|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣ Η ΑΡ. 290/96
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΚΡΑΜΒΗ, Δ.
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ:
Γεώργιου Δημήτρη Παναγιωτίδη, εκ Κρήτου Τέρρα,
Αιτητή ,
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος,
Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
30 Απριλίου, 1998
.Για τον αιτητή: κ. Λ. Βασιλείου
.Για τους καθ΄ ων η αίτηση: κα Θ. Μαυρομουστάκη.
- - - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο αιτητής είναι ο εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης των τεμαχίων 223/2 και 299 του Φ/Σχ 35/35 στο χωριό Κρήτου Τέρρα της Επαρχίας Πάφου.
Ο αιτητής την 1.11.93 υπέβαλε αίτηση στον Επαρχο Πάφου για να του χορηγήσει άδεια ανόρυξης φρέατος στα ως άνω τεμάχια. Το αίτημα απορρίφθηκε και η απόφαση του Επάρχου κοινοποιήθηκε στον αιτητή με επιστολή ημερομηνίας 9.2.94.
Ο αιτητής στις 17.2.94 υπέβαλε στον Υπουργό Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, ιεραρχική προσφυγή εναντίον της απόφασης του Επάρχου. Ο Υπουργός απέρριψε την προσφυγή και ο αιτητής κατεχώρησε στο Ανώτατο δικαστήριο την προσφυγή 708/94 η οποία έγινε αποδεκτή και το Ανώτατο Δικαστήριο στις 6.10.95 ακύρωσε την απόφαση του Υπουργού λόγω έλλειψης δέουσας έρευνας και αιτιολογίας.
Κατόπιν αυτής της εξέλιξης ο Υπουργός επανεξέτασε το όλο θέμα με βάση τα στοιχεία και δεδομένα που ίσχυαν κατά το χρόνο που λήφθηκε η απόφαση που ακυρώθηκε από το Ανώτατο Δικαστηρίου και εκ νέου αποφάσισε την απόρριψη του αιτήματος. Η αίτηση του αιτητή απορρίφθηκε από τον Υπουργό για πέντε λόγους οι οποίοι αναφέρονται στην επιστολή του Γενικού Διευθυντή προς τον αιτητή ημερομηνίας 2.2.96.
Με την παρούσα προσφυγή επιδιώκεται η ακύρωση της τελευταίας απόφασης του Υπουργού.
Στο στάδιο των διευκρινήσεων ανέκυψε ζήτημα εφαρμοστέου νόμου. Ο δικηγόρος του αιτητή υποστήριξε πως στην προκείμενη περίπτωση τυγχάνουν εφαρμογής σε συνδυασμό οι διατάξεις του περί Φρεάτων Νόμου Κεφ. 351 με εκείνες του Περί Κυβερνητικών Υδατικών Εργων Νόμου Κεφ. 341 και σχετικών τροποποιήσεων.
Αντίθετα, η δικηγόρος των καθ΄ ων η αίτηση υποστήριξε πως ο νόμος που εφαρμόζεται είναι αποκλειστικά ο Περί Φρεάτων Νόμος Κεφ. 351 και συνεπώς η ιεραρχική προσφυγή που ασκήθηκε από τον αιτητή εναντίον της απόφασης του Επάρχου ήταν διάβημα ανεδαφικό ως μη προβλεπόμενο από τον περί Φρεάτων Νόμο Κεφ. 351. Τέλος, η συνήγορος του αιτητή υποστήριξε πως η προσβαλλόμενη πράξη είναι πράξη βεβαιωτική της απόφασης του Επάρχου ημερομηνίας 9.2.94 η οποία αποτελεί τη μόνη εκτελεστή απόφαση υποκείμενη σε ακυρωτικό έλεγχο.
Το άρθρο 2 του περί Κυβερνητικών Υδατικών Εργων Νόμου Κεφ. 341 καθορίζει μεταξύ άλλων τις έννοιες των όρων "περιοχή υδροδότησης" και "ωφελούμενη περιοχή" ως εξής:
""περιοχή υδροδότησης" σημαίνει την περιοχή η οποία περιέχει όλους τους υδάτινους πόρους οι οποίοι τροφοδοτούν την ωφελούμενη περιοχή."
""ωφελούμενη περιοχή" σημαίνει την περιοχή που ωφελείται από την κατασκευή κάποιου υδατικού έργου."
Το άρθρο 5Α του ιδίου Νόμου (Κεφ. 341) προβλέπει:
"
5Α. Ανεξάρτητα από τις διατάξεις οποιουδήποτε άλλου νόμου καμιά άδεια δεν θα εκδίδεται από τον Επαρχο σε ωφελούμενες περιοχές ή σε περιοχές υδροδότησης για ανόρυξη ή κατασκευή φρέατος ή για άντληση ή χρήση υπόγειου ή επιφανειακού ύδατος, ή από οποιαδήποτε άλλη αρχή για οποιοδήποτε άλλο σκοπό ο οποίος είναι δυνατό να θεωρηθεί ότι κατά οποιοδήποτε τρόπο θα επηρεάσει, παραβλάψει ή ρυπάνει τους υπόγειους υδάτινους πόρους ή τις επιφανειακές υδρορροές, χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του Διευθυντή."
Προκύπτει σαφώς εκ των ανωτέρω ότι ο Επαρχος δεν εκδίδει άδεια για ανόρυξη φρέατος κλπ σε "ωφελούμενες περιοχές" ή σε "περιοχές υδροδότησης" χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του Διευθυντή. Στην υπό εξέταση υπόθεση, το τεμάχιο του αιτητή το οποίο αναφέρεται στην αίτηση για την ανόρυξη του φρέατος βρίσκεται εκτός "περιοχής υδροδότησης" ή "ωφελούμενης περιοχής", γεγονός το οποίο είναι κοινά παραδεκτό. (Βλ. "Νομικά σημεία" παρ. 1(β) της αίτησης και έκθεση διευθυντή ημερομηνίας 23.11.95, Παράρτημα 4 στην ένσταση).
Εφόσον το τεμάχιο του αιτητή δεν βρίσκεται σε "περιοχή υδροδότησης" ή σε "ωφελούμενη περιοχή" το άρθρο 5Α του περί Κυβερνητικών Υδατικών Εργων Νόμου Κεφ. 341 δεν τυγχάνει εφαρμογής και κατ΄ επέκταση δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής το άρθρο 5Β του ιδίου Νόμου το οποίο προβλέπει για την άσκηση ιεραρχικής προσφυγής όταν ο αιτητής δεν ικανοποιείται από την απόφαση του Επάρχου όταν ο τελευταίος ενεργεί και αποφασίζει στο πλαίσιο του άρθρου 5Α του εν λόγω νόμου. Συνεπώς η απόφαση του Υπουργού η οποία αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής δεν είναι εκτελεστή εφόσον δεν εκδόθηκε από αρμόδιο όργανο.
Αρμόδιο όργανο για την έκδοση άδειας ανόρυξης φρέατος στο συγκεκριμένο τεμάχιο του αιτητή και κάτω από τις περιβάλλουσες την περίπτωση συνθήκες είναι ο Επαρχος συμφώνως του άρθρου 3(1) του Περί Φρεάτων Νόμου Κεφ. 351 το οποίο προβλέπει:
"3.-(1)
Κανένα φρέαρ δεν ανορύσσεται ή κατασκευάζεται σε οποιαδήποτε γη ή πάνω σε αυτή εκτός αν το πρόσωπο που προτίθεται να ανορύξει ή να κατασκευάσει το φρέαρ, υποβάλει αίτηση και λάβει άδεια από τον ΄Επαρχο της επαρχίας στην οποία το φρέαρ αυτό πρόκειται να ανορυχθεί ή να κατασκευαστεί:Νοείται ότι, όταν ο αιτητής δεν είναι ο ιδιοκτήτης γης πάνω στην οποία το φρέαρ πρόκειται να ανορυχτεί ή κατασκευαστεί, δεν χορηγείται καμία άδεια από τον Επαρχο εκτός αν ο αιτητής λάβει, για το σκοπό αυτό, τη γραπτή άδεια του ιδιοκτήτη της γης, δεόντως πιστοποιημένη από πιστοποιούντα υπάλληλο."
Στην υπό εξέταση υπόθεση έπρεπε να είχε υποβληθεί υπό αναθεωρητικό έλεγχο δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος η απόφαση του Επάρχου ημερομηνίας 9.2.94 και όχι η απόφαση του Υπουργού η οποία στερείται εκτελεστότητας ως προερχόμενη από όργανο στερούμενο αρμοδιότητας. Αποτελεί πάγια αρχή του διοικητικού δικαίου ότι η αρμοδιότητα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την έκδοση έγκυρης διοικητικής πράξης. Το θέμα της αρμοδιότητας εξετάζεται, όταν οι συνθήκες προσφέρονται και αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο. Βλ. Χρ. Κυριάκου Λτδ ν. ΑΤΗΚ (1995) 3 ΑΑΔ 178.
Το ότι το θέμα της αρμοδιότητος του οργάνου δεν συζητήθηκε στην προσφυγή του αιτητή 708/94 και ότι σχετικά με αυτό δεν αναφέρεται οτιδήποτε στην απόφαση του δικαστηρίου ημερομηνίας 6.10.95 αυτό δεν επηρεάζει το συμπέρασμα στο οποίο ήδη κατέληξα περί αναρμοδιότητας του Υπουργού να αποφασίσει στη συγκεκριμένη περίπτωση εφόσον δεν έχει δημιουργηθεί δεδικασμένο επί του θέματος.
Η αίτηση αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα.
Α. Κραμβής,
Δ.
ΑΦ.
"Στη διάρκεια της συζήτησης διαφοροποιήθηκε κάπως η υφή των θεμάτων αυτών χωρίς φυσικά να εκφεύγει από το πλαίσιο που θέτει η έφεση. Με αυτό κατά νουν πρέπει να λεχθεί ότι στη σειρά εξέτασης των λόγων της προσφοράς διατηροιύν την πρώτη θέση θέματα αρμοδιότητας του οργάνου που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση. Η αρμοδιότητα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την έκδοση έγκυρης διοικητικής πράξης και εξετάζεται μάλιστα, όταν οι συνθήκες προσφέρονται, και αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο. Την πρόταση αυτή ενισχύει η απόφαση της Ολομέλειας του Σ.τ.Ε. 12/88 στην οποία κρίθηκε ότι:
"η εξέταση λόγων που αναφέρονται στην αρμοδιότητα του οργάνου από το οποίο προήλθε η προσβαλλόμενη πράξη προηγείται της εξέτασης λόγων για παράβαση νόμου."
Η αναρμοδιότητα της αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη αποτελεί λόγο ακυρώσεως. (Βλ. Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-59, σελ. 105, Θ.Δ. Τσάτσου "Η Αίτησις Ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας", Τρίτη έκδοση, σελ. 191,
Ioannou v. Republic (1970) 3 C.L.R. 183, Christodoulou v. Republic (1967) 3 C.L.R. 50).
Το γεγονός ότι το θέμα της αρμοδιότητος του οργάνου δεν θίγηκε και ως εκ τούτου δεν αποφασίστηκε στην απόφαση του Δικαστηρίου ημερομηνίας 6.10.95 στην προσφυγή του αιτητή 708/94 αλλά απλώς το δικαστήριο θεώρησε ότι ισχύουν και οι δύο νόμοι σχετικά δηλαδή το Κεφ. 241 και 2
51 αυτό μόνο πιστεύω ότι δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα στο δικαστήριό σας ν΄ αποφασίσει "για την αναρμοδιότητα του Υπουργού ν΄ αποφασίσει στη συγκεκριμένη περίπτωση". Γιατί ακριβώς δε δημιουργήθηκε δεδικασμένο από το δικαστήριο επί του θέματος.Εν πάση περιπτώσει πέραν των όσων έχουν λεχθεί πιο πάνω σχετικά με την απόρριψη της προσφυγής παρατηρώ ότι και αν το δικαστήριο σας προχωρούσε στην εξέταση της ουσίας της υπόθεσης έχω τη γνώμη πως και πάλι θα έπρεπε να απορρίψει την παρούσα προσφυγή.
Αρκεί να αναφερθώ στον πρώτο νομικό ισχυρισμό που επικαλείται ο αιτητής για να επιτύχει η απόρριψη της παρούσας προσφυγής.
Υποστήριξε ότι οι καθ΄ ων ενήργησαν υπό καθεστώς πραγματικής πλάνης εκδίδοντας την προσβαλλόμενη απόφαση. Συγκεκριμένα ότι η απόφαση είναι προϊόν πλάνης περί τα πράγματα αφού οι καθ΄ων παρέλειψαν να προβούν στη δέουσα έρευνα, δηλαδή
(α) Παρεγνωρίσθηκε ότι οι δυο από τις τρεις κυβερνητικές διατρήσεις που υπάρχουν
είναι πολύ πλούσιες σε απόδοση και η τρίτη διάτρηση απέχει 250 χιλιόμετρα από το χωριό Κρήτου Τέρρας στο οποίο ευρίσκεται το εν λόγω τεμάχιο στο οποίο θα εγίνετο η διάτρηση.(β) Παρεγνώρισαν ότι το κτήμα εν σχέσει με το οποίο έγινε ευρίσκετο έξω από προστατευόμενη περιοχή ως ορίζει το άρθρο 5Α του Κεφ. 351.
(γ) Οτι παρεγνώρισαν ότι εκδόθηκαν πολλές άδειες ανόρυξης φρέατος και ειδικότερα ότι δόθηκε άδεια στην Κρήτου Τέρρας στον Σάββα Φιλιππίδη με αρ. αναφ. άδειας Β/Η/W 142/93.
Σύμφωνα με την έκθεση του Διευθυντή του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων ημερ. 23.11.95 η οποία ήταν ενώπιον του Υπουργού κατά τη λήψη της απόφασής του, μετά από επιτόπια έρευνα από τεχνικούς του τμήματος για συλλογή όλων των υδρολογικών στοιχείων της περιοχής ο Διευθυντής δεν συνέστησε τη χορήγηση της εν λόγω άδειας για ανόρυξη λάκκου στον αιτητή γιατί σε απόσταση 280 μέτρων υπάρχει κυβερνητική γεώτρηση με αρ. ΡΒ 115/85 που χρησιμοποιείται για ύδρευση του χωριού όσο και για την ενίσχυση του αρδευτικού έργου του χωριού. Το τμήμα δεν συστήνει προς τους Επάρχους άδειες για ανόρυξη ιδιωτικών γεωτρήσεων σε ακτίνα 500 μέτρων τόσο για διασφάλιση της απόδοσης τους όσο και για την αποφυγή μόλυνσης του νερού από τα φυτοφάρμακα και λιπάσματα, τόνισε ο Διευθυντής.
Επίσης η σύσταση του Διευθυντή για απόρριψη της αίτησης του αιτητή στηρίζεται και στα πιο κάτω υδρολογικά στοιχεία τα οποία λήφθησαν υπόψη:
1) Το υδροφόρο στρώμα της περιοχής εμπλουτίζεται μόνο από τη βροχόπτωση και λόγω της ανομβρίας των τελευταίων χρόνων σχεδόν εξαντλήθηκε.
2) Η μεγαλύτερη πηγή που υπάρχει στην περιοχή με το όνομα "Κεφαλόβρυσος" που χρησιμοποιείτο για αρδευτικούς σκοπους η απόδοση της οποίας ήταν πέρα των 300 κυβικών μέτρων την ημέρα από τον Ιούλιο του 1991 είναι ξηρή.
3) Η πηγή "Σκάλες" που χρησιμοποιείται μερικώς για την υδατοπρομήθεια του χωριού από 65 κυβικά μέτρα την ημέρα που ήταν η παλιά απόδοση της τώρα είναι μόνο 5 κυβικά μέτρα.
4) Η απόδοση της κυβερνητικής γεώτρησης με αρ. ΡΒ 115/85 που χρησιμοποιείται τόσο για ύδρευση όσο και για άρδευση από 37 κυβικά μέτρα την ώρα που ήταν το 1987 που λειτούργησε τώρα είναι μόνο 12 κυβικά την ώρα και η στάθμη του νερού από 43 μέτρα έπεσε στα 12-20 μέτρα.
Ενόψει των πιο πάνω πιστεύω ότι ο Υπουργός κατά τη λήψη της απόφασής του είχε ενώπιόν του όλα τα υπαρκτά πραγματικά γεγονότα τα οποία αξιολόγησε ορθά χωρίς πλάνη περί τα πράγματα και/ή το νόμο.
Επίσης έχω τη γνώμη ότι είναι αβάσιμοι όλοι οι ισχυρισμοί του αιτητή αναφορικά με την απόδοση των πιο πάνω αναφερόμενων πηγών και η ορθή αξιολόγηση είναι αυτή που περιέχεται στην έκθεση του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων.
Ολα τα πιο πάνω δείχνουν ότι οι καθ΄ων στηρίχθηκαν σε υπαρκτά γεγονότα και δεν τίθεται θέμα πλάνης. Αντίθετα όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι η απόφαση ήταν λογικά επιτρεπτή και η ενδεδειγμένη υπό τις περιστάσεις.
Εξάλλου είναι γνωστή η αρχή ότι όπου απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις αυτές δεν ελέγχονται από τα διοικητικά δικαστήρια. Βλ. σχετικά απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις υποθέσεις 108/88 κ.α. Lanitis E.C. Estates Ltd κα ν. Δημοκρατίας κ.α.
, 21.12.89.