ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
ANNA GEORGHIOU AND ANOTHER ν. MUNICIPALITY OF NICOSIA (1973) 3 CLR 53
VASILIKI EFTHYMIOU MAMMIDOU ν. ATTORNEY GENERAL OF THE REPUBLIC (1977) 3 CLR 462
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
ANΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
FONT>Υπόθεση Αρ.567/98
ΕΝΩΠΙΟΝ: Π. ΑΡΤΕΜΗ, Δ
.Αναφορικά με τo Άρθρo 146 του Συντάγματος.
Ελένη Β. Κολώνα, σύζυγος Κωστή Ν. Παπά,
Αι τήτρια,
και
Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω
Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας,
Καθ΄ων η αίτηση.
- - - - -
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
13.7.00Για την αιτήτρια: κα Γ. Χ" Μιχαήλ για κ. Φ. Αποστολίδη
Για τους καθ΄ων η αίτηση: κα Γ. Κυριακίδου
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την προσφυγή της η αιτήτρια ζητά την πιο κάτω θεραπεία:
"Απόφαση και/ή διακήρυξη του Σεβ. Δικαστηρίου ότι το Διάταγμα απαλλοτριώσεως το οποίο δημοσιεύθηκε υπό των Καθ΄ων η Αίτηση στην επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας υπ΄αριθμόν 3241 της 15.5.98 στο Μέρος ΙΙ και με αριθμό 576, με το οποίο απαλλοτριώνεται η ακίνητη ιδιοκτησία της Αιτήτριας που βρίσκεται στο Πελένδρι της Επαρχίας Λεμεσού με αριθμό τεμαχίου 491 Φ/Σχ. XLVII/7 χωρ. και με αριθμό εγγραφής 10209, είναι άκυρη, παράνομη και χωρίς νομική ισχύ."
Η αιτήτρια είναι ιδιοκτήτριας κατοικίας και αυλής στο τεμάχιο που αναφέρεται στο αίτημά της, που είναι η μοναδική που διαθέτει. Τα γεγονότα της υπόθεσης όπως εκτίθενται στην ένσταση είναι τα ακόλουθα:
"1. Το Συμβούλιο Βελτιώσεως Πελενδρίου υπέβαλε αίτημα στον επαρχιακό μηχανικό Τμήματος Δημοσίων Έργων Λεμεσού, λόγω αρμοδιότητας για το δρόμο για τη βελτίωση/διαπλάτυνση του κεντρικού δρόμου Πελενδρίου, για απάμβλυνση του σοβαρού προβλήματος που παρατηρείται στη διακίνηση τροχοφόρων στις 20.9.1992 (βλ. Παράρτημα "Α").
2. Επειδή για την βελτίωση/διαπλάτυνση του κεντρικού δρόμου Πελενδρίου ήταν αναγκαία η κατεδάφιση οικιών ο Επαρχιακός Μηχανικός Τμήματος Δημοσίων Έργων Λεμεσού, ζήτησε από τον Έπαρχο Λεμεσού και το Συμβούλιο Βελτιώσεως Πελενδρίου να εξασφαλίσει εκ των προτέρων τη συγκατάθεση των επηρεαζομένων ιδιοκτητών. (βλ. Παράρτημα "Β").
3. Όταν οι προσπάθειες που έκανε για φιλικό διακανονισμό δεν καρποφόρησαν, ο Έπαρχος ζήτησε από το Διευθυντή Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας να ετοιμάσει σχέδια/πίνακα περιγραφής των τεμαχίων που επηρεάζονταν. (βλ. Παράρτημα "Γ").
4. Ταυτόχρονα με τα πιο πάνω κάτοικος του χωριού υπέβαλε κατ΄επανάληψη παράπονα για οχληρία και για θέματα ασφάλειας κατά τη διέλευση μεγάλων τροχοφόρων στον κεντρικό δρόμο του χωριού, λόγω της στενότητας του (βλ. Παράρτημα "Δ").
5. Το Φεβρουάριο 1996 ο Έπαρχος Λεμεσού ζήτησε από τον Επαρχιακό Μηχανικό Τμήματος Δημοσίων Έργων Λεμεσού να τον πληροφορήσει κατά πόσο συμφωνεί με τα σχέδια που είχε ετοιμάσει το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας για απαλλοτρίωση των επηρεαζομένων ιδιοκτησιών για την βελτίωση του δρόμου. Ο Επαρχιακός Μηχανικός Τμήματος Δημοσίων Έργων Λεμεσού απάντησε ότι δεν μπορούσε να εκφέρει τελικές θέσεις για το βαθμό επηρεασμού των ιδιωτικών περιουσιών για το λόγο ότι το Τμήμα Δημοσίων Έργων αξιολογούσε εναλλακτικές λύσεις για τη βελτίωση του δρόμου (βλ. Παράρτημα "Ε").
6. Οι εναλλακτικές λύσεις που μελέτησε και αξιολόγησε το Τμήμα Δημοσίων Έργων φαίνονται στο Παράρτημα "Ζ". Ακολούθως σε συνάντηση που έγινε στο γραφείο του Πρώτου Εκτελεστικού Μηχανικού (Μελέτες) του Τμήματος Δημοσίων Έργων με εκπρόσωπο του Συμβουλίου Βελτιώσεως Πελενδρίου και τον Επιθεωρητή του Συμβουλίου Βελτιώσεως Πελενδρίου εξετάστηκαν οι δύο εναλλακτικές λύσεις και υιοθετήθηκε η προώθηση του ρυθμιστικού σχεδίου, που είχε ετοιμασθεί με βάση τα πρότυπα και θεωρήθηκε ότι τεχνικά ήταν η ορθή λύση. Επίσης αποφασίσθηκε όπως τη διαδικασία απαλλοτρίωσης ιδιωτικής γης και περιουσιών αναλάβει το Τμήμα Δημοσίων Έργων. (βλ. Παράρτημα "Η").
7. Το θέμα εξετάστηκε σε συσκέψεις που έγιναν στο γραφείο του Υπουργού Συγκοινωνιών και Έργων, στην οποία παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων ο Κοινοτάρχης και μέλη του Συμβουλίου Βελτιώσεως Πελενδρίου, εκπρόσωποι του Τμήματος Δημοσίων Έργων, του Επάρχου, των Αρχών Κοινής Ωφελείας και του Κτηματολογίου στις 10 και 14 Ιανουαρίου 1997. Στη δεύτερη σύσκεψη δόθηκαν οδηγίες για άμεση προώθηση της ετοιμασίας και ολοκλήρωσης των κατασκευαστικών σχεδίων από το Τμήμα Δημοσίων Έργων, των μελετών από τις Υπηρεσίες και των σχεδίων Απαλλοτρίωσης από το Τμήμα Κτηματολογίου με βάση το Ρυθμιστικό σχέδιο με στόχο να ζητηθούν προσφορές περί το τέλος Ιουνίου 1997 (βλ. Παράρτημα "Θ").
8. Το ρυθμιστικό σχέδιο στάληκε στον Διευθυντή Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας στις 16 Ιανουαρίου 1997 από το Διευθυντή Τμήματος Δημοσίων Έργων, για να προχωρήσει με την ετοιμασία σχεδίων και περιγραφής για την απαλλοτρίωση των επηρεαζομένων ιδιοκτησιών, σύμφωνα με το σχέδιο αυτό. Μαζί με το ρυθμιστικό σχέδιο επιστράφηκε και ο φάκελος που είχε ετοιμάσει ο Επαρχιακός Κτηματολογικός Λειτουργός Λεμεσού για τον Έπαρχο Λεμεσού, για την απαλλοτρίωση των επηρεαζομένων ιδιοκτησιών για τη βελτίωση του δρόμου (βλ. Παράρτημα "Ι").
9. Στις 22.5.1997 η κα Ελένη Κολώνα απέστειλε στον Υπουργό Συγκοινωνιών και Έργων, δια μέσου των δικηγόρων της Φ. Τ. Αποστολίδη, επιστολή με την οποία τον πληροφορούσε για την πρόθεση της να μη συγκατατεθεί στην απώλεια του σπιτιού της και να προσβάλει κάθε διοικητική πράξη απαλλοτρίωσης (βλ. Παράρτημα "Κ").
10. Στις 25.7.1997 η Κυπριακή Δημοκρατία εξέδωσε Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης με τη Διοικητική Πράξη αρ. 908 που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας (βλ. Παράρτημα "Λ").
11. Επίσης την ίδια μέρα εκδόθηκε Διάταγμα Επίταξης με τη Διοικητική πράξη αρ. 930 που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.
12. Στις 29.7.1997 η κα Ελένη Κολώνα υπέβαλε ένσταση για την απαλλοτρίωση στον Υπουργό Συγκοινωνιών και Έργων, δια μέσου των δικηγόρων της Φ. Τ. Αποστολίδη (βλ. Παράρτημα "Μ").
13. Η ένσταση εξετάσθηκε από τα αρμόδια Γραφεία (Τμήμα Δημοσίων Έργων και Γραφείο Επάρχου Λεμεσού), απορρίφθηκε από την αρμόδια Υπουργική Επιτροπή και Δημοσιεύθηκε Διάταγμα Απαλλοτρίωσης στις 15.5.1998 με τη Διοικητική Πρξαη αρ. 576 που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας (βλ. Παράρτημα "Ν").
14. Το Διάταγμα Επίταξης ανανεώθηκε στις 12.6.1998."
Η αιτήτρια αμφισβητεί το ότι έγινε προσπάθεια για φιλικό διακανονισμό σύμφωνα με τις πρόνοιες των άρθρων 6-8 του Κεφ. 222 και ισχυρίζεται ότι οι καθ΄ων η αίτηση παράνομα παρέλειψαν να πράξουν τούτο. Είναι, περαιτέρω, η θέση της ότι η απαλλοτρίωση έγινε για άλλο σκοπό απ΄εκείνο για τον οποίο αφορούσε η γνωστοποίηση, δηλαδή αντί την κατασκευή, βελτίωση, ευθυγράμμιση και ασφαλτόστρωση του δρόμου έγινε μετατόπιση ή αλλαγή πορείας του δρόμου. Επίσης υποστηρίζει ότι η απόφαση λήφθηκε κατόπιν ελλιπούς έρευνας ή μελέτης και τέλος ότι δεν επιλέγηκε η λιγότερο επαχθής λύση, προβάλλοντας και τον ισχυρισμό ότι η επίδικη απαλλοτρίωση
έγινε για να ικανοποιήσει κάποιο Κυριάκο Μιχαήλ και για κομματικούς λόγους.Τους πιο πάνω ισχυρισμούς οι καθ΄ων η αίτηση απορρίπτουν ως αβάσιμους και προβάλλουν ότι η απόφαση λήφθηκε κατόπιν της αναγκαίας έρευνας, τεχνικών μελετών επί του θέματος και με γνώμονα μόνο το δημόσιο συμφέρον.
Ο ισχυρισμός της αιτήτριας ότι οι καθ΄ων η αίτηση απέτυχαν να έρθουν σε διαπραγματεύσεις μαζί της για να καταλήξουν σε ιδιωτική συμφωνία σχετικά με το ακίνητο, ελέγχεται ως ανακριβής. Όπως φαίνεται από τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον μου έγινε προσπάθεια για εξασφάλιση της ακίνητης ιδιοκτησίας της αιτήτριας με ιδιωτική συμφωνία, η οποία προσπάθεια απέτυχε λόγω της άρνησης της, που προκύπτει από την επιστολή του δικηγόρου της ημερομηνίας 22.5.97. Επί του προκειμένου οι καθ΄ων η αίτηση επιπρόσθετα προβάλλουν την αρχή ότι όπου ο σκοπός για τον οποίο κηρύσσεται απαλλοτρίωση ικανοποιείται μόνο με την χρησιμοποίηση συγκεκριμένου ακινήτου δεν απαιτείται οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για την αγορά του εν λόγω ακινήτου. Παραπέμπουν επί
του προκειμένου στην απόφαση στην υπόθεση Mammidou and Others v. The Attorney General (1977) 3 C.L.R. 462, όπου στη σελ.478, λέχθηκαν τα ακόλουθα:"This principle, however, is not complete, unless it is added that the onerous measure of compulsory acquisition may be resorted to if the required immovable property is considered the only technically suitable for the achievement of the purpose, when a prior offer to its owner to purchase it privately, is not necessary. In such instances, the ground that there exists an obligation to acquire immovable property by private treaty, as a matter of general principle of law, cannot stand. (See paras 19 and 20 and Decisions 505/68, 2579/69, 1344, 3409/79)."
Eίναι, περαιτέρω, νομολογημένη αρχή, ότι, όπου το θέμα είναι τεχνικό το Δικαστήριο δεν μπορεί να υπεισέλθει στην ουσία άσκησης της διακριτικής εξουσίας της διοίκησης. Στη
Georgiou and Another v. Municipality of Nicosia (1973) 3 C.L.R. 53 στη σελ. 57 λέχθηκαν τα ακόλουθα:"This Court, in the exercise of its revisional jurisdiction as an administrative court, cannot go into the merits of an administrative decision regarding a matter of technical nature (see, inter alia, Eraclidou and Another v. The Compensation Officer, Ministry of Labour and Social Insurance (1968) 3 C.L.R. 44 at pp. 52-55)."
Στην παρούσα υπόθεση είναι προφανές ότι το θέμα εξετάστηκε σε βάθος και μετά από τις έρευνες η διοίκηση θεώρησε ως τη μόνη ενδεικνυόμενη λύση την απαλλοτρίωση του κτήματος της αιτήτριας. Κρίνω ότι κάτω από τις συνθήκες δεν μπορώ να υπεισέλθω στην ουσία της απόφασης της διοίκησης επί του τεχνικού αυτού θέματος. Απορρίπτω ως συνέπεια των πιο πάνω τόσο την εισήγηση πως η έρευνα και η μελέτη ήταν ελλιπείς, όσο και τη θέση ότι οι καθ΄ων η αίτηση όφειλαν να καταλήξουν σε ιδιωτική συμφωνία με την αιτήτρια.
Αβάσιμο επίσης κρίνεται και το επιχείρημα του δικηγόρου της αιτήτριας ότι ο σκοπός του διατάγματος της απαλλοτρίωσης ήταν άλλος από εκείνο της γνωστοποίησης. Τούτο προκύπτει από σύγκριση της γνωστοποίησης απαλλοτρίωσης και του διατάγματος απαλλοτρίωσης. Αν η βελτίωση και ευθυγράμμιση του δρόμου συνεπαγόταν και κάποια διαφοροποίηση της όδευσης του δρόμου, τούτο δεν καθιστά το σκοπό διαφορετικό αλλά συνάδει με αυτόν.
Το επιχείρημα της αιτήτριας ότι η απόφαση ήταν αποτέλεσμα αλλότριου σκοπού δεν έχει αποδειχθεί και πουθενά στα στοιχεία των φακέλων της διοίκησης δεν υπάρχει οτιδήποτε που να δείχνει σκοπιμότητα ή κομματικές παρεμβάσεις.
Στα νομικά σημεία της προσφυγής αναφέρεται και η έλλειψη αιτιολογίας παρόλον ότι το θέμα δεν αναπτύσσεται στη γραπτή αγόρευση της αιτήτριας. Κατά την κρίση μου η αιτιολογία της απόφασης προκύπτει σαφώς από τα στοιχεία των φακέλων που έχουν επισυναφθεί στα διάφορα δικόγραφα της υπόθεσης και ως εκ τούτου δεν ήταν αναγκαίο να συμπεριληφθούν στο ίδιο το σώμα της τελικής απόφασης. Στην υπόθεση
Alakati Investments Ltd and Another v. Republic (1973) 3 C.L.R. 255, στη σελ. 266 αναφέρονται τα ακόλουθα:"Ιn the light of the aforesaid principles which must be considered as likewise governing the question of compulsory a
Για όλους τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή της αιτήτριας απορρίπτεται. Δεν εκδίδεται διάταγμα για έξοδα.
Π. Αρτέμης,
Δ.
/Χ.Π.