|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΑΡ. 753/99
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το ΄Αρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
1. Κύπρος Αντωνίου Φάρμ Λτδ., από την Ορούντα
2. Λοϊζος Κωνσταντίνου Φάρμ Λτδ., από την Ορούντα
3. ΄Επαυλις Κριός Λτδ., από την Ορούντα
4. Κωσταράς Φάρμ, Ομ. Εταιρεία, από την Ορούντα
5. Αντώνης Χ¨Μιχαήλ Φαρμ Λτδ., από την Ορούντα
6. Χριστάκης Νεοφύτου & Υιοί Λτδ., από το Παλιομέτοχο
Αι τητών
και
Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου
καθ΄ων η αίτηση
-----------
ΑΙΤΗΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 10.6.99
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26 Ιουλίου 1999.
Για τους αιτητές: Α. Παναγιώτου.
Για τους καθ΄ων η αίτηση: Κ. Βελάρης.
-----------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η προσφυγή στρέφεται κατά της πράξης ή απόφασης της Επιτροπής Σιτηρών με την οποία υποχρεώνονται οι αιτητές να πληρώνουν ή/και εισπράττονται από αυτούς £12.- ανά τόνο κριθαριού και αραβοσίτου που αγοράζουν, πέραν της τιμής που καθορίστηκε για τα ελεγχόμενα αυτά είδη. Αντικείμενο αυτής της διαδικασίας αποτελεί η αίτηση που υποβλήθηκε για την έκδοση προσωρινού διατάγματος προς αναστολή αυτής της πράξης ή απόφασης και, συνακολούθως, της είσπραξης του επιπρόσθετου ποσού.
Το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε Σχέδιο για την επίλυση του προβλήματος διάθεσης του χοιρινού κρέατος. Στο πλαίσιο του Σχεδίου οι χοιροτρόφοι οφείλουν να μειώσουν τον αριθμό των γουρούνων τους σε αναλογίες που καθορίστηκαν. Προς υλοποίηση του Σχεδίου και για να διασφαλιστεί η συμμετοχή όλων των χοιροτρόφων αποφασίστηκε να εξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή Σιτηρών Κύπρου να εισπράττει £12 ανά τόνο κριθαριού και αραβοσίτου που θα αγόραζαν οι χοιροτρόφοι επιπλέον της καθορισμένης τιμής. Από το ποσό αυτό, οι £10.- θα επιστρέφονταν - ως χορηγία μέσω του "Ταμείου Ελέγχου και Εγγύησης Εφαρμογής του Σχεδίου" στους χοιροτρόφους που θα ανταποκρίνονταν στις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με το Σχέδιο. Διαφορετικά, θα κατακρατούνταν ως πρόστιμο μέχρι ύψους που καθορίστηκε. Οι υπόλοιπες £2 θα κατέληγαν στο "Ταμείο Στήριξης της Παραγωγής". Η ευθύνη εφαρμογής και διαχείρισης του Σχεδίου ανατέθηκε στο Παγκύπριο Σύνδεσμο Χοιροτρόφων.
Οι αιτητές, ως χοιροτρόφοι, ενημερώθηκαν για το Σχέδιο με επιστολή του Διευθυντή του Τμήματος Γεωργίας ημερομηνίας 15.4.99 και αντέδρασαν με επιστολή των δικηγόρων τους. Αμφισβήτησαν τη νομιμότητα του Σχεδίου, το υποχρεωτικό της συμμετοχής τους σ΄αυτό, την πρόνοια για είσπραξη των επιπλέον £12, την ανάθεση ρόλου στον Παγκύπριο Σύνδεσμο Χοιροτρόφων του οποίου οι ίδιοι, όπως αναφέρουν, δεν είναι μέλη, την επιβολή υποχρέωσης για σύναψη σύμβασης με το Σύνδεσμο και του προστίμου που καθορίστηκε.
Κατά τους αιτητές, η προσβαλλόμενη πράξη ή απόφαση είναι εκδήλως παράνομη. Επισημαίνουν πως κατά το άρθρο 5(1)(β) του περί Ελέγχου Σιτηρών Νόμου, Κεφ. 68, όπως τροποποιήθηκε ειδικά από το Ν. 83/66, ο καθορισμός της τιμής ελεγχόμενου είδους επέρχεται μετά από σύσταση της Επιτροπής Σιτηρών και Διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα και εισηγούνται έκδηλη παράβαση του Νόμου αφού δεν υπάρχει τέτοια σύσταση ή δημοσίευση. Περαιτέρω, υποστηρίζουν πως ελλείπει εντελώς το νομικό υπόβαθρο που θα επέτρεπε τη δημιουργία των Ταμείων ή τη διαχείρισή τους από τον ιδιωτικό Παγκύπριο Σύνδεσμό Χοιροτρόφων ή την είσπραξη του ποσού, όπως και αν αυτό θα ήταν δυνατό να χαρακτηριστεί. Επιπλέον, όπως διατείνονται, θα υποστούν ανεπανόρθωτη βλάβη. Το ποσό των £12 αντιπροσωπεύει το 1/3 σχεδόν της καθορισμένης τιμής του κριθαριού και αραβοσίτου, η είσπραξη του τους υποβάλλει σε εξουθενωτική δαπάνη και θα αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο αδυναμίας ανάκτησης του μετά, ιδίως αφού εμπλέκεται στη διαχείρισή του ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Χοιροτρόφων.
Οι καθ΄ων η αίτηση δεν συζήτησαν ιδιαίτερα ζητήματα σε σχέση με τη φύση της προσβαλλόμενης απόφασης ή την εμβέλεια του επιδιωκόμενου διατάγματος. Εισηγήθηκαν πως, σύμφωνα με τη νομολογία μας, για την έκδοση προσωρινού διατάγματος, χρειάζεται έκδηλη παρανομία και, σωρευτικά, αναπόφευκτη βλάβη και υποστήριξαν πως δεν έχουμε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Αναφέρθηκαν στο άρθρο 5(2) του Κεφ. 68 σύμφωνα με το οποίο η Επιτροπή Σιτηρών υποχρεώνεται να συμμορφώνεται προς οποιεσδήποτε οδηγίες της απευθύνει το Υπουργικό Συμβούλιο και επεσήμαναν πως δεν αποτελεί αντικείμενο της προσφυγής η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ούτε μπορεί να τίθεται ζήτημα επιβολής από την Επιτροπή Σιτηρών οποιουδήποτε προστίμου. Ως προς την ανεπανόρθωτη βλάβη, κατά την εισήγησή τους, όσα πρότειναν οι αιτητές παρέμειναν στο επίπεδο του ατεκμηρίωτου ισχυρισμού. Τόσο ως προς την έκταση της οικονομικής επιβάρυνσης όσο και ως προς τη δυνατότητα ανάκτησης των ποσών εφόσον η προσφυγή επιτύχει, είτε κατά τις διατάξεις του άρθρου 146.6 του Συντάγματος είτε άλλως.
Εξετάζουμε αν δικαιολογείται το εξαιρετικό μέτρο της έκδοσης προσωρινού διατάγματος προς ανακοπή της διοικητικής δράσης. Είναι πάγια η νομολογία μας και έχουν αναφερθεί σ΄αυτή οι ευπαίδευτοι συνήγοροι, πως είναι με μέγιστη προσοχή που πρέπει να ασκείται τέτοια δικαστική παρέμβαση και μόνο εφόσον συντρέχουν αυστηρά οριοθετημένες προϋποθέσεις. Αυτές είναι έκδηλη παρανομία ή ανεπανόρθωτη βλάβη. Σημειώνω πως, αντίθετα προς την εισήγηση των καθ΄ων η αίτηση, αρκεί η διαπίστωση της μιας από τις δυο προϋποθέσεις. Δεν είναι απαραίτητο να συντρέχουν σωρευτικά. (Βλ.
Sofocleous v. Republic (1971) 3 CLR 345, Frangos and Others v. Republic (1982) 3 CLR 53, Λοϊζίδης ν. Υπ. Εξωτερικών (1995) 3 ΑΑΔ 233 στη σελίδα 246).Εξέτασα τα στοιχεία και τις εισηγήσεις των δυο πλευρών και καταλήγω πως η αίτηση πρέπει να απορριφθεί για τους ακόλουθους λόγους:
1.
Δεν έχει τεκμηριωθεί ο ισχυρισμός για ανεπανόρθωτη βλάβη. Ελλείπουν τα στοιχεία ως προς τα οικονομικά μεγέθη που εμπλέκονται, συναρτημένα όπως αυτά είναι προς τις άγνωστες, σ΄αυτό το στάδιο, ποσότητες σιτηρών που αγοράζονται, και εν πάση περιπτώσει, δεν έχω ικανοποιηθεί αναφορικά με το βάσιμο των φόβων για απώλεια της δυνατότητας ανάκτησης του επιπλέον ποσού, σε περίπτωση επιτυχίας της προσφυγής.2. Οι αρχές σε σχέση με την έννοια της έκδηλης παρανομίας συνοψίστηκαν από την Ολομέλεια στην Λοϊζίδης ν. Υπ. Εξωτερικών (ανωτέρω). Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα από την απόφαση που εξέδωσε ο Νικολάου, Δ:
"Προτού ασχοληθούμε με τους επί μέρους λόγους που συνθέτουν την πρώτη ενότητα, προτάσσουμε συντομογραφικά, την έννοια της έκδηλης παρανομίας. Εξετάστηκε από την Ολομέλεια στις υποθέσεις Εconomides v. Republic (1982) 3 CLR 837, Moyo and Another v. Republic (1988) 3 CLR 1203 και Κροκίδου και ΄Αλλων ν. Δημοκρατίας υπ΄αρ. 741/89, ημερομηνίας 29 Μαϊου 1990, όπου επιδοκιμάστηκε ο ακόλουθος γενικός ορισμός που δόθηκε από τον νυν Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου κ. Γ. Πική, στην υπόθεση
"Although what amounts to flagrant illegality is nowhere excaustively defined, it appears to me to involve a clear violation of the procedure envisaged by the law or unquestionable disregard of the fundamental precepts of administrative law. The notion does not encompass any defective exercise of discretionary powers vested in an organ of public administration."
Είχε πιο πριν στην ίδια απόφαση δηλωθεί ότι έκδηλη παρανομία είναι παρανομία "palpably identifiable without having to probe into disputed facts". ΄Επειτα, η προσέγγιση από τον νυν Πρόεδρο στην υπόθεση Πολύβιος Νικολάου ν. Ε.Δ.Υ υπ' αρ. 692/92, ημερομηνίας 22 Οκτωβρίου 1992, προσφέρει καθοδήγηση ως προς τα όρια της έννοιας. Τη συνοψίζουμε με τα εξής. ΄Εκδηλη παρανομία είναι εκείνη που, αν δεν αναδύεται αυτόματα, ανακύπτει κατόπιν αναλογισμού ως προς τις επιπτώσεις στοιχείων ενυπαρχόντων στο διαθέσιμο υλικό εφόσον βέβαια ό,τι απορρέει παραμένει αντικειμενικά αναντίλεκτο και μη υποκείμενο σε στάθμιση για έκφραση κρίσης."
Αποτελεί ζήτημα προς συζήτηση το κατά πόσο το επιπλέον ποσό συνιστά τιμή των σιτηρών ώστε να δικαιολογείται επίκληση του άρθρου 5(1)(β) σε σχέση με τα προαπαιτούμενα για τον καθορισμό της. Περαιτέρω, η διατύπωση άποψης αναφορικά με τις καθόλου εξουσίες της Επιτροπής Σιτηρών προϋποθέτει εξέταση και απόφανση με γνώμονα το σύνολο του Νόμου που διέπει τη σύσταση και τις αρμοδιότητές της και δεν είμαι έτοιμος,
να δεκτώ πως, κατά τον κραυγαλέο τρόπο που απαιτείται, η προσβαλλόμενη απόφαση είναι παράνομη.Μου φαίνονται σοβαροί οι ισχυρισμοί των αιτητών. Μεταξύ τους και η κατ΄ισχυρισμόν, σύμφωνα με τα νομικά σημεία της προσφυγής, κατάχρηση εξουσίας ενόψει του στόχου που επιδιώχθηκε για την οποία όμως δεν αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα επιχειρήματα σ΄αυτό το στάδιο. ΄Ομως, χωρίς να εκφέρω, έστω κατ΄ελάχιστον, άποψη υπέρ της νομιμότητας της προσβαλλόμενης πράξης ή απόφασης, δεν μπορώ και να αποφανθώ πως εντοπίζεται παρανομία η οποία "αναδύεται αυτόματα" ή κατά τρόπο "αντικειμενικά αναντίλεκτο και μή υποκείμενο σε στάθμιση για έκφραση κρίσης". Ενδεχομένως πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα του Υπουργικού Συμβουλίου να αναμειχθεί στο θέμα και να εγκρίνει Σχέδιο προς υλοποίηση, η
διασύνδεση της απόφασής του προς τη δράση της Επιτροπής Σιτηρών όπως και αν αυτή θα μπορούσε να ταξινομηθεί και, οπωσδήποτε, η ανάθεση ή η αναγνώριση ρόλου στην Επιτροπή Σιτηρών και ο εναρμονισμός του προς τις εξουσίες της δυνάμει του Νόμου, ενόψει και του άρθρου 5(2). Αυτά είναι ζητήματα που χρήζουν στάθμισης.Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα.
Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ
/Μσι.