ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 937/96
ΕΝΩΠΙΟΝ:
Σ. ΝΙΚΗΤΑ, Δ.Μεταξύ -
1. Γιώργου Μιχαηλίδη )
2. Μαρούλας Τούρβα )
3. Έφης Πάρπα )
4. Χαράλαμπου Παπαδόπουλου )
5. Σάββα Νικολαΐδη )
6. Χριστόδουλου Χριστοδούλου )όλων από τον
7. Ξένιας Π. Γεωργίου ) Κάθηκα
8. Φωτούλας Μούσκου )
9.
Γεώργιου Σωκράτους )10. Χαράλαμπου Νικολαϊδη )
Αιτητών
- και -
1. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου
2. Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
Επάρχου Πάφου
Καθών η αίτηση
------------------------
Ημερομηνία:
11 Μαΐου, 2000Για τους αιτητές: Α.Σ. Αγγελίδης
Για την καθής η αίτηση αρ. 1: Κ. Κακουλλή για Γ. Κακογιάννη
Για τον καθού η αίτηση αρ. 2: Κ. Σταυρινός, Δικηγόρος της Δημοκρατίας
---------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι αιτητές είναι κάτοικοι Κάθηκα της Επαρχίας Πάφου. Προσβάλλουν την απόφαση των καθών η αίτηση να τοποθετήσουν πασσάλους μέσα σε συγκεκριμένο κτήμα στην περιοχή του χωριού αυτού. Θα μπορεί έτσι να περάσει υπέργεια ηλεκτροφόρα γραμμή της καθής η αίτηση αρ. 1 (στο εξής θα αναφέρεται με το ακρωνύμιο της ή απλώς η Αρχή) διά μέσου του κτήματος. Το αίτημα θεραπείας, όπως τέθηκε στην προσφυγή, έχει ως εξής:
"Α. Δήλωση και/ή διαταγή του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ' ων η αίτηση η οποία περιήλθε εις γνώσιν των αιτητών κατά ή περί την 2.9.1996 και με την οποία οι καθ' ων η αίτηση προέβησαν στην τοποθέτηση πασσάλων για τη διέλευση εναερίων αγωγών υψηλής τάσης στην τοποθεσία κτημάτων του χωριού Τοιχάριν, της επαρχίας Πάφου, αρ. Φύλλου/Σχεδίου 35/59 Κάθηκας, αρ. τεμαχίου 51 (1/2 μερίδιον), Κατεύθυνση γραμμών Αρ. Σχεδιαγράμματος 60641, είναι άκυρη και/ή παράνομη και/ή εστερημένη εννόμου αποτελέσματος."
Το παραπάνω κτήμα ανήκει, κατά 1/2 μερίδιο, στη Μαρούλα Αριστοδήμου Νεοφύτου (βλ. παράρτημα 1 στην ένσταση της Αρχής και το κυανό 63 του διοικητικού φακέλου, τεκμ. Ν). Το όνομα αυτό δεν υπάρχει στον κατάλογο των αιτητών. Διαπιστώνεται όμως από το παραπάνω παράρτημα ότι είναι το ίδιο πρόσωπο με τη Μαρούλα Τούρβα, αιτήτρια αρ. 2. Η σχέση των υπολοίπων έναντι της προσβαλλόμενης πράξης καθορίζεται στην παράγραφο 1 της έκθεσης των γεγονότων:
"1. Οι αιτητές είναι κάτοικοι της επηρεαζόμενης, από την απόφαση της Αρχής, περιοχής Κάθηκα και εγείρουν την παρούσαν προσφυγή τονίζοντας ότι έχουν προς τούτο την υποστήριξη και εντολή των περισσοτέρων κατοίκων της Κοινότητος Κάθηκα και επιφυλάττονται να παρουσιάσουν ενώπιον του Δικαστηρίου καταλόγους εκατοντάδων εντολέων για την έγερση της παρούσης προσφυγής."
Η εγκατάσταση πασσάλων στο παραπάνω ακίνητο, όπως και σ' άλλα τεμάχια γης στην περιοχή, αφορούσε την υλοποίηση τεχνο-οικονομικής μελέτης που εκπόνησε η Α.Η.Κ. Αυτή αποσκοπούσε στη δημιουργία νέας ηλεκτρικής γραμμής, που θα ηλεκτροδοτούσε το οινοποιείο του κ. Ηρακλή Κυριακίδη στον Κάθηκα. Ο τελευταίος υπέβαλε σχετική αίτηση ημερ. 29/4/93. Η Αρχή δεν εξασφάλισε, παρά τις προσπάθειες που κατέβαλε, τη συγκατάθεση όλων των θιγόμενων ιδιοκτητών για τη διέλευση της γραμμής. Έτσι κατέφυγε στις διατάξεις του άρθρ. 31(1) του περί Ηλεκτρισμού Νόμου Κεφ. 170, όπως τροποποιήθηκε. Αφού ακολουθηθεί η διαδικασία που αυτό προβλέπει για την επίδοση ειδοποίησης στον ιδιοκτήτη και παρέλθει η τασσόμενη 14ήμερη προθεσμία για να παράσχει τη συγκατάθεση του, ο Έπαρχος δύναται να δώσει ο ίδιος συγκατάθεση για την τοποθέτηση τέτοιων γραμμών "είτε άνευ όρων ή υπό τέτοιους όρους και προϋποθέσεις όπως θεωρεί δίκαιο".
Ύστερα από έρευνα από το Βοηθό Επαρχιακό Επόπτη, ημερ. 28/11/94 (κ. 176-175), ο Έπαρχος παρέσχε υπό όρους τη συγκατάθεση του:
"Παρέχω συγκατάθεση υπό τον όρο ότι, αν η επηρεαζόμενη γη μελλοντικά χρειαστεί να αναπτυχθεί οικοδομικά και οι γραμμές και εγκαταστάσεις της Αρχής αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη τούτη ή στην ανέγερση οποιωνδήποτε οικοδομών και ο ιδιοκτήτης παρουσιάσει άδεια οικοδομής/διαχωρισμού στην επηρεαζόμενη γη, η Αρχή αναλαμβάνει με δικές της δαπάνες να μετακινήσει ή διαφοροποιήσει τις εγκαταστάσεις της με τρόπο που να μην παρεμποδίζεται η νόμιμη αξιοποίηση της γης."
Η συγκατάθεση του Επάρχου κοινοποιήθηκε δεόντως από την Αρχή στις 4/1/95. Η αντίδραση της κοινότητας ή τουλάχιστον μερίδας της υπήρξε άμεση. Φαίνεται πως πήρε τη μορφή μαζικής δημόσιας διαμαρτυρίας. Ο Έπαρχος, μπροστά στην κατάσταση που δημιουργήθηκε υπαναχώρησε. Απέσυρε τη συγκατάθεση του. Και ζήτησε από την Αρχή να μελετήσει και προωθήσει άλλη υπαλλακτική λύση. Η Αρχή, ύστερα από επανεξέταση, πληροφόρησε τον Έπαρχο στις 18/4/95 ότι οποιαδήποτε άλλη χάραξη από την ήδη προταθείσα δημιουργούσε προβλήματα από τεχνοοικονομική άποψη. Έτσι, στις 18/4/95, κλήθηκε ο Έπαρχος να συγκατανεύσει στην υλοποίηση του αρχικού σχεδιασμού της γραμμής.
Στο κάτω μέρος της επιστολής αυτής υπάρχει η ακόλουθη χειρόγραφη σημείωση, ημερ. 26/4/95, προφανώς από τον Έπαρχο: "Υπό τις περιστάσεις και εφόσο δεν υπάρχουν προσφορότερες υπαλλακτικές λύσεις, δίδω τη συγκατάθεση μου. Τα δικαιώματα των ενισταμένων κατοχυρώνονται από το σχετικό όρο". Η Α.Η.Κ., στην οποία γνωστοποιήθηκε στη συνέχεια το γεγονός, προσπάθησε δυο φορές, στις 18/8/95 και 24/8/95, να εκτελέσει το έργο, για το οποίο καταβλήθηκαν στο μεταξύ τα δικαιώματα. Χωρίς όμως αποτέλεσμα, χάρη στη δυναμική αντίσταση των παρευρισκομένων.
Οι αντιδράσεις συνεχίστηκαν ποικιλοτρόπως. Έγιναν και γραπτά διαβήματα στο Υπουργείο Εμπορείου και το Υπουργείο Εσωτερικών. Δεν υπάρχει όμως λόγος να επεκταθώ σε λεπτομέρειες. Η Αρχή όμως επέμεινε πως δεν υπήρχε άλλη εκλογή παρά να προχωρήσει με τα αρχικά σχέδια. Η νέα προσπάθεια της στις 21/3/96 απέτυχε γιατί πάλιν εμποδίστηκε. Ωστόσο συναίνεσε σε κάποια προθεσμία για να μπορέσουν οι αντιδρούντες να επικοινωνήσουν με τον Υπουργό Εσωτερικών. Στις 9/4/96 του αποστάληκε επιστολή από την αυτοχαρακτηριζόμενη "Επιτροπή Αγώνα" την οποία φαίνεται να υπέγραψε ο Πρόεδρος της.
Τελικά ούτε αυτή η προσπάθεια των θιγόμενων ιδιοκτητών τελεσφόρησε. Έτσι, στις 15/7/96, η Αρχή πληροφόρησε την αιτήτρια αρ. 2 για την πρόθεση της να εγκαταστήσει τη γραμμή διά μέσου του κτήματος της. Στις 22/7/96 ο αιτητής 1 ζήτησε την παρέμβαση του Επιτρόπου Διοίκησης, ο οποίος στην έκθεση του ημερ. 9/8/96 δεν διαπιστώνει οποιαδήποτε παράβαση νόμου, πλάνη ή κατάχρηση εξουσίας. Η γραμμή εγκαθιδρύθηκε στις 2/9/96. Ακολούθησε η προσφυγή στις 15/11/96.
Στις γραπτές ενστάσεις - και αγορεύσεις - των δύο καθών η αίτηση εγείρεται αριθμός προδικαστικών θεμάτων.
Η Αρχή υποστηρίζει ότι η πράξη τοποθέτησης πασσάλων, που προσβάλλεται με την προσφυγή, είναι πράξη εκτέλεσης. ότι η μόνη εκτελεστή πράξη είναι η συγκατάθεση του Επάρχου. ότι η προθεσμία για την προσβολή της έχει παρέλθει. ότι οι αιτητές στερούνται έννομου συμφέροντος επειδή δήλωσαν πως θα αποδέχονταν την απόφαση σε περίπτωση που οι διαβουλεύσεις τους με τον Υπουργό δεν θα είχαν αποτέλεσμα. ότι, περαιτέρω, οι αιτητές 1, 4, 6, 7 και 9 δεν έχουν έννομο συμφέρον και για το λόγο ότι δεν είναι ιδιοκτήτες γης που επηρεάζονται από τη χαραχθείσα γραμμή. και, τέλος, ότι η Αρχή δεν πήρε οποιαδήποτε εκτελεστή διοικητική απόφαση.
Ο καθού αρ. 2 απέσυρε προδικαστική ένσταση ότι δεν είχε αποφασιστική αρμοδιότητα στην έκδοση της πράξης και ότι δεν εξέδωσε καμιά εκτελεστή πράξη. Επέμεινε όμως στην ένσταση του που αφορά το εκπρόθεσμο της προσφυγής.
Στο αιτητικό της προσφυγής γίνεται αναφορά στην απόφαση "με την οποία οι καθών η αίτηση προέβησαν στην τοποθέτηση πασσάλων .....", η οποία ήλθε σε γνώση των αιτητών κατά ή περί τις 2/9/96 (ημερομηνία κατά την οποία τοποθετήθηκαν οι πάσσαλοι). Οι αιτητές υποστηρίζουν (γραπτή απαντητική αγόρευση) ότι η νέα συγκατάθεση του Επάρχου (μετά την ανάκληση της αρχικής) δεν τους κοινοποιήθηκε γραπτώς, αλλά έμαθαν γιαυτήν κατά την παραπάνω ημερομηνία.
Το αίτημα θεραπείας δεν διατυπώνεται με την απαιτούμενη σαφήνεια. Όμως το μέρος που απομόνωσα σε εισαγωγικά υποδηλώνει την ύπαρξη προηγηθείσας απόφασης για την τοποθέτηση πασσάλων για τη νέα γραμμή, την οποία και η προσφυγή προσβάλλει.
Η πρώτη προδικαστική ένσταση της Αρχής ότι προσβάλλεται πράξη εκτέλεσης είναι αβάσιμη. Και απορρίπτεται.
Θα εξετάσω τώρα κατά πόσον οι αιτητές έχουν το έννομο συμφέρον για την άσκηση προσφυγής. Το συμφέρον αυτό απαιτείται να είναι άμεσο και προσωπικό. Η αιτήτρια αρ. 2 είναι ιδιοκτήτρια του 1/2 μεριδίου του τεμ. 51 από το οποίο διέρχεται η γραμμή. Επομένως, παραδεκτώς προσφεύγει αφού έχει ιδιοκτησία θιγόμενη από την προσβαλλόμενη πράξη. Στη συνέχεια πρέπει να εξεταστεί πού στέκει το θέμα με τους άλλους. Οι αιτητές 1, 4, 6, 7 και 9 δεν έχουν περιουσία από την οποία διέρχεται η γραμμή. Ο σχετικός ισχυρισμός της Αρχής παρέμεινε αναντίλεκτος. Οι υπόλοιποι αιτητές που, όπως λέγει η Αρχή, έχουν τέτοια ιδιοκτησία, δεν παραπονούνται για διεύλεση της γραμμής από δική τους περιουσία, αλλά για τη διέλευση της από το τεμάχιο στο οποίο είναι συνιδιοκτήτρια η αιτήτρια αρ. 2. Δεν εξηγούν όμως πώς αυτό επηρεάζει τους ιδίους.
Το μόνο νομιμοποιητικό στοιχείο, το οποίο επικαλούνται οι αιτητές αναφέρεται στην παράγραφο 1 των γεγονότων της προσφυγής, που παρέθεσα στην αρχή. Από αυτή φαίνεται ότι η προσφυγή και το έννομο συμφέρον τους βασίζεται στην ιδιότητα τους ως κατοίκων της κοινότητας Κάθηκα και στον ισχυρισμό τους ότι έχουν την υποστήριξη των περισσοτέρων μελών της. Εδώ θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι δεν έχουμε προσφυγή της κοινότητας ως καθολικής οντότητας, οπότε θα μπορούσε να αναγνωρισθεί έννομο συμφέρον εφόσον υπήρχε δυσμενής επηρεασμός της κοινότητας: βλ. Α.Ε. 2156 και 2158 Δημοκρατία κ.α. ν. Συμβουλίου Βελτιώσεως Γερίου κ.α. ημερ. 27/2/98. Εδώ πρόκειται για προσφυγή από αμελητέα μόνο μερίδα των κατοίκων (10 στο σύνολο τους).
Εν πάση περιπτώσει η απόδειξη του έννομου συμφέροντος βαρύνει τον αιτητή: Α.Ε. 1988 Δήμος Έγκωμης ν. Δημοκρατίας ημερ. 30/9/97. Στην πιο πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας στην Α.Ε. 2418 Αrmonia Estates Ltd. v. Συμβουλίου Βελτιώσεως Τάλας ημερ. 1/3/2000 λέχθηκε σχετικά:
"Σύμφωνα με τη νομολογία μας, οι εφεσείοντες, παρουσιάζοντας στοιχεία, θα έπρεπε να πιθανολογήσουν την ύπαρξη εννόμου συμφέροντος δείχνοντας, στην προκείμενη περίπτωση, με ποιό τρόπο η οικοδομή των ενδιαφερόμενων μερών επηρέαζε βλαπτικά τα συμφέροντα τους......"
Αναφορικά με τη διάκριση μεταξύ της εξουσίας άσκησης ένδικου βοηθήματος (όπου αρκεί η πιθανολόγηση έννομου συμφέροντος) και της ενεργητικής νομιμοποίησης (όπου απαιτείται απόδειξη ότι το έννομο συμφέρον ανήκει στον προσφεύγοντα) παραπέμπω στον Π. Δ. Δαγτόγλου "Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο" 2η έκδοση, παραγ. 549. Το σχετικό απόσπασμα υιοθετεί η Ολομέλεια στη Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας (αρ. 1) (1996) 3 Α.Α.Δ. 73.
Στην προκείμενη περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οι αιτητές (πλην της αιτήτριας αρ. 2) ικανοποίησαν το κριτήριο πιθανολόγησης. Παρόλο που η ύπαρξη έννομου συμφέροντος αμφισβητήθηκε από την Αρχή, ιδιαίτερα αναφορικά με τους αιτητές 1, 4, 6, 7 και 9, οι τελευταίοι (και οι υπόλοιποι) δεν απέδειξαν, όπως όφειλαν, τη μη έλλειψη του. Στην πραγματικότητα δεν αντέταξαν οτιδήποτε, πέρα από τη δήλωση ότι είναι κάτοικοι της κοινότητας, στοιχείο που από μόνο του δεν αποτελεί νομιμοποιητικό λόγο. Έπεται ότι η προσφυγή τους είναι απαράδεκτη.
Η προσφυγή μπορεί να συνεχισθεί μόνο ως προς την αιτήτρια 2. Πρέπει όμως πρώτα να εξετασθεί θέμα εμπροθέσμου. Εδώ, κατά την άποψη μου, η παραγωγή εκτελεστής πράξης είναι αποτέλεσμα σύνθετης διοικητικής ενέργειας. Αρχίζει με την απόφαση της Αρχής για τη συγκεκριμένη ηλεκτροδότηση και τελειούται με τη συγκατάθεση του Επάρχου (που υποκαθιστά τη συγκατάθεση των ιδιοκτητών γης απ' όπου περνά η γραμμή, εφόσον αρνήθηκαν να την παράσχουν). Η νέα συγκατάθεση του Επάρχου δόθηκε στις 26/4/95. Η προθεσμία για την άσκηση προσφυγής είναι επιτακτική και περιορίζεται σε 75 ημέρες αφότου είχε πλήρη γνώση ο ενδιαφερόμενος, αφού, στην παρούσα περίπτωση, η νέα συγκατάθεση δεν κοινοποιήθηκε γραπτώς.
Φαίνεται απίθανο με το σάλο και τις πολλές μαχητικές αντιδράσεις των κατοίκων η αιτήτρια να μην έμαθε για την απόφαση. Όμως υπάρχει άλλο πιο απτό και συνάμα αδιάσειστο στοιχείο. Η αιτήτρια ειδοποιήθηκε από τηλεφώνου για την υλοποίηση της απόφασης, που ήταν τελειωτική, από 15/7/96. Η προσφυγή καταχωρήθηκε στις 15/11/96, μετά την πάροδο των 75 ημερών από το χρόνο που έλαβε γνώση. Είναι συνεπώς εκπρόθεσμη.
Έκρινα ήδη πως η προσφυγή των άλλων αιτητών είναι απαράδεκτη για έλλειψη έννομου συμφέροντος. Θα την απέρριπτα όμως διότι είναι και εκπρόθεσμη. Η γνώση των αιτητών για τη συγκατάθεση του Επάρχου διαπιστώνεται από αριθμό εγγράφων που είναι στο διοικητικό φάκελο τεκμ. Ν, όπως και από διάφορες ενέργειες τους. Παραπέμπω σε δημοσίευμα της εφημερίδας "Αλήθεια" ημερ. 25/8/95. Επίσης οι ενέργειες τους για παρεμπόδιση εκτέλεσης του έργου μαρτυρούν γνώση, όπως και η προμνησθείσα επιστολή, που υπογράφει ο αιτητής αρ. 1. Πλήρης γνώση επίσης συνάγεται από το παράπονο προς τον Επίτροπο Διοίκησης στις 22/7/96. Οποιαδήποτε από τις παραπάνω ημερομηνίες ληφθεί υπόψη σαν ο χρόνος γνώσης, το αποτέλεσμα είναι ότι η προσφυγή κατατέθηκε εκπρόθεσμα.
Παρατηρώ ότι οι αιτητές δεν επεδίωξαν ματαίωση του σχεδίου διά της δικαστικής οδού, αλλά με δυναμικές ενέργειες ή διαβήματα και διαβουλεύσεις με αναρμόδιες αρχές. Επομένως δεν εγείρεται ζήτημα αναστολής ή διακοπής της συνταγματικής προθεσμίας: Larkos v. Republic (1987) 3 C.L.R. 2189. Βλ. επίσης Α.Ε. 2364 Ελευθέριος Κ. Χ"Στεφάνου ν. Δημοκρατίας ημερ. 30/11/99.
Για τους παραπάνω λόγους η προσφυγή απορρίπτεται. Με έξοδα εναντίον των αιτητών.
Σ. Νικήτας,
Δ.
/Κασ