή αυξημένου τέλους στα ξενοδοχεία σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες ιδιοκτησιών, η οποία εισηγείτο διακριτική τιμολόγηση υπό μορφή αλληλοεπιχορήγησης ως προς τη χρήση των ιδιοκτησιών με στόχο την όσο το δυνατό μεγαλύτερη οικονομική ανακούφιση των κατοικιών, που θεωρούνται οικονομικά ασθενέστερες. Τέτοιο κριτήριο αλληλοεπιχορήγησης σε συνάρτηση προς οποιαδήποτε υποτιθέμενη σχετική οικονομική δυνατότητα της ιδιοκτησίας δεν περιλαμβάνεται στο Άρθρο 30(1)(β). Η αναφορά στο σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται η ιδιοκτησία δεν έχει να κάνει με τη συγκεκριμένη οικονομική δυνατότητα της ιδιοκτησίας αλλά, όπως εξηγείται και στην Philippa Estates Ltd και στην Kanika Hotels Ltd και στη Gold Coast Ltd, με τις εγγενείς διαφορές ιδιοκτησιών ως προς τη χρήση και τα ευεργετήματα από το αποχετευτικό σύστημα.
Δεν προτίθεμαι να ασχοληθώ με τα υπόλοιπα εγειρόμενα στις αγορεύσεις θέματα.
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Το ΣΑΛΑ θα καταβάλει τα έξοδα των Αιτητριών.
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν με έξοδα.