|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2000) 4 ΑΑΔ 283
6 Aπριλίου, 2000
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 146, 6, 25, 28 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ,
Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΟΠΤΙΚΩΝ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 198/1998)
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ― Τίτλος του δικογράφου της Αιτήσεως ― Δεν έπασχε στην κριθείσα περίπτωση.
Οπτικοί ― Συμβούλιο Οπτικών Κύπρου ― Συγκρότησή του δυνάμει του περί Ρυθμίσεως της Άσκησης του Επαγγέλματος των Οπτικών Νόμου του 1992 (Ν.16(I)/92) ― Περιστάσεις παράβασης του Νόμου κατά τη συγκρότηση του Συμβουλίου στην κριθείσα περίπτωση ― Συνέπειες.
Η αιτήτρια προσέβαλε την απόφαση, με την οποία απορρίφθηκε αίτημά της για εγγραφή της στο Μητρώο Οπτικών.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Ο δικηγόρος του καθ' ου η αίτηση Συμβουλίου έχει προβάλει προδικαστική ένσταση. Ισχυρίσθηκε ότι η παρούσα προσφυγή θα πρέπει να απορριφθεί, για το λόγο ότι το πρόσωπο εναντίον του οποίου έχει καταχωρηθεί είναι λανθασμένο. Η προσφυγή έχει καταχωρηθεί εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω του Συμβουλίου Οπτικών, ενώ θα έπρεπε να είχε καταχωρηθεί εναντίον του Συμβουλίου Οπτικών, το οποίο αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.
Η ένσταση αυτή απορρίπτεται. Παρόμοια ένσταση προβλήθηκε στην Ηλιάδης v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Yπόθεση Aρ. 202/98, ημερομηνίας 23.3.99.
Απορρίπτοντας την ένσταση, ο Δικαστής Καλλής ανέφερε τα ακόλουθα με τα οποία το Δικαστήριο συμφωνεί:
«Και σε περίπτωση που ο τίτλος δεν ήταν ορθός το δικαστήριο διαθέτει ευρεία διακριτική ευχέρεια να τροποποιήσει τον τίτλο όπου διαπιστώνεται, όπως είναι εδώ η περίπτωση, ότι μια τέτοια πορεία δεν επηρεάζει δυσμενώς την άλλη πλευρά ή το συμφέρον της δικαιοσύνης.»
2. Ένας από τους ισχυρισμούς της αιτήτριας είναι ότι το Συμβούλιο Οπτικών, το οποίο έλαβε την προσβαλλόμενη απόφαση, δεν είχε νόμιμη σύσταση/συγκρότηση γιατί στη συγκρότηση του δεν μετείχε Τεχνικός Οπτικός. Ένα από τα μέλη του, ο κ. Γεώργιος Κωσταράς, ο οποίος στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 15.5.97 με την οποία διορίστηκε το Συμβούλιο Οπτικών, περιγράφεται ως «Τεχνικός Οπτικός», ήταν εγγεγραμμένος στον Κατάλογο Μητρώου Οπτικών με αριθμό 79 και όχι στον Κατάλογο Τεχνικών Οπτικών. Τα προσόντα για εγγραφή στα δύο μητρώα είναι διαφορετικά.
Ισχυρίζεται η αιτήτρια ότι παραβιάστηκε το Άρθρο 3(2) του Περί Ρυθμίσεως της Άσκησης του Επαγγέλματος των Οπτικών Νόμου του 1992 (Νόμος 16(I)(/92).
Ο δικηγόρος του καθ' ου η αίτηση Συμβουλίου αντέταξε ότι ο κ. Κωσταράς κατείχε τα προσόντα για να εγγραφεί ως Τεχνικός Οπτικός και επομένως δεν τίθεται θέμα παράνομης συγκρότησης του Συμβουλίου. Ισχυρίστηκε ότι αυτό που απαιτεί ο Νόμος είναι ο διορισμός Τεχνικού Οπτικού, ο οποίος να κατέχει τα προσόντα για να εγγραφεί στο Μητρώο Τεχνικών Οπτικών και όχι να είναι ήδη γραμμένος στο Μητρώο Τεχνικών Οπτικών.
Περαιτέρω εισηγήθηκε ότι, και σε περίπτωση που το δικαστήριο αποφασίσει ότι η σύσταση/συγκρότηση του Συμβουλίου Οπτικών δεν ήταν νόμιμη, οι πράξεις του είναι νόμιμες με βάση την εφαρμογή της θεωρίας των de facto διοικητικών οργάνων, κατά την Lex Barbarius Philippus του ρωμαϊκού δικαίου, διότι μόνο έτσι προστατεύεται η ασφάλεια και η σταθερότητα των εννόμων σχέσεων του διοικητικού δικαίου.
Η θεωρεία των de facto διοικητικών οργάνων και η ερμηνεία του Άρθρου 3(2)(δ) έχουν προβληθεί ενώπιον του Καλλή, Δ., στην υπόθεση Ηλιάδης (πιο πάνω). Σχετικό είναι το πιο κάτω απόσπασμα:
«Αρχίζω με την τελευταία εισήγηση του ευπαίδευτου συνήγορου των καθ'ων η αίτηση. Στην Τσαγγάρη v. Αναθεωρητικής Αρχής Αδειών (1996) 4 A.A.Δ. 1253, υιοθέτησα την θέση της νομολογίας μας ότι το Κυπριακό Σύνταγμα δεν παρέχει πεδίο για την επίκληση κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες της αρχής της νομιμότητας αποφάσεων de facto οργάνων. Η πιο πάνω θεωρία δεν έχει τη θέση της στη σύγχρονη εποχή και σε ένα σύγχρονο κράτος το οποίο πρέπει να λειτουργεί με βάση τις αρχές της Νομιμότητας και της υπεροχής του κράτους δικαίου».
Το Δικαστήριο συμφωνεί με τα όσα έχουν λεχθεί στην υπόθεση αυτή, τα οποία και υιοθετούνται.
Στην πιο πάνω υπόθεση, όπου είχε προβληθεί το ίδιο επιχείρημα για μη νόμιμη συγκρότηση του Συμβουλίου, ο Καλλής, Δ., ανέλυσε τις σχετικές πρόνοιες του Νόμου και ανέφερε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα στη σελ. 7:
«Η πρόθεση του Νομοθέτη είναι σαφής: Πρόσωπο το οποίο είναι «Οπτικός» δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις και των δύο εδαφίων - του εδαφίου 2(β) και 2(δ). Αν ο Νομοθέτης στόχευε στην ικανοποίηση των δυο αυτών εδαφίων με το διορισμό Οπτικού δεν θα θέσπιζε το εδάφιο 2(δ). Με τη θέσπιση των εδαφίων 2(β) και 2(δ) ο Νομοθέτης μερίμνησε για την αντιπροσώπευση και των δύο τάξεων Οπτικών στο Συμβούλιο. Υιοθέτηση διαφορετικής ερμηνείας αντιστρατεύεται την ορθή ερμηνεία του επίμαχου άρθρου και την πρόθεση του Νομοθέτη όπως αυτή συνάγεται μέσα από τη θεώρηση του Νόμου στο σύνολό του. Περαιτέρω, τέτοια ερμηνεία θα οδηγούσε σε παράλογα και άτοπα αποτελέσματα. Ερμηνείες οι οποίες οδηγούν σε τέτοια αποτελέσματα πρέπει να αποφεύγονται (Kyriakides v. Republic (1979) 3 C.L.R. 86). Το παράλογο και άτοπο αποτέλεσμα θα προκύψει από ερμηνεία η οποία θα αποκλείσει την συμμετοχή της τάξης των προσώπων, οι οποίοι έχουν τα προσόντα για να εγγραφούν μόνο στο Μητρώο Τεχνικών Οπτικών από το Συμβούλιο.»
Ακολούθως, αναφερόμενος στη νομολογία και Ελληνικά συγγράμματα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συγκρότηση του Συμβουλίου Οπτικών δεν ήταν νόμιμη.
Υιοθετώντας το σκεπτικό του Καλλή, Δ., κρίνεται ότι η συγκρότηση του Συμβουλίου Οπτικών ήταν παράνομη και επομένως το Συμβούλιο ενήργησε χωρίς αρμοδιότητα.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Ηλιάδης v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 202/98, ημερ. 23/3/99,
Κωνσταντινίδου v. Συμβουλίου Οπτικών (1999) 4 A.A.Δ. 558,
Αντωνίου v. Συμβουλίου Οπτικών, Υπόθ. Αρ. 942/96, ημερ. 21/5/99,
Πούλλου v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 207/98, ημερ. 6/9/99.
Προσφυγή.
Προσφυγή από την αιτήτρια κατά της απόρριψης της αίτησής της για εγγραφή στο Μητρώο Οπτικών.
Καποδίστριας για κ. Χ. Πατσαλίδη, για την Αιτήτρια.
Αθανασιάδου, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Η αιτήτρια κατέχει δίπλωμα του Τμήματος Οπτικών της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Τ.Ε.Ι.) Αθήνας. Στις 29.11.95 υπέβαλε αίτηση στο Συμβούλιο Οπτικών για εγγραφή της στο Μητρώο Οπτικών. Το Συμβούλιο Οπτικών απέρριψε την αίτηση της. Η αιτήτρια άσκησε την προσφυγή 449/96 εναντίον της απορριπτικής απόφασης. Εν όψει της άσκησης της προσφυγής, το Συμβούλιο Οπτικών ανακάλεσε την προσβαλλόμενη απόφαση και ανέλαβε να επανεξετάσει την αίτηση της αιτήτριας. Αφού την επανεξέτασε, την απέρριψε με το αιτιολογικό ότι "σύμφωνα με την Κ.Δ.Π. 200/96 το δίπλωμα του Ιδρύματος από το οποίο απεφοιτήσατε (Τμήμα Οπτικής των Τ.Ε.Ι. Αθηνών) θεωρείται αναγνωρισμένο προσόν για σκοπούς εγγραφής στο Μητρώο Τεχνικών Οπτικών". Η απόφαση του Συμβουλίου κοινοποιήθηκε στην αιτήτρια με επιστολή ημερομηνίας 23.12.92.
Η παρούσα προσφυγή στρέφεται κατά της πιο πάνω απόφασης του Συμβουλίου Οπτικών.
Ο δικηγόρος του καθ' ου η αίτηση Συμβουλίου έχει προβάλει προδικαστική ένσταση. Ισχυρίσθηκε ότι η παρούσα προσφυγή θα πρέπει να απορριφθεί για το λόγο ότι το πρόσωπο εναντίον του οποίου έχει καταχωρηθεί είναι λανθασμένο. Η προσφυγή έχει καταχωρηθεί εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω του Συμβουλίου Οπτικών, ενώ θα έπρεπε να είχε καταχωρηθεί εναντίον του Συμβουλίου Οπτικών το οποίο αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.
Η ένσταση αυτή απορρίπτεται. Παρόμοια ένσταση προβλήθηκε στην Ευάγγελος Ηλιάδης ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Συμβουλίου Οπτικών, Υπόθ. Aρ. 202/98, ημερομηνίας 23.3.99.
Απορρίπτοντας την ένσταση ο Δικαστής Καλλής ανέφερε τα ακόλουθα με τα οποία και συμφωνώ:
"Έχει νομολογηθεί ότι οι προσφυγές δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος, όπως είναι και η παρούσα προσφυγή, στρέφονται εναντίον της απόφασης η οποία είναι το αντικείμενο τους και το υπεύθυνο για την έκδοση τους όργανο ακούεται μόνο σε σχέση με την νομιμότητα της απόφασης. Ο τίτλος της προσφυγής αποτελεί θέμα δευτερεύουσας σημασίας και δεν οδηγεί στην απόρριψη της προσφυγής. (Βλ. Cyprus Transport Co. (No.1) v. Republic (1969) 3 C.L.R. 501 και Minister of Finance v. Public Service Commission (1968) 3 C.L.R. 61). Έχει, επίσης, νομολογηθεί ότι οι προσφυγές που προσβάλλουν πράξεις ή αποφάσεις οργάνου, αρχής ή προσώπου της Δημοκρατίας πρέπει να εγείρονται εναντίον της Δημοκρατίας διά του αρμοδίου οργάνου, αρχής ή προσώπου που εξέδωσε την κρινόμενη πράξη ή απόφαση (Βλ. Πράτσου ν. Δημοκρατίας (1991) 4(B) A.A.Δ. 1668).
Θεωρώ λοιπόν ότι ο τίτλος της προσφυγής είναι ορθός (Βλ. Πράτσου, πιο πάνω). Ωστόσο πρέπει να προστεθεί ότι και σε περίπτωση που ο τίτλος δεν ήταν ορθός το δικαστήριο διαθέτει ευρεία διακριτική ευχέρεια να τροποποιήσει τον τίτλο όπου διαπιστώνεται, όπως είναι εδώ η περίπτωση, ότι μια τέτοια πορεία δεν επηρεάζει δυσμενώς την άλλη πλευρά ή το συμφέρον της δικαιοσύνης. (Βλ. Sotiropoulou v. Republic (1968) 3 C.L.R. 596, 602, Christodoulou v. Republic, 1 R.S.C.C. 1, 9). Ακολουθεί πως η προδικαστική ένσταση δεν μπορεί να πετύχει."
Η αιτήτρια προβάλλει με τη γραπτή αγόρευση της αρκετούς λόγους για την ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης.
Ένας από αυτούς είναι ο ισχυρισμός ότι το Συμβούλιο Οπτικών, το οποίο έλαβε την προσβαλλόμενη απόφαση, δεν είχε νόμιμη σύσταση/συγκρότηση γιατί στη συγκρότηση του δεν μετείχε Τεχνικός Οπτικός. Ένα από τα μέλη του, ο κ. Γεώργιος Κωσταράς, ο οποίος στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 15.5.97 με την οποία διορίστηκε το Συμβούλιο Οπτικών, περιγράφεται ως "Τεχνικός Οπτικός", ήταν εγγεγραμμένος στον Κατάλογο Μητρώου Οπτικών με αριθμό 79 και όχι στον Κατάλογο Τεχνικών Οπτικών. Τα προσόντα για εγγραφή στα δύο μητρώα είναι διαφορετικά.
Ισχυρίζεται η αιτήτρια ότι παραβιάστηκε το άρθρο 3(2) του Περί Ρυθμίσεως της Άσκησης του Επαγγέλματος των Οπτικών Νόμου του 1992 (Νόμος 16(I)/92) το οποίο καθορίζει:
"3(1) Για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου καθιδρύεται Συμβούλιο Οπτικών το οποίο είναι αρμόδιο για την εγγραφή οπτικών και τεχνικών οπτικών καθώς και για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας καταστημάτων οπτικών ειδών και ασκεί οποιεσδήποτε άλλες εξουσίες και αρμοδιότητες χορηγούνται σ' αυτό δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου.
(2) Το Συμβούλιο σύγκειται από τα ακόλουθα πρόσωπα:
(α) Τρία μέλη της δημόσιας υπηρεσίας από τα οποία το ένα να είναι ειδικός οφθαλμίατρος,
(β) δύο οπτικούς που δεν είναι μέλη της δημόσιας υπηρεσίας και κατέχουν τα προσόντα για να εγγραφούν στο Μητρώο Οπτικών δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 7 του παρόντος Νόμου,
(γ) έναν ειδικό οφθαλμίατρο που δεν είναι μέλος της δημόσιας υπηρεσίας,
(δ) έναν τεχνικό οπτικό που δεν είναι μέλος της δημόσιας υπηρεσίας και κατέχει τα προσόντα για να εγγραφεί στο Μητρώο Τεχνικών Οπτικών δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 7 του παρόντος Νόμου."
Ο δικηγόρος του καθ' ου η αίτηση Συμβουλίου αντέταξε ότι ο κ. Κωσταράς κατείχε τα προσόντα για να εγγραφεί ως Τεχνικός Οπτικός και επομένως δεν τίθεται θέμα παράνομης συγκρότησης του Συμβουλίου. Ισχυρίστηκε ότι αυτό που απαιτεί ο Νόμος είναι ο διορισμός Τεχνικού Οπτικού ο οποίος να κατέχει τα προσόντα για να εγγραφεί στο Μητρώο Τεχνικών Οπτικών και όχι να είναι ήδη γραμμένος στο Μητρώο Τεχνικών Οπτικών.
Περαιτέρω εισηγήθηκε ότι, και σε περίπτωση που το δικαστήριο αποφασίσει ότι η σύσταση/συγκρότηση του Συμβουλίου Οπτικών δεν ήταν νόμιμη, οι πράξεις του είναι νόμιμες με βάση την εφαρμογή της θεωρίας των de facto διοικητικών οργάνων κατά την Lex Barbarius Philippus του ρωμαϊκού δικαίου διότι μόνο έτσι προστατεύεται η ασφάλεια και η σταθερότητα των εννόμων σχέσεων του διοικητικού δικαίου.
Η θεωρεία των de facto διοικητικών οργάνων και η ερμηνεία του άρθρου 3(2)(δ) έχουν προβληθεί ενώπιον του Καλλή, Δ., στην υπόθεση Ηλιάδης (πιο πάνω). Σχετικό είναι το πιό κάτω απόσπασμα:
"Αρχίζω με την τελευταία εισήγηση του ευπαίδευτου συνήγορου των καθ' ων η αίτηση. Στην Τσαγγάρη ν. Αναθεωρητικής Αρχής Αδειών (1996) 4 A.A.Δ. 1253, υιοθέτησα την θέση της νομολογίας μας ότι το Κυπριακό Σύνταγμα δεν παρέχει πεδίο για την επίκληση κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες της αρχής της νομιμότητας αποφάσεων de facto οργάνων (Βλ. Νικολάου κ.ά. ν. Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (1991) 4(B) A.A.Δ. 1684, Αρέστη ν. Δημοκρατίας (1991) 4(E) A.A.Δ. 3822). Υιοθετώ και πάλιν τη σχετική θέση της Νομολογίας γιατί δεν έχω πεισθεί ότι πρέπει να αποστώ από αυτή. Προσθέτω ότι η πιο πάνω θεωρία δεν έχει τη θέση της στη σύγχρονη εποχή και σε ένα σύγχρονο κράτος το οποίο πρέπει να λειτουργεί με βάση τις αρχές της Νομιμότητας και της υπεροχής του κράτους δικαίου."
Συμφωνώ απόλυτα με τα όσα έχουν λεχθεί στην υπόθεση αυτή τα οποία και υιοθετώ.
Στην πιο πάνω υπόθεση, όπου είχε προβληθεί το ίδιο επιχείρημα για μη νόμιμη συγκρότηση του Συμβουλίου, ο Καλλής, Δ., ανέλυσε τις σχετικές πρόνοιες του Νόμου και ανέφερε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα στη σελ.7:
"Η πρόθεση του Νομοθέτη είναι σαφής: Πρόσωπο το οποίο είναι "Οπτικός" δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις και των δύο εδαφίων - του εδαφίου 2(β) και 2(δ). Αν ο Νομοθέτης στόχευε στην ικανοποίηση των δυο αυτών εδαφίων με το διορισμό Οπτικού δεν θα θέσπιζε το εδάφιο 2(δ). Με τη θέσπιση των εδαφίων 2(β) και 2(δ) ο Νομοθέτης μερίμνησε για την αντιπροσώπευση και των δύο τάξεων Οπτικών στο Συμβούλιο. Υιοθέτηση διαφορετικής ερμηνείας αντιστρατεύεται την ορθή ερμηνεία του επίμαχου άρθρου και την πρόθεση του Νομοθέτη όπως αυτή συνάγεται μέσα από τη θεώρηση του Νόμου στο σύνολό του. Περαιτέρω, τέτοια ερμηνεία θα οδηγούσε σε παράλογα και άτοπα αποτελέσματα. Ερμηνείες οι οποίες οδηγούν σε τέτοια αποτελέσματα πρέπει να αποφεύγονται (Kyriakides v. Republic (1979) 3 C.L.R. 86). Το παράλογο και άτοπο αποτέλεσμα θα προκύψει από ερμηνεία η οποία θα αποκλείσει την συμμετοχή της τάξης των προσώπων, οι οποίοι έχουν τα προσόντα για να εγγραφούν μόνο στο Μητρώο Τεχνικών Οπτικών, από το Συμβούλιο."
Ακολούθως, αναφερόμενος στη νομολογία και Ελληνικά συγγράμματα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συγκρότηση του Συμβουλίου Οπτικών δεν ήταν νόμιμη.
(Δέστε επίσης Χριστίνα Κωνσταντινίδου ν. Συμβουλίου Οπτικών (1999) 4 A.A.Δ. 558, Αντωνίτσα Αντωνίου ν. Συμβουλίου Οπτικών, Yπόθ. Αρ. 942/96, 21.5.99 και Παντελής Πούλλου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Συμβ. Οπτικών, Yπόθ. Αρ. 207/98, 6.9.99).
Υιοθετώντας το σκεπτικό του Καλλή, Δ., κρίνω ότι η συγκρότηση του Συμβουλίου Οπτικών ήταν παράνομη και επομένως το Συμβούλιο ενήργησε χωρίς αρμοδιότητα.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η επίδικη πράξη ακυρώνεται με έξοδα υπέρ της αιτήτριας.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.