|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 708/98
Ενώπιον
: ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ, Δ.Αναφορικά με το ΄Αρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:-
Κυριάκου Λοϊζίδη, από τη Λευκωσία
Αιτητή
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Διοικητή Μοίρας Ε/Π-ΑΦ Εθνικής Φρουράς
Καθ΄ ου η Αίτηση
_ _ _ _ _ _ _ _
14 Μαΐου, 1999
ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ
Για τον Αιτητή: Κος. Σ. Οικονομίδης.
Για τους Καθ΄ ων η Αίτηση: Κος. Α. Χριστοφόρου, Δικηγόρος της
Δημοκρατίας Α.
_ _ _ _ _ _ _ _
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο αιτητής είναι Μόνιμος Αξιωματικός του Στρατού της Δημοκρατίας αποσπασμένος στην Εθνική Φρουρά με το βαθμό του Ιπτάμενου Υποσμηναγού. Τον Ιούνιο του 1998 υπηρετούσε ως Κυβερνήτης Ελικοπτέρων στη Μοίρα Ελικοπτέρων-Αεροσκαφών της Εθνικής Φρουράς.
Στις 21/6/1998 ο αιτητής μετέφερε τον Αρχηγό της Εθνικής Φρουράς (ο Αρχηγός) με ελικόπτερο από το αεροδρόμιο Πάφου με προορισμό Μονάδα που εδρεύει στη Λάρνακα. ΄Οταν το ελικόπτερο πλησίασε τη Μονάδα, ο Αρχηγός, ύστερα από κάποια συνομιλία που είχε με τον αιτητή, τον διέταξε να μην προσγειώσει το ελικόπτερο στη μονάδα και να κατευθυνθεί στη Λευκωσία. Ο αιτητής συμμορφώθηκε. ΄Οταν το ελικόπτερο προσγειώθηκε, και αφού ο Αρχηγός και ο αιτητής κατέβηκαν, είχαν και πάλι κάποια μεταξύ τους συνομιλία. Για το περιεχόμενο των συνομιλιών αυτών ο Αρχηγός και ο αιτητής προβάλλουν αντικρουόμενες εκδοχές όπως θα φανεί στη συνέχεια.
Δυο μέρες αργότερα, στις 23/6/1998, ο Αρχηγός κάλεσε τον αιτητή στο Γραφείο του και, στην παρουσία του Διοικητή του και ενός άλλου αξιωματικού, του έκαμε παρατηρήσεις για τη συμπεριφορά του στις 21/6/1998. Για το ποια ήταν η αντίδραση του αιτητή στις παρατηρήσεις αυτές, Αρχηγός και αιτητής προβάλλουν, και πάλι, αντικρουόμενες εκδοχές που κι΄ αυτές θα φανούν στη συνέχεια.
Αφού πέρασαν άπρακτες οι επόμενες δώδεκα μέρες, ο Αρχηγός, στις 5/7/1998, απηύθυνε, μέσω του Πρώτου Επιτελικού Γραφείου, το ακόλουθο έγγραφο προς το Διοικητή του αιτητή.
"
ΘΕΜΑ: Ποινές ΑξκώνΣΧΕΤ: Πειθαρχικοί Κανονισμοί Εθνικής Φρουράς
1. Γνωρίζεται ότι στις 21 Ιουν. 98 ο Υπσγός (Ι) Λοϊζίδης Κυριάκος της Μονάδας σας ήτο χειριστής του Ε/Π το οποίο μετέφερε τον Αρχηγό της Εθνικής Φρουράς στο ΚΑΑΥ. Προ της προσγειώσεως του Ε/Π στο ΚΑΑΥ ο Α/ΓΕΕΦ συμβούλευσε το χειριστή να μην προσγειωθεί στο χώρο του ΚΑΑΥ διότι δεν είχαν ληφθεί τα απαραίτητα επίγεια μέτρα ασφαλείας και η αυθαίρετη προσέγγιση ιδιωτικού οχήματος δημιούργησε μεγάλη πιθανότητα ατυχήματος. Μετά την προσγείωση του Ε/Π στη Λευκωσία ο εν λόγω Αξιωματικός με απαράδεκτο ύφος και στάση απευθύνθηκε προς τον κ. Α/ΓΕΕΦ αναφέροντας ότι αυτός ήτο υπεύθυνος για το χειρισμό του Ε/Π και δεν θα έπρεπε να επεμβαίνει στο έργο του. ΄Οταν κλήθηκε σε απολογία για τη στάση και τον τρόπο που επέδειξε ομιλούσε συνεχώς για να δικαιολογηθεί χωρίς όμως ουσιαστική βάση, δίνοντας την εντύπωση ότι δεν έχει ενστερνισθεί βασικές αρχές στρατιωτικής πειθαρχίας και δεοντολογίας.
2. Η στάση του παραπάνω Μονίμου Αξιωματικού μπορεί να χαρακτηρισθεί ως "απαράδεκτη" ο δε τρόπος συμπεριφοράς του πέρα από κάθε έννοια πειθαρχίας και δεοντολογίας, είναι αδιανόητο και μάλιστα για ένα Απόφοιτο της Σχολής Ικάρων.
3. Με τη λήψη της δγής ο εν λόγω Αξκός να κληθεί σε διοικητική απολογία για την παραπάνω απαράδεκτη στάση του και να επιβληθούν σ΄ αυτόν οι ανάλογες κυρώσεις σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζεται στους Πειθαρχικούς Κανονισμούς της Εθνικής Φρουράς. (Καν.6)
4. Με την ολοκλήρωση των ενεργειών σας να υποβάλλετε στο ΓΕΕΦ/1οΕΓ/Ι το αργότερο μέχρι 15 Ιουλ. 98 τα αποτελέσματα αυτών, υποβάλλοντας ταυτόχρονα φωτοαντίγραφο της όλης σχηματισθείσας αλληλογραφίας."
Στις 10/7/1998, και εν όψει του πιο πάνω εγγράφου του Αρχηγού, ο Διοικητής του αιτητή τον κάλεσε σε διοικητική απολογία με την πιο κάτω διαταγή:-
"
ΘΕΜΑ: Ποινές ΑξκώνΣΧΕΤ: Πειθαρχικοί Κανονισμοί Εθνικής Φρουράς
1. Με τη διαταγή αυτή καλείσθε σε διοικητική απολογία γιατί όπως διαπιστώθηκε υποπέσατε στο παρακάτω πειθαρχικό παράπτωμα ήτοι:
"Στις 21 Ιουνίου 98 αντί να υποβάλετε ιεραρχικά οποιοδήποτε αίτημα - εισήγηση απευθυνθήκατε κατευθείαν προς τον κ. Α/ΓΕΕΦ με απαράδεκτο ύφος και αναφέρατε ότι δεν πρέπει να επεμβαίνει στο έργο σας, γιατί κατά την πτήση σας είχε συμβουλεύσει ότι σε ένα χώρο προσγείωσης δεν είχαν ληφθεί τα αναγκαία μέτρα ασφαλείας. Επίσης όταν κληθήκατε σε απολογία στο γραφείο του κ. Α/ΓΕΕΦ προσπαθούσατε συνεχώς να δικαιολογηθείτε προβάλλοντας αβάσιμα στοιχεία." Τι αιτιολογείσθε;
2. Η απολογία σας να υποβληθεί εγγράφως στη ΜΕ/Π-Α/Φ /Γρ. Δκτου μέχρι 15 Ιουλίου 98."
Στις 15/7/1998 ο αιτητής υπέβαλε τη διοικητική του απολογία αναφέροντας τα ακόλουθα:-
"Απολογούμενος αναφέρω τα παρακάτω:
1. Κατ΄ αρχήν, θα ήθελα να αναφέρω τα πραγματικά περιστατικά που αφορούν ή και σχετίζονται με την περίπτωση συνεπεία της οποίας καλούμαι να απολογηθώ και που έχουν ως εξής:
α. Την Κυριακή 21 Ιουν. 98 θα μετέφερα, ως Κυβερνήτης Ε/Π. τον κ. Α/ΓΕΕΦ από το Αεροδρόμιο Πάφου στα ΚΑΑΥ στη Λάρνακα.
β. ΄Οταν φθάσαμε στην περιοχή των ΚΑΑΥ εντόπισα ένα, κατά την κρίση μου, κατάλληλο χώρο για να προσγειώσω το Ε/Π. Ενώ βρισκόμουν στο τελικό στάδιο της προσγείωσης, διατάχθηκα από τον κ. Α/ΓΕΕΦ να μην προσγειώσω εκεί το Ε/Π, αλλά να το προσγειώσω σε άλλο χώρο που μου υπέδειξε.
γ. Παρόλο που ως Κυβερνήτης του Ε/Π γνώριζα πως ο εντοπισμός του κατάλληλου χώρου για προσγείωση και η διαδικασία της προσγείωσης ήταν θέματα που ενέπιπταν στην αποκλειστική δική μου δικαιοδοσία, από σεβασμό προς τον κ. Α/ΓΕΕΦ και για να μην δημιουργήσω πρόβλημα, συμμορφώθηκα με τη διαταγή του κ. Α/ΓΕΕΦ και προχώρησα προς το χώρο που μου υπέδειξε για να προσγειώσω εκεί το Ε/Π
δ. ΄Οταν φθάσαμε στο χώρο που μου υπέδειξε ο κ. Α/ΓΕΕΦ για να προσγειώσω το Ε/Π, ο κ. Α/ΓΕΕΦ παρενέβαινε συνέχεια στη διαδικασία της προσγείωσης, υποδεικνύοντάς μου εμπόδια που υπήρχαν στο χώρο και με καλούσε να τα αποφύγω.
ε. Τελικά, ο κ. Α/ΓΕΕΦ με διέταξε να μην προσγειώσω το Ε/Π στην περιοχή των ΚΑΑΥ, αλλά να ανυψωθώ και να κατευθυνθώ προς Λευκωσία.
στ. Φεύγοντας από την περιοχή των ΚΑΑΥ και ενώ αναμέναμε να διασταυρώσουμε το Διάδρομο του Αεοροδρομίου Λάρνακας και μιλούσα με τον Πύργο Ελέγχου για εξασφάλιση της σχετικής άδειας, ο κ. Α/ΓΕΕΦ επενέβαινε και μου ζητούσε να μην καθυστερώ και να προχωρήσω προς Λευκωσία.
ζ. ΄Οταν φθάσαμε στη Λευκωσία και ο κ. Α/ΓΕΕΦ κατέβηκε από το Ε/Π, του ζήτησα την άδεια αν μπορώ να του αναφέρω κάτι. Ο κ. Α/ΓΕΕΦ μου έδωσε την άδεια και τότε εγώ του ανάφερα επί λέξη:
"Σας παρακαλώ κ. Αρχηγέ, αν είναι δυνατόν, για τη δική σας ασφάλεια να μην επεμβαίνετε τόσο πολύ στην πτήση".
η. Ο κ. Α/ΓΕΕΦ μου απάντησε ότι δεν είχε πρόθεση να επέμβει στην πτήση και ότι αυτό που έκαμε ήταν να με συμβουλεύσει - καθοδηγήσει.
θ. Την Τρίτη 23 Ιουν. 98 ο κ. Α/ΓΕΕΦ με κάλεσε στο Γραφείο του και παρουσία των Δκτών Αεροπορίας και Μοίρας Ε/Π-Α/Φ, μου έκανε παρατηρήσεις για τη συμπεριφορά μου και εγώ, χωρίς να ξεφύγω καθόλου από τους κανόνες της ευπρέπειας και της στρατιωτικής δεοντολογίας, πρόβαλα τους δικούς μου ισχυρισμούς.
2. Ενόψει των πιο πάνω, πιστεύω πως δεν ενήργησα στη συγκεκριμένη αυτή περίπτωση κατά τρόπο που οποιαδήποτε ενέργειά μου να συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα. Επρόκειτο για ένα συγκεκριμένο περιστατικό για το οποίο και ανάφερα τη θέση-παράκλησή μου στον κ. Α/ΓΕΕΦ, αφού προηγουμένως του ζήτησα και μου έδωσε την άδεια. Επίσης, σε καμμιά περίπτωση δεν ξέφυγα από τα όρια της ευπρέπειας, του σεβασμού και της στρατιωτικής δεοντολογίας."
Στις 25/7/1998 ο Διοικητής βρήκε τον αιτητή ένοχο πειθαρχικού παραπτώματος και τον τιμώρησε με την ποινή της τετραήμερης φυλάκισης. Το κείμενο της επιστολής που απηύθυνε προς τον αιτητή έχει ως ακολούθως:-
"ΘΕΜΑ: Ποινές Αξκών
ΣΧΕΤ: Πειθαρχικοί Κανονισμοί Εθνικής Φρουράς
1. Αφού έλαβα υπόψη την από 15 Ιουλ. 98 διοικητική απολογία σας,
σας τιμωρώ
με 4ήμερη φυλάκιση, διότι στις 21 Ιουν. 98 ενώ ήσασταν κυβερνήτης Ε/Π και μεταφέρατε τον κ. Α/ΓΕΕΦ από το Α/Δ Πάφου στο ΚΑΑΥ στη Λάρνακα, ενώ σας υποδείχθηκε από τον Α/ΓΕΕΦ για λόγους ασφαλείας να μην προσγειώσετε το Ε/Π στο χώρο του ΚΑΑΥ και επιστρέψατε στο χώρο του ΓΕΕΦ, με απαράδεκτο ύφος, απευθυνθήκατε στον κ. Α/ΓΕΕΦ και του ζητήσατε να μην επεμβαίνει στο έργο σας επιδεικνύοντας έτσι με την όλη συμπεριφορά σας αναξιοπρεπή και ανοίκειο συμπεριφορά προς τον κ. Α/ΓΕΕΦ κατά τρόπο επιβλαβή για την πειθαρχία. Επίσης στις 23 Ιουν. 98, όταν κληθήκατε στο γραφείο του κ. Α/ΓΕΕΦ για να δώσετε εξηγήσεις για την όλη συμπεριφορά σας, προσπαθούσατε συνεχώς να δικαιολογηθείτε προς τον κ. Α/ΓΕΕΦ προβάλλοντας αβάσιμα στοιχεία επιδεικνύοντας έτσι απρεπή και αντιδεοντολογική συμπεριφορά προς τον κ. Α/ΓΕΕΦ κατά παράβαση του κανονισμού 1 του Πειθαρχικού Κώδικα των Πειθαρχικών Κανονισμών της Εθνικής Φρουράς.
2. ΄Εκτιση ποινής στο σπίτι σας.
3. Κοινοποίηση - καταχώριση της ποινής σε όλους τους αρχαιότερους και ανώτερους αξκούς της μονάδας με μέριμνα του Υπδκτή."
Η πιο πάνω απόφαση του Διοικητή είναι το αντικείμενο της προσφυγής.
Κατά την ενώπιόν μου αγόρευσή του ο δικηγόρος του αιτητή υποστήριξε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ακυρωτέα για τους ακόλουθους λόγους:-
(α) Ο καθ΄ ου η αίτηση δεν ενήργησε κατ΄ αντικειμενική ή/και ανεπηρέαστη κρίση,
(β) Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε χωρίς τη δέουσα έρευνα,
(γ) Η προσβαλλόμενη απόφαση δεν έχει επαρκή αιτιολογία, και
(δ) Ο καθ΄ ου η αίτηση ενήργησε κατά παράβαση των Πειθαρχικών Κανονισμών της Εθνικής Φρουράς.
΄Οπως προκύπτει καθαρά από το έγγραφο της 5/7/1998, ο Αρχηγός, αφού καταλόγισε πειθαρχικά παραπτώματα στον αιτητή, χαρακτηρίζοντας τη στάση του ως "απαράδεκτη" και τη συμπεριφορά του "πέρα από κάθε έννοια πειθαρχίας και δεοντολογίας", διέταξε τον υφιστάμενό του Διοικητή του αιτητή να καλέσει τον αιτητή σε διοικητική απολογία και να του επιβάλει τις ανάλογες κυρώσεις. Δεν άφησε ο Αρχηγός οποιαδήποτε διακριτική ευχέρεια στον αρμόδιο για το ζήτημα Διοικητή να ερευνήσει τα γεγονότα και να εκτιμήσει και αποφασίσει ο ίδιος αν θα έπρεπε να καλέσει ή όχι τον αιτητή σε διοικητική απολογία, αν είχε όντως διαπράξει το καταλογιζόμενο πειθαρχικό αδίκημα και, αν ναι, κατά πόσο θα έπρεπε να του επιβάλει ή όχι οποιεσδήποτε πειθαρχικές κυρώσεις. Η μόνη ευχέρεια που άφησε στον καθ΄ ου η αίτηση ήταν να κρίνει μόνο το είδος και το ύψος της επιβλητέας ποινής. Με την τέταρτη, μάλιστα, παράγραφο της επιστολής του διέταξε το Διοικητή να του αναφέρει και το τελικό αποτέλεσμα των ενεργειών του, προφανώς για να βεβαιωθεί ότι η διαταγή του εκτελέστηκε στο ακέραιο. Τέτοια διαταγή του Αρχηγού προς τον υφιστάμενό του Διοικητή του αιτητή ήταν καταφανώς παράνομη και είχε ως αποτέλεσμα να τον αποστερήσει της δυνατότητας να ασκήσει την κατά νόμο αρμοδιότητα του κατά τρόπο αντικειμενικό και αμερόληπτο. Σχετική με το θέμα είναι και η Προσφυγή με αριθμό 61/96, απόφαση ημερ. 22/5/1997, Μαρκαντώνη Νίκος και Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω ΓΕΕΦ και/ή δια του Αρχηγού Εθνικής Φρουράς, όπου, σε ανάλογη περίπτωση, ο Δικαστής Κωνσταντινίδης έκαμε τις ακόλουθες εύστοχες παρατηρήσεις.
"... Οι Κανονισμοί αναθέτουν στο διοικούντα Αξιωματικό την σε πρώτο βαθμό προσωπική έρευνα και, ενδεχομένως, επιβολή ποινής για πειθαρχικό παράπτωμα. (Βλ. Παναγιώτης Λεοντιάδης ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Προσφυγή 464/95, ημερομηνίας 20/3/96). Διοικών Αξιωματικός, με την έννοια των Πειθαρχικών Κανονισμών της Εθνικής Φρουράς, ως προς τον αιτητή ήταν ο Διοικητής του 4ου Σπ και είδε και ο Διοικητής της ΙΙΙ Ταξιαρχίας Πεζικού πως αν επρόκειτο να υπάρξει καταδίκη και ποινή αλλά και δυνατότητα άσκησης αρμοδιότητας και από τον ίδιο, χρειαζόταν απόφαση του πρώτου. Σε καμιά περιπτωση δεν είχε δικαίωμα,
Αλλά η έλλειψη αμεροληψίας εκ μέρους του καθ΄ ου η αίτηση Διοικητή του αιτητή καταφαίνεται και από αυτή τούτη τη διαταγή με την οποία τον κάλεσε σε απολογία. Με τη φράση "καλείσθε σε διοικητική απολογία γιατί όπως διαπιστώθηκε υποπέσατε στο παρακάτω πειθαρχικό παράπτωμα", είναι πρόδηλο ότι θεώρησε την ενοχή του αιτητή ως δεδομένη προτού καν πάρει και αξιολογήσει την απολογία του.
΄Οσον αφορά τώρα το κατά πόσο έγινε ή όχι η δέουσα, υπό τις περιστάσεις, έρευνα, είναι καθαρό από το κείμενο της προσβαλλόμενης απόφασης ότι τα ουσιώδη γεγονότα που οδήγησαν στη λήψη της ήταν ότι ο αιτητής απευθύνθηκε στον Αρχηγό "με απαράδεκτο ύφος" και ότι ο αιτητής όταν, δύο μέρες αργότερα, κλήθηκε στο Γραφείο του Αρχηγού για να δώσει εξηγήσεις για τη συμπεριφορά του προσπαθούσε να δικαιολογηθεί προβάλλοντας "αβάσιμα στοιχεία". Από τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιόν μου, που δεν είναι άλλα από τα έγγραφα που παράθεσα επί λέξει προηγουμένως, δεν φαίνεται κατά πόσο ο καθ΄ ου η αίτηση ερεύνησε και με ποιο τρόπο τα ουσιώδη γεγονότα. Από πουθενά δεν προκύπτει το πώς ο καθ΄ ου η αίτηση διαπίστωσε ότι το "ύφος" με το οποίο ο αιτητής απευθύνθηκε στον Αρχηγό "ήταν απαράδεκτο". Επίσης, από πουθενά δεν προκύπτει πως ο καθ΄ ου η αίτηση διαπίστωσε, όταν ο αιτητής κλήθηκε στο Γραφείο του Αρχηγού, ότι "προσπαθούσε συνεχώς να δικαιολογηθεί προς τον Αρχηγό προβάλλοντας αβάσιμα στοιχεία". Αν με αυτά υπονοεί ότι ενήργησε και ως δικαστής και ως μάρτυρας, τότε υπάρχει πρόσθετος λόγος που πλήττει καίρια την αμεροληψία του. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι, στο έγγραφο του της 25/7/1998 με το οποίο βρίσκει ένοχο και τιμωρεί τον αιτητή, ο καθ΄ ου η αίτηση αναφέρει ότι έλαβε υπόψη τη διοικητική του απολογία. Η διοικητική όμως αυτή απολογία βρισκόταν σε πλήρη αντίφαση με την εκδοχή του Αρχηγού όπως διατυπωνόταν στο έγγραφο της 5/7/1998. Πως ο καθ΄ ου η αίτηση αξιολόγησε τις δύο εκδοχές και πώς κατέληξε να αποδεχθεί την πρώτη και να απορρίψει τη δεύτερη από πουθενά δεν προκύπτει. Τούτο σημαίνει ότι η απόφαση του πάσχει ανεπανόρθωτα και από έλλειψη αιτιολογίας.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται βάσει του ΄Αρθρου 146(4)(β) του Συντάγματος.
Ρ. Γαβριηλίδης,
Δ.
/ΜΝ