|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 3143
12 Δεκεμβρίου, 1997
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Φ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
ΜΕΣΩ ΕΠΑΡΧΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 444/96)
Διοικητικό Δίκαιο — Διοικητική πράξη — Ανάκληση —Ανάκληση νόμιμης ευμενούς πράξεως — Η νόμιμη πράξη θεωρήθηκε παράνομη στην κριθείσα περίπτωση κατά νομική πλάνη — Συρροή περαιτέρω ακυροτήτων — Ενέργεια του τεκμηρίου της νομιμότητος — Φυσική δικαιοσύνη —Αντιφατική διοικητική δράση — Έλλειψη δέουσας έρευνας.
Φρέατα — Άδεια ανόρυξης — Προϋποθέσεις — Ο περί Φρεάτων Νόμος, Κεφ. 351, δεν αποκλείει τη χορήγηση άδειας ανόρυξης γεώτρησης κτήματος που αρδεύεται στα πλαίσια αρδευτικού συστήματος.
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Λόγοι ακυρώσεως — Πλάνη περί το νόμο, έλλειψη δέουσας έρευνας, παραβίαση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης και της αρχής της καλής πίστης λόγω αντιφατικής διοικητικής συμπεριφοράς — Περιστάσεις σωρρευτικής βασιμότητάς τους στην κριθείσα περίπτωση.
Η αιτήτρια προσέφυγε κατά της ανακλήσεως της αδείας που της είχε χορηγηθεί για ανόρυξη γεώτρησης.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Η αίτηση της αιτήτριας για τη χορήγηση άδειας ανόρυξης φρέατος εντός του αναφερομένου στην αίτηση τεμαχίου υποβλήθηκε διά της συμπληρώσεως ειδικού προς τούτο εντύπου υπό της αιτήτριας. Στο εν λόγω έντυπο δεν ζητείται η πληροφορία κατά πόσο αρδεύεται το συγκεκριμένο τεμάχιο γης και ούτε η αιτήτρια παρέχει ρητά στην αίτηση της οποιαδήποτε τέτοια πληροφορία. Η αιτήτρια αναφέρει στην αίτησή της ως προτιθέμενη χρήση του ύδατος την άρδευση δενδροφυτείας 25 χρόνων.
Κατά την εξέταση της αίτησης ο αρμόδιος επαρχιακός επόπτης ο οποίος ενεργούσε εκ μέρους του καθ' ου η αίτηση ετοίμασε σχετική έκθεση στην οποία αναφέρει ότι το συγκεκριμένο τεμάχιο "δεν αρδεύεται". Η πηγή από την οποία ο επόπτης άντλησε αυτή την πληροφόρηση είναι άγνωστη. Η άδεια που εκδόθηκε κατόπιν σύμπραξης του Διευθυντή Τμήματος Υδάτων ήταν καθόλα νόμιμη καθώς οι πράξεις που προηγήθηκαν της εκδόσεως της άδειας καλύπτονται από το τεκμήριο της κανονικότητας omnia presumuntur rite esse acta.
2. Η αιτήτρια ανέφερε στην αίτησή της ότι το νερό προοριζόταν για την άρδευση δέντρων ηλικίας 25 περίπου χρόνων. Το Δικαστήριο έκρινε ότι αυτή η αναφορά παρείχε εμμέσως πλην σαφώς την πληροφορία ότι το τεμάχιο αρδεύεται εφόσον υπήρχαν εντός του τεμαχίου δέντρα ηλικίας 25 χρόνων. Αν αυτή η πληροφορία δεν αξιολογήθηκε ή δεν διερευνήθηκε επαρκώς λόγω λάθους ή παραλείψεως των καθ' ων η αίτηση η αιτήτρια δεν υπέχει ευθύνη.
3. Η άδεια γεωτρήσεως της αιτήτριας ανακλήθηκε χωρίς να προηγηθεί οποιαδήποτε έρευνα. Όλες οι ενέργειες της Διοίκησης που είχαν ως κατάληξη την ανάκληση της άδειας εντοπίζονται στο χρονικό διάστημα από 11.3.96 που λήφθηκε η επιστολή-παράπονο των ιδιοκτητών του γειτονικού τεμαχίου μέχρι την επομένη 12.3.96 που λήφθηκε η επίδικη απόφαση. Από το διοικητικό φάκελο προκύπτει ότι η επίδικη απόφαση στηρίχθηκε αποκλειστικά στο παράπονο των ιδιοκτητών του γειτονικού τεμαχίου. Οι καθ' ων η αίτηση θεώρησαν ως δεδομένο τον κίνδυνο δυσμενούς επηρεασμού της υφιστάμενης γεώτρησης στο γειτονικό τεμάχιο και έκριναν ως νόμιμο λόγο για ανάκληση της άδειας το γεγονός ότι το τεμάχιο της αιτήτριας αρδεύεται από το αρδευτικό τμήμα Τουμαζής Αστρομερίτη.
4. Στην περίπτωση που ο πιθανός κίνδυνος δυσμενούς επηρεασμού υφισταμένης γεώτρησης σε γειτονικό τεμάχιο αποτελεί παράγοντα ανάκλησης άδειας η οποία εκδόθηκε νόμιμα τότε η ύπαρξη αυτού του παράγοντα θα έπρεπε να είχε διαπιστωθεί από τη Διοίκηση είτε με κατάλληλη τεχνική έρευνα ή τουλάχιστο με συγκεκριμένη μελέτη ή γνώμη ειδικών επί του θέματος δεόντως αιτιολογημένη.
5. Ο περί Φρεάτων Νόμος Κεφ. 351 δεν αποκλείει τη χορήγηση άδειας ανόρυξης γεώτρησης εντός κτήματος το οποίο αρδεύεται στα πλαίσια αρδευτικού συστήματος. Κατά συνέπεια οι καθ' ων η αίτηση ενήργησαν εν προκειμένω υπό πλάνη περί το νόμο.
6. Η παράλειψη των καθ' ων η αίτηση να ακούσουν όχι μόνο τους παραπονούμενους αλλά και την αιτήτρια στο πλαίσιο εξέτασης του παραπόνου συνιστά παράβαση βασικού κανόνα της φυσικής δικαιοσύνης που καθιερώνει την αρχή της ακροάσεως όλων των πλευρών πριν τη λήψη της απόφασης (audi alteram partem).
7. Την επίδικη απόφαση διακρίνει επίσης το στοιχείο της αντιφατικότητας. Με την απόφαση αυτή παραγνωρίζονται κατά τρόπο αυθαίρετο και κατά παράβαση των αρχών της καλής πίστης και χρηστής διοίκησης νόμιμα δικαιώματα που απέκτησε η αιτήτρια. Η αντιφατική συμπεριφορά της Διοίκησης (venire contra factum proprium) προσβάλλει την δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του ιδιώτη απέναντι στη Διοίκηση.
Το Δικαστήριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η επίδικη απόφαση λήφθηκε χωρίς να διεξαχθεί προηγουμένως οποιαδήποτε έρευνα προς διαπίστωση βάσιμων λόγων ανάκλησης της άδειας γεώτρησης που νόμιμα χορηγήθηκε στην αιτήτρια.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Σωτηρίου v. The Greek Communal Chamber a.o. (1964) 3 C.L.R. 83,
Drousiotis v. CBC (1984) 3 C.L.R. 546.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης του Επάρχου Λευκωσίας με την οποία ανακάλεσε την άδεια που παραχωρήθηκε στην αιτήτρια για ανόρυξη γεώτρησης.
Α. Σ. Αγγελίδης, για την Αιτήτρια.
Μ. Παμπαλλή, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Η αιτήτρια ζητά την ακύρωση της απόφασης η οποία περιέχεται σε επιστολή του καθ' ου η αίτηση ημερομ. 12.3.1996 με την οποία ο καθ' ου η αίτηση ανακάλεσε την άδεια υπ' αρ. 06764 ημερομ. 26.9.95 που παραχωρήθηκε στην αιτήτρια για ανόρυξη γεώτρησης στο τεμάχιο με αριθμό 1288 Φ/Σχ. ΧΧ/58 στο χωριό Αστρομερίτης ιδιοκτησία της αιτήτριας.
Η άδεια για την ανόρυξη της γεώτρησης εκδόθηκε κατόπιν αιτήσεως της αιτήτριας ημερομ. 12.7.1995. Ο αρμόδιος επαρχιακός επόπτης του γραφείου του Επαρχου Λευκωσίας υπέβαλε έκθεση αναφορικά με την αίτηση της αιτήτριας και σ' αυτήν αναφέρει μεταξύ άλλων ότι το κτήμα της αιτήτριας δεν αρδεύεται.
Ο σχετικός διοικητικός φάκελος στάληκε στις 21.7.95 στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων για απόψεις. Στις 12.9.95 ο Διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων αφού έλαβε υπόψη την αίτηση της αιτήτριας και την έκθεση του Βοηθού Επαρχιακού Επόπτη συνέπραξε στην έκδοση της άδειας.
Στις 11.3.96 οι ιδιοκτήτες του τεμαχίου 10392 Φ/Σχ. ΧΧ/58 στο χωριό Αστρομερίτης υπέβαλαν ένσταση για την έκδοση της άδειας γεώτρησης στην αιτήτρια.
Ο καθ' ου η αίτηση διαβίβασε τον φάκελο της υπόθεσης στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων με την εξής σημείωση ημερομ. 11.3.96: "Μετά από επανεξέταση του θέματος έχει διαπιστωθεί ότι το τεμάχιο 1288 πρώην 559/1 αρδεύεται από το Α/Τ Τουμαζής (Αστρομερίτη) από αρκετά χρόνια τώρα. Σημειώνω ότι στο τεμάχιο υπάρχουν εσπεριδοειδή 25 περίπου χρόνων."
Ο Διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων με έκθεσή του ημερομ. 12.3.96 η οποία περιέχεται στο διοικητικό φάκελο (τεκμ. Α) αναφέρει πως όταν συνέπραξε στην έκδοση της άδειας για ανόρυξη γεωτρήσεως δεν είχε υπόψη του ότι το τεμάχιο της αιτήτριας αρδευόταν από το αρδευτικό τμήμα "Τουμαζής" Αστρομερίτη και ότι τώρα έλαβε γνώση αυτού του γεγονότος και πως θεωρεί αναγκαίο όπως ακυρωθεί η άδεια που εκδόθηκε. Κατόπιν των ανωτέρω στάληκε στην αιτήτρια η επιστολή ημερομ. 12.3.96 η οποία περιέχει την προσβαλλόμενη απόφαση και η οποία έχει ως εξής:
"Επιθυμώ να αναφερθώ στην άδεια υπ' αριθ. 06764 ημερομηνίας 26.9.95 για ανόρυξη γεώτρησης στο τεμάχιο 1288 Φ/Σχ. ΧΧ/58 στο χωριό Αστρομερίτης και να σας πληροφορήσω ότι κατόπιν επανεξέτασης της αίτησής σας διαπίστωσα ότι το τεμάχιο σας αρδεύεται από το αρδευτικό τμήμα "Τουμαζής" Αστρομερίτη, και συνεπώς δεν υπάρχει πρόβλημα άρδευσης του τεμαχίου 1288 Φ/Σχ. ΧΧ/58.
Ενόψει των νέων δεδομένων η άδεια υπ' αριθμό 06764 που σας παραχωρήθηκε ακυρώνεται και καλείσθε πάραυτα όπως σταματήσετε την ανόρυξη της γεώτρησης, διαφορετικά θα λάβω τα υπό του νόμου ενδεικνυόμενα μέτρα."
Η αίτηση της αιτήτριας για τη χορήγηση άδειας ανόρυξης φρέατος εντός του αναφερομένου στην αίτηση τεμαχίου υποβλήθηκε διά της συμπληρώσεως ειδικού προς τούτο εντύπου υπό της αιτήτριας. Στο εν λόγω έντυπο δεν ζητείται η πληροφορία κατά πόσο αρδεύεται το συγκεκριμένο τεμάχιο γης και ούτε η αιτήτρια παρέχει ρητά στην αίτησή της οποιαδήποτε τέτοια πληροφορία. Η αιτήτρια αναφέρει στην αίτησή της ως προτιθέμενη χρήση του ύδατος την άρδευση δενδροφυτείας 25 χρόνων.
Κατά την εξέταση της αίτησης ο αρμόδιος επαρχιακός επόπτης ο οποίος ενεργούσε εκ μέρους του καθ' ου η αίτηση ετοίμασε σχετική έκθεση στην οποία αναφέρει ότι το συγκεκριμένο τεμάχιο "δεν αρδεύεται". Η πηγή από την οποία ο επόπτης άντλησε αυτή την πληροφόρηση είναι άγνωστη. Η άδεια που εκδόθηκε κατόπιν σύμπραξης του Διευθυντή Τμήματος Υδάτων ήταν καθόλα νόμιμη καθώς οι πράξεις που προηγήθηκαν της εκδόσεως της άδειας καλύπτονται από το τεκμήριο της κανονικότητας omnia presumuntur rite esse acta.
Η αιτήτρια ανέφερε στην αίτησή της ότι το νερό προοριζόταν για την άρδευση δέντρων ηλικίας 25 περίπου χρόνων. Κατά την κρίση μου αυτή η αναφορά παρείχε εμμέσως πλην σαφώς την πληροφορία ότι το τεμάχιο αρδεύεται εφόσον υπήρχαν εντός του τεμαχίου δέντρα ηλικίας 25 χρόνων. Αν αυτή η πληροφορία δεν αξιολογήθηκε ή δεν διερευνήθηκε επαρκώς λόγω λάθους ή παραλείψεως των καθ' ων η αίτηση η αιτήτρια δεν υπέχει ευθύνη.
Η άδεια γεωτρήσεως της αιτήτριας ανακλήθηκε χωρίς να προηγηθεί οποιαδήποτε έρευνα. Όλες οι ενέργειες της Διοίκησης που είχαν ως κατάληξη την ανάκληση της άδειας εντοπίζονται στο χρονικό διάστημα από 11.3.96 που λήφθηκε η επιστολή-παράπονο των ιδιοκτητών του γειτονικού τεμαχίου μέχρι την επομένη 12.3.96 που λήφθηκε η επίδικη απόφαση. Από το διοικητικό φάκελο (τεκμ. Α) προκύπτει ότι η επίδικη απόφαση στηρίχθηκε αποκλειστικά στο παράπονο των ιδιοκτητών του γειτονικού τεμαχίου. Οι καθ' ων η αίτηση θεώρησαν ως δεδομένο τον κίνδυνο δυσμενούς επηρεασμού της υφιστάμενης γεώτρησης στο γειτονικό τεμάχιο και έκριναν ως νόμιμο λόγο για ανάκληση της άδειας το γεγονός ότι το τεμάχιο της αιτήτριας αρδεύεται από το αρδευτικό τμήμα Τουμαζής Αστρομερίτη.
Στην περίπτωση που ο πιθανός κίνδυνος δυσμενούς επηρεασμού υφισταμένης γεώτρησης σε γειτονικό τεμάχιο αποτελεί παράγοντα ανάκλησης άδειας η οποία εκδόθηκε νόμιμα τότε η ύπαρξη αυτού του παράγοντα θα έπρεπε να είχε διαπιστωθεί από τη Διοίκηση είτε με κατάλληλη τεχνική έρευνα ή τουλάχιστο με συγκεκριμένη μελέτη ή γνώμη ειδικών επί του θέματος δεόντως αιτιολογημένη.
Ο περί Φρεάτων Νόμος Κεφ. 351 δεν αποκλείει τη χορήγηση άδειας ανόρυξης γεώτρησης εντός κτήματος το οποίο αρδεύεται στα πλαίσια αρδευτικού συστήματος. Κατά συνέπεια οι καθ' ων η αίτηση ενήργησαν εν προκειμένω υπό πλάνη περί το νόμο.
Η παράλειψη των καθ' ων η αίτηση να ακούσουν όχι μόνο τους παραπονούμενους αλλά και την αιτήτρια στο πλαίσιο εξέτασης του παραπόνου συνιστά παράβαση βασικού κανόνα της φυσικής δικαιοσύνης που καθιερώνει την αρχή της ακροάσεως όλων των πλευρών πριν τη λήψη της απόφασης (audi alteram partem).
Την επίδικη απόφαση διακρίνει επίσης το στοιχείο της αντιφατικότητας. Με την απόφαση αυτή παραγνωρίζονται κατά τρόπο αυθαίρετο και κατά παράβαση των αρχών της καλής πίστης και χρηστής διοίκησης νόμιμα δικαιώματα που απέκτησε η αιτήτρια. Η αντιφατική συμπεριφορά της Διοίκησης (renive contra factum proprium) προσβάλλει την δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του ιδιώτη απέναντι στη Διοίκηση. Βλ. Ελευθέριος Σωτηρίου v. The Greek Communal Chamber and Another (1964) 3 C.L.R. 83 και Drousiotis v.CBC (1984) 3 C.L.R. 546.
Καταλήγω στο συμπέρασμα ότι η επίδικη απόφαση λήφθηκε χωρίς να διεξαχθεί προηγουμένως οποιαδήποτε έρευνα προς διαπίστωση βάσιμων λόγων ανάκλησης της άδειας γεώτρησης που νόμιμα χορηγήθηκε στην αιτήτρια.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.