|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 4 ΑΑΔ 1443
30 Δεκεμβρίου, 1999
[ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ/στής
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 463/96)
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΣ ΠΑΛΙΟΜΕΤΟΧΟΥ,
Αιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 431/97)
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΣ ΠΑΛΙΟΜΕΤΟΧΟΥ,
Αιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 470/97)
1. ΘΩΜΑΣ Κ. ΖΑΡΚΑΣ,
2. ΣΙΜΟΣ ΛΟΪΖΙΔΗΣ,
3. ΑΝΤΩΝΗΣ Μ. Χ"ΠΕΤΡΟΥ,
4. ΑΝΤΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ Χ"ΣΤΑΣΗ,
5. ΝΙΚΟΣ ΚΑΠΛΑΝΗ,
Αιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 463/96, 431/97, 470/97)
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Έννομο Συμφέρον — Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης — Έχουν έννομο συμφέρον αναφορικά με θέματα πολεοδομικής διαμόρφωσης της περιοχής τους εφόσον επηρεάζεται δυσμενώς το φυσικό περιβάλλον — Για τα ίδια ζητήματα έχουν έννομο συμφέρον οι γείτονες, αλλά όχι και οι λοιποί κάτοικοι της πόλης ή του χωριού.
Πολεοδομική Άδεια — Αρμοδιότητα — Αποκλειστικά αρμόδιο όργανο η Πολεοδομική Αρχή — Άρθρο 26 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972 (Ν.90/72) — Μόνη εκτελεστή απόφαση αυτή της Πολεοδομικής Αρχής - Ακόμα και αν γίνεται εισήγηση για παρέκκλιση από την ίδια προς το Υπουργικό Συμβούλιο, βάσει του ιδίου άρθρου, μόνη εκτελεστή και πάλιν είναι η απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής, που εκδίδεται μετά την έγκριση της παρέκκλισης και όχι η απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής.
Πολεοδομική Άδεια — Άρθρο 26 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972 (Ν.90/72) — Απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής για παρέκκλιση από τα σχέδια ανάπτυξης — Απαιτείται θετική εισήγηση της Πολεοδομικής Αρχής — Χωρίς τέτοια εισήγηση η Υπουργική Επιτροπή δεν έχει εξουσία απόφασης έκδοσης άδειας κατά παρέκκλιση — Απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής που εκδόθηκε μετά από μια τέτοια παράνομα εκδοθείσα απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής, άκυρη.
Οι αιτητές προσέβαλαν με τις προσφυγές τους τόσο την απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής να δοθεί παρέκκλιση από τα σχέδια ανάπτυξης για επέκταση χοιροστασίου του ενδιαφερόμενου μέρους, όσο και την Πολεοδομική άδεια για τούτο.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας τις προσφυγές 463/96 και 470/97 και ακυρώνοντας την επίδικη στην προσφυγή 431/97 απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Το Συμβούλιο Βελτιώσεως νομιμοποιείται κατ' αρχήν στην άσκηση προσφυγής ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Αυτό αποφασίστηκε οριστικά στη Δημοκρατία κ.ά. v. Συμβουλίου Βελτιώσεως Γερίου κ.ά.. Αναφέρονται σχετικά τα εξής στην απόφαση της πλειοψηφίας:
«Κατά την άποψή μας, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν συμφέρον στην πολεοδομική διαμόρφωση της περιοχής τους, εφόσον προκύπτει δυσμενής επηρεασμός στο φυσικό περιβάλλον, ιδωμένο όπως πρόκειται διαχρονικά να διαμορφωθεί. Πρόκειται για συμφέρον εγγενές στη φύση της αποστολής τους και ως εκ τούτου νόμιμο.»
Επιπλέον, στην προκείμενη περίπτωση είναι προφανές ότι το έννομο συμφέρον του Συμβουλίου Βελτιώσεως Παλιομετόχου θεμελιώνεται, όπως απαιτείται σύμφωνα με την εν λόγω απόφαση, «με αναφορά στα όσα προτείνονται ως στοιχεία που συνθέτουν δυσμενή επηρεασμό». Δεν νομιμοποιούνται όμως οι κάτοικοι της κοινότητας εξ αυτής τους της ιδιότητας. Θα νομιμοποιούντο μόνο εφόσον είχαν την ιδιότητα περιοίκου που σημαίνει την αμεσότητα λόγω εγγύτητας χώρου. Που δεν καταδείχθηκε ότι είναι εδώ η περίπτωση. Συνεπώς η προσφυγή αρ. 470/97 δεν μπορεί παρά να απορριφθεί ως απαράδεκτη.
2. Το επόμενο ζήτημα το οποίο πρέπει να εξεταστεί είναι το κατά πόσο η απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής ημερ. 12 Μαρτίου 1996, η οποία προσβάλλεται με την προσφυγή αρ. 463/96 είναι ή όχι εκτελεστή, ζήτημα που πολύ απασχόλησε και σχετίζεται με το παράλληλο ζήτημα εκτελεστότητας της απόφασης της Πολεοδομικής Αρχής ημερ. 20 Δεκεμβρίου 1996 η οποία προσβάλλεται με την προσφυγή αρ. 431/97. Χρειάζεται σε σχέση με τα ζητήματα αυτά αναφορά στα Άρθρα 26 και 31 του Νόμου. Τα ερμήνευσε ο Κωνσταντινίδης Δ. στη Σιμιλλίδης v. Δημοκρατίας και εφάρμοσε λίγο αργότερα στη Δήμος Αγίας Νάπας v. Δημοκρατίας. Έδωσε την απάντηση στο ζήτημα εκτελεστότητας όπως και στο γενικότερο ζήτημα του αντίστοιχου ρόλου, Πολεοδομικής Αρχής και Υπουργικού Συμβουλίου - ή Υπουργικής Επιτροπής - στον περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμο. Απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής για την κατά παρέκκλιση χορήγηση πολεοδομικής άδειας δεν είναι εκτελεστή. Εκτελεστή είναι μόνο η εν τέλει απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής γιατί την αποκλειστική εξουσία για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας αυτή την έχει. Γι' αυτό η προσφυγή αρ. 463/96 με την οποία προσβάλλεται η απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής θα πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.
3. Απομένει η προσφυγή αρ. 431/97. Σε σχέση με την οποία δεν παρίσταται ανάγκη το Δικαστήριο να κατευθύνει των προσοχή του παρά μόνο σε ένα ζήτημα. Καίριας σημασίας. Αφορά τη λήψη απόφασης από την Υπουργική Επιτροπή για παρέκκλιση χωρίς την προς τούτο εισήγηση της Πολεοδομικής Αρχής. Όπως εξηγήθηκε στη Σιμιλλίδης (ανωτέρω) η Υπουργική Επιτροπή δεν έχει σε καμιά περίπτωση τέτοια εξουσία. Επομένως η προσβαλλόμενη απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής η οποία εκδόθηκε κατ' ακολουθίαν της παράνομα ληφθείσας απόφασης της Υπουργικής Επιτροπής εκθεμελιώνεται και πρέπει να ακυρωθεί.
Οι προσφυγές αρ. 463/96 και 470/97 απορρίπτονται ως απαράδεκτες με έξοδα εναντίον των αιτητών. Η προσφυγή αρ. 431/97 επιτυγχάνει με έξοδα υπέρ των αιτητών.
Διαταγή ως ανωτέρω.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Δημοκρατία κ.ά. v. Συμβουλίου Βελτιώσεως Γερίου κ.ά. (1998) 3 Α.Α.Δ. 210,
Χαραλάμπους v. Δημοκρατίας (1996) 3 Α.Α.Δ. 73,
Σιμιλλίδης v. Δημοκρατίας (1998) 4 Α.Α.Δ. 45,
Δήμος Αγίας Νάπας v. Δημοκρατίας (1998) 4 Α.Α.Δ. 187.
Προσφυγές.
Προσφυγές των αιτητών κατά της χορήγησης πολεοδομικής άδειας από τους καθ' ων η αίτηση στο ενδιαφερόμενο μέρος για επέκταση υφιστάμενης μονάδας χοιροστασίου στο Παλιομέτοχο.
Κρ. Παπαλοΐζου με Γ. Τεουλίδη, για τους Αιτητές στις Υποθέσεις αρ. 463/96 και 431/97.
Χρ. Τριανταφυλλίδης, για τους Αιτητές στην Υπόθεση αρ. 470/97.
Θ. Μαυρομουστάκη, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Μ. Ιακώβου, για το Ενδιαφερόμενο πρόσωπο.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Ο Γεώργιος Νεοφύτου Ανδρονίκου, ενδιαφερόμενο πρόσωπο σε αυτές τις συνεκδικαζόμενες προσφυγές, υπέβαλε στις 11 Αυγούστου 1993 αίτηση στην Πολεοδομική Αρχή - που εδώ ήταν ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως - να του δοθεί πολεοδομική άδεια για την επέκταση υφιστάμενης μονάδας χοιροστασίου στο Παλιομέτοχο, μιας παλαιάς και παρανόμως επεκταθείσας μονάδας σε σχέση με την οποία είχε εκδοθεί διάταγμα κατεδάφισης και εκκρεμούσε εναντίον του στο δικαστήριο υπόθεση παρακοής. Με απόφαση ημερ. 18 Μαΐου 1995 η Πολεοδομική Αρχή απέρριψε την αίτηση αφού το έργο δεν πληρούσε τους όρους της εν ισχύϊ Δήλωσης Πολιτικής. Παραθέτω το σχετικό μέρος:
"(500) Η προτεινόμενη ανάπτυξη, επέκταση σε υφιστάμενα υποστατικά για την μαζική εκτροφή χοίρων βρίσκεται μέσα στην Γεωργική Ζώνη Γ3 που δημοσιεύτηκε με την Α.Δ.Π. 887 στις 21.5.93 και δεν συνάδει με τις πρόνοιες της Πολιτικής 9(Δ)1 της Δήλωσης Πολιτικής του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, σύμφωνα με την οποία κτηνοτροφική Ανάπτυξη θα επιτρέπεται μέσα σε Ζώνη όπου επιτρέπεται η μαζική εκτροφή ζώων και πτηνών και μέσα σε κτηνοτροφικές περιοχές.
(501) Η αύξηση της κυβικής χωρητικότητας των προτεινόμενων επεκτάσεων ανέρχεται στο 294% περίπου του όγκου των οικοδομών που καλύπτονται με Άδεια Οικοδομής, αντί όχι περισσότερο από 10% που προνοεί η Πολιτική 7(γ) της Δήλωσης Πολιτικής. Η άδεια οικοδομής που εκδόθηκε στις 9.4.74 αφορούσε πολύ μικρό μέρος των υφιστάμενων υποστατικών τα οποία κτίστηκαν διαφορετικά από τα υποβληθέντα σχέδια.
(502) Ο συντελεστής δόμησης της προτεινόμενης ανάπτυξης ανέρχεται στο 0.357:1 και το ποσοστό κάλυψης στο 0.337:1 του καθαρού εμβαδού του τεμαχίου αντί όχι περισσότερο από 0.10:1 (συντελεστής δόμησης και ποσοστό κάλυψης) που προνοεί η Ζώνη Γ3 μέσα στην οποία βρίσκεται το υπό ανάπτυξη τεμάχιο.
(503) Τα πιο πάνω υποστατικά βρίσκονται σε απόσταση 150 μέτρων περίπου από το νέο δρόμο Λευκωσίας-Κοκκινοτριμιθιάς, από τον οποίο είναι πλήρως ορατά, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται δυσμενώς οι ανέσεις των διερχομένων από την δυσοσμία που προκαλείται, σε αντίθεση με τις πρόνοιες της Πολιτικής 9(Δ)5 της Δήλωσης Πολιτικής.
(504) Δεν υποδεικνύεται χώρος πρασίνου ποσοστού 10% για παραχώρηση στο δημόσιο, όπως προνοεί η Πολιτική 3.2 της Δήλωσης Πολιτικής.
(505) Δεν υποδεικνύονται χώροι στάθμευσης που απαιτούνται για την έκδοση Πολεοδομικής Άδειας σύμφωνα με τα πρότυπα για παροχή χώρων στάθμευσης στα οποία αναφέρεται το Παράρτημα "Β" της Δήλωσης Πολιτικής."
Προβλέπεται στο άρθρο 31(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972 (Ν. 90/1972 όπως τροποποιήθηκε) η δυνατότητα ιεραρχικής προσφυγής στο Υπουργικό Συμβούλιο. Σύμφωνα με τον Κανονισμό 7 των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Αιτήσεις και Ιεραρχικές Προσφυγές) Κανονισμών του 1990 (Κ.Δ.Π. 55/90) η προσφυγή ασκείται εντός 30 ημερών με κατάθεσή της στον Υπουργό Εσωτερικών. Εν προκειμένω το ενδιαφερόμενο πρόσωπο απέστειλε σχετικά στον Υπουργό Εσωτερικών δύο επιστολές, μια την 1 Αυγούστου 1993 και άλλη, συμπληρωματικά, στις 7 Αυγούστου 1993 ζητώντας "χαλάρωση των Κανονισμών". Το διάβημα αυτό προωθήθηκε με τον χαρακτηρισμό της αίτησης για να επιτραπεί η παρέκκλιση από τις πρόνοιες της Δήλωσης Πολιτικής αλλά και, κατά τα φαινόμενα, σαν να αποτελούσε την άσκηση ιεραρχικής προσφυγής. Αμφισβητήθηκε ενώπιόν μου από τους αιτητές στην προσφυγή αρ. 463/96 ότι ως ιεραρχική προσφυγή καταχωρήθηκε εμπρόθεσμα. Δεν υπήρξε ωστόσο ο,τιδήποτε που να αντέκρουε τη θέση του ενδιαφερομένου προσώπου ότι γνώση για την απόφαση έλαβε καθυστερημένα στις 31 Ιουλίου 1993. Ζητήθηκαν απόψεις από διάφορους φορείς περιλαμβανομένου και του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Θα αναφερθώ σε μόνο τις δικές του γιατί, όπως θα εξηγήσω, ενόψει της αρνητικής τοποθέτησής του ως Πολεοδομικής Αρχής οι άλλες, ανάμεσα στις οποίες η θετική του Τμήματος Γεωργίας και η μάλλον θετική του Επάρχου, ήταν χωρίς σημασία. Παραθέτω το σχετικό μέρος:
"7. Η Πολεοδομική Αρχή αφού μελέτησε προσεκτικά την αίτηση αυτή και αφού έλαβε υπόψη όλους τους σχετικούς παράγοντες και δεδομένα της περίπτωσης αυτής και κατά κύριο λόγο τα ακόλουθα:
(α) το χοιροστάσιο βρίσκεται πολύ κοντά στο νέο αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας-Κοκκινοτριμιθιάς σε απόσταση μόνο 150 μέτρων από αυτό, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται σοβαρά οι ανέσεις των διερχομένων στην περιοχή, από τη δυσοσμία που προκαλείται,
(β) πριν και μετά τη δημοσίευση των Κτηνοτροφικών Ζωνών στις 8.10.76, καθώς και των Πολεοδομικών Ζωνών στις 21.5.93, ο αιτητής προέβαινε σε συνεχείς αυθαίρετες προσθήκες υποστατικών παρά τις επανειλημμένες δικαστικές αποφάσεις και παρά το γεγονός ότι το εν λόγω χοιροστάσιο ταξινομήθηκε από την πιο πάνω αναφερόμενη Επιτροπή στην κατηγορία "Β", στην οποία όπως έχει αναφερθεί τα επηρεαζόμενα χοιροστάσια θα μπορούσαν να παραμείνουν για 7 χρόνια, γεγονός που τέθηκε υπόψη του αιτητή καθώς επίσης και η σχετική απόφαση ότι μετά τη λήξη της περιόδου αυτής τα υποστατικά θα έπρεπε να μετακινηθούν σε Κτηνοτροφική Ζώνη μέσα στην οποία θα μπορούν να ανεγερθούν και χοιροστάσια,
(γ) σε σχέση με το πιο πάνω χοιροστάσιο εκδόθηκε άδεια οικοδομής για πολύ μικρό μέρος των υποστατικών, πριν από τη δημοσίευση των Κτηνοτροφικών Ζωνών και το οποίο ανεγέρθηκε διαφορετικά από τα εγκριμένα σχέδια, οι προσθήκες δε που ακολούθησαν ανέρχονται στο 294% της κυβικής χωρητικότητας των υποστατικών που εγκρίθηκαν, και
(δ) τυχόν έγκριση της πιο πάνω αίτησης θα αποτελούσε κακό προηγούμενο και για άλλα χοιροστάσια και κτηνοτροφικά υποστατικά στην περιοχή καταστρατηγώντας έτσι τους σκοπούς και τους στόχους των Πολεοδομικών Ζωνών και κατ' επέκταση των προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής,
(ε) έκρινε ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι προς το δημόσιο συμφέρον, δεν δικαιολογείται και δεν συστήνεται από το Τμήμα αυτό η χορήγηση της αιτούμενης πολεοδομικής άδειας κατά παρέκκλιση των προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 26 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου."
Το Υπουργείο Εσωτερικών, με Σημείωμα ημερ. 5 Σεπτεμβρίου 1995, έθεσε το ζήτημα προς εξέταση στην Υπουργική Επιτροπή τη δεόντως εξουσιοδοτημένη από το Υπουργικό Συμβούλιο για την άσκηση της σχετικής αρμοδιότητας. Το ζήτημα χαρακτηριζόταν στην προμετωπίδα του Σημειώματος ως "Αίτηση για παραχώρηση πολεοδομικής άδειας κατά παρέκκλιση για επεκτάσεις σε χοιροστάσιο .....". Με το Σημείωμα προωθείτο η γραμμή του Επάρχου η οποία, ενώ εκφραζόταν ως προβληματισμός άφηνε να εννοηθεί η απόκλιση υπέρ της παρέκκλισης. Η Υπουργική Επιτροπή αποφάσισε στις 5 Σεπτεμβρίου (την ίδια ημερομηνία με εκείνη του Σημειώματος) "να εγκρίνει την έκδοση προσωρινής πολεοδομικής άδειας". Παραθέτω το σχετικό πρακτικό:
" 3.1.1. Αίτηση του κ. Γεώργιου Νεοφύτου για έκδοση
πολεοδομικής άδειας, κατά παρέκκλιση των
προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής, για επεκτάσεις
σε χοιροστάσιο, στο Παλιομέτοχο
(Αρ. Φακ. 52/91/Α/100)
Η Επιτροπή μελέτησε το Σημείωμα ημερ. 5.9.95 του Υπουργείου Εσωτερικών, σχετικά με το πιο πάνω θέμα και αποφάσισε, σύμφωνα με το άρθρο 26 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, να εγκρίνει την έκδοση προσωρινής πολεοδομικής άδειας (μέχρι τις 31.12.2000) και να εξουσιοδοτήσει την Πολεοδομική Αρχή να προβεί στην έκδοση της με αυστηρούς όρους όσον αφορά την επεξεργασία και διάθεση των λυμάτων."
Έπειτα, όμως, με Σημείωμα ημερ. 6 Μαρτίου 1996 του Υπουργείου Εσωτερικών έγινε εισήγηση για διόρθωση των πρακτικών με την αντικατάστασή τους. Η Υπουργική Επιτροπή, σε συνεδρία ημερ. 12 Μαρτίου 1996, αποδέχθηκε την εισήγηση και διαμόρφωσε την απόφασή της ανάλογα:
"2.2. Διόρθωση πρακτικών συνεδρίας ημερ. 5.9.95,
όσον αφορά την παρ. 3.1.1. που αναφέρεται
στην αίτηση του κ. Γεώργιου Νεοφύτου για
έκδοση πολεοδομικής άδειας, κατά παρέκκλιση
των προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής, για
επεκτάσεις σε χοιροστάσιο, στο Παλιομέτοχο
(Αρ. Φακ. 52/91/Α/100)
Η Επιτροπή μελέτησε το Σημείωμα αρ. 24/2 του Υπουργείου Εσωτερικών σχετικά με το πιο πάνω θέμα και αποφάσισε να εγκρίνει την αντικατάσταση της πιο πάνω αναφερόμενης παρ. 3.1.1. των πρακτικών της συνεδρίας της Υπουργικής Επιτροπής ημερ. 5.9.95, με τη νέα πιο κάτω παράγραφο:
"3.1.1. Αίτηση του κ. Γεώργιου Νεοφύτου για έκδοση
πολεοδομικής άδειας, κατά παρέκκλιση των
προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής, για
επεκτάσεις σε χοιροστάσιο, στο Παλιομέτοχο
(Αρ.Φακ. 52/91/Α/100)
Η Επιτροπή μελέτησε το Σημείωμα ημερ. 5.9.95 του Υπουργείου Εσωτερικών σχετικά με το πιο πάνω θέμα και αφού έλαβε υπόψη το ιστορικό της περίπτωσης και τις απόψεις του Επάρχου Λευκωσίας, όπως αυτές διατυπώνονται στο πιο πάνω Σημείωμα και όπως επεξηγήθηκαν και προφορικά κατά τη συνεδρία, αποφάσισε, σύμφωνα με τα άρθρα 25(3) και 26 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, να εγκρίνει την έκδοση της προσωρινής πολεοδομικής άδειας διαρκείας 8 ετών περίπου (μέχρι την 31.12.2003) κατά παρέκκλιση των προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής όσον αφορά -
(α) τη χρήση (χοιροστάσιο σε Γεωργική αντί σε Κτηνοτροφική Ζώνη),
(β) τον όγκο των επεκτάσεων (294% αντί μέχρι 10%),
(γ) το συντελεστή δόμησης (0,357:1 αντί 0,10:1),
και
(δ) το ποσό κάλυψης (0,337:1 αντί 0,10:1).
Περαιτέρω η Υπουργική Επιτροπή αποφάσισε να εξουσιοδοτήσει την Πολεοδομική Αρχή να εκδώσει πολεοδομική άδεια με αυστηρούς όρους όσον αφορά την επεξεργασία και διάθεση των λυμάτων, περιλαμβανομένων και των ακολούθων:
(ι) θα εγκατασταθεί το ταχύτερο και εν πάση περιπτώσει όχι αργότερα από 18 μήνες, μηχανικό σύστημα επεξεργασίας των χοιρολυμάτων με όλους τους αναγκαίους όρους που θα υποδείξουν οι αρμόδιες Υπηρεσίες.
(ιι) Θα υποδειχθούν στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως χώροι στάθμευσης και χώρος πρασίνου, όπως απαιτείται από τη Δήλωση Πολιτικής.
(ιιι) Θα εφαρμοστούν πιστά οποιοιδήποτε άλλοι όροι υποδειχθούν από τις αρμόδιες Υπηρεσίες και την Τεχνική Επιτροπή για την Επιμέτρηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
(ιν) Αν, κατά το τέλος της περιόδου ισχύος της προσωρινής πολεοδομικής άδειας, διαπιστωθεί ότι η κατάσταση, σύμφωνα με την κρίση των αρμοδίων Κυβερνητικών Υπηρεσιών, δεν είναι ικανοποιητική, το χοιροστάσιο θα πρέπει να διαλυθεί και μετακινηθεί."
Ενόψει της απόφασης της Υπουργικής Επιτροπής, η Πολεοδομική Αρχή χορήγησε στις 20 Δεκεμβρίου 1996 πολεοδομική άδεια διαρκείας μέχρι 5 Σεπτεμβρίου 2003 υπό όρους.
Το Συμβούλιο Βελτιώσεως Παλιομετόχου το οποίο, ας σημειωθεί, είχε αντιταχθεί στις παρεκκλίσεις και στη χορήγηση πολεοδομικής άδειας, προσβάλλει με την προσφυγή αρ. 463/96 την απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής ημερ. 12 Μαρτίου 1996. Έπειτα, με την προσφυγή αρ. 431/97 το Συμβούλιο Βελτιώσεως προσβάλλει την απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής ημερ. 20 Δεκεμβρίου 1996. Την οποία επίσης προσβάλλουν με την προσφυγή αρ. 470/97 πέντε κάτοικοι του Παλιομετόχου.
Το Συμβούλιο Βελτιώσεως νομιμοποιείται κατ' αρχήν στην άσκηση προσφυγής ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Αυτό αποφασίστηκε οριστικά στη Δημοκρατία κ.ά. ν. Συμβουλίου Βελτιώσεως Γερίου κ.ά. (1998) 3 Α.Α.Δ. 210. Αναφέρονται σχετικά τα εξής στην απόφαση της πλειοψηφίας:
"Κατά την άποψη μας, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν συμφέρον στην πολεοδομική διαμόρφωση της περιοχής τους εφόσον προκύπτει δυσμενής επηρεασμός στο φυσικό περιβάλλον, ιδωμένο όπως πρόκειται διαχρονικά να διαμορφωθεί. Πρόκειται για συμφέρον εγγενές στη φύση της αποστολής τους και ως εκ τούτου νόμιμο."
Επιπλέον, στην προκείμενη περίπτωση είναι προφανές ότι το έννομο συμφέρον του Συμβουλίου Βελτιώσεως Παλιομετόχου θεμελιώνεται, όπως απαιτείται σύμφωνα με την εν λόγω απόφαση, "με αναφορά στα όσα προτείνονται ως στοιχεία που συνθέτουν δυσμενή επηρεασμό". Δεν νομιμοποιούνται όμως οι κάτοικοι της κοινότητας εξ αυτής τους της ιδιότητας. Θα νομιμοποιούντο μόνο εφόσον είχαν την ιδιότητα περιοίκου που σημαίνει την αμεσότητα λόγω εγγύτητας χώρου. Που δεν καταδείχθηκε ότι είναι εδώ η περίπτωση: βλ. την απόφαση της Ολομέλειας στη Σοφούλα Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας (1996) 3 Α.Α.Δ. 73 στην οποία παραπέμπει και η απόφαση της πλειοψηφίας στη Δημοκρατία κ.ά. ν. Συμβουλίου Βελτιώσεως Γερίου κ.ά. (ανωτέρω). Συνεπώς η προσφυγή αρ. 470/97 δεν μπορεί παρά να απορριφθεί ως απαράδεκτη.
Το επόμενο ζήτημα το οποίο πρέπει να εξετάσω είναι το κατά πόσο η απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής ημερ. 12 Μαρτίου 1996 η οποία προσβάλλεται με την προσφυγή αρ. 463/96 είναι ή όχι εκτελεστή, ζήτημα που πολύ απασχόλησε και σχετίζεται με το παράλληλο ζήτημα εκτελεστότητας της απόφασης της Πολεοδομικής Αρχής ημερ. 20 Δεκεμβρίου 1996 η οποία προσβάλλεται με την προσφυγή αρ. 431/97. Χρειάζεται σε σχέση με τα ζητήματα αυτά αναφορά στα άρθρα 26 και 31 του Νόμου. Τα παραθέτω όπως ήταν κατά τον ουσιώδη χρόνο, (γιατί το άρθρο 26 υπέστη έκτοτε τρεις τροποποιήσεις):
"26. - (1) Για να καταλήξει σε πολεοδομική απόφαση δυνάμει του παρόντος Νόμου, η Πολεοδομική Αρχή λαμβάνει υπόψη τις πρόνοιες του εφαρμοστέου στην περίπτωση σχεδίου αναπτύξεως καθώς και οποιοδήποτε άλλο ουσιώδη παράγοντα.
(2) Αν η Πολεοδομική Αρχή κρίνει ότι δικαιολογείται η κατά παρέκκλιση του σχεδίου αναπτύξεως χορήγηση πολεοδομικής άδειας, συντάσσει πλήρη και εμπεριστατωμένη έκθεση και παραπέμπει την υπόθεση μαζί με την έκθεση στο Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο καθίσταται αρμόδιο να αποφανθεί επί του προκειμένου.
(3) Το Υπουργικό Συμβούλιο έχει εξουσία να χορηγεί πολεοδομική άδεια κατά παρέκκλιση του σχεδίου αναπτύξεως σε έκτακτες και δικαιολογημένες προς το δημόσιο συμφέρον περιπτώσεις και να επιβάλλει τους όρους που εκάστοτε θα κρίνει σκόπιμο."
...............................................................................................................
"31. - (1) Οσάκις υποβάλληται αίτησις εις Πολεοδομικήν Αρχήν διά πολεοδομικήν άδειαν προς ανάπτυξιν ακινήτου ιδιοκτησίας, ή δι' οιανδήποτε έγκρισιν υπό της εν λόγω Πολεοδομικής Αρχής απαιτουμένην βάσει Διατάγματος Αναπτύξεως, και η Πολεοδομική Αρχή αρνείται να χορηγήση την τοιαύτην άδειαν ή έγκρισιν ή χορηγή ταύτην υπό όρους, ο αιτητής δύναται, εάν τα νόμιμα αυτού συμφέροντα παραβλάπτωνται υπό της αποφάσεως, περιλαμβανομένης και αρνήσεως της αρχής όπως διά τους σκοπούς του άρθρου 28 ορίση, κατόπιν αιτήσεως υποβληθείσης προς τούτο, χρονικόν διάστημα μακρότερον των τριών ετών, δι' ειδοποιήσεως δυνάμει του παρόντος άρθρου να υποβάλη ιεραρχικήν προσφυγήν εις το Υπουργικόν Συμβούλιον.
(2) Οσάκις υποβάλληται ιεραρχική προσφυγή δυνάμει του εδαφίου (1), το Υπουργικόν Συμβούλιον δύναται να επιτρέψη ή να απορρίψη ταύτην, ή να ακυρώση ή τροποποιήση οιονδήποτε μέρος της αποφάσεως ανεξαρτήτως του εάν η απόφασις αφορά εις το μέρος τούτο ή μη, δύναται δε να επιληφθή της αιτήσεως ως εάν αύτη είχε το πρώτον υποβληθή εις τούτο."
Τα ερμήνευσε ο Κωνσταντινίδης Δ. στη Σιμιλλίδης ν. Δημοκρατίας (1998) 4 Α.Α.Δ. 43 και εφάρμοσε λίγο αργότερα στη Δήμος Αγίας Νάπας ν. Δημοκρατίας (1998) 4 Α.Α.Δ. 187. Έδωσε την απάντηση στο ζήτημα εκτελεστότητας όπως και στο γενικότερο ζήτημα του αντίστοιχου ρόλου, Πολεοδομικής Αρχής και Υπουργικού Συμβουλίου - ή Υπουργικής Επιτροπής - στον περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμο. Εκεί η Πολεοδομική Αρχή είχε υποβάλει εισήγηση προς την Υπουργική Επιτροπή για έγκριση παρέκκλισης, η Υπουργική Επιτροπή δεν την αποδέχθηκε και αφού επομένως η Πολεοδομική Αρχή απέρριψε την αίτηση για χορήγηση πολεοδομικής άδειας, ο αιτητής άσκησε ιεραρχική προσφυγή η οποία επίσης απορρίφθηκε. Προσεβλήθη η τελευταία απόφαση. Η Δημοκρατία υπέβαλε ότι η μόνη εκτελεστή απόφαση ήταν η πρώτη, ήτοι, εκείνη της Υπουργικής Επιτροπής. Κατέστη έτσι αναγκαία η συζήτηση αναφορικά με το ρόλο της Υπουργικής Επιτροπής. Ο Κωνσταντινίδης Δ. ανέφερε σχετικά τα εξής, με τα οποία συμφωνώ πλήρως:
"Ο αιτητής δεν υπέβαλε αίτηση για έγκριση παρέκκλισης από το Τοπικό Σχέδιο. Ούτε νομίζω πως του παρεχόταν δυνατότητα απ' ευθείας πρόσβασης προς το Υπουργικό Συμβούλιο ή την Υπουργική Επιτροπή για τέτοιο θέμα. Υπέβαλε, όπως όφειλε, αίτηση για πολεοδομική άδεια. Η αίτηση αυτή θα μπορούσε να εγκριθεί, μόνο σε περίπτωση παρέκκλισης που θα ήταν δυνατό να εξεταστεί και ενδεχομένως να εγκριθεί αν η Πολεοδομική Αρχή αποφάσιζε να παραπέμψει την υπόθεση, με τέτοια εισήγηση, προς το Υπουργικό Συμβούλιο. Οπότε το Υπουργικό Συμβούλιο, όπως προβλέπει το άρθρο 26(2), "καθίσταται αρμόδιο να αποφανθεί επί του προκειμένου". Το άρθρο 26(3) όπως το αντιλαμβάνομαι, δεν είναι αυτοτελής διάταξη παρέχουσα γενική, πρωτογενή εξουσία στο Υπουργικό Συμβούλιο ή, πλέον, στην Υπουργική Επιτροπή, να χορηγεί πολεοδομικές άδειες κατά παρέκκλιση. Είναι ενταγμένο στο πλαίσιο της συνολικής ρύθμισης του άρθρου 26. Το άρθρο 26(3) δεν καθιστά το Υπουργικό Συμβούλιο παράλληλα αρμόδιο προς την Πολεοδομική Αρχή. Για να καταστεί αρμόδιο το Υπουργικό Συμβούλιο χρειάζεται εισηγητική έκθεση της Πολεοδομικής Αρχής ότι δικαιολογείται η κατά παρέκκλιση χορήγηση πολεοδομικής άδειας.
Η Υπουργική Επιτροπή εξέτασε το θέμα στο πλαίσιο της πολεοδομικής αίτησης που είχε υποβληθεί προς την Πολεοδομική Αρχή. Η απόρριψη της εισήγησης για παρέκκλιση δεν επάγεται και αυτόματη απόρριψη, από την ίδια την Υπουργική Επιτροπή, της αίτησης. Ορθά, σ' αυτή την περίπτωση, απεστάλη η υπόθεση πίσω στην Πολεοδομική Αρχή και καθηκόντως η τελευταία άσκησε αρμοδιότητα σύμφωνα με το Νόμο. Η απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής επέφερε το έννομο αποτέλεσμα της απόρριψης της αίτησης και ήταν δικαίωμα του αιτητή να ασκήσει ιεραρχική προσφυγή, αφού, σύμφωνα με το άρθρο 31, αυτή ασκείται και όταν η Πολεοδομική Αρχή "αρνείται να χορηγήσει την τοιαύτην άδειαν". Και όφειλε πλέον και η Υπουργική Επιτροπή να εξετάσει την ιεραρχική προσφυγή, η δε απόφασή της, ως εκτελεστή πράξη που σφράγισε οριστικά την τύχη της πολεοδομικής αίτησης, υπόκειται σε αναθεώρηση από το Ανώτατο Δικαστήριο. Όπως, πλεονασματικά ίσως, προνοεί και το άρθρο 45 του Νόμου............................................................
Μου φαίνεται πως αιτητής για πολεοδομική άδεια δεν μπορεί να έχει έννομη δυνατότητα διεκδίκησης παρέκκλισης από το Τοπικό Σχέδιο. Η ενδεχόμενη εισήγηση της Πολεοδομικής Αρχής για παρέκκλιση και η πιθανή έκδοση πολεοδομικής άδειας από την Υπουργική Επιτροπή κατά παρέκκλιση, δυνάμει του άρθρου 26(3), είναι επιτρεπτή μόνο σε "έκτακτες και δικαιολογημένες προς το δημόσιο συμφέρον περιπτώσεις" και δεν βλέπω πως θα ενομιμοποιείτο αιτητής να στηρίξει ατομικές του αξιώσεις, εκ προοιμίου έκνομες ως παραβιάζουσες το Τοπικό Σχέδιο, κατ' επίκληση του δημοσίου συμφέροντος............ Είδαμε ότι τα επιχειρήματα που αναπτύχθηκαν ενώπιόν μου, αφορούν στο άρθρο 31. Όπως υποστηρίχθηκε, ανεξάρτητα από τα προηγηθέντα, η Υπουργική Επιτροπή είχε, δυνάμει του, διακριτική εξουσία να εγκρίνει παρέκκλιση κατά αναλογία προς το άρθρο 26(3).
Δεν μπορώ να συμφωνήσω. Τις εξουσίες επί του προκειμένου τις καθορίζει το άρθρο 31(2). Το Υπουργικό Συμβούλιο (εδώ η Υπουργική Επιτροπή) μπορεί να επιτρέψει ή απορρίψει την ιεραρχική προσφυγή ή να ακυρώσει ή τροποποιήσει την απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής ή, ακόμα, και να επιληφθεί της αίτησης "ως εάν αύτη είχε το πρώτον υποβληθεί εις τούτο". Αυτά δεν μπορούν να ερμηνευθούν ως παρέχοντα τέτοια εξουσία στο Υπουργικό Συμβούλιο αφού, όπως ήδη ανέφερα, δυνάμει των ρητών διατάξεων του άρθρου 26(3) που ρυθμίζει ειδικά τις προϋποθέσεις έγκρισης παρέκκλισης, προαπαιτείται εισήγηση προς τούτο από την Πολεοδομική Αρχή. Αν είχε τέτοια εξουσία του Υπουργικό Συμβούλιο σε εκείνο το στάδιο, αυτό θα κάλυπτε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από το αν η Πολεοδομική Αρχή εισηγήθηκε ή όχι παρέκκλιση."
Απόφαση λοιπόν της Υπουργικής Επιτροπής για την κατά παρέκκλιση χορήγηση πολεοδομικής άδειας δεν είναι εκτελεστή. Εκτελεστή είναι μόνο η εν τέλει απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής γιατί την αποκλειστική εξουσία για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας αυτή την έχει. Γι' αυτό η προσφυγή αρ. 463/96 με την οποία προσβάλλεται η απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής θα πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.
Απομένει η προσφυγή αρ. 431/97. Σε σχέση με την οποία δεν παρίσταται ανάγκη να κατευθύνω την προσοχή μου παρά μόνο σε ένα ζήτημα. Καίριας σημασίας. Αφορά τη λήψη απόφασης από την Υπουργική Επιτροπή για παρέκκλιση χωρίς την προς τούτο εισήγηση της Πολεοδομικής Αρχής. Όπως εξηγήθηκε στη Σιμιλλίδης (ανωτέρω) η Υπουργική Επιτροπή δεν έχει σε καμιά περίπτωση τέτοια εξουσία. Επομένως η προσβαλλόμενη απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής η οποία εκδόθηκε κατ' ακολουθίαν της παράνομα ληφθείσας απόφασης της Υπουργικής Επιτροπής εκθεμελιώνεται και πρέπει να ακυρωθεί.
Οι προσφυγές αρ. 463/96 και 470/97 απορρίπτονται ως απαράδεκτες με έξοδα εναντίον των αιτητών. Η προσφυγή αρ. 431/97 επιτυγχάνει με έξοδα υπέρ των αιτητών. Η προσβαλλόμενη απόφαση στην προσφυγή αρ. 431/97 ακυρώνεται βάσει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος.
Διαταγή ως ανωτέρω.