|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Π. ΑΡΤΕΜΗ, Δ.
Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος.
Υπόθεση Αρ. 747/95
Μεταξύ:
Τάσου Ασπρόφτα και των άλλων, των οποίων
τα ονόματα αναφέρονται στο Μέρος Ι του Πίνακα Α,
Αιτητών,
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Υπουργού Άμυνας,
Καθ΄ου η αίτηση.
- - - - - -
Υπόθεση Αρ. 752/95
Μεταξύ:
Έλενας Μαυρομουστάκη από την Πάφο,
Αιτήτριας,
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
του Υπουργού Άμυνας,
Καθ΄ου η αίτηση.
- - - - - -
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
7.5.98ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ
Για τους αιτητές στην 747/95: κ. Μ. Τριανταφυλλίδης
Για την αιτήτρια στην 752/95: κα Θ. Α. Χριστοδούλου
Για τον καθ΄ου η αίτηση: κ. Α. Χριστοφόρου.
Για το ενδιαφερόμενο μέρος: Ουδεμία εμφάνιση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με τις παρούσες προσφυγές οι οποίες συνεκδικάστηκαν γιατί στρέφονται κατά της ίδιας διοικητικής πράξης και παρουσιάζουν κοινά σημεία γεγονότων και νόμου, οι αιτητές, πλην της αιτήτριας Φώφης Κωνσταντινίδη της οποίας η προσφυγή αποσύρθηκε και απορρίφθηκε στις 5.6.97, ζητούν από το Δικαστήριο την πιο κάτω θεραπεία:
"Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση του Καθ΄ου η Αίτηση Υπουργού, με ημερομηνία 2 Ιουνίου 1995, για την μετάταξη του Υπολοχαγού Ηρόδοτου Ηροδότου στο Στρατολογικό Σώμα της Εθνικής Φρουράς είναι άκυρη και εστερημένη οιουδήποτε αποτελέσματος."
Μετά τη δικαστική ακύρωση των διορισμών τους οι αιτητές επαναδιορίστηκαν στη θέση μόνιμου Αξιωματικού στο Στρατό της Δημοκρατίας αναδρομικά από 1.2.93 και κατέχουν το βαθμό του Ανθυπολοχαγού.
Το ενδιαφερόμενο μέρος διορίστηκε ως Λοχίας και τοποθετήθηκε στο Όπλο του Μηχανικού στο Στρατό Ξηράς. Στις 2.12.91 διορίστηκε ως Ανθυπολοχαγός και από τις 6.12.94 κατέχει το βαθμό του Υπολοχαγού.
Κατόπιν σχετικής αναφοράς την οποία υπέβαλε ζήτησε την παραπομπή του σε Ιατροσυμβούλιο με σκοπό το χαρακτηρισμό του ως Αξιωματικού Γραφείου λόγω ειδικών προβλημάτων υγείας τα οποία αντιμετώπιζε.
Λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση του Ιατροσυμβουλίου για την κατάσταση υγείας του ενδιαφερομένου μέρους το ΓΕΕΦ με επιστολή ημερ. 7.4.95 εισηγήθηκε στον Υπουργό Άμυνας το χαρακτηρισμό του ως Αξιωματικού Γραφείου.
Ο Υπουργός Άμυνας, ενώπιον του οποίου τέθηκαν όλα τα σχετικά έγγραφα και στοιχεία, ενεργώντας σύμφωνα με τον Καν. 2(1) των περί Αξιωματικών του Στρατού της Δημοκρατίας (Διορισμοί, Ιεραρχία, Προαγωγές και Αφυπηρετήσεις) Κανονισμών του 1990, ΚΔΠ. 90/90, με απόφασή του ημερ. 12.5.95, χαρακτήρισε το ενδιαφερόμενο μέρος ως "Αξιωματικό Γραφείου".
Επειδή, σύμφωνα με τον Καν. 2(1), ""Αξιωματικός Γραφείου" σημαίνει Αξιωματικό ο οποίος λόγω ειδικών προβλημάτων υγείας, που πιστοποιήθηκαν από Ιατροσυμβούλιο τοποθετείται με απόφαση του Υπουργού σε θέση που τα κύρια καθήκοντά της είναι γραφειακά", ο Υπουργός Άμυνας, με απόφασή του ημερ. 2.6.95, μετέταξε το ενδιαφερόμενο μέρος από το Όπλο του Μηχανικού, όπου υπηρετούσε, στο Σώμα του Στρατολογικού και τον τοποθέτησε στο Στρατολογικό Γραφείο Λεμεσού.
Επειδή, σύμφωνα με τον Καν. 15(3) "Για το Στρατό Ξηράς υπάρχει ξεχωριστή Επετηρίδα για τους Αξιωματικούς Όπλων και ξεχωριστή για τους Αξιωματικούς Σωμάτων", το ενδιαφερόμενο μέρος διεγράφη από την Επετηρίδα των Υπολοχαγών Όπλων του Στρατού Ξηράς και ενεγράφη στην Επετηρίδα των Υπολοχαγών Σωμάτων του Στρατού Ξηράς.
Εναντίον της απόφασης μετάταξης του ενδιαφερομένου μέρους από το Όπλο του Μηχανικού στο Σώμα του Στρατολογικού, όπου οι ίδιοι υπηρετούσαν, οι αιτητές καταχώρισαν την παρούσα προσφυγή.
Σύμφωνα με την εισήγηση του δικηγόρου των καθ΄ων η αίτηση η επίδικη μετάταξη στηρίχθηκε στις πρόνοιες του Καν.12 οι οποίες διαλαμβάνουν ότι,
"Με απόφαση του Υπουργού που λαμβάνεται μετά από πρόταση του Αρχηγού και αφού ληφθεί υπόψη και η επιθυμία των ενδιαφερομένων, είναι δυνατόν να μετατάσσονται Αξιωματικοί από Όπλο σε Όπλο ή από Σώμα σε Σώμα ή από Όπλο σε Σώμα για κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών."
Είναι ο ισχυρισμός των δικηγόρων των αιτητών ότι η επίδικη μετάταξη ήταν το αποτέλεσμα εσφαλμένης εφαρμογής της νομοθεσίας και ελήφθη καθ΄υπέρβαση και κατάχρηση εξουσίας, για το λόγο ότι, (α) δεν προσδιορίστηκαν οι υπηρεσιακές ανάγκες οι οποίες δυνατόν να εδικαιολογούσαν την εφαρμογή του Καν.12, (β) τα προβλήματα υγείας του ενδιαφερόμενου μέρους δεν αποτελούσαν "υπηρεσιακές ανάγκες" και αντιμετωπίστηκαν πλήρως με την απόφαση του Υπουργού για χαρακτηρισμό του ως Αξιωματικού Γραφείου, (γ) το ενδιαφερόμενο μέρος θα έπρεπε να παραμείνει ως Αξιωματικός Γραφείου στο Όπλο όπου υπηρετούσε και καμμία υπηρεσιακή ανάγκη δεν εδικαιολογούσε τη μετάταξή του στο Στρατολογικό Σώμα, (δ) ένεκα της επίδικης μετάταξης το ενδιαφερόμενο μέρος έτυχε ευνοϊκής μεταχείρισης έναντι των αιτητών εφόσον ευρέθη να προηγείται αυτών στην Επετηρίδα των Αξιωματικών Σωμάτων.
Εκ μέρους του δικηγόρου των καθ΄ων η αίτηση εγέρθηκαν τα ακόλουθα προδικαστικά ζητήματα:
α) Οι προσφυγές είναι εκπρόθεσμες για το λόγο ότι οι αιτητές έλαβαν γνώση ή ώφειλαν να είχαν λάβει γνώση της επίδικης απόφασης στις 2.6.95.
β) Οι αιτητές στερούνται έννομου συμφέροντος προσβολής της επίδικης απόφασης για το λόγο ότι κατά τον ουσιώδη χρόνο κατείχαν το βαθμό του Ανθυπολοχαγού ενώ το ενδιαφερόμενο μέρος το βαθμό του Υπολοχαγού και ως εκ τούτου η σειρά των αιτητών στην Επετηρίδα, ως Ανθυπολοχαγών, δεν επηρεάστηκε.
Σύμφωνα με τη νομολογία, όταν η προθεσμία αρχίζει από την κοινοποίηση ή τη γνώση, προκύπτει τεκμήριο εμπρόθεσμης άσκησης της προσφυγής, εάν η κοινοποίηση ή η γνώση της πράξης δεν προκύπτουν σαφώς από τα στοιχεία του φακέλου.
Το βάρος αποδείξεως ότι η προσφυγή κατατέθηκε εκπρόθεσμα φέρει ο διάδικος ο οποίος προβάλλει το σχετικό ισχυρισμό. (Βλ. Kritiotis v. Paphos Municipality (1986) 3 C.L.R. 322).
Στην απουσία οποιωνδήποτε στοιχείων στο φάκελο περί κοινοποίησης ή πλήρους γνώσης της πράξης σε χρόνο προγενέστερο του χρονικού διαστήματος των 75 ημερών από την καταχώριση των προσφυγών, το τεκμήριο λειτουργεί υπέρ των αιτητών, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι έλαβαν γνώση της πράξης από την κοινοποίησή της στο Στρατολογικό Γραφείο Λεμεσού στις 9.6.95 και οι προσφυγές θεωρούνται ότι κατατέθηκαν εμπρόθεσμα.
Αποτελεί, σύμφωνα με το αρ. 146(2) του Συντάγματος, προϋπόθεση του παραδεκτού της άσκησης προσφυγής η ύπαρξη ίδιου, ενεστώτος, έννομου συμφέροντος του προσφεύγοντος το οποίο εθίγη ευθέως και αμέσως από την προσβαλλόμενη απόφαση, πράξη ή παράλειψη της διοίκησης.
Το έννομο συμφέρον απορρέει από μια συγκεκριμένη, ειδικά καθορισμένη νομική κατάσταση του αιτητή έναντι της διοίκησης και προϋποθέτει την ύπαρξη ενός ειδικού δεσμού μεταξύ αυτού και της προσβαλλόμενης πράξης αλλά και αιτιώδους σχέσης μεταξύ της έκδοσής της και των βλαπτικών για τα συμφέροντά του συνεπειών κατά τρόπο ώστε η βλάβη ή η ζημία την οποία επικαλείται να είναι άμεση συνέπεια των αποτελεσμάτων της πράξης η οποία προσβάλλεται. (Βλ. σχετικά, Πορίσματα Νομολογίας ΣτΕ 1929-1959, σελ. 257-
260, Vakana & Οthers v. R. (1987) 3 C.L.R., 316 και Τροοδία Ιωνά Αριστοδήμου ν. Δημοκρατίας, Υπ. Αρ. 184/92, ημερ. 15.7.92).Η προσφυγή, όπως έχει επανειλημμένα τονιστεί, δεν αποτελεί λαϊκή αγωγή. Το Δικαστήριο, στα πλαίσια άκσησης της αναθεωρητικής του δικαιοδοσίας, ελέγχει εάν το έννομο συμφέρον του προσφεύγοντος είναι ενεστώς και εθίγη ευθέως και αμέσως από τη συγκεκριμένη πράξη και όχι από τις τυχόν πολλαπλασιαστικές της συνέπειες.
Αιτητές και ενδιαφερόμενο μέρος δεν ήταν ομοιόβαθμοι. Ο μεταταγείς διεγράφη από την Επετηρίδα των Αξιωματικών Όπλων και ενεγράφη στην Επετηρίδα Αξιωματικών Σωμάτων στον ίδιο βαθμό τον οποίο κατείχε. δεδομένου ότι,σύμφωνα με τον Καν. 2(1), "Επετηρίδα" σημαίνει το επίσημο βιβλίο στο οποίο φαίνεται η αρχαιότητα των Αξιωματικών κατά Κλάδο και κατά βαθμό, η αρχαιότητα των αιτητών ως Ανθυπολοχαγών και η σειρά κατάταξής τους στην Επετηρίδα στο βαθμό τον οποίο κατείχαν δεν επηρεάστηκε και οι αιτητές στερούνται άμεσου ενεστώτος έννομου συμφέροντος προσβολής της μετάταξης, εφόσον ο μεταταγείς τοποθετήθηκε σε ανάλογη θέση στην Επετηρίδα σύμφωνα με το βαθμό του Υπολοχαγού τον οποίο κατείχε.
Ο οποιοσδήποτε επηρεασμός του έννομου συμφέροντος των αιτητών εξαρτάτο από το μελλοντικό και αβέβαιο γεγονός της ύπαρξης κενής θέσης και της κρίσης τους ως προακτέων, περίπτωση κατά την οποία θα ετοποθετούντο σε κατώτερη θέση του ενδιαφερόμενου μέρους και το ενδιαφερόμενο μέρος θα επροηγείτο των αιτητών λόγω αρχαιότητας.
Όπως τονίστηκε στην υπόθεση, Πετρώνδα ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεως Λευκωσίας, Υπ. Αρ. 359/94, ημερ. 22.8.95,
"Η αρχαιότητα του υπαλλήλου, στο πλαίσιο της ιεραρχίας και λειτουργίας του τμήματος όπου υπηρετεί, άπτεται της υπηρεσιακής του κατάστασης. όχι όμως η αρχαιότητα ως παράγοντας ο οποίος μπορεί να επιμετρήσει στην ανέλιξη του υπαλλήλου στο μέλλον. Σ΄εκείνη την περίπτωση αδιαμφισβήτητα ο επηρεασμός δεν είναι άμεσος. Πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι κανένας υπάλληλος δεν έχει κεκτημένο δικαίωμα να τύχει προαγωγής."
Στην απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση, Α. Γεωργίου κ.α. ν. Ματθαίου Παναγή κ.α., Α.Ε. Αρ. 2166, ημερ. 28.2.97, αναφέρθηκαν επίσης τα ακόλουθα:
"Η ιδιαιτερότητα της σχέσης του προσφεύγοντος προς την απόφαση η οποία προσβάλλεται, ενέχει μεγάλη σημασία για τον προσδιορισμό του συμφέροντος του αιτητή. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Στην
Petrakis Panayides v. Republic (Public Service Commission) (1973) 3 C.L.R. 378 και Πετρώνδα ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεως Λευκωσίας, υπ. Αρ. 359/94 - 22.8.1995, αναγνωρίστηκε ότι απόφαση η οποία επάγεται βλάβη στην υπηρεσιακή κατάσταση του αιτητή, το νομιμοποιεί να προσφύγει. Διασαφηνίζεται όμως, ότι το νομιμοποιητικό στοιχείο είναι ο επηρεασμός της αρχαιότητας του υπαλλήλου, στο πλαίσιο της ιεραρχίας του τμήματος όπου υπηρετεί, και όχι, η αρχαιότητα ως υπολογίσιμος παράγοντας στην αξιολόγησή του για προαγωγή στο μέλλον, όπως φαίνεται ότι έγινε δεκτό από το πρωτόδικο Δικαστήριο."Περαιτέρω, ο πιο κάτω ισχυρισμός προβλήθηκε για πρώτη φορά στις απαντητικές γραπτές αγορεύσεις των δικηγόρων των αιτητών:
"Οι Αιτητές έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλλουν την μετάταξη του Ε/Μ στο Στρατολογικό Σώμα, και τη συνακόλουθη τοποθέτηση του στο Στρατολογικό Γραφείο Λεμεσού, επειδή το Ε/Μ έγινε, ως Αξιωματικός, Προϊστάμενος των Αιτητών και αυτοί υφιστάμενοι του. Ιδίως όταν υπηρετούν στο ίδιο Στρατολογικό Γραφείο, όπως συμβαίνει τώρα στη Λεμεσό. Έστω και αν με προαγωγές τους οι Αιτητές καταστούν ομοιοβάθμιοι του Ε/Μ αυτός θα είναι αρχαιότερος τους, σύμφωνα με τον Κανονισμό 13 των σχετικών Κανονισμών"
Ο ισχυρισμός αυτός δεν ευσταθεί.
H μετάταξη του ενδιαφερόμενου μέρους δεν επέφερε οποιαδήποτε μεταβολή στην ιεραρχική δομή του Σώματος στο οποίο υπηρετούσαν οι αιτητές.
Σύμφωνα με τον Καν. 13(1) "Η στρατιωτική ιεραρχία περιλαμβάνει την ιεραρχία των βαθμών και την ιεραρχία των καθηκόντων". Κατά συνέπεια, η ιεραρχία δεν προσδιορίζεται από τον Κλάδο, το Όπλο ή το Σώμα στο οποίο υπηρετεί ο Αξιωματικός αλλά από τη σειρά των βαθμών και την ιεραρχία των καθηκόντων δηλαδή την κλίμακα της διοικήσεως.
Σύμφωνα με τον Καν. 13(7) "Ανάλογα με τη θέση τους στην κλίμακα της διοικήσεως οι Αξιωματικοί έχουν μεταξύ τους την ιδιότητα του προϊστάμενου ή του υφισταμένου" και σύμφωνα με τον Καν. 13(8), "Η θέση των Αξιωματικών στην κλίμακα της διοικήσεως βρίσκεται πάντοτε σε αρμονία με το βαθμό τους ή την αρχαιότητά τους".
Παρά το γεγονός ότι, το γενικότερο ενδιαφέρον των υπαλλήλων προς τήρηση των διατάξεων οι οποίες διέπουν την τάξη στην υπηρεσία ή τον κλάδο τους, δεν αρκεί για να θεμελιώσει προσωπικό έννομο συμφέρον προσβολής σχετικών διοικητικών πράξεων, προκύπτει επιπρόσθετα από τις πιο πάνω διατάξεις των Κανονισμών ότι το ενδιαφερόμενο μέρος είχε και εξακολουθούσε να διατηρεί, λόγω βαθμού, την ιδιότητα του προϊσταμένου των αιτητών τόσο πριν όσο και μετά τη μετάταξή του.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους οι αιτητές στερούνται άμεσου ενεστώτος προσωπικού έννομου συμφέροντος προσβολής της επίδικης μετάταξης και ως εκ τούτου οι προσφυγές απορρίπτονται με έξοδα εναντίον των αιτητών.
Π. Αρτέμης,
Δ.
/Χ.Π.