ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
Έρευνα - Κατάλογος Αποφάσεων - Απόκρυψη Αναφορών (Noteup off) - Αφαίρεση Υπογραμμίσεων


ΑΝΑΦΟΡΕΣ:

Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:

Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:

Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή



ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟΦΑΣΗΣ:

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 1051/98.

ΕΝΩΠΙΟΝ: Π. ΚΑΛΛΗ, Δ.

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.

Μεταξύ:

Χαράλαμπος Πηλακούτας Λτδ,

Αιτητών

και

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω

Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών,

Καθ΄ ων η αίτηση.

_________________

24 Μαρτίου, 1999.

Για τους αιτητές: Σπ. Ευαγγέλου.

Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Ε. Νικολαϊδου (κα.), Δικηγόρος της

Δημοκρατίας εκ μέρους του Γ-Ε.

__________________

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Με την παρούσα προσφυγή οι αιτητές ζητούν τις πιο κάτω θεραπείες:

"Α. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση, με την οποία, απορρίφθηκε η προσφορά που υπέβαλε η Αιτήτρια στο διαγωνισμό προσφορών με αριθμό 1/98, που προκήρυξαν οι καθ΄ ων η αίτηση για την προμήθεια 5-7 οχημάτων τύπου σαλούν, είναι άκυρη, παράνομη, και χωρίς οποιοδήποτε νόμιμο αποτέλεσμα.

Β. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση, με την οποία, ακύρωσαν και/ή ματαίωσαν το διαγωνισμό προσφορών με αριθμό 1/98 για την προμήθεια 5-7 οχημάτων τύπου σαλούν είναι άκυρη, παράνομη και χωρίς οποιοδήποτε νόμιμο αποτέλεσμα."

Τα πραγματικά περιστατικά τα οποία περιβάλλουν την προσφυγή:

Το Υπουργείο Οικονομικών ζήτησε προσφορές με το σύστημα των δύο φακέλων (τεχνικό και οικονομικό) για την προμήθεια υπηρεσιακών αυτοκινήτων. Μετά την προκήρυξη των προσφορών τροποποιήθηκαν ορισμένοι από τους όρους των προσφορών γιατί είχαν παρατηρηθεί ορισμένες ασάφειες και αντιφάσεις (βλ. επιστολή του Γενικού Λογιστή ημερ. 25.5.1998). Με τις τροποποιήσεις εκείνες είχε τροποποιηθεί και η παραγ. 1.1 των προσφορών. Η φράση "not less than 2500 c.c." αντικαταστάθηκε με τη φράση "not less than 2450 c.c.". Οι προσφορές υποβλήθηκαν την 5.6.98 στο Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών. Υποβλήθηκαν 6 προσφορές. ΄Ενας από τους προσφοροδότες ήταν και οι αιτητές. Υπέβαλαν προσφορά για τα οχήματα τους ΒΜW 523(i) και 728(i). Οι φάκελοι με το τεχνικό μέρος ανοίχθηκαν και παραδόθηκαν σε εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών για αξιολόγηση. Στη συνέχεια το τεχνικό μέρος μελετήθηκε από Επιτροπή Αξιολόγησης. Η τελευταία εισηγήθηκε όπως ανοιχθούν οι οικονομικοί φακέλοι τριών προσφοροδοτών. ΄Ενας από αυτούς ήταν οι αιτητές (βλ. έκθεση, Τεκ. 4 στην ένσταση).

Με την εισήγηση αυτή συμφώνησε και η Τεχνική Επιτροπή Προσφορών του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών (βλ. επιστολή της ημερ. 20.8.98). Η πιο πάνω έκθεση - Τεκ. 4 - μελετήθηκε από το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών κατά τη συνεδρία του ημερ. 27.8.98. Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών υιοθέτησε τις πιο πάνω εισηγήσεις - της Επιτροπής Αξιολόγησης - και ανοίχθηκαν οι οικονομικοί φάκελοι των τριών προσφοροδοτών. Οι τελευταίοι μελετήθηκαν από Επιτροπή Αξιολόγησης.

Η τελευταία ετοίμασε έκθεση οικονομικής αξιολόγησης (βλ. Τεκ. 6 στην ένσταση) η οποία καταλήγει ως πιο κάτω:

"΄Οπως φαίνεται από τον Πίνακα 1 η προσφορά της εταιρείας Char. Pilakoutas Ltd για το όχημα BMW 523i είναι η πιο χαμηλή με δεύτερη πιο χαμηλή την προσφορά της ίδιας εταιρείας για το όχημα BMW 728i. Στον Πίνακα 3 γίνεται σύγκριση των τιμών των δύο οχημάτων προσθέτοντας σε αυτές τις τιμές του προαιρετικού εξοπλισμού που προσφέρθηκε για τα δύο οχήματα. ΄Οπως φαίνεται από τον πίνακα ορισμένα προαιρετικά είδη που προσφέρονται για το όχημα BMW 523i, στο όχημα ΒΜW 728i είναι βασικός εξοπλισμός και η διαφορά στην τιμή των δύο αυτοκινήτων με τα προαιρετικά είδη μειώνεται από £4.166 σε £2.665. Σύμφωνα με τα πιο πάνω, παρόλο που το όχημα BMW 523i προσφέρεται σε πιο χαμηλή τιμή, η διαφορά στην τιμή με το όχημα BMW 728i δεν είναι μεγάλη και θα μπορούσε να κατακυρωθεί η προσφορά στο αυτοκίνητο αυτό."

Η πιο πάνω έκθεση οικονομικής αξιολόγησης - Τεκ. 6 - μελετήθηκε από την Τεχνική Επιτροπή του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών. Η τελευταία, με την επιστολή της προς τον Γενικό Λογιστή, Πρόεδρο Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, ημερ. 9.9.98 (Τεκ. 7) ανέφερε τα ακόλουθα:

"(α) Η Τεχνική Επιτροπή πιστεύει ότι οι όροι της προσφοράς επιβάλουν

αποδοχή της πιο συμφέρουσας οικονομικά προσφοράς (BMW 523i).

(β) Η Τεχνική Επιτροπή δε συμφωνεί με το περιεχόμενο της παραγράφου

7 της έκθεσης αξιολόγησης, καθότι ο βασικός εξοπλισμός του κάθε

οχήματος λήφθηκε υπόψη και βαθμολογήθηκε στο στάδιο της τεχνικής

αξιολόγησης."

Οι πιο πάνω εκθέσεις, Τεκ. 6 και 7, μελετήθηκαν από το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών κατά την συνεδρία του ημερ. 10.9.98. Αποφασίστηκε όπως η περαιτέρω μελέτη και λήψη απόφασης γίνει σε προσεχή συνεδρία (βλ. Τεκ. 8 στην ένσταση). Με επιστολή του ημερ. 25.9.98 (Τεκ. 10) προς την Τεχνική Επιτροπή ο Γενικός Λογιστής την πληροφόρησε ότι έχει προχωρήσει πέραν των αρμοδιοτήτων της με αποτέλεσμα η πιο πάνω παράγραφος (β) της έκθεσης της - Τεκ. 7 - να σχολιάζει την οικονομική αξιολόγηση και να παρεμβαίνει στις εξουσίες και αρμοδιότητες του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών. Την πληροφόρησε, επίσης, ότι:

(α) Με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 16(1) του περί Προσφορών του Δημοσίου

Νόμου, 1997 (Ν 102(Ι)/97) οι εξουσίες και τα καθήκοντα των Τεχνικών Επιτροπών περιορίζονται πάνω στα εξειδικευμένα τεχνικά θέματα και

αναμένεται όπως οι Επιτροπές αυτές συμβουλεύουν το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών μόνο πάνω σε τεχνικά θέματα προσφορών.

(β) Η οικονομική αξιολόγηση και η σύσταση για κατακύρωση μιας προσφοράς

δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες των Τεχνικών Επιτροπών.

Η πιο πάνω επιστολή του Γενικού Λογιστή έτυχε της πιο κάτω απάντησης από τον Πρόεδρο της Τεχνικής Επιτροπής Προσφορών (βλ. επιστολή ημερ. 29.9.98, Τεκ. 11):

"Εξετάζοντας την οικονομική έκθεση αξιολόγησης, η Τεχνική Επιτροπή διαπίστωσε ότι η παράγραφος 7 της πιο πάνω έκθεσης περιλαμβάνει τεχνικά σημεία, που είχαν ήδη ληφθεί υπόψη στην τεχνική αξιολόγηση. Επομένως, η Τεχνική Επιτροπή έκρινε ότι ήταν υποχρέωση της να εκφράσει τη διαφωνία της και καθήκον της να την παρουσιάσει στο Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών.

Αναφορικά με τις παρ. 2 & 3 της επιστολής σας, ο εκπρόσωπος του Γενικού Ελεγκτή έχει την άποψη ότι η τεχνική και οικονομική αξιολόγηση είναι αλληλένδετες και είναι μέσα στα καθήκοντα των Επιτροπών Αξιολόγησης περιλαμβανομένης και της Τεχνικής Επιτροπής του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, να αξιολογούν κατά πόσο συγκεκριμένα τεχνικά χαρακτηριστικά δικαιολογούν οποιαδήποτε διαφορά κόστους και να κάνουν συγκεκριμένες εισηγήσεις."

Το θέμα εξετάσθηκε κατά τη συνεδρία του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών ημερ. 30.3.98. Το Κεντρικό Συμβούλιο κατά τη μελέτη του θέματος είχε ενώπιον του τις πιο πάνω εκθέσεις, Τεκ. 6 και 7, και τις πιο πάνω επιστολές, Τεκ. 10 και 11.

Από τη συζήτηση του θέματος διαφάνηκε ότι τόσο τα παριστάμενα στη συνεδρία μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης όσο και τα μέλη της Τεχνικής Επιτροπής συνέχισαν να εμμένουν στις θέσεις τους όπως φαίνονται στα έγγραφα, Τεκ. 6 και 7. Από τις απόψεις που εξεφράσθησαν διαφάνηκε ότι το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών δεν ήταν δυνατό να προχωρήσει σε λήψη τελικής απόφασης προτού μελετηθεί σε βάθος το όλο θέμα. Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου ανέφερε ότι στην ανάγκη θα συζητήσει το θέμα με το Γενικό Εισαγγελέα.

Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε κατά τη συνεδρία του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών ημερ. 15.10.98. Μεταφέρω το σχετικό πρακτικό:

"Ο παριστάμενος στη συνεδρία κ. Ν. Παντελάκης Μέλος της Τεχνικής Επιτροπής Προσφορών αναφερόμενος στο πιο πάνω δήλωσε ότι κατά την αξιολόγηση του τεχνικού μέρους των προσφορών, η Επιτροπή Αξιολόγησης είχε βαθμολογήσει το κριτήριο 'suitability for purpose of use'.

Η κα. Ελεονώρα Νικολαϊδου εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα ανάφερε ότι η βαθμολογία του κριτηρίου 'suitability for purpose of use' δεν αποδεικνύει ότι οι προσφοροδότες γνώριζαν τον προορισμό/χρήση των οχημάτων. Κατά την άποψη της κας Νικολαΐδου, εφόσον ο προορισμός/χρήση των οχημάτων δεν είχε καθοριστεί στα έγγραφα, πρέπει να θεωρηθεί ότι δεν ήταν γνωστός στους προσφοροδότες.

Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, η κα Ελ. Νικολαΐδου εξέφρασε την άποψη ότι αν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της αξιολόγησης και μελέτης των προσφορών διαπιστωθεί ότι οι προδιαγραφές πάσχουν λόγω κενών και/ή ασαφειών αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ανεξάρτητα του γεγονότος ότι στα αρχικά στάδια της αξιολόγησης και μελέτης δεν εντοπίσθηκαν τα κενά και/ή οι ασάφειες των προδιαγραφών.

Το Συμβούλιο κατά πλειοψηφία αποφάσισε την ακύρωση της προσφοράς για τους πιο κάτω λόγους:

(1) Η διαφοροποίηση του κυβισμού σε 'not less than 2450 cc' (βλ. Addendum No. 1) καθώς επίσης και ο μη

καθορισμός του ανωτάτου ορίου κυβισμού είχε ως

αποτέλεσμα την υποβολή προσφορών για οχήματα,

τα οποία μπορούν να καταταγούν σε 3 διαφορετικές

κατηγορίες, ήτοι

(α) Με κυβισμό μέχρι 2500 cc

(β) Με κυβισμό μέχρι 2500 cc - 3500 cc

(γ) Με κυβισμό πέραν των 3500 cc

(2) Η υποβολή προσφορών για τις τρεις πιο πάνω

κατηγορίες οχημάτων είχε ως αποτέλεσμα τη μη

ύπαρξη μέτρου σύγκρισης μεταξύ των οχημάτων

των κατηγοριών αυτών.

(3) Επιπρόσθετα, ο μη καθορισμός του προορισμού/

χρήσης των οχημάτων κρίθηκε ότι αποτελεί κενό

ή/και ασάφεια στα έγγραφα προκήρυξης της

προσφοράς.

(4) Εξάλλου, στον όρο 25.1 των Εγγράφων της

Προσφοράς προβλέπεται ότι:

'25.1 The Purchaser is not bound to accept the

lowest or any tender. Furthermore, the Purchaser

reserves the right to annul the tender process and

reject all tenders at any time prior to award of contract,

without thereby incurring any liability to the affected

tenderer or tenderers or any obligation to inform the

affected tenderer or tenderers of the grounds for the

Purchaser's action.'

Υπέρ της απόφασης για ακύρωση της προσφοράς ψήφισαν:

(α) Αντ. Τζιωρτζής, Βοηθός Γενικός Λογιστής, Πρόεδρος

(β) Ελ. Σαββίδου, Αντιπρόσωπος του Γενικού Διευθυντή

του Γραφείου Προγραμματισμού, Μέλος

(γ) Θ. Θεοδοσίου, Αντιπρόσωπος του Γενικού Διευθυντή

του Υπουργείου Οικονομικών, Μέλος

Το Μέλος του Συμβουλίου κα Αργ. Παπατρύφωνος, αντιπρόσωπος του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού διαφώνησε με την απόφαση ακύρωσης και ψήφισε υπέρ της κατακύρωσης της προσφοράς στην εταιρεία Char. Pilacoutas Ltd για το όχημα BMW 523i, το οποίο είναι το φθηνότερο εντός προδιαγραφών. Κατά την άποψη της κας Αργ. Παπατρύφωνος στην προσφορά υπήρξε ευρεία συμμετοχή από κατάλληλα αυτοκίνητα.

Ο κ. Μ. Πολυκάρπου εκπρόσωπος του Γενικού Ελεγκτή ανάφερε ότι, κατά την άποψη του, η διαφορά κυβισμού μεταξύ 2450 cc και 2500 cc δεν είναι ουσιώδης και δεν πρέπει να συζητείται. Επιπρόσθετα, ανάφερε ότι η μη γνώση από τους προσφοροδότες του σκοπού/προορισμού των οχημάτων δεν επηρεάσε την υποβολή προσφορών. Προσφέρθηκαν όπως είπε αυτοκίνητα επιπέδου."

Οι αιτητές υπέβαλαν ότι δεν υπήρχαν λόγοι που να δικαιολογούσαν την ακύρωση του διαγωνισμού. Δέχθηκαν, με αναφορά στον όρο 25.1 των προσφορών, ότι το δικαίωμα μη αποδοχής και της ανάκλησης διαδικασίας του διαγωνισμού παραχωρείται στην αρμόδια αρχή χωρίς κανένα περιορισμό. Υπέβαλαν ωστόσο ότι κατά την άσκηση του δικαιώματος αυτού η αρμόδια αρχή πρέπει να ενεργεί όχι κατά αρεσκεία αλλά πρέπει να εφαρμόζει τις αρχές που διέπουν τον τρόπο της άσκησης διακριτικής ευχέρειας και ειδικά τις αρχές της καλής πίστης. Αυτή η αρχή παραβιάζεται από την αντιφατική συμπεριφορά της διοίκησης γιατί μια τέτοια συμπεριφορά προσβάλλει την εμπιστοσύνη του ιδιώτη προς αυτήν. Μια από τς βασικές αρχές της άσκησης ορθής διακριτικής ευχέρειας - συνεχίζει η εισήγηση - προκειμένου για κατακύρωση προσφορών του δημοσίου, είναι η προστασία και εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.

Το πραγματικό βάθρο του πιο πάνω λόγου ακύρωσης έχει ως εξής:

(1) Η Επιτροπή Αξιολόγησης βαθμολόγησε τις προσφορές, επιθεώρησε και

δοκίμασε τα προσφερόμενα οχήματα χωρίς να είχε εγείρει ή εντοπίσει

οποιαδήποτε ασάφεια. Αποφάσισε ότι οι αιτητές μαζί με δύο άλλους

προσφοροδότες τηρούσαν τις προϋποθέσεις για αξιολόγηση και

εισηγήθηκαν χωρίς καμιά δυσκολία να ανοιχθούν οι οικονομικοί φακέλοι

τριών προσφοροδοτών.

(2) Η υιοθέτηση από το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών της έκθεσης

αξιολόγησης στο σύνολο της καθώς και της θέσης της Τεχνικής

Επιτροπής Προσφορών.

(3) Η έγκριση από το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών του ανοίγματος

των οικονομικών φακέλων "ως οι εισηγήσεις που αναφέρονται στην

παραγ. 2 πιο πάνω".

(4) Η έκθεση οικονομικής αξιολόγησης (Τεκ. 6 στην ένσταση) με την οποία

η προσφορά των αιτητών για το όχημα BMW 523i κρίθηκε ως η πιο

χαμηλή με δεύτερη πιο χαμηλή την προσφορά των αιτητών για το

όχημα ΒΜW 728i.

(5) Η θέση της Τεχνικής Επιτροπής Προσφορών (Τεκ. 7 στην ένσταση)

ότι οι όροι της προσφοράς επιβάλλουν αποδοχή της πιο συμφέρουσας

οικονομικά προσφοράς (BMW 523i).

(6) Το γεγονός ότι οι τιμές των αιτητών και για τους δύο τύπους οχημάτων

ήταν οι πιο χαμηλές από τους άλλους προσφοροδότες (βλ. παραγ. 5 της

ένστασης).

(7) Η διαπίστωση του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών κατά τη συνεδρία

του ημερ. 30.9.98 ότι και οι δύο Επιτροπές (Επιτροπή Αξιολόγησης και

Τεχνική Επιτροπή) υποστήριζαν την κατακύρωση της προσφοράς στους

αιτητές με τη μόνη διαφορά ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης εισηγήθηκε την

κατακύρωση της προσφοράς για το όχημα BMW 728i, ενώ η Τεχνική

Επιτροπή πίστευε ότι οι όροι της προσφοράς επέβαλλαν αποδοχή της

πιο συμφέρουσας οικονομικά προσφοράς των αιτητών για το όχημα

BMW 523i.

(8) Η επίσκεψη του Προέδρου του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών στα

γραφεία των αιτητών μεταξύ 30.9.98 και 15.10.98. Ο Πρόεδρος χωρίς

να αναφέρει οποιοδήποτε από τους λόγους που δόθηκαν για την ακύρωση

της προσφοράς ή οποιοδήποτε άλλο λόγο, πληροφόρησε τους αιτητές

ότι η προσφορά τους και για τους δύο τύπους οχημάτων ήταν η πιο

χαμηλή αλλά τους ζήτησε να δεχθούν να προμηθεύσουν οχήματα

BMW 728i με την ίδια τιμή που θα προμήθευαν τα οχήματα BMW 523i.

(9) Τα όσα έλαβαν χώραν κατά την συνεδρία του Κεντρικού Συμβουλίου

Προσφορών, ημερ. 15.10.98 - παρατίθενται στις σελ. 4-6.

΄Ηταν φανερό, σύμφωνα με τον ευπαίδευτο συνήγορο των αιτητών, ότι μέχρι τη συνεδρία του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών ουδέποτε ηγέρθη θέμα ασάφειας ή προβλήματος στο μέτρο σύγκρισης ή παράλειψης καθορισμού του προορισμού χρήσης των οχημάτων. ΄Ολοι ανεξάρτητα, και χωρίς καμιά δυσκολία, συνηγορούσαν υπέρ της κατακύρωσης της προσφοράς στους αιτητές και η μόνη επιφύλαξη που υπήρχε ήταν ως προς τον τύπο του οχήματος. Ωστόσο οι τιμές που πρόσφεραν οι αιτητές και για τους δύο τύπους των οχημάτων ήταν κατά πολύ πιο χαμηλές από τους άλλους προσφοροδότες. ΄Ηταν φανερό, σύμφωνα με τους αιτητές, ότι οι λόγοι που έδωσαν οι καθ΄ ων η αίτηση για την ακύρωση της προσφοράς δεν ήταν οι πραγματικοί λόγοι.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι αιτητές έχουν επικαλεσθεί τα όσα αναφέρονται στην παραγ. 8 πιο πάνω - επίσκεψη του Προέδρου του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών στα γραφεία τους - τόσο στο δικόγραφο τους όσο και στην αγόρευση τους. Οι καθ΄ ων η αίτηση δεν έκαμαν οποιαδήποτε αναφορά στον σχετικό ισχυρισμό των αιτητών. Ερμηνεύω τη θέση τους ως αποδοχή του σχετικού ισχυρισμού.

Οι καθ΄ ων η αίτηση έχουν επικαλεσθεί τον πιο πάνω όρο 25.1 της προσφοράς. ΄Εχει νομολογηθεί ότι ένας τέτοιος όρος δεν "δίδει στη διοίκηση δικαίωμα να ενεργήσει κατ΄ αρεσκεία και να προβαίνει στην ανάκληση του διαγωνισμού κατά το δοκούν". Αντίθετα η άσκηση μιας τέτοιας εξουσίας υπόκειται στους περιορισμούς που θέτουν οι γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου και της νομολογίας και ειδικά οι αρχές της καλής πίστης (Βλ. Leisureland Hotel Enterprises Ltd v. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 538, 547, Odessey Agricultural Air Spraying Ltd v. Δημοκρατίας (1994) 3 Α.Α.Δ. 583, 595, Τουμαζής ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2081/16.10.97 και SECO LTD v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λευκωσίας, Α.Ε. 2188/1.7.98).

Αποτελεί καλώς εμπεδωμένη αρχή του διοικητικού δικαίου ότι η άσκηση της διακριτικής ευχέρειας διέπεται από την υπεροχή του δημοσίου συμφέροντος, και από τις αρχές της χρηστής διοίκησης, της ισότητας, της καλής πίστης, της αναλογικότητας και της αμεροληψίας της διοίκησης (Δαγτόγλου "Γενικό Διοικητικό Δίκαιο", Τρίτη έκδοση, παραγ. 379, 380, 385, 394, 398 και 402).

Η διοίκηση διέπεται βασικά από την αρχή της συνεπούς συμπεριφοράς. Η ασυνεπής, αντιφατική συμπεριφορά της διοικήσεως (venire contra factum pro-prium) προσβάλλει την δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του ιδιώτη απέναντι της και μπορεί να συνεπάγεται την παρανομία της διοικητικής πράξης (Δαγτόγλου, πιο πάνω, παραγ. 389).

Στο "Ελληνικό Διοικητικό Δίκαιο", 4η έκδοση, 1993 του Αναστ. Ι. Τάχου, σελ. 57, υποδεικνύεται ότι η "αρχή της καλής πίστης ή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης, δηλαδή της επιβαλλόμενης ευθύτητας των διοικητικών οργάνων στις σχέσεις τους με τους διοικούμενους αποτελεί μια από τις θεμελιώδεις αρχές οι οποίες διέπουν το σύγχρονο διοικητικό δίκαιο. Η αρχή αυτή - σύμφωνα με τον ευπαίδευτο συγγραφέα - "εντάσσεται στη διοικητική ηθική και συνάγεται κατ΄ αρχήν από το Σύνταγμα (Σ.Ε. 2261/1984)".

Οι πιο πάνω αρχές της Ελληνικής Νομολογίας έχουν υιοθετηθεί και από τη δική μας Νομολογία. Στην Καμένος ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 1916/14.1.98 το θέμα έχει τεθεί ως εξής:

"Τονίζεται ότι η αρχή της χρηστής διοίκησης ή των χρηστών διοικητικών ηθών, δηλαδή της χρηστότητας της συμπεριφοράς των διοικητικών οργάνων προς τους διοικούμενους έχει αναγνωρισθεί επανειλημμένα από τη νομολογία μας και αποτελεί στοιχείο της αμεροληψίας της διοίκησης (Βλ. Tasmi Trading v. Republic (1988) 3 C.L.R. 782, Tamassos Tobacco Suppliers and Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60, Δημοκρατία ν. Ιερωνυμίδη, Α.Ε. 1209-1210/10.7.96, Γεωργιάδης ν. Α.Η.Κ., Α.Ε. 1589/18.6.96, Ελληνικό Διοικητικό Δίκαιο, Α.Τ. Τάχου, 4η έκδοση, σελ. 300).

Περαιτέρω η πορεία που έχει υιοθετηθεί από την Συμβουλευτική Επιτροπή είναι αντίθετη προς την αρχή της καλής πίστης ή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης, δηλαδή της επιβαλλόμενης ευθύτητας των διοικητικών οργάνων στις σχέσεις τους με τους διοικούμενους (Βλ. Papadopoulou v. Republic (1984) 3 C.L.R. 332, Droushiotis v. C.B.C. (1984) 3 C.L.R. 546 και Τάχου, πιο πάνω, σελ. 57).

Από την αρχή της καλής πίστης προκύπτει ότι (όπως ο ιδιώτης έτσι και) η Διοίκηση δεν δικαιούται να εκμεταλλευθεί ή ακόμη λιγότερο να δημιουργήσει καταστάσεις πλάνης, απάτης ή απειλής. Η Διοίκηση παραβαίνει την αρχή της καλής πίστης προπάντων όταν ενεργεί κατά τρόπο αντίθετο προς τη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του ιδιώτη (Βλ. Δαγτόγλου, Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 3η έκδοση, παραγ. 387-388)."

΄Εχω λάβει υπόψη τα όσα αναφέρονται στις παραγ. 1-9, πιο πάνω, και τα έχω συγκρίνει με τους λόγους οι οποίοι οδήγησαν στην ακύρωση της προσφοράς. Ιδιαίτερα έλαβα υπόψη:

(α) Το γεγονός της επίσκεψης του Προέδρου του Κεντρικού Συμβουλίου

Προσφορών στα γραφεία των αιτητών.

(β) Το γεγονός ότι η προσφορά των αιτητών ήταν η πιο χαμηλή.

(γ) Το γεγονός ότι οι λόγοι που οδήγησαν στην ακύρωση της προσφοράς

(ι) δεν είχαν εγερθεί από τις δύο επιτροπές εμπειρογνωμόνων που

είχαν αξιολογήσει τις προσφορές,

(ιι) δεν είχαν απασχολήσει τις δύο επιτροπές και δεν είχαν θεωρηθεί

ότι αποτελούσαν πρόβλημα για την αξιολόγηση των προσφορών.

Η πιο πάνω σύγκριση - μεταξύ των όσων αναφέρονται στις παραγ. 1-9 και των λόγων ακύρωσης της προσφοράς - με έχει οδηγήσει στη διαπίστωση ότι οι λόγοι που δόθηκαν από τη διοίκηση για την ακύρωση της προσφοράς δεν ήταν οι πραγματικοί. Ο κυριότερος λόγος που με έχει οδηγήσει σ΄ αυτή τη διαπίστωση είναι τα όσα λέχθηκαν από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Προσφορών στη διάρκεια της επίσκεψης του στα γραφεία των αιτητών. Τα όσα λέχθηκαν δημιουργούν σαφώς την εντύπωση ότι δεν είχαν παρουσιασθεί οποιαδήποτε από τα προβλήματα τα οποία έχουν επικαλεσθεί οι καθ΄ ων η αίτηση για την ακύρωση της προσφοράς. Αποκαλύπτουν ακόμη ότι αν η πρόταση του Προέδρου του Συμβουλίου γινόταν δεκτή τα προβλήματα εκείνα δεν θα αποτελούσαν εμπόδιο για την κατακύρωση της προσφοράς στους αιτητές. Η πρόταση για προμήθεια συγκεκριμένου τύπου οχήματος σε συγκεκριμένη τιμή, από τη μια, και η μετέπειτα ακύρωση της προσφοράς, για τους λόγους που επικαλείται η διοίκηση, από την άλλη, αποκαλύπτουν μια έκδηλη αντίφαση.

Η περιγραφή της προσφοράς των αιτητών - κατά την επίσκεψη εκείνη - ως της πιο χαμηλής χωρίς αναφορά σε οποιοδήποτε πρόβλημα - εύλογα δικαιολογεί τους αιτητές να εμπιστεύονται ότι δεν είχε παρουσιασθεί οποιοδήποτε πρόβλημα κατά την αξιολόγηση των προσφορών και ότι η διοίκηση θα κάμει δεκτή την προσφορά τους. Παρά ταύτα η διοίκηση ακύρωσε τις προσφορές για τους λόγους που έχει επικαλεσθεί.

Υπό το φως όλων των ανωτέρω θεωρώ ότι η ακύρωση της προσφοράς, για τους λόγους που έχει παραθέσει η διοίκηση, αποτελεί μια ασυνεπή και αντιφατική συμπεριφορά της διοίκησης η οποία προσβάλλει την δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του ιδιώτη απέναντι της και η οποία συνεπάγεται την παρανομία της διοικητικής πράξης (βλ. Δαγτόγλου, πιο πάνω, παραγ. 389). Συνιστά, επίσης, έλλειψη καλής πίστης και αποκαλύπτει ότι η διοίκηση δεν έχει ενεργήσει με την επιβαλλόμενη ευθύτητα. Ακολουθεί πως η διοίκηση έχει ασκήσει τη σχετική διακριτική της ευχέρεια κατά παράβαση της αρχής της καλής πίστης ή της προστατευόμενης ή δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του ιδιώτη. ΄Εχει επομένως ενεργήσει κατά παράβαση μιας από τις θεμελιώδεις αρχές οι οποίες διέπουν το σύγχρονο διοικητικό δίκαιο (βλ. Τάχου, πιο πάνω) και για το λόγο αυτό η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει να ακυρωθεί.

Περαιτέρω η προσβαλλόμενη πράξη πρέπει να ακυρωθεί και λόγω έλλειψης αιτιολογίας η οποία προκύπτει από τα εξής:

Καθώς συνάγεται από τους λόγους ακύρωσης της προσφοράς οι κύριοι λόγοι για την ακύρωση της ήταν οι υπ. αρ. 1 και 2. Οι προσφορές είχαν αξιολογηθεί από τους εμπειρογνώμονες της Διοίκησης. Οι τελευταίοι δεν είχαν εντοπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα στους όρους προσφοράς το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τη μη ύπαρξη μέτρου σύγκρισης μεταξύ των οχημάτων των 3 κατηγοριών (βλ. παραγ. 1 και 2 των λόγων ακύρωσης της προσφοράς). Η αξιολόγηση των προσφορών από τους εμπειρογνώμονες της διοίκησης, χωρίς τον εντοπισμό των προβλημάτων που εντόπισε η διοίκηση, ισοδυναμεί με την ύπαρξη στοιχείων στο φάκελο της διοίκησης τα οποία δεν στηρίζουν αλλά κλονίζουν την αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης. Σε τέτοια περίπτωση η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης τυγχάνει πλημμελής (Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-59, σελ. 188: "Είναι πλημμελής αιτιολογία της πράξεως, ήτις ού μόνον δεν στηρίζεται εις τα στοιχεία του φακέλου, αλλ΄ αντιθέτως κλονίζεται εξ αυτών" - Βλ. και Π. Κ. Ιωάννου και Υιοί Λίμιτεδ ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2069/20.10.97).

Η προφυγή επιτυγχάνει. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται στην ολότητά της με έξοδα £300.

 

Π. ΚΑΛΛΗΣ,

/ΕΑΠ. Δ.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο