|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2000) 4 ΑΑΔ 168
8 Μαρτίου, 2000
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
C. & H. HEAT FLOW LIMITED,
Aιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ/ Η
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ
ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Yπόθεση Αρ. 449/1998)
Έννομο Συμφέρον ― Προσφορές ― Έννομο συμφέρον αποκλεισθέντος προσφοροδότη να προσβάλει την κατακύρωση με αναφορά στη νομιμότητα του όρου δυνάμει του οποίου αποκλείστηκε.
Προσφορές ― Όροι ― Αυθαίρετη διάκριση των προδιαγραφών της προσφοράς η οποία συνιστούσε παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης ― Περιστάσεις.
Η αιτήτρια εταιρεία προσέβαλε την απόφαση κατακύρωσης της επίδικης προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος, κατ' αποκλεισμό της ιδίας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Τέθηκε ισχυρισμός πως οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος. Η εισήγηση είναι πως δεν έχουν έννομο συμφέρον, επειδή, ακριβώς, η προσφορά τους δεν πληρούσε βασικό όρο του διαγωνισμού. Προσφέρεται σύντομη απάντηση. Ο ισχυρισμός είναι αβάσιμος γιατί οι αιτητές σαφώς νομιμοποιούνται να προσβάλουν την κατακύρωση με αναφορά στη νομιμότητα του όρου δυνάμει του οποίου αποκλείστηκαν.
2. Βρισκόμαστε μπροστά σε αυθαίρετη διάκριση. Οι προσφοροδότες δεν αντιμετωπίστηκαν με ίσο μέτρο και η διαφοροποίηση που έγινε δεν στηρίζεται σε οτιδήποτε που θα μπορούσε να θεωρηθεί εύλογο έρεισμα. Όσο σπουδαίοι και αν ήταν οι περιληφθέντες στον κατάλογο των "εγκεκριμένων" κατασκευαστών, δεν ήταν δυνατό να αποτελούν αυτοί είδος κλειστού κύκλου, κατ' αποκλεισμό ή δυσμενή επηρεασμό άλλων άνευ ετέρου. Ακόμα και στο πλαίσιο της λογικής του "καταλόγου εγκεκριμένων κατασκευαστών", η αρχή της ισότητας επέβαλλε κρίση αναφορικά με το αν τα εχέγγυα ποιότητας που θεωρήθηκε ότι πρόσφεραν οι μεν, τα πρόσφεραν και οι δε.
Υπάρχει ένα τελευταίο θέμα. Οι καθ' ων η αίτηση λέγουν πως, εν πάση περιπτώσει, η προσφορά των αιτητών συγκρίθηκε με εκείνη των ενδιαφερομένων προσώπων και πως, όπως διαπιστώθηκε, η χαμηλότερη τιμή της αντισταθμιζόταν από ορισμένα τεχνικά πλεονεκτήματα της άλλης. Αυτά τα είπε η Επιτροπή Αξιολόγησης. Δεν απασχόλησαν το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών και δεν υπάρχει τέτοια δική του κρίση. Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών σύγκρινε μόνο τις προσφορές που βρίσκονταν μέσα στις προδιαγραφές που είχαν τεθεί και την προσφορά των αιτητών την απέκλεισε για το λόγο που αναφέρθηκε, χωρίς άλλα.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Προσφυγή.
Προσφυγή από τους αιτητές κατά της κατακύρωσης της προσφοράς για την προμήθεια και εγκατάσταση ενός ψύκτη νερού και αντλιών νερού για το αεροδρόμιο Πάφου στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Γ. Παπαθεοδώρου, για τους Αιτητές.
Γ. Λαζάρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Η προσφορά των αιτητών για προμήθεια και εγκατάσταση ενός ψύκτη νερού με αντλίες νερού για το αεροδρόμιο Πάφου αποκλείστηκε επειδή δεν ανταποκρινόταν στις προδιαγραφές. Ειδικά, το προϊόν που πρόσφεραν δεν περιλαμβανόταν, όπως απαιτείτο, στον κατάλογο των πιστοποιημένων προϊόντων της Eurovent. Aυτό ήταν γεγονός και το δέχονται οι αιτητές. Ούτε όμως το προϊόν των επιτυχόντων προσφοροδοτών, όπως δέχονται και οι καθ' ων η αίτηση, περιλαμβανόταν σ' αυτό τον κατάλογο και τίθεται σειρά θεμάτων, με επίκεντρο την ισότητα που κατοχυρώνει το Άρθρο 28 του Συντάγματος.
Για προσφοροδότες προϊόντος όπως εκείνο της ενδαφερόμενης εταιρείας, δεν απαιτείτο το πιστοποιητικό της Eurovent. Η ανισότητα, λοιπόν, στη μεταχείριση κατά τον καταρτισμό των προδιαγραφών, είναι αυτόδηλη. Υπό συζήτηση είναι η εξήγηση γι' αυτό. Συγκεκριμένα, το κατά πόσο η διαφοροποίηση ήταν εύλογη ή αυθαίρετη. Τα στοιχεία που ενδιαφέρουν έχουν αποσαφηνιστεί αλλά πριν τα συνοψίσω χρειάζεται να δούμε τον ισχυρισμό πως οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος. Η εισήγηση είναι πως δεν έχουν έννομο συμφέρον, επειδή, ακριβώς, η προσφορά τους δεν πληρούσε βασικό όρο του διαγωνισμού. Προσφέρεται σύντομη απάντηση. Ο ισχυρισμός είναι αβάσιμος γιατί οι αιτητές σαφώς νομιμοποιούνται να προσβάλουν την κατακύρωση με αναφορά στη νομιμότητα του όρου δυνάμει του οποίου αποκλείστηκαν.
Ο επίδικος διαγωνισμός (Αρ. 156/97) ήταν ο δεύτερος πάνω στο ίδιο θέμα. Ο προηγούμενος (Αρ. 59/97) ακυρώθηκε και πρέπει να αρχίσουμε από το λόγο που οδήγησε σε εκείνη την απόφαση. Απαιτείτο τότε, χωρίς εξαίρεση, να περιλαμβάνονται τα προϊόντα στον κατάλογο των πιστοποιημένων προϊόντων της Eurovent. Προσφοροδότες ήταν τόσο οι αιτητές όσο και η ενδιαφερόμενη εταιρεία και κρίθηκε πως τα προϊόντα τους, όπως και όλων των άλλων, δεν ανταποκρίνονταν στις προδιαγραφές. Προκηρύχθηκε, επομένως, ο δεύτερος διαγωνισμός και επανήλθαν, με τα ίδια ακριβώς προϊόντα, μαζί με τους άλλους, οι αιτητές και η ενδιαφερόμενη εταιρεία. Το αποτέλεσμα το είδαμε. Οφείλεται στην αλλαγή των προδιαγραφών. Η τεχνική επιτροπή που εξέτασε τις προσφορές στο πλαίσιο του πρώτου διαγωνισμού, αφού κανένα προϊόν δεν ανταποκρινόταν, εισηγήθηκε "όπως ζητηθούν προσφορές από τους "εγκεκριμένους κατασκευαστές", όπως γινόταν σε προηγούμενες προσφορές. Υιοθετήθηκε η εισήγηση και προέκυψε η ακόλουθη ρύθμιση: Όσα προϊόντα προέρχονταν από τους "εγκεκριμένους κατασκευαστές", οι οποίοι κατονομάζονταν, θεωρούνταν ότι ανταποκρίνονταν. Όσα προέρχονταν από άλλους κατασκευαστές θα έπρεπε να πληρούν σειρά προϋποθέσεων. Μεταξύ τους και η συμπερίληψη τους στον κατάλογο των πιστοποιημένων προϊόντων της Εurovent. To προϊόν της ενδιαφερόμενης εταιρείας προερχόταν από "εγκεκριμένο κατασκευαστή", δεν συνέβαινε το ίδιο για το προϊόν των αιτητών και συνεπώς αποκλείστηκε.
Οι καθ' ων η αίτηση θέλησαν να εξηγήσουν και το κίνητρο που ώθησε στη ρύθμιση. Ήθελαν έτσι να αποκρούσουν τη μομφή για εύνοια. Μετά την αποτυχία του πρώτου διαγωνισμού στόχευαν στην εξασφάλιση "ευρείας συμμετοχής" και "της ποιότητας του υλικού της προσφοράς". Όμως το προϊόν των αιτητών και όσων άλλων βρίσκονταν στην ίδια θέση μαζί τους, αποκλειόταν εκ προοιμίου. Ήταν δεδομενο που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις που αποφασίστηκε να τεθούν. Δεν μπορεί να γίνεται λόγος για προσπάθεια εξασφάλισης "ευρείας συμμετοχής" στο διαγωνισμό. Πρέπει να δούμε τα πράγματα στην αληθινή τους διάσταση. Με την αλλαγή γινόταν αποδεκτό το προϊόν μερικών μόνο από τους προσφοροδότες του ακυρωθέντος διαγωνισμού και ήταν εκ των προτέρων γνωστοί ποιοί ήταν αυτοί. Περαιτέρω, σε ό,τι αφορά στην εξασφάλιση της ποιότητας του υλικού, είναι σαφές πως εκείνο που είχε για όλους κριθεί αρχικά ως το κριτήριο ανταπόκρισης, δηλαδή η συμπερίληψη στον κατάλογο της Εurovent, αλλοιώθηκε μόνο για ορισμένους. Αυτοί δεν ήταν ανάγκη να το ικανοποιούν, όχι με αναφορά στην ίδια τη συγκεκριμένη ποιότητα του προϊόντος αλλά με αναφορά στα εχέγγυα που παρείχε ο κατασκευαστής τους.
Έχουμε, λοιπόν, διάκριση μεταξύ των κατασκευαστών. Το προϊόν των "εγκεκριμένων" θεωρείται πως έχει την απαιτούμενη ποιότητα. Το προϊόν των άλλων χρειάζεται πιστοποίηση. Οι αιτητές υποστήριξαν πως η διαφοροποίηση, που όπως λέγουν "φωτογράφιζε" εκείνους που θα μπορούσαν να κερδίσουν το διαγωνισμό αφού ήταν γνωστό εκ των προτέρων ποίοι είχαν τί, δεν είχε κανένα έρεισμα και διαμαρτυρήθηκαν γι' αυτό με επιστολή τους ημερομηνίας 24.10.97. Υπεραμύνθηκαν του επιπέδου των κατασκευαστών του δικού τους προϊόντος και εισηγήθηκαν να θεωρείται αποδεκτό και το προϊόν κατασκευαστών "ίσων" (equal) προς τους "εγκεκριμένους". Παραθέτω την κριτική τους στο σύστημα που υιοθετήθηκε:
"Επαναφέρθηκε η λίστα των "αποδεκτών κατασκευαστών Ψυκτών". Αυτή η λίστα καταστρατηγεί κάθε έννοια ισοπολιτείας και ίσης μεταχείρισης, αφού δεν είναι προϊόν κάποιας διαδικασίας με αντικειμενικά κριτήρια. Κατά την άποψή μας, η λίστα αυτή έχει απώτερο σκοπό να βάζει σε πλεονεκτική θέση συγκεκριμένους αντιπροσώπους/εργολήπτες/προμηθευτές. Συμπεριλαμβάνει η λίστα οκτώ εύηχα ονόματα κατασκευαστών και στόχο έχει να ικανοποιήσει, φαινομενικά μόνο, την ανάγκη για προαγωγή του ανταγωνισμού ενώ στην ουσία προάγει μονοπώλια ή ολιγοπώλια. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός, ότι από τους προτεινόμενους αποδεκτούς κατασκευαστές, αρκετοί δεν θα μπορούν να προσφέρουν το προδιαγραφέν προϊόν εφόσον δεν είναι μέσα στα προϊόντα της συνήθους παραγωγής τους ή θα αδυνατούν να ικανοποιήσουν επιμέρους στοιχεία των προδιαγραφών. Επίσης κάποιος μπορεί να αντιληφθεί τη προσπάθεια να ευνοηθούν κατασκευαστές με συμφέροντα εκτός ευρωπαϊκού χώρου ή τουλάχιστο να αποκλειστούν καθαρά ευρωπαϊκοί οίκοι, ιδιαίτερα από την Ιταλία και διερωτούμαστε εάν αυτή είναι επίσημη πολιτική. Από τη λίστα αγνοήθηκαν ή αποκλείστηκαν κατασκευαστές όπως ο "CLIMAVENETA" Ιταλίας ο οποίος κατέχει την πρώτη θέση στις πωλήσεις Ψυκτών στην Ιταλία με 25% της αγοράς και την Τρίτη θέση στην Ευρώπη με 15%".
Ζήτησα τα στοιχεία της διοίκησης που δικαιολογούσαν και που τελικά οδήγησαν στη διαφοροποίηση. Τέθηκε ενώπιόν μου μια επιστολή εκ μέρους του διευθυντή του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών, ημερομηνίας 11.11.99, εντελώς πρόσφατη δηλαδή, που αναφέρει ορισμένα κριτήρια για την κατάταξη κάποιου στην κατηγορία των "εγκεκριμένων κατασκευαστών". Δεν χρειάζεται να τα παραθέσω. Δεν τέθηκε ενώπιόν μου καμιά διοικητική απόφαση που να τα καθιερώνει ή που να περιλαμβάνει κρίση πως οποιοσδήποτε ανταποκρινόταν προς αυτά. Ήταν, όπως φαίνεται, εμπειρική η αντιμετώπιση και η πιο πάνω επιστολή παραπέμπει σε προηγούμενους διαγωνισμούς στους οποίους χρησιμοποιήθηκε ο ίδιος "κατάλογος", χωρίς ένσταση από κανένα. Οι αιτητές το αμφισβητούν αυτό και επικαλούνται όχι μόνο την αναφερθείσα διαμαρτυρία τους αλλά και άλλες, επίσης γραπτές, που όπως ισχυρίζονται απέστειλαν σε ανύποπτο χρόνο. Ανεξάρτητα όμως από αυτά, οι αιτητές δεν επικεντρώνονται τόσο στο ζήτημα του επιπέδου των "εγκεκριμένων κατασκευαστών" όσο στο ζήτημα του επιπέδου των κατασκευαστών του δικού τους προϊόντος. Εξ αντικειμένου αλλά και συγκριτικά προς τους "εγκεκριμένους". Κατά τις διευκρινίσεις κάλεσα ευθέως τους καθ' ων η αίτηση να απαντήσουν στο ερώτημα που έθεσαν οι αιτητές. Ζητήθηκε αναβολή για να ερευνηθεί το θέμα και κατά τη νέα ημερομηνία ξεκαθαρίστηκε, χωρίς περιστροφές πρέπει να σημειώσω, πως δεν υπήρχε κανένα στοιχείο που να έδειχνε ότι απασχόλησε ποτέ το κατά πόσο οι κατασκευαστές του προϊόντος των αιτητών ανταποκρίνονταν στα κριτήρια που λέχθηκε ότι καθόριζαν το ποιός θα εθεωρείτο "εγκεκριμένος".
Δεν έχω καμιά αμφιβολία πως βρισκόμαστε μπροστά σε αυθαίρετη διάκριση. Οι προσφοροδότες δεν αντιμετωπίστηκαν με ίσο μέτρο και η διαφοροποίηση που έγινε δεν στηρίζεται σε ο,τιδήποτε που θα μπορούσε να θεωρηθεί εύλογο έρεισμα. Όσο σπουδαίοι και αν ήταν οι περιληφθέντες στον κατάλογο των "εγκεκριμένων" κατασκευαστών, δεν ήταν δυνατό να αποτελούν αυτοί είδος κλειστού κύκλου, κατ' αποκλεισμό ή δυσμενή επηρεασμό άλλων άνευ ετέρου. Ακόμα και στο πλαίσιο της λογικής του "καταλόγου εγκεκριμένων κατασκευαστών", η αρχή της ισότητας επέβαλλε κρίση αναφορικά με το αν τα εχέγγυα ποιότητας που θεωρήθηκε ότι πρόσφεραν οι μεν, τα πρόσφεραν και οι δε.
Υπάρχει ένα τελευταίο θέμα. Οι καθ' ων η αίτηση λέγουν πως, εν πάση περιπτώσει, η προσφορά των αιτητών συγκρίθηκε με εκείνη των ενδιαφερομένων προσώπων και πως, όπως διαπιστώθηκε, η χαμηλότερη τιμή της αντισταθμιζόταν από ορισμένα τεχνικά πλεονεκτήματα της άλλης. Αυτά τα είπε η Επιτροπή Αξιολόγησης. Δεν απασχόλησαν το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών και δεν έχουμε τέτοια δική του κρίση. Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών σύγκρινε μόνο τις προσφορές που βρίσκονταν μέσα στις προδιαγραφές που είχαν τεθεί και την προσφορά των αιτητών την απέκλεισε για το λόγο που αναφέρθηκε, χωρίς άλλα.
Η προσφυγή επιτυγχάνει, με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.