CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2000) 4 ΑΑΔ 441

Είναι η θέση του κ. Νικολάου ότι δεν υπήρξε δέουσα έρευνα των δεδομένων εκάστου ξενοδοχείου σε συσχετισμό προς τα κριτήρια του άρθρου 30(1)(β), και συγκεκριμένα το ήδη υφιστάμενο σύστημα επεξεργασίας λυμάτων των ξενοδοχείων της Αιτήτριας στις προσφυγές 762/98 και 835/98 και το ότι τα ξενοδοχεία των Αιτητριών στις προσφυγές 767/98 και 775/98 δεν αναμένετο να επωφελούντο της χρήσης του αποχετευτικού συστήματος πριν από την ολοκλήρωση και λειτουργία της πρώτης φάσης του έργου και την έναρξη της δεύτερης φάσης του, στα πλαίσια της αναφοράς στο άρθρο 30(1)(β) ότι λαμβάνεται υπ΄όψη η φύση των γενομένων εγκαταστάσεων και το προκύπτον στην ιδιοκτησία και στον ιδιοκτήτη ή κάτοχο της όφελος. Η γενική ταξινόμηση των ιδιοκτησιών σε δύο κατηγορίες, δηλαδή εκείνη των ξενοδοχείων και άλλη, και η επιβολή του ιδίου τέλους σε όλα τα ξενοδοχεία, λέγει ο κ. Νικολάου, δεν λαμβάνει υπ΄όψη το σύνολο των κριτηρίων του άρθρου 30(1)(β) αλλά περιορίζεται στο κριτήριο του σκοπού για τον οποίο χρησιμοποιείται η ιδιοκτησία, δηλαδή ως ξενοδοχείο. Ουσιαστικά, καταλήγει ο κ. Νικολάου, το ΣΑΛΑ δεν άσκησε καθόλου ή δεόντως τη διακριτική εξουσία του. Επί πλέον, εισηγείται ότι στον καθορισμό των τελών λήφθησαν υπ΄όψη εξωγενή στοιχεία, και συγκεκριμένα το ότι η επιβολή μεγαλύτερων τελών στα ξενοδοχεία από ότι στις κατοικίες αποσκοπούσε, σύμφωνα με την έκθεση του Γραφείου Προγραμματισμού στην οποία βασίσθηκε το ΣΑΛΑ, στην ανακούφιση των οικιστικών μονάδων που θεωρούνται οικονομικά ασθενέστερες, κριτήριο που δεν περιλαμβάνεται στο Νόμο. Και ότι το ΣΑΛΑ καθόρισε τα τέλη για τα ξενοδοχεία κατά 300% ψηλότερα από ότι για τις κατοικίες αυθαίρετα και αναιτιολόγητα αφού οι εισηγήσεις του ιδίου του Γραφείου Προγραμματισμού δεν υπερέβαιναν το 200%. Οι δύο άλλοι λόγοι ακύρωσης που συζητά ο κ. Νικολάου αφορούν αφ΄ενός τη βάση του υπολογισμού της εκτιμημένης αξίας του ακινήτου επί της οποίας επιβάλλονται τα τέλη και αφ΄ετέρου τη σύνθεση του ΣΑΛΑ.

Η θέση της ευπαιδεύτου συνηγόρου για το ΣΑΛΑ είναι ότι, καθ΄όσον τα αποχετευτικά τέλη συνιστούν φορολογία και όχι ανταποδοτικό τέλος, η δε επιβολή τους συνιστά πράξη γενικού περιεχομένου, δεν υπήρχε υποχρέωση διερεύνησης των δεδομένων του κάθε ξενοδοχείου και συσχετισμού τους προς εξατομικευμένο τέλος για κάθε ξενοδοχείο. Η δυνατότητα αύξησης (ή μείωσης) των τελών, λέγει η κα. Καλλιγέρου, έχει αναφορά στο άρθρο 30(1)(β) σε τάξεις ιδιοκτησίας και όχι σε κάθε ακίνητο. Η διάκριση μεταξύ κατηγοριών ιδιοκτησίας έγινε από το ΣΑΛΑ, όπως λέγει η κα. Καλλιγέρου, με την επιβολή τέλους 88‰ στα ξενοδοχεία και τουριστικά διαμερίσματα, 44‰ στις βιομηχανίες και τους λιμενικούς χώρους και 22‰ στις κατοικίες και στα άλλα υποστατικά. Η διάκριση αυτή, καταλήγει, αιτιολογείται με αναφορά στα οφέλη που αποκομίζει η κάθε κατηγορία από το αποχετευτικό σύστημα. Παραπέμπει δε στα γενικότερα οφέλη που προκύπτουν για τη Λεμεσό από τη λειτουργία του αποχετευτικού συστήματος, περιλαμβανομένων της αναβάθμισης των υγειονομικών συνθηκών, της διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος, της εξοικονόμησης νερού και δαπανών και της τουριστικής και οικονομικής ανάπτυξης.

Το εγειρόμενο θέμα δεν είναι νεοφανές στη νομολογία. Υπάρχει αριθμός σχετικών αποφάσεων, χωρίς όμως καταληκτική συμφωνία. Εκείνο που έχει αποφασισθεί οριστικά είναι ότι τα αποχετευτικά τέλη συνιστούν φορολογία και μάλιστα όχι ανταποδοτικού χαρακτήρα - Loizou v. Sewage Board of Nicosia (1988) 1 CLR 122, Kanika Hotels Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας, Α.Ε. 1491, 17.1.1997. Αυτό όμως όχι μόνο δεν αμφισβητείται από τον κ. Νικολάου αλλά και δεν παίρνει το θέμα πιο κάτω, αφού το ουσιαστικό ερώτημα είναι αν τα επιβληθέντα τέλη, ως φορολογία, ήσαν στα πλαίσια του Νόμου και γενικότερα αν επιβλήθησαν νόμιμα. Η υπόθεση Kanika ασχολείται μόνο με μια πτυχή του όλου θέματος που αφορά την αρχή της ισότητας. Συγκεκριμένα, είχε εκεί εγερθεί το θέμα κατά πόσο η διάκριση μεταξύ ιδιοκτητών ξενοδοχείων και τουριστικών διαμερισμάτων αφ΄ενός και ιδιοκτητών άλλων ακινήτων αφ΄ετέρου παραβιάζει την αρχή της ισότητας. Κρίθηκε ότι αυτό δεν συνέβαινε, εν όψει των εγγενών διαφορών μεταξύ των δύο σε σχέση με τη χρήση και τα ευεργετήματα από το αποχετευτικό σύστημα, επικροτώντας την απόφαση του Αρτεμίδη, Δ., στην υπόθεση Philippa Estates Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας. Στην προκειμένη περίπτωση όμως το εγειρόμενο θέμα τίθεται πολύ ευρύτερα σε αναφορά με τα κριτήρια που θέτει ο Νόμος ως προς τις ενδεχόμενες διαφοροποιήσεις και την αιτιολόγηση τους. Επ΄αυτού, υπάρχουν μόνο πρωτόδικες αποφάσεις.

Ότι η διαφοροποίηση των τελών μπορεί να γίνει όχι σε αναφορά με τα δεδομένα της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας, δηλαδή εξατομικευμένα, αλλά σε αναφορά με τα δεδομένα της κατηγορίας στην οποία εντάσσεται η συγκεκριμένη ιδιοκτησία, είναι καθαρό από το ίδιο το άρθρο 30(1)(β) το οποίο αναφέρεται σε δυνατότητα μείωσης ή αύξησης του τέλους "δι΄ορισμένας τάξεις ιδιοκτησίας". Επ΄αυτού συμφωνώ με την απόφαση του Πική, Π., στην υπόθεση Gold Coast Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Παραλιμνίου, 68/94, 22.12.1997 (ακολουθήθηκε από το Χρυσοστομή, Δ., στην υπόθεση Lordos Hotels (Holdings) Ltd ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεως Παραλιμνίου, 126/95, 16.3.1998), η οποία απορρίπτει την εισήγηση ότι η διερεύνηση του οφέλους που θα προκύψει στη συγκεκριμένη ιδιοκτησία από το αποχετευτικό σύστημα επιβάλλεται από το άρθρο 30(1)(β). Δεν μπορώ όμως να συμφωνήσω ότι ακόλουθο αυτού είναι η αυτόματη αναγνώριση της νομιμότητας της γενικής διάκρισης ιδιοκτησιών στις δύο ή τρεις κατηγορίες που απεφάσισε το ΣΑΛΑ. Το θέμα αυτό στην πραγματικότητα δεν ηγέρθη και δεν απεφασίσθη στην Gold Coast, η οποία τονίζει τη νομιμότητα της διάκρισης ιδιοκτησιών σε κατηγορίες και, πέραν της αναφοράς στην αρχή της Kanika ως προς τις εγγενείς διαφορές μεταξύ ξενοδοχείων και άλλων ιδιοκτησιών, που ήταν σχετική προς το εγειρόμενο θέμα και όχι ευρύτερα, δεν είχε ασχοληθεί με το ιδιαίτερο θέμα της περαιτέρω επί μέρους εξειδίκευσης των κατηγοριών ιδιοκτησίας. Όπως το έθεσε ο Πικής, Π., στις σελίδες 4-5:

Τα δεδομένα της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας όμως παραμένουν σημαντικά ώστε να αποφασισθεί η υπαγωγή της στην ανάλογη κατηγορία, αφού το κρίσιμο ζήτημα είναι τα κριτήρια με βάση τα οποία θα καθορισθούν οι διάφορες κατηγορίες ιδιοκτησιών, το εύρος και η ταυτότητα δηλαδή των διαφόρων κατηγοριών. Η νομιμότητα της διάκρισης ιδιοκτησιών σε κατηγορίες εξαρτάται δε και από τα κριτήρια που ο ίδιος ο Νόμος καθορίζει στο άρθρο 30(1)(β) και από τη γενικότερη αιτιολόγηση των διακρίσεων σε κατηγορίες.

Είναι η άποψη μου ότι τα κριτήρια που θέτει το άρθρο 30(1)(β), αν και βέβαια δικαιολογούν τη γενομένη διάκριση μεταξύ ξενοδοχείων και κατοικιών, ιδιαίτερα με αναφορά στο κριτήριο του σκοπού για τον οποίο χρησιμοποιείται το ακίνητο, εντούτοις δεν δικαιολογούν τη μαζική και αδιάκριτη κατάταξη όλων των ξενοδοχείων σε μια τάξη αλλά επιβάλλουν στο ΣΑΛΑ την περαιτέρω υποχρέωση για διερεύνηση και άλλων δεδομένων τα οποία τα διαφοροποιούν μεταξύ τους και την κατάταξη των διαφόρων ξενοδοχείων σε επί μέρους τάξεις, ιδιαίτερα με αναφορά στο όφελος που προκύπτει από το αποχετευτικό σύστημα. Επί των δεδομένων των ενώπιον μου υποθέσεων, θεωρώ ότι ξενοδοχεία τα οποία ήδη διέθεταν δικό τους σύστημα επεξεργασίας λυμάτων, όπως και ξενοδοχεία τα οποία δεν επωφελούνται ήδη από το αποχετευτικό σύστημα αλλά θα επωφεληθούν από αυτό μόνο με τη μελλοντική λειτουργία της δεύτερης φάσης του, δεν μπορούν να θεωρηθούν στην ίδια μοίρα, από την άποψη του οφέλους που προκύπτει από το αποχετευτικό σύστημα, με ξενοδοχεία τα οποία δεν διαθέτουν το δικό τους σύστημα επεξεργασίας λυμάτων και επωφελούνται άμεσα από το αποχετευτικό σύστημα. Από τα κατατεθέντα τεκμήρια και τη διεξαχθείσα έρευνα, κανένα στοιχείο δεν υπάρχει που να συνηγορεί περί του αντιθέτου. Η παρασχεθείσα από το ΣΑΛΑ αιτιολογία για την επιβολή 300% αυξημένων τελών στα ξενοδοχεία σε σχέση με τις κατοικίες, όπως και οι μελέτες τις οποίες βασίσθηκε αλλά και η παραπομπή της κας. Καλλιγέρου, έχει αναφορά στα γενικότερα οφέλη που προκύπτουν από τη λειτουργία του αποχετευτικού συστήματος και ουδόλως μπορεί να εξισώσει τα ξενοδοχεία που όντως διέθεταν δικό τους κατάλληλο, επαρκές και οικονομικά συμφέρον, σύστημα επεξεργασίας λυμάτων, και τα ξενοδοχεία που δεν θα επωφελούντο άμεσα από το αποχετευτικό σύστημα παρά μόνο στη δεύτερη φάση του, με τα άλλα ξενοδοχεία. Οι διαφοροποιήσεις αυτές επιβάλλετο να εξετασθούν ως εκ των κριτηρίων του άρθρου 30(1)(β) προκειμένου περί σχετικώς ανομοιόμορφων περιπτώσεων, σε συνάρτηση ιδιαίτερα προς το κριτήριο του προκύπτοντος στην ιδιοκτησία οφέλους από τη λειτουργία του αποχετευτικού συστήματος.

Συμπληρωματικά, θα συμφωνούσα με τον κ. Νικολάου και όσον αφορά την εισήγηση ότι στη λήψη της απόφασης υπεισήλθαν εξωγενή κριτήρια. Όπως ρητά αναφέρεται στα πρακτικά, το ΣΑΛΑ βασίσθηκε, μεταξύ άλλων, στις απόψεις του Γραφείου Προγραμματισμού για να αποφασίσει την επιβολή αυξημένου τέλους στα ξενοδοχεία σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες ιδιοκτησιών, η οποία εισηγείτο διακριτική τιμολόγηση υπό μορφή αλληλοεπιχορήγησης ως προς τη χρήση των ιδιοκτησιών με στόχο την όσο το δυνατό μεγαλύτερη οικονομική ανακούφιση των κατοικιών, που θεωρούνται οικονομικά ασθενέστερες. Τέτοιο κριτήριο αλληλοεπιχορήγησης σε συνάρτηση προς οποιαδήποτε υποτιθέμενη σχετική οικονομική δυνατότητα της ιδιοκτησίας δεν περιλαμβάνεται στο άρθρο 30(1)(β). Η αναφορά στο σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται η ιδιοκτησία δεν έχει να κάνει με τη συγκεκριμένη οικονομική δυνατότητα της ιδιοκτησίας αλλά, όπως εξηγείται και στην Philippa Estates Ltd και στην Kanika Hotels Ltd και στην Gold Coast Ltd, με τις εγγενείς διαφορές ιδιοκτησιών ως προς τη χρήση και τα ευεργετήματα από το αποχετευτικό σύστημα.

Οι προσφυγές επιτυγχάνουν και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.