ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.

Μεταξύ:

Κώστα Μούγιαννου,

Αιτητή

και

Πειθαρχικού Συμβουλίου Επιστημονικού

Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου (Π.Σ.ΕΤΕΚ)

μέσω Προέδρου του Επιστημονικού Τεχνικού

Επιμελητηρίου Κύπρου,

Καθ΄ ων η αίτηση.

_________________

Για τον αιτητή: Ν. Παπαμιλτιάδους.

Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Τ. Παπαδόπουλος.

__________________

Ο αιτητής, που είναι πολιτικός μηχανικός, αμφισβητεί την ορθότητα της απόφασης του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου που του επέβαλε ποινή £400 αφού τον βρήκε ένοχο παραπτώματος αποπεράτωσης έργου που είχε αναληφθεί από άλλο αρχιτέκτονα, ενώ ακόμα υπήρχαν οικονομικές και άλλες διαφορές μεταξύ του αρχιτέκτονα και του ιδιοκτήτη του έργου.

Ο αιτητής ισχυρίζεται ότι η πιο πάνω απόφαση είναι παράνομη και άκυρη προβάλλοντας ένα μεγάλο αριθμό ισχυρισμών.

Οι καθ΄ ων η αίτηση εγείρουν προδικαστική ένσταση ότι η προσφυγή είναι απαράδεκτη αφού ασκήθηκε εναντίον του Πειθαρχικού Συμβουλίου που δεν έχει αυτοτελή νομική προσωπικότητα. Είναι η θέση των καθ΄ ων η αίτηση ότι η προσφυγή έπρεπε να ασκηθεί εναντίον του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου που κατέχει τη δική του αυτοτελή νομική προσωπικότητα.

Στην παρούσα περίπτωση η προσφυγή στρέφεται εναντίον του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου μέσω του Προέδρου του. Αν και ο τίτλος δεν είναι απόλυτα ακριβής στον προσδιορισμό του οργάνου που έχει την νομική ευθύνη, εν τούτοις από τα στοιχεία που έχουν συμπεριληφθεί στον τίτλο κρίνω ότι οι λεπτομέρειες αναφέρονται κατά ικανοποιητικό τρόπο στο Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου, σε βαθμό που η εισήγηση να μη γίνει αποδεκτή.

Επειδή έχουν προβληθεί αρκετοί λόγοι που αμφισβητούν την ορθότητα της επίδικης απόφασης κρίνω σκόπιμο να εξετάσω τον κάθε ένα από αυτούς ξεχωριστά.

Ο αιτητής ισχυρίζεται ότι η έναρξη της διαδικασίας ήταν παράνομη αφού στην έγγραφη καταγγελία του παραπονουμένου ημερ. 20.3.97 υπάρχει αναφορά στο άρθρο 32(2) (δ) το οποίο είναι "ανενεργητικό" αφού η ΚΔΠ 327/96 τέθηκε σε ισχύ στις 8.11.96.

Το άρθρο 32 του νόμου ουδέποτε έπαυσε να ισχύει και η αναφορά του φαίνεται ότι γίνεται σχετικά με την πειθαρχική αρμοδιότητα που το ΕΤΕΚ έχει επί των μελών του. Στο σχετικό έντυπο της καταγγελίας φαίνεται επίσης ότι υπάρχει αναφορά στους Περί Δεοντολογίας των Μελών του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου Κανονισμούς του 1996. Η έλλειψη κανονισμών δεν εμπόδιζε τη λήψη μέτρων εναντίον του αιτητή αφού η συμπεριφορά του συνιστούσε αδίκημα σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 23 του Νόμου 224/90.

Ο αιτητής ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει πρακτικό του Πειθαρχικού Συμβουλίου σύμφωνα με το οποίο ο Μιχάλης Ιακωβίδης διορίστηκε ως Εισηγητής (Ερευνών Λειτουργός).

Η εισήγηση δεν μπορεί να ευσταθήσει. Από την σχετική επιστολή του Πειθαρχικού Συμβουλίου της 2.6.97 (Παράρτημα Γ΄ στην ένσταση) φαίνεται καθαρά ο διορισμός του κ. Μ. Ιακωβίδη ως Εισηγητή (Ερευνώντος Λειτουργού) για την καταγγελία που υποβλήθηκε. Η μη παρουσίαση του πρακτικού του Πειθαρχικού Συμβουλίου, που αναφέρεται στη λήψη της απόφασης του διορισμού του Εισηγητή, δεν μπορεί να οδηγήσει σε ακύρωση της διαδικασίας.

Ο αιτητής ισχυρίζεται ότι ο Εισηγητής παρέλειψε να επισκεφθεί, ανακρίνει και επιστήσει την προσοχή του αιτητή στο νόμο (Δικαστικοί Κανόνες 2 και 3) εφόσον είχε στην κατοχή του σχετική καταγγελία εναντίον του.

Η παρούσα περίπτωση είναι πειθαρχικής μορφής και δεν μπορούσε να επισύρει την αυστηρή εφαρμογή των Δικαστικών Κανόνων. Ανεξάρτητα από την υποχρέωση ή μη της εφαρμογής των δικαστικών κανόνων, η μη εφαρμογή τους δεν έχει αποδειχθεί ότι έχει επηρεάσει δυσμενώς τον αιτητή.

Ο αιτητής ισχυρίζεται ότι ο Εισηγητής επιμέτρησε το δικαίωμα σιωπής εναντίον του. Ο ισχυρισμός αυτός δεν έχει υποστηριχθεί με οποιαδήποτε αναφορά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν θέμα εξέτασης από το Δικαστήριο.

Ο αιτητής ισχυρίζεται ότι ενώ το πόρισμα έπρεπε, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 13(3) της ΚΔΠ 327/96, να παραδοθεί μέσα σε 30 μέρες, αυτό παραδόθηκε με καθυστέρηση πέραν των 80 ημερών χωρίς οποιαδήποτε δικαιολογία για την καθυστέρηση που παρατηρήθηκε.

Στην παρούσα περίπτωση το Πειθαρχικό Συμβούλιο διόρισε στις 14.4.97 τον κ. Μ. Ιακωβίδη ως Εισηγητή και κατόπιν παράκλησης του κ. Μ. Ιακωβίδη λόγω του ότι θα μετέβαινε στο εξωτερικό, το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (χωρίς να υπάρχει σχετική απόφαση του Πειθαρχικού Συμβουλίο) του έδωσε τη σχετική παράταση.

Το Δικαστήριο αδυνατεί να αντιληφθεί πώς η παράταση αυτή επηρέασε δυσμενώς τα συμφέροντα του αιτητή. Τόσο ο ίδιος όσο και ο δικηγόρος του αποδέχθηκαν έμμεσα την παράταση και συμμετέσχαν στη διαδικασία που επακολούθησε χωρίς να υποβάλουν οποιαδήποτε ένσταση. Η απόκλιση από νομοθετικές πρόνοιες που καθορίζουν μια διοικητική διαδικασία δεν επιφέρει αυτόματα και την ακύρωση της διαδικασίας εκτός μόνο αν μια τέτοια ενέργεια έχει δυσμενή επακόλουθα για το διοικούμενο (΄Ιδε Χατζηδάς ν. Δημοκρατίας (Α.Ε. 601 της 19.5.89), πράγμα που δεν έχει γίνει στην παρούσα περίπτωση.

Ο αιτητής ισχυρίζεται ότι το Πειθαρχικό Συμβούλιο που αποτελείτο από τους κ. Νίκο Μεσαρίτη (Πρόεδρο) και τους κκ Ανδρέα Παναγιώτου, Κωνσταντίνο Μαραθεύτη, Αντώνη Πελεκάνο, Λάκη Πολυκάρπου και Αντώνη Τουμαζή (Μέλη), αποφάσισε όπως προχωρήσει στην εξέταση του παραπόνου εναντίον του Κώστα Μούγιαννου. ΄Ομως στις 15.12.97 η σύνθεση άλλαξε αφού σημειώνεται απουσία του κ. Νίκου Μεσαρίτη και παρατηρείται ότι καθήκοντα Προέδρου ανέλαβε ο κ. Ανδρέας Παναγιώτου.

Το Δικαστήριο δεν μπορεί να αντιληφθεί την εισήγηση ότι η συνεχής απουσία του κ. Νίκου Μεσαρίτη από την ακρόαση που ακολούθησε επηρέασε την εγκυρότητα της ακροαματικής διαδικασίας. Το άρθρο 22(4) των Κανονισμών προνοεί ότι το Πειθαρχικό Συμβούλιο συνεδριάζει νόμιμα με την παρουσία τεσσάρων από τα έξι μέλη του. Η έναρξη και η συνέχιση της ακροαματικής διαδικασίας έλαβε με την νόμιμη παρουσία των αναγκαίων μελών χώρα στην απουσία του κ. Νίκου Μεσαρίτη. Η προηγούμενη παρουσία του κ. Νίκου Μεσαρίτη στη λήψη της σχετικής απόφασης για τη δίωξη του Κώστα Μούγιαννου, δεν εξυπακούει ότι ο κ. Νίκος Μεσαρίτης θα έπρεπε να ήταν συνεχώς παρών στα μετέπειτα στάδια της ακροαματικής διαδικασίας. Η παρουσία του κ. Νίκου Μεσαρίτη θα ήταν αναγκαία κατά τα υπόλοιπα στάδια της ακροαματικής διαδικασίας, εφόσον ο ίδιος ήταν παρών όταν είχε ήδη αρχίσει η ακροαματική διαδικασία.

Ο αιτητής ισχυρίζεται ότι τα πρακτικά δεν είναι έγκυρα αφού λήφθηκαν με τη χρήση μαγνητοφώνου και η απομαγνητοφώνηση τους έγινε χωρίς να υπογραφούν από το πρόσωπο που τα κατάρτισε ή από το πρόσωπο που τα μαγνητοφώνησε. Είναι η θέση του αιτητή ότι τα πρακτικά έπρεπε να ληφθούν από στενοδακτυλογράφο.

Το άρθρο 16(2) των Κανονισμών προνοεί ότι "κατά την ακρόαση τηρούνται πρακτικά της διαδικασίας". Η πιο πάνω κανονιστική πρόνοια δεν καθορίζει τον τρόπο λήψης των πρακτικών. Εξυπακούεται ότι παρέχεται η ευχέρεια στο Συμβούλιο επιλογής του τρόπου λήψης των πρακτικών και μέσα σε αυτά τα πλαίσια η χρήση μαγνητοφώνου δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αντικανονική ή παράνομη. Επιπρόσθετα μπορεί να λεχθεί ότι η πειθαρχική διαδικασία διέπεται από κανόνες του πειθαρχικού δικαίου και όχι αυστηρής εφαρμογής των κανόνων του δικαίου της απόδειξης που αναφέρονται στην απόδειξη κατηγοριών σε ποινικές υποθέσεις. ΄Οπως καθορίζεται και από τις πρόνοιες της παραγράφου 15(4) των Κανονισμών "το Συμβούλιο δεν δεσμεύεται από το εκάστοτε ισχύον δίκαιο της απόδειξης, τηρουμένων των κανόνων της φυσικής δικαιοσύνης, και εκτιμά τις αποδείξεις που προσάγονται ενώπιον του με ελεύθερη κρίση". Η μη υπογραφή των πρακτικών από το πρόσωπο που τα συνέταξε ή τα απομαγνητοφώνησε δεν επηρεάζει την εγκυρότητα τους. Εξ άλλου στο φάκελο που έχει κατατεθεί φαίνεται ότι υπάρχουν τα πρακτικά όλων των συνεδριάσεων υπογεγραμμένα από όλα τα Μέλη που συμμετείχαν στην ακροαματική διαδικασία.

΄Εχει υποβληθεί εκ μέρους του αιτητή ότι δεν αποδείχθηκε με μαρτυρία ότι ο καταγγέλων, ο Εισηγητής και ο καταγγελόμενος-αιτητής είναι μέλη του ΕΤΕΚ.

Ο αιτητής αναβαθμίζει με την εισήγηση του το βάρος της απόδειξης κάθε μιας λεπτομέρειας που σχετίζεται με την παρούσα περίπτωση με το βάρος απόδειξης σε ποινικές υποθέσεις. ΄Εστω και αν υπήρχε αυτή η υποχρέωση η εισήγηση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Αναφορικά με τον καταγγέλοντα φαίνεται από την έγγραφη καταγγελία του της 20.3.97, ενυπόγραφη δήλωση του ότι είναι μέλος του ΕΤΕΚ. Αναφορικά με τον αιτητή το συμπέρασμα ότι ήταν μέλος του ΕΤΕΚ μπορεί να εξαχθεί από την όλη συμπεριφορά όσον αφορά τη διαδικασία εναντίον του. Ο ίδιος και/ή ο δικηγόρος του ήταν πάντα παρόντες, αντεξέτασαν το πρόσωπο που είχε προβεί στην καταγγελία και κατέθεσε ο ίδιος προβάλλοντας τις δικές του θέσεις. Σε κανένα στάδιο δεν ήγειρε θέμα ότι η διαδικασία δεν μπορούσε να συνεχισθεί εναντίον του γιατί δεν ήταν μέλος του ΕΤΕΚ. Αντίθετα η όλη συμπεριφορά του συνηγορεί με την θέση ότι ήταν μέλος του ΕΤΕΚ και δεν μπορεί σε αυτό το στάδιο να εγείρει ένα τέτοιο θέμα.

Η εισήγηση δεν έχει καμιά σχέση με τη διαδικασία όπως εκτυλίχθηκε και η δημοσίευση μιας απόφασης ενός Πειθαρχικού Συμβουλίου δεν μπορεί να αποδώσει στο Πειθαρχικό Συμβούλιο αμεροληψία που αναδρομικά μπορεί να επηρεάσει την εγκυρότητα της απόφασης.

Το σχετικό άρθρο 13(6) των περί Δεοντολογίας των Μελών του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου Κανονισμών του 1996 προνοεί ότι,

Οι πιο πάνω εισηγήσεις του αιτητή δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές. Μια προσεκτική εξέταση των στοιχείων που έχουν παρουσιαστεί και του περιεχομένου του σχετικού φακέλου δείχνει ότι ο αιτητής είχε όλα εκείνα τα στοιχεία που θα του επέτρεπαν να αντιληφθεί τους λόγους της δίωξης του και να ετοιμάσει την υπεράσπιση του. Θέματα που σχετίζονται με τις λεπτομέρειες του κατηγορητηρίου θα μπορούσαν να εγερθούν από τον ίδιο ή από το δικηγόρο του κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας. Ο ίδιος ή ο δικηγόρος του θα μπορούσαν να ζητήσουν τις λεπτομέρειες εκείνες που θα καθιστούσαν την ετοιμασία της υπεράσπισης του ευκολότερη, πράγμα που παρέλειψε να πράξει. Τα ίδια ακριβώς ισχύουν για τους ισχυρισμούς για πολλαπλότητα και αοριστολογία του κατηγορητηρίου. Οι ισχυρισμοί που προβλήθηκαν δεν έχουν αποδειχθεί ότι επηρέασαν δυσμενώς τον αιτητή στο χειρισμό της υπόθεσης του.

Η πιο πάνω εισήγηση για την ανυπαρξία του κατηγορητηρίου δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Μια προσεκτική εξέταση των πρακτικών υποδεικνύει ότι το Πειθαρχικό Συμβούλιο δεν αποδέκτηκε την ανυπαρξία του εγγράφου. Απλά δόθηκε η άδεια τροποποίησης του κατηγορητηρίου.

Το άρθρο 14(4) των περί Δεοντολογίας των Μελών του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου Κανονισμών του 1996 αναφέρει ότι η ακρόαση μιας υπόθεσης "διεξάγεται όσο το δυνατό κατά τα πρότυπα της συνοπτικής ποινικής διαδικασίας". Τούτο δεν εξυπακούει ότι πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες της ποινικής δικονομίας. Το βασικό ερώτημα πάντοτε είναι κατά πόσο μια μη συμμόρφωση προς ένα δικονομικό κανόνα έχει επηρεάσει δυσμενώς τα συμφέροντα του αιτητή.

Η εισήγηση του δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.

Ο αιτητής εισηγείται ότι στα πρακτικά ή στα παραρτήματα δεν υπάρχει η απόφαση του Πειθαρχικού Συμβουλίου για τη διεξαγωγή έρευνας εναντίον του εισηγητή. ΄Οπως το αντιλαμβάνομαι η εισήγηση είναι ότι ελλείπουν τα πρακτικά με τα οποία διοριζόταν ο Εισηγητής για τη διεξαγωγή έρευνας, αφού έρευνα εναντίον του Εισηγητή δεν μπορούσε να διεξαχθεί.

Η εισήγηση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Από το σχετικό φάκελο που έχει κατατεθεί και από την επιστολή του Πειθαρχικού Συμβουλίου της 2.1.97 προς τον αιτητή, ο τελευταίος πληροφορήθηκε ότι έχει καταγγελθεί από τον Α. Παπαιακώβου και ότι "το Πειθαρχικό Συμβούλιο αποφάσισε τη διεξαγωγή σχετικής έρευνας και προς τούτο διόρισε ως εισηγητή τον κ. Μ. Ιακωβίδη, Αρχιτέκτονα, Τηλ. 05 363103 και 05 312252, με τον οποίο παρακαλείσθε όπως συνεργαστείτε για τη συμπλήρωση της εν λόγω έρευνας το συντομότερο δυνατό."

Η έλλειψη των πρακτικών της συνεδρίας κατά την οποία αποφασίστηκε η εξέταση του παραπόνου δεν μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία που επακολούθησε. Από το περιεχόμενο της πιο πάνω επιστολής φαίνεται ότι είχε υιοθετηθεί η ορθή διαδικασία.

Η εισήγηση ότι από τα πρακτικά ή τα παραρτήματα των ενστάσεων δεν μπορεί να ελεχθεί ότι ο διορισμός του Εισηγητή και του Κατηγόρου είναι ανεδαφικός. Από το περιεχόμενο του φακέλου μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι ο διορισμός των πιο πάνω είχε γίνει νομότυπα.

΄Εχει υποβληθεί εκ μέρους του αιτητή ότι οι καθ΄ ων η αίτηση είχαν υποχρέωση κοινοποίησης του πορίσματος του Εισηγητή στον αιτητή. Προς τούτο έγινε αναφορά στο σύγγραμμα του Η.Γ. Κυριακόπουλου "Ελληνικόν Διοικητικόν Δίκαιον" Γ΄ Ειδικόν Μέρος, σελ. 297, όπου στη σελ. 297 αναφέρονται τα ακόλουθα:

Η εισήγηση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Η επίκληση του πιο πάνω αποσπάσματος αναφέρεται στην πειθαρχική δίωξη δημοσίων υπαλλήλων στην Ελλάδα που καθορίζεται από συγκεκριμένες νομοθετικές διατάξεις. Η δίωξη που αποκαλείται "πειθαρχική αγωγή" εγείρεται από τον αρμόδιο Υπουργό και η διαδικασία καθορίζεται με νομοθετικές πρόνοιες. Στην Κύπρο οι σχετικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις δεν υπαγορεύουν την επίδοση του πορίσματος στον αιτητή. Ανεξάρτητα από το αν είχε γίνει κοινοποίηση ή όχι, δεν έχω ικανοποιηθεί ότι ο αιτητής έχει επηρεασθεί δυσμενώς στην περαιτέρω πορεία της διαδικασίας που επακολούθησε.

Ο αιτητής εισηγείται ότι παρατηρείται ανυπαρξία στοιχειοθέτησης των κατηγοριών, ισχυριζόμενος ότι ο καταγγείλας είχε αποχωρήσει μόνιμα από την εκτέλεση του έργου και ότι δεν διεξήχθη η δέουσα έρευνα από τον Εισηγητή όσον αφορά τα γεγονότα, αφού δεν επεσκέφθη την οικοδομή για να εξετάσει τους ισχυρισμούς που προβλήθηκαν.

Το Δικαστήριο μέσα στα πλαίσια της αναθεωρητικής του δικαιοδοσίας εξετάζει κατά πόσο έχουν τηρηθεί οι κανόνες της ακριβοδίκαιης δίκης και δεν ενεργεί είτε ως πρωτόδικο Δικαστήριο είτε ως Δικαστήριο κατ΄ έφεση για τις διαφορές που έχουν προκύψει μεταξύ των διαδίκων (΄Ιδε Παπακλεοβούλου ν. Δημοκρατίας (1982) 3 Α.Α.Δ. 187). Η αξιολόγηση της μαρτυρίας και η παράλειψη του Εισηγητή να επισκεφθεί τον χώρο της ανέγερσης της οικοδομής δεν είναι θέματα που άπτονται της δικαιοδοσίας του Αναθεωρητικού Δικαστηρίου εκτός αν σε αυτά εντοπίζεται πλάνη σε βαθμό που επηρεάζει τη νομιμότητα της διαδικασίας.

Στην παρούσα περίπτωση το Δικαστήριο είναι ικανοποιημένο ότι η διαδικασία που ακολουθήθηκε ήταν ακριβοδίκαιη, ότι ο αιτητής είχε την ευχέρεια να ασκήσει όλα τα δικαιώματα που του παρέχουν οι σχετικές συνταγματικές και νομοθετικές διατάξεις και ότι η σχετική απόφαση του Πειθαρχικού Συμβουλίου είναι αποτέλεσμα ορθής εξάσκησης της διακριτικής του ευχέρειας, χωρίς την ύπαρξη οποιασδήποτε πλάνης.

΄Εχοντας υπόψη τα πιο πάνω έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η σχετική απόφαση ήταν νόμιμη.

Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,

Δ.

/ΕΑΠ.