ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
(1998) 4 ΑΑΔ 456
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 419/96
ΕΝΩΠΙΟΝ: Σ. ΝΙΚΗΤΑ, Δ.
Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ -
Έλενας Δημητρίου από τη Λεμεσό
Αιτητρίας
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
Αρχηγού Αστυνομίας
Καθού η αίτηση
-----------------------
Ημερομηνία:
9 Ιουνίου, 1998Για την αιτήτρια: Α.Σ. Αγγελίδης
Για τον καθού η αίτηση: Γ. Γεωργαλλής, δικηγόρος της
Δημοκρατία ς
Για το ενδιαφερόμενο μέρος 2
Μ. Χριστοδούλου: Μ. Τριανταφυλλίδης
----------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η υπόθεση αφορά προσλήψεις αστυνομικών, που έγιναν τον Σεπτέμβριο του 1995. Ο μηχανισμός κινήθηκε ενωρίτερα, από το Μάρτιο του ίδιου χρόνου. Η προκήρυξη των θέσεων δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερ. 10/3/95. Το γεγονός δημοσιοποιήθηκε και την επομένη με αγγελίες σε καθημερινές εφημερίδες. Η διαδικασία των διορισμών τροχοδρομήθηκε με βάση τις διατάξεις των περί Αστυνομίας (Γενικών) Κανονισμών του 1989 (Κ.Δ.Π. 51/89). Σαν πρώτο βήμα - και όπως προβλέπουν οι κανονισμοί - διορίστηκαν από τον Αρχηγό της Αστυνομίας τα μέλη του Συμβουλίου Πρόσληψης (14/3/95) που, στη συνέχεια (15/3/95), εγκρίθηκαν από τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης.
Οι υποψήφιοι ήταν πολλοί (1901). Παρακάθησαν σε γραπτές εξετάσεις 1424 από τους οποίους πέτυχαν 368. Η αιτήτρια, που έλαβε μέρος, ήταν μεταξύ των επιτυχόντων, που αργότερα, στις 8/8/95, κλήθηκαν σε προσωπική συνέντευξη. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων και η τελική της βαθμολογία καταχωρήθηκαν στο σχετικό έντυπο. Με την παρατήρηση ότι "μειονεκτεί σε ύψος. Είναι 1.60 αντί 1.67". Το ύψος 1.67μ. είναι το όριο, που απαιτείται για εγγραφή ή διορισμό στην αστυνομική δύναμη. Δεν αμφισβητείται πως η αιτήτρια πράγματι είναι 1.60 μ. Ο κανονισμός 4 (1)(ε) προβλέπει ότι ο υποψήφιος πρέπει:
"(ε) με εξαίρεση ειδικούς λόγους που εγκρίνονται από τον Υπουργό με εισήγηση του Αρχηγού, να είναι ύψους όχι μικρότερου του 1.67 μ."
Στις 25/7/95 η αιτήτρια ζήτησε τη βαθμολογία της. Στις 18/10/95 ο Βοηθός Αρχηγός έδωσε όλες τις λεπτομέρειες αναλυτικά και κατέληξε:
"Παρά την επιτυχία σας στις εξετάσεις υπόψη σας ότι κατά τις πρόσφατες προσλήψεις κανένας υποψήφιος με ύψος 1.60 μ. δεν προσλήφθηκε, όπως στην περίπτωση σας, εκτός από κατόχους πτυχίων πανεπιστημίων."
Στις 15/12/95 ο δικηγόρος της αιτήτριας αποτάθηκε στον καθού για να του γνωστοποιηθούν τα ονόματα των προσληφθέντων και η βαθμολογία τους στις γραπτές εξετάσεις. Στις 29/2/96 ο Βοηθός Αρχηγός απάντησε ως εξής:
"Αναφέρομαι στην επιστολή σας ημερ. 15/12/95 ότι σχετικά με το πιο πάνω θέμα και λυπούμε ( διατηρείται η ορθογραφία) να σας πληροφορήσω ότι τα στοιχεία που ζητάτε τα κοινοποιούμε μόνο σε περίπτωση προσφυγής και κατόπιν απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου."
Ακολούθησε η κατάθεση της κρινόμενης προσφυγής για παροχή των παρακάτω θεραπειών:
"1. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση του καθ' ου η αίτηση με την οποίαν διόρισε άλλα πρόσωπα ως αστυφύλακες μέλη της Αστυνομικής δύναμης Κύπρου αντί και/ή στη θέση της αιτήτριας είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.
2. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση του καθ' ου η αίτηση η οποία γνωστοποιήθηκε στην αιτήτρια με επιστολή ημερ. 29.2.96 και με την οποίαν απέρριψε το αίτημα της αιτήτριας να της γνωστοποιηθούν τα ονόματα των προσληφθέντων στην Αστυνομία όπως επίσης και η βαθμολογία που εξασφάλισαν οι προσληφθέντες στις γραπτές εξετάσεις είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.
3. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση του καθ' ου η αίτηση να μη γνωστοποιήσει στην αιτήτρια τα ονόματα των προσληφθέντων στην Αστυνομία όπως επίσης και τη βαθμολογία που εξασφάλισαν στις γραπτές εξετάσεις είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος."
Η Δημοκρατία εισηγήθηκε, αφού πρόβαλε στο δικόγραφο της τις σχετικές προδικαστικές ενστάσεις, ότι η προσφυγή είναι απορριπτέα διότι (1) είναι εκπρόθεσμη. και (β) η αιτήτρια δεν προσφεύγει με το απαραίτητο προς τούτο έννομο συμφέρον. Συγκεκριμένα, ως προς το πρώτο σημείο, που φέρεται ως κώλυμα της αιτήτριας, ο δικηγόρος της Δημοκρατίας θεωρεί ότι η παραπάνω επιστολή της 18/10/95 περιείχε όλα τα σχετικά στοιχεία, για να είναι σε θέση να ζητήσει θεραπεία. Το θέμα για το οποίο ζήτησε πληροφορίες ο δικηγόρος της αιτήτριας δεν τον εμπόδιζε να καταθέσει προσφυγή, όπως και πράγματι συνέβηκε στις 14/5/96. Έχοντας όμως υπόψη ότι η απόφαση κοινοποιήθηκε στις 18/10/95, η προσφυγή ασκήθηκε 6 περίπου μήνες μετά την πάροδο της καθορισμένης προθεσμίας των 75 ημερών και είναι, επομένως, εκπρόθεσμη. Για ενίσχυση της άποψης του αναφορικά με την επάρκεια της γνώσης του προσφεύγοντος, ο κ. Γεωργαλλής παρέπεμψε στην προσφ. αρ. 434/90 Νίτσα Κεπέρη ν. Δημοκρατίας ημερ. 10/5/91.
Θα μπορούσε στο σημείο αυτό να επισημανθεί ότι, εκκρεμούσης της διαδικασίας (το Φεβρουάριο του 1997), ικανοποιήθηκε το αίτημα που υπέβαλε η αιτήτρια, μέσω του δικηγόρου της, για παροχή των ονομάτων και άλλων στοιχείων των προσληφθέντων. Από τον μακρύ αυτό κατάλογο προσβλήθηκε ο διορισμός των 13 ενδιαφερόμενων μερών, στους οποίους και επιτράπηκε η επίδοση της προσφυγής. Προτού όμως ολοκληρωθεί η διαδικασία, η προσφυγή εναντίον του ενδιαφερόμενου μέρους 7, Αικατερίνης Χάσικου, μετά από αίτημα του κ.
Αγγελίδη, απορρίφθηκε.Η υπόθεση Κεπέρη
δεν υποστηρίζει τη θέση της Δημοκρατίας. H αιτήτρια γνώριζε την ταυτότητα του προσώπου που διορίστηκε στην επίμαχη θέση. Το συμπέρασμα που προκύπτει από την υπόθεση - και τη λοιπή περιπτωσιολογία της νομολογίας - είναι ότι η γνώση της επίδικης πράξης πρέπει να είναι πλήρης. Για να έχει αυτό το χαρακτήρα πρέπει να εκτείνεται σε κάθε ουσιαστική πτυχή της. Η αιτιολογία δεν είναι απαραίτητη: βλέπε Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας (1929 έως 1959) σελ. 253. Η ταυτότητα όμως του προαχθέντος ή διορισθέντος είναι. Έτσι κρίθηκε στην Ploussiou v. Central Bank (1982) 3 C.L.R. 230, 237, την οποία ακολούθησε ο Χρυσοστομής Δ. στην προσφ. αρ. 115/94 Ευριδίκη Θεοπέμπτου ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας ημερ. 20/6/95. Το θέμα ήταν ουσιαστικά το ίδιο. Η αιτήτρια είχε γνώση της απόφασης, αλλά δε γνώριζε το διορισθέντα. Και το δικαστήριο υπέμνησε την αρχή ότι δεν μπορεί να καταχωρείται προσφυγή για παράλειψη πρόσληψης υποψηφίου: βλέπε Α.Ε. 789 κ.α. Μιλτιάδους κ.α. ν. Δημοκρατίας ημερ. 30/5/89, Mustafa Hamza Uludag v. The Republic 3 R.S.C.C. 131, 134 και Θεοπέμπτου, ανωτέρω. Για το θέμα της πληρότητας της γνώσης παραπέμπω και στην απόφαση της Ολομέλειας Α.Ε. 1989 Αλίκη Γεωργίου ν. Δήμου Λάρνακας, που εκδόθηκε στις 27/2/98.Δεν υπάρχει μαρτυρία ούτε προβλήθηκε ισχυρισμός ότι η αιτήτρια είχε ή μπορούσε να έχει οποιαδήποτε πηγή πληροφόρησης, που θα της επέτρεπε να ολοκληρώσει τη γνώση της αναφορικά με την επίδικη απόφαση. Αναγκάστηκε να καταφύγει σε δικηγόρο, αλλά το διάβημα της υπήρξε αλυσιτελές. Υπό τις συνθήκες αυτές ο χρόνος άρχισε να τρέχει από την άρνηση της Αστυνομίας να δώσει τα στοιχεία για την ταυτότητα των προσληφθέντων. Με αφετηρία την ημερομηνία αυτή η προσφυγή καταχωρήθηκε εμπρόθεσμα. Η ένσταση περί του αντιθέτου κρίνεται αβάσιμη και απορρίπτεται.
Η ύπαρξη ή μη του έννομου συμφέροντος θα εξετασθεί υπό το πρίσμα των πρόσθετων γεγονότων που θα αναφέρω ευθύς αμέσως. Πρέπει να αποσαφηνισθεί πως κανένα από τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν έχει το ύψος που καθορίζεται. Όμως ο Αρχηγός της Αστυνομίας αποφάσισε, για διάφορους λόγους, την πρόσληψη τους. Η απόφαση του εγκρίθηκε από τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης (τον Υπουργό), όπως απαιτεί το άρθρ. 13Α του περί Αστυνομίας Νόμου, Κεφ. 285, όπως τροποποιήθηκε, για την
τελείωση της πράξης.Τα τέσσερα από τα ενδιαφερόμενα μέρη διορίστηκαν γιατί είχαν πανεπιστημιακό δίπλωμα. Πρόκειται για τους: Δήμου Δήμητρα (ενδιαφερόμενο μέρος 1), Χριστοδούλου Μαρία (2), Μεταξά Στέλιο (4) και Αμαξάρη Αρετή (5). Η κατοχή τέτοιου διπλώματος θεωρήθηκε σαν ειδικός λόγος για απόκλιση από την παραπάνω διάταξη, που αφορά το ύψος του πρωτοδιοριζόμενου αστυνομικού.
Με επιστολή του ημερ. 21/9/95, ο Αρχηγός της Αστυνομίας ζήτησε και πήρε έγκριση από τον Υπουργό για μείωση του ορίου ύψους, με το αιτιολογικό ότι δεν υπήρχαν άλλοι υποψήφιοι, με το απαιτούμενο αυτό σωματικό προσόν, για να συμπληρωθούν οι κενές θέσεις. Ο Αρχηγός πήρε την απόφαση διότι όπως ο ίδιος γράφει στον Υπουργό "για τα δεδομένα της Κύπρου το αντιπροσωπευτικό ύψος των γυναικών είναι 1.62μ αντί 1.67μ.". Οι λόγοι αυτοί προβλήθηκαν σαν ειδικοί για το διορισμό των: Σταυρή Λάουρας (ενδιαφερόμενο μέρος 3), Λουκάρη Αναστασίας (8), Γεωργίου Μαρίας (9), Μιχαήλ Δέσποινας (10), Πάρπα Τασούλας (11) και Κιτρομηλίδου Ρεβέκκας (13). Για το ενδιαφερόμενο μέρος 12 Ιφιγένεια Χ"Χριστοφόρου δεν προβλήθηκε κανένας ειδικός λόγος ή ακριβέστερα η σχετική πρόταση δεν περιέχει οποιαδήποτε αιτιολογία (βλ. επιστολή ημερ. 16/10/95). Το ενδιαφερόμενο μέρος 6 Ευθυμία Μιχαηλίδου, που έχει ύψος 1.59 μ., προσλήφθηκε
γιατί, όπως αναφέρει η πρόταση του Αρχηγού προς τον Υπουργό ημερ. 4/12/95:"..............υπηρετεί από την 15.1.94 σαν Τακτική Ειδική Αστυφύλακας και εκπληρεί με επιτυχία όλα τα καθήκοντα που της ανατίθενται, επιπρόσθετα δε είναι κόρη του πεσόντος κατά το πραξικόπημα Αστ. 3535 Α. Μιχαηλίδη."
Ας σημειωθεί ότι με την εξαίρεση του ενδιαφερόμενου μέρους 1 Δήμου Δήμητρας, η αιτήτρια είχε εξασφαλίσει τη ψηλότερη βαθμολογία.
Ο δικηγόρος της Δημοκρατίας βάσισε τη θέση του για έλλειψη νομιμοποίησης στο ότι η αιτήτρια δεν πληρούσε τη βασική προϋπόθεση, που αφορά στο ύψος. Αξίζει να μεταφέρω τη συνέχεια της επιχειρηματολογίας, όπως ακριβώς εκτίθεται στην αγόρευση του:
"Άλλωστε και αν ακόμα η Αιτήτρια για διάφορους λόγους επιτύχει στην Προσφυγή της και πάλι δεν θα μπορούσε να προσληφθεί για το μικρό ύψος της. Θα συνιστούσε δηλαδή παρανομία εκ μέρους του Αρχηγού και του Υπουργού η πρόσληψη υποψηφίου με ύψος κάτω από 1.67 μ. χωρίς να υφίστανται οποιοιδήποτε ειδικοί λόγοι για πρόσληψη του. Επομένως η Αιτήτρια τίποτε δεν έχει να αποκομίσει από τυχόν επιτυχία της Προσφυγής της και τυχόν ακύρωση του διορισμού άλλων υποψηφίων. Ελλείψει των πιο πάνω προϋποθέσεων, θα έμενε και πάλι εκτός."
Το επιχείρημα ηχεί κάπως παράξενα δοθέντος ότι υπήρξε χαλάρωση του κανονισμού για το ύψος για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Και ότι η αιτήτρια αμφισβήτησε τη νομιμότητα ή την επάρκεια των λόγων που εκλήφθηκαν σαν ειδικοί μέσα στην έννοια του κανονισμού. Μια παραπλήσια υπόθεση, στην οποία μπορώ να παραπέμψω για την έννοια του έννομου συμφέροντος είναι η απόφαση της Ολομέλειας στην Α.Ε. 2166 Α.Γεωργίου κ.α. ν. Δημοκρατίας ημερ. 28/2/97. Η υπόθεση αφορούσε προαγωγές στην Αστυνομία επ' ανδραγαθία. Τονίστηκε ότι η νομιμοποίηση δεν περιορίζεται στο υλικό συμφέρον του προσφεύγοντος, αλλά δυνατό να στηρίζεται και σε ηθικής χροιάς συμφέρον, που στην περίπτωση εκείνη συσχετίστηκε με την παράκαμψη των θεσμοθετημένων διαδικασιών. Όπως, κατά κάποιο τρόπο, έχει συμβεί εδώ. Κρίνω συνεπώς ότι η αιτήτρια έχει το απαιτούμενο από το Σύνταγμα έννομο συμφέρον να πλήξει
τους διορισμούς.Έχοντας κατά νουν τις εισηγήσεις και των δύο πλευρών, έχω την άποψη πως η πανεπιστημιακή μόρφωση μπορεί να αποτελέσει ειδικό λόγο για απόκλιση από το όριο του ύψους. Είναι ένα αντικειμενικό κριτήριο συδυασμένο με την αρχή της αξιοκρατίας. Η απόφαση του Αρχηγού κινήθηκε μέσα στα όρια της διακριτικής εξουσίας που παρέχεται. Με προβλημάτισε η περίπτωση της Ευθυμίας Μιχαηλίδου (ενδιαφερόμενο μέρος 6). Καταλήγω ότι η απόφαση που την αφορά ήταν λογικά εφικτή για τους λόγους που καταγράφονται στην επιστολή ημερ 4/12/95.
Η έλλειψη υποψηφίων με το προβλεπόμενο ύψος δεν μπορεί, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, να συνιστά ειδικό λόγο παραγνώρισης της βούλησης του νομοθέτη. Η σωματική διάπλαση δεν είναι άσχετη με την επιτυχή εκτέλεση αστυνομικών καθηκόντων. Ο νομοθέτης ενσυνείδητα έκαμε τις επιλογές του καθορίζοντας το ύψος χωρίς να παρέχει ευχέρεια είτε στον Αρχηγό Αστυνομίας είτε στον Υπουργό να διαμορφώνει κατά βούληση το ύψος. Μόνο για εξειδικευμένους λόγους επιτρέπει την παρέκκλιση. Η προτεινόμενη από τη Δημοκρατία ερμηνεία δεν έχει οποιοδήποτε έρεισμα νομικό, ηθικό ή λογικό. Διαφορετική ερμηνεία θα αχρήστευε ουσιαστικά την παραπάνω διάταξη.
Για τους λόγους αυτούς ακυρώνεται, σύμφωνα με το άρθρ. 146.4(β) του Συντάγματος, ο διορισμός των 7 ενδιαφερόμενων μερών, των οποίων τα ονόματα αναφέρονται στο συνημμένο κατάλογο. Οι υπόλοιποι 5 διορισμοί επικυρώνονται. Τα έξοδα της προσφυγής επιδικάζονται σε βάρος της Δημοκρατίας. Θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Σ. Νικήτας,
Δ.
/Κασ
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ
των ενδιαφερόμενων μερών των οποίων ο διορισμός ακυρώνεται
Ενδιαφερόμενο μέρος 3 Σταυρή Λάουρα
Ενδιαφερόμενο μέρος 8 Λουκάρη Αναστασία
Ενδιαφερόμενο μέρος 9 Γεωργίου Μαρία
Ενδιαφερόμενο μέρος 10 Μιχαήλ Δέσποινα
Ενδιαφερόμενο μέρος 11 Πάρπα Τασούλα
Ενδιαφερόμενο μέρος 12 Χ"Χριστοφόρου Ιφιγένεια
Ενδιαφερόμενο μέρος 13 Κιτρομηλίδου Ρεβέκκα
-----------------------