|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 900/96
ΕΝΩΠΙΟΝ: Σ. ΝΙΚΗΤΑ, Δ.
Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ -
1. Νεόφυτου Νεοφύτου από τη Λεμεσό
2. Ηλία Αγαπίου από τη Λεμεσό
Αιτητών
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας
Καθής η αίτηση
------------------
Ημερομηνία:
29 Απριλίου, 1998Για τους αιτητές: Α. Σ. Αγγελίδης
Για την καθής η αίτηση: Τζ. Καρακάννα
-------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι αιτητές είναι δάσκαλοι. Στις 9/11/95 η Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Ε.Ε.Υ. ή Επιτροπή) απέρριψε αίτηση, που ο καθένας είχε υποβάλει χωριστά, για εγγραφή στους Πίνακες Διοριστέων Δασκάλων Ειδικής Εκπαίδευσης. Και πιο συγκεκριμένα στην εξειδίκευση της Ειδικής Γυμναστικής. Η Επιτροπή έκρινε πως δεν είχαν τα απαιτούμενα προσόντα. Το πτυχίο που διέθετε ο καθένας, όπως αναφέρει η κοινοποίηση της απόφασης, ημερ. 15/11/95, δεν είναι "στην απαιτούμενη ειδικότητα ή στον τομέα της απαιτούμενης ειδικότητας με κύριο θεμα την ειδικότητα αυτή ή με συμπληρωματική ειδίκευση στην ειδικότητα". Ακολουθείται η φρασεολογία της παραγράφου 3(α) του οικείου σχεδίου υπηρεσίας, που περιέχει πρόβλεψη για τα απαιτούμενα προσόντα. Ας σημειωθεί ότι και οι δύο είναι κάτοχοι διπλωμάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών στην Επιστήμη Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού.
Οι αιτητές εναντιώθηκαν στην απόφαση. Τόσο οι ίδιοι όσο και ο δικηγόρος τους υπέβαλαν γραπτή ένσταση (βλέπε άρθρ. 28 Β (11) του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμου του 1969, όπως τροποποιήθηκε). Ωστόσο η Ε.Ε.Υ., αφού εξέτασε τις ενστάσεις, αρνήθηκε να αναθεωρήσει την παραπάνω απόφαση της, στην οποία και ενέμεινε. Πρέπει να λεχθεί ότι προτού αποφασίσει, η Επιτροπή είχε τις απόψεις της Επιτροπής Αξιολόγησης Περιεχομένου Πτυχίων, στην οποίαν είχαν διαβιβαστεί αρμοδίως οι ενστάσεις. Η απορριπτική απόφαση λήφθηκε στις 27/3/96. Στο φάκελο υπάρχουν επιστολές κοινοποίησης της, που φέρουν ημερομηνία 2/4/96.
Στις 6/9/96 η Επιτροπή προχώρησε στο διορισμό της Ελλάδας Χαρτζιώτου-Παπαρέ σε θέση δασκάλου Ειδικής Εκπαίδευσης-Ειδικής Γυμναστικής, που είχε προκηρυχθεί με άλλες θέσεις διαφόρων ειδικοτήτων στα τέλη Μαϊου 1996. Ο διορισμός της έγινε με βάση την προτεραιότητα που της εξασφάλιζε ο Πίνακας. Δημοσιεύθηκε στις 22/11/96 στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας με αριθμό 3101.
Έχω μέχρι στιγμής εκθέσει όλα τα στοιχεία που καθιστούν δυνατή την εξέταση των προδικαστικών ενστάσεων της Δημοκρατίας. Η πρώτη είναι ότι οι αιτητές, λόγω έλλειψης των απαιτούμενων προσόντων, δεν έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλουν την απόφαση. Πρέπει να παρατηρήσω ότι η διαμάχη στην υπόθεση αυτή αφορά ακριβώς το θέμα των προσόντων. Με τους αιτητές να προβάλλουν έντονα τη θέση ότι οι τίτλοι σπουδών που απέκτησαν ικανοποιούν πλήρως τις πρόνοιες του σχεδίου υπηρεσίας.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ανακύπτει ένα τέτοιο ζήτημα. Η σχετική αρχή διατυπώνεται στην υπόθεση αρ. 401/92 Δαυίδ Γεωργίου ν. Δημοκρατίας ημερ. 24/5/94:
"Από τη στιγμή που αμφισβητείται σοβαρά, όπως στην προκείμενη περίπτωση, η εκτίμηση της διοίκησης αναφορικά με τα προσόντα, η οποία και καθίσταται επίδικο θέμα, ο αιτητής δε χάνει το έννομο του συμφέρον να επιδιώξει αναθεώρηση της. Βλέπε προσφυγή αρ. 808/92 Παντελής Αντωνίου Παντελή ν. Δημοκρατίας ημερ. 10/5/94, στην οποία υιοθετείται το σκεπτικό των αποφάσεων του Σ.τ.Ε. 19, 86, 3028 και 4311/88 στις οποίες ουσιαστικά επιλύθηκε όμοιο θέμα:
"..............η διαπίστωση της συνδρομής των τυπικών προσόντων στο πρόσωπο του αιτούντος μπορεί να γίνει και αυτεπάγγελτα από τον ακυρωτικό δικαστή, υπό την προϋπόθεση όμως ότι η συνδρομή αυτή προκύπτει αποκλειστικά από μία υφιστάμενη ήδη νομική κατάσταση ή βεβαιώνεται με ορισμένο δημόσιο ή άλλο έγγραφο και δεν συνάγεται από ουσιαστική εκτίμηση πραγματικών περιστατικών την οποία κατά νόμο ενεργεί η διοίκηση, προκειμένου να αξιολογήσει μίαν ιδιότητα, ικανότητα ή σχέση κ.λ.π. που επιτρέπει τη συμμετοχή του ενδιαφερομένου στη διαδικασία του διορισμού."
Στην προκείμενη περίπτωση η διαφορά εστιάζεται, κατ' εξοχήν, στην κατοχή από τους αιτητές των προβλεπόμενων προσόντων. Οι συνθήκες δε διαφέρουν, στην ουσία τους, από τα γεγονότα της παραπάνω υπόθεσης. Επομένως οι αιτητές έχουν έννομο συμφέρον να αμφισβητήσουν την επίδικη απόφαση με αίτηση ακυρώσεως.
Το επόμενο προδικαστικό θέμα αφορά το εκπρόθεσμο της προσφυγής. Η Δημοκρατία υποστηρίζει πως είναι εκπρόθεσμη, εφόσον η προσβαλλόμενη απόφαση γνωστοποιήθηκε με την επιστολή ημερ. 2/4/96, ενώ η προσφυγή κατατέθηκε στις 6/11/96. Οι αιτητές διατείνονται πως η απόφαση περιήλθε σε γνώση τους στις 4/9/96 από το περιεχόμενο της γραπτής ένστασης της Δημοκρατίας στην προσφυγή τους με αρ. 87/96, που είχε ως αντικείμενο, εκτός άλλων, την παράλειψη να εξετασθεί η παραπάνω ένσταση τους. Με άλλα λόγια αρνούνται πως πήραν την επιστολή της 2/4/96.
Πιστεύω πως συνοψίζεται ικανοποιητικά η νομολογία, που αφορά την αποστολή επιστολών ταχυδρομικώς, λέγοντας ότι δημιουργείται τεκμήριο λήψης τους στις περιπτώσεις που υπάρχει μαρτυρία ότι μια επιστολή με τη σωστή διεύθυνση ταχυδρομήθηκε και δεν επιστράφηκε. Και ακόμη στην περίπτωση που η μαρτυρία δείχνει τη γενική πρακτική που ακολουθεί ο αποστολέας στην ταχυδρόμηση αλληλογραφίας, από την οποία προκύπτει ότι πρέπει να εφαρμόστηκε και στη συγκεκριμένη περίπτωση. Παραπέμπω στις αποφάσεις Theodorou v. The Abbot of Kykko Monastery and others (1965) 1 C.L.R. 9, 17, Pitsiakkos v. Republic (1985) 3 C.L.R. 1700, προσφ. αρ. 907/94 Ευαγγέλου ν. Δημοκρατίας ημερ. 24/5/96 και Phipson on Evidence, 14η έκδοση, παράγραφος 17-06.
Υπό το φως της παραπάνω αρχής του δικαίου της απόδειξης και έχοντας περαιτέρω κατά νουν τις συνθήκες της υπόθεσης, ως και το γεγονός της προηγούμενης προσφυγής, θα ήταν παρακινδυνευμένο, με μόνο στοιχείο την παρέλευση του χρόνου, να καταλήξω ότι οι αιτητές παρέλαβαν την επιστολή-κοινοποίηση της επίδικης απόφασης και είχαν επομένως πλήρη γνώση αυτής.
Υπάρχει τέλος ο ισχυρισμός ότι η επίδικη απόφαση δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη. Η εισήγηση του κ. Γ. Στυλιανίδη, που διεκπεραίωσε την υπόθεση προτού διοριστεί Επαρχιακός Δικαστής, είναι ότι η πράξη απώλεσε την εκτελεστότητα της με την πλήρωση της θέσης, που έλαβε χώρα στις 9/9/96. Yπέβαλε ότι εκείνη ήταν η μόνη εκτελεστή πράξη. Η απόφαση της Επιτροπής επί των ενστάσεων, που υπέβαλαν οι αιτητές, είχε ενσωματωθεί στην τελική πράξη διορισμού. Με άλλα λόγια θεώρησε τη σύνταξη του Πίνακα Διοριστέων προπαρασκευαστική πράξη μιας σύνθετης διοικητικής ενέργειας, που τελειώθηκε με το διορισμό.
Στη νομολογία έχει επικρατήσει η αντίθετη άποψη, που θεωρεί τον Πίνακα Διοριστέων αυτοτελή εκτελεστή πράξη. Δεν είναι πράξη συναφής, ούτε προπαρασκευαστική, της ίδιας σύνθετης διοικητικής ενέργειας. Έτσι, αν δεν προσβληθεί εμπρόθεσμα, δεν μπορεί να ελεγχθεί παρεμπιπτόντως σε προσφυγή που προσβάλλει την πράξη διορισμού ή προαγωγής. Η σχετική νομολογία περιλαμβάνει τις αποφάσεις Papadopoulou v. Republic (1984) 3 C.L.R. 332, 337, Savva v. Republic (1985) 3 C.L.R. 2288, Papacharalambous v. Republic (1987) 3 C.L.R. 2132, 2141. Και τις νεώτερες αποφάσεις: προσφ. αρ. 629/96 Νικολάου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας ημερ. 17/7/97 και προσφ. αρ. 834/96 Παπαναστασίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας ημερ. 6/4/98. Κατά την άποψη μου η υποβολή ενστάσεων επέχει θέση ενδικοφανούς προσφυγής, η οποία οδηγεί στην έκδοση αυθύπαρκτης διοικητικής πράξης. Ούτε και η τρίτη ένσταση ευσταθεί.
Τώρα στην ουσία. Η απόφαση προσβάλλεται πρώτα για το λόγο ότι λήφθηκε χωρίς δέουσα έρευνα και υπό το κράτος πλάνης αναφορικά με τα τυπικά προσόντα των αιτητών. Θα μπορούσε να εξεταστεί συγχρόνως και το συναφές επιχείρημα για λανθασμένη ερμηνεία του σχεδίου υπηρεσίας αναφορικά με τα προσόντα, οφειλόμενη σε παρέμβαση αναρμοδίου οργάνου, που προκατέβαλε τη γνώμη της Ε.Ε.Υ.
Στο επίκεντρο είναι η άποψη που εξέφρασε η Επιτροπή Αξιολόγησης, στην οποία αναφέρθηκα στην αρχή της απόφασης, όπως και η υπόσταση και ο ρόλος της. Μεταφέρω εδώ το σχόλιο που έκαμε η εν λόγω Επιτροπή για το επίμαχο προσόν κάθε αιτητή:
Αιτητής αρ. 1 (Νεόφυτος Νεοφύτου)
"Η Επιτροπή Αξιολόγησης Περιεχομένου Πτυχίων θεωρεί ότι το επιπρόσθετο προσόν "Βεβαίωση" από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού με αντικείμενο την άθληση για παιδιά με ειδικές ανάγκες, που κατέχει ο Νεόφυτος Νεοφύτου, δεν ικανοποιεί τις σχετικές πρόνοιες των Σχεδίων Υπηρεσίας. Επομένως, ο αιτητής δεν μπορεί να εγγραφεί στον πίνακα διοριστέων Δ/λων ειδικής εκπαίδευσης (Ειδική Γυμναστική)."
Αιτητής αρ. 2 (Ηλίας Αγαπίου)
"Η Επιτροπή Αξιολόγησης Περιεχομένου Πτυχίων θεωρεί ότι η κατεύθυνση "Ειδική Φυσική Αγωγή" που πήρε ο Ηλίας Αγαπίου κατά τη διάρκεια των σπουδών του δεν ικανοποιεί τις σχετικές πρόνοιες των Σχεδίων Υπηρεσίας. Ο αιτητής θα έπρεπε να κατέχει ειδικότητα στο θέμα αυτό για εγγραφή του στον πίνακα διοριστέων Δ/λων ειδικής εκπαίδευσης (Ειδική Γυμναστική)."
Ο δικηγόρος των αιτητών θεωρεί ότι η Επιτροπή αυτή, της οποίας η ύπαρξη δεν έχει νομοθετικό έρεισμα, αναμίχθηκε αναρμόδια στο όλο ζήτημα. Όχι μόνο αυτό, αλλά ότι η Ε.Ε.Υ. υπήρξε δέσμια της γνωμοδότησης της Επιτροπής Αξιολόγησης για τα προσόντα των αιτητών. Ωστόσο, φαίνεται ότι πρόκειται για μια Επιτροπή του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, που έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Η σύσταση της είναι επιθυμητή, αν όχι επιβεβλημένη, έχοντας υπόψη την πανσπερμική προέλευση των τίτλων σπουδών. Η Ε.Ε.Υ. είχε ζητήσει την άποψη του Διευθυντή Δημοτικής Εκπαίδευσης ενεργώντας έτσι στα πλαίσια των καθηκόντων της να
διερευνήσει το εγειρόμενο θέμα. Αν δεν το έπραττε θα ήταν ίσως έκθετη σε κατηγορία ότι αποφάσισε χωρίς να ζητήσει οποιαδήποτε υπεύθυνη γνώμη. Η Ε.Ε.Υ. είχε δικαίωμα, χωρίς τούτο να σημαίνει προδέσμευση ή αποποίηση της κυριαρχικής της εξουσίας, προτού λάβει την τελική απόφαση, να αναζητήσει και, αν το κρίνει σωστό, να υιοθετήσει τέτοια άποψη.Η ερμηνεία του σχεδίου υπηρεσίας, που εμπεριέχεται στην παραπάνω κρίση της Επιτροπής, δεν εκφεύγει του κύκλου της ερμηνευτικής εξουσίας, που έχει στο ζήτημα αυτό. Αν μη τι άλλο ήταν μια λογική αντίκρυση και επίλυση του θέματος. Εύκολα μπορεί κανείς να πεισθεί για τη λογικότητα της απόφασης αναδιφώντας το υλικό των φακέλων. Δεν τεκμηριώνει κατοχή του προσόντος στα πλαίσια της διατύπωσης του σχεδίου υπηρεσίας από κανένα αιτητή. Η δικαστική επέμβαση είναι επιτρεπτή μόνο στην περίπτωση ερμηνευτικής εκτροπής: Α.Ε. 789 και 791 Κλέαρχος Μιλτιάδους και άλλοι ν. Δημοκρατίας ημερ. 30/5/89. Όλες οι αιτιάσεις για λανθασμένη ερμηνεία απορρίπτονται. Και ενόψει του κειμένου των κοινοποιήσεων της απόφασης και των στοιχείων που προκύπτουν από τους φακέλους και η μομφή για έλλειψη αιτιολογίας.
Προβλήθηκε, τέλος, ως λόγος ακύρωσης, η παράβαση της αρχής της καλής πίστης, που πρέπει να διέπει τη σχέση διοίκησης-διοικουμένου. Στηρίζεται σε ό,τι αναφέρει ο δικηγόρος των αιτητών στη γραπτή του αγόρευση ότι ο τότε Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Παιδείας:
".........κάλεσε εκπροσώπους όλων των ειδικοτήτων και έδωσε ρητές διαβεβαιώσεις για το ότι η ευρύτητα και η σχετική ασάφεια στη διατύπωση των Σχεδίων Υπηρεσίας αποσκοπούσε στο να περιληφθούν όλοι οι μέχρι εκείνη τη στιγμή διδάσκοντες, όπως και οι αιτητές, οι οποίοι και ως εκ τούτου δεν έπρεπε να ανησυχούν."
Το ζήτημα αυτό δεν έχει τεθεί υπόψη μου με παραδεκτό τρόπο και ως εκ τούτου δε θα το εξετάσω. Ωστόσο θα μπορούσα να πω ότι και σαν δεδομένη να έπαιρνα τη στάση του Γενικού Διευθυντή, θα είχα πολλές επιφυλάξεις αν συνιστούσε παραβίαση της παραπάνω αρχής. Ή ακόμη αν ήταν δυνατή νομικά η παροχή τέτοιων διαβεβαιώσεων.
Η προσφυγή απορρίπτεται. Δεν επιδικάζονται έξοδα.
Σ. Νικήτας, Δ.