|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 2790
14 Νοεμβρίου, 1997
[ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
SEAMARKET LTD ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 244/93)
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Προθεσμία — Πράξη μη δημοσιευθείσα — Έναρξη της προθεσμίας από την πλήρη γνώση των αιτητών — Αμφιβολία ως προς την ημερομηνία που αυτή επήλθε — Το ευεργέτημα της αμφιβολίας υπέρ τον αιτητή.
Προσφυγή βάσει τον Άρθρον 146 τον Συντάγματος — Έννομο συμφέρον — Δεν στοιχειοθετήθηκε ως προς τη μη προκήρυξη προσφορών για την ανάθεση της λειτουργίας καταστημάτων αδασμολογήτων ειδών στα αεροδρόμια ελλείψει σχετικής νομοθετικής διάταξης που να επιβάλλει την αντίστοιχη υποχρέωση λήψεως προσφορών.
Προσφορές —Προκήρυξη —Δεν υφίσταται υποχρέωση προκήρυξης προσφορών για την ανάθεση της λειτουργίας καταστημάτων αδασμολόγητων ειδών — Η επιφύλαξη της σχετικής λειτουργίας σε φορείς τον ευρύτερου δημόσιον τομέα χωρίς προκήρυξη εκρίθη νόμιμη.
Οι αιτητές προσέβαλαν την ανάθεση της διαχείρισης των καταστημάτων αφορολογήτων ειδών στα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου στις Κυπριακές Αερογραμμές Λτδ χωρίς να προκληθεί διαδικασία προσφορών.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας ως απαράδεκτη την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
1. Η επίδικη απόφαση λήφθηκε στις 10.12.92. Δεν δημοσιεύθηκε όμως ούτε κοινοποιήθηκε στους αιτητές. Επομένως η προθεσμία για τους αιτητές άρχεται από την ημέρα που οι αιτητές έλαβαν πλήρη γνώση της.
Λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι τα κρίσιμα δημοσιεύματα δεν μπορούσαν ν' αποτελέσουν ασφαλή πηγή γνώσης εφόσον δεν προέρχονταν από επίσημη πηγή, κρίνεται ότι πρέπει να τύχουν οι αιτητές του ευεργετήματος της αμφιβολίας και η προσφυγή τους να θεωρηθεί εμπρόθεσμη.
2. Το θέμα του εννόμου συμφέροντος των αιτητών άπτεται της ουσίας της προσφυγής. Αναμφίβολα, αν θεωρηθεί ότι υπήρχε υποχρέωση εκ μέρους των καθ' ων η αίτηση να προκηρύξουν προσφορές στην παρούσα περίπτωση, τότε η προσβαλλόμενη ενέργεια τους στέρησε τους αιτητές της άσκησης νομίμου δικαιώματός τους και επομένως έθιξε και έννομα συμφέροντά τους.
Δεν διεπιστώθηκε η ύπαρξη οποιασδήποτε ρυθμιστικής πρόνοιας που να διέπει το θέμα. Επομένως, με βάση τα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία, ότι δεν υπήρχε νομική υποχρέωση προκήρυξης προσφορών στην παρούσα περίπτωση. Το θέμα επαφίετο στη διακριτική ευχέρεια των καθ' ων η αίτηση που δεν προκύπτει από πουθενά ότι δεν ασκήθηκε καλόπιστα και νόμιμα.
Εφόσον δε, δεν υπήρχε νομική υποχρέωση προκήρυξης προσφορών δεν φαίνεται με ποιο τρόπο θίγηκε οποιοδήποτε έννομο συμφέρον των αιτητών. Γι' αυτό το Δικαστήριο καταλήγει ότι οι αιτητές δεν έχουν το απαραίτητο έννομο συμφέρον για προώθηση της προσφυγής τους.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Ploussiou v. Central Bank of Cyprus (1982) 3 C.L.R. 230,
Προσφυγή.
Προσφυγή με την οποία προσβάλλεται η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για την ανάθεση της διαχείρισης των καταστημάτων αφορολογήτων ειδών στα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα αντί στους αιτητές.
Α. Λυκούργου για Τ. Παπαδόπουλο, για τους Αιτητές.
Στ. Ιωαννίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Π. Γ. Πολυβίου, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
Cur. adv. vult.
ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ.: Οι αιτητές ζητούν με την προσφυγή τους αυτή τις ακόλουθες θεραπείες:-
"1. Απόφαση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η πράξη ή/και απόφαση των Καθ' ων η Αίτηση να αναθέσουν τη διαχείριση των καταστημάτων αφορολόγητων ειδών στα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου στις Κυπριακές Αερογραμμές Λτδ ή/και σε θυγατρική εταιρεία της πιο πάνω Εταιρείας είναι άκυρη και στερείται οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος.
2. Απόφαση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η πράξη ή/και απόφαση των Καθ' ων η Αίτηση να παρακάμψουν την διαδικασία προκήρυξης, υποβολής και κατακύρωσης προσφορών για την εκτέλεση δημοσίων έργων όσον αφορά τη διαχείριση των καταστημάτων αφορολογήτων ειδών στο αεροδρόμιο είναι άκυρη και στερείται οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος.
3. Απόφαση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η πράξη ή/και απόφαση των Καθ' ων η Αίτηση να αποκλείσουν τους Αιτητές από τη διαδικασία προσφορών για την ανάληψη της διαχείρισης των καταστημάτων αφορολογήτων ειδών στο αεροδρόμιο είναι άκυρη και στερείται οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος.".
Μέχρι το 1987 η διαχείριση των καταστημάτων αδασμολογήτων ειδών στα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου παραχωρείτο με τη διαδικασία προσφορών, σε ιδιώτες. Λόγω όμως κακών εμπειριών που είχε η Κυβέρνηση με τους ιδιώτες προσφοροδότες και πολλών νομικών προβλημάτων που παρουσιάστηκαν στη διαδικασία κατακύρωσης των προσφορών, από το 1987 ανέλαβε την ευθύνη διαχείρισης των καταστημάτων αυτών το Υπουργείο Οικονομικών. Παρά τα επιτυχή αποτελέσματα της ανάληψης της διαχείρισης των καταστημάτων από το Υπουργείο Οικονομικών η Κυβέρνηση θεώρησε ότι η πιο πάνω διευθέτηση δεν μπορούσε να λάβει μόνιμη μορφή. Μετά από μελέτη του θέματος, υποβλήθηκε, στις 2.12.92, Πρόταση προς το Υπουργικό, από το Υπουργείο Οικονομικών, με την οποία γινόταν εισήγηση για ανάθεση του δικαιώματος εκμετάλλευσης των εν λόγω καταστημάτων αδασμολόγητων στις Κυπριακές Αερογραμμές, για την περίοδο 1.1.93-31.12.97, με βάση προσχέδιο συμφωνίας το οποίο ετοιμάστηκε και επισυνάπτετο στην Πρόταση. Το θέμα τέθηκε ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο κατά τη συνεδρία του ημερομηνίας 10.12.1992 αποφάσισε όπως:-
"α) εγκρίνει την ανάθεση του δικαιώματος εκμετάλλευσης των καταστημάτων αδασμολόγητων ειδών στα Αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου στις Κυπριακές Αερογραμμές για την περίοδο 1.1.1993 - 31.12.199·
β) εγκρίνει το κείμενο του προσχεδίου Συμφωνίας που επισυνάπτεται στην Πρόταση ως Παράρτημα "Α" με τους πιο κάτω όρους:-
(ι) θα εγγραφεί Εταιρεία στο Συμβούλιο της οποίας θα συμμετάσχει και εκπρόσωπος του Συνδέσμου Εισαγωγέων
(ιι) όλες οι εισαγωγές της Εταιρείας θα γίνονται μέσω των εισαγωγέων και
(ιιι) να δοθεί προτεραιότητα στην απασχόληση του έκτακτου προσωπικού που εργάζεται τώρα στα αφορολόγητα· και
γ) εξουσιοδοτήσει το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών να υπογράψει τη Συμφωνία εκ μέρους της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας".
Σχετικά με την πιο πάνω απόφαση δεν έγινε οποιαδήποτε επίσημη δημοσίευση ή ανακοίνωση. Υπήρξαν όμως ορισμένα δημοσιεύματα στον καθημερινό τύπο, στις 15 και 16.12.92. Ως αποτέλεσμα των δημοσιευμάτων αυτών, οι αιτητές απηύθυναν προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας επιστολή, ημερομηνίας 23.12.92, από την οποία παραθέτω τα ακόλουθα αποσπάσματα:-
"Με μεγάλη έκπληξη και έντονη ανησυχία διαβάσαμε πρόσφατα στις εφημερίδες ότι η Κυβέρνηση αποφάσισε να δώσει τη διαχείριση των καταστημάτων αφορολογήτων του αεροδρομίου σε θυγατρική εταιρεία των Κυπριακών Αερογραμμών.
Όπως είναι γνωστό, η Κυβέρνηση από το 1987 ανέθεσε "προσωρινά" τη διαχείριση των καταστημάτων αυτών στο Τμήμα Τελωνείων, με τη δικαιολογία ότι, κατά την Κυβερνητική άποψη, κάποιοι από τους προσφοροδότες δεν ήταν συνεπείς με τις υποχρεώσεις τους. Είναι βέβαια αυταπόδεικτο ότι η ενέργεια αυτή ήταν απόλυτα ανορθόδοξη, αφού δημιουργήθηκε μια περίεργη κατάσταση όπου το Τμήμα Τελωνείων, που έχει την ευθύνη ελέγχου των καταστημάτων, ήταν ταυτόχρονα και ο διαχειριστής τους, κατάσταση πρωτοφανής διεθνώς.
Λογικά αναμέναμε ότι, στα πλαίσια και της πορείας μας προς την πλήρη ένταξή μας στην ΕΟΚ, που απαιτεί σοβαρή φιλελευθεροποίηση σ' αρκετούς βασικούς τομείς, η Κυβέρνηση, θα προχωρούσε στον τερματισμό της απαράδεκτης αυτής κατάστασης με την υιοθέτηση των σωστών διαδικασιών. Αντί αυτού όμως, πληροφορούμαστε τώρα ότι χωρίς καθόλου προσφορές, προχωρεί στην ανάθεση της διαχείρισης σε μια ιδιωτική εταιρεία, στην οποία, βέβαια, η Κυβέρνηση έχει την πλειοψηφία των μετοχών, γεγονός που έρχεται σ' αντίθεση με βασικές συνταγματικές επιταγές καθώς και με τον περί Ανταγωνισμού Νόμο, δεδομένου ότι ταυτόχρονα παραχωρεί μονοπωλιακά δικαιώματα.
...................................
Πρέπει να τονίσουμε ότι με κανένα τρόπο δεν επιθυμούμε να δημιουργήσουμε για τους εαυτούς μας μονοπωλιακές καταστάσεις και ότι πιστεύουμε ότι και οι Κυπριακές Αερογραμμές, όπως και οποιοσδήποτε άλλος έχουν κάθε δικαίωμα να κερδίσουν τη διαχείριση των καταστημάτων αφορογήτων μετά από μια ορθόδοξη και διάφανη διαδικασία προσφορών.
Είμαστε στη διάθεσή σας για περαιτέρω συζήτηση του θέματος κι εκφράζουμε την παράκληση, αλλά και την απαίτηση, ως άμεσα ενδιαφερόμενοι να μας δοθεί η ευκαιρία να εκφράσουμε τις απόψεις μας προτού ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση πάνω στο θέμα. Πιστεύουμε ότι μια ορθόδοξη προσέγγιση στο θέμα αυτό διασφαλίζει τα ευρύτερα συμφέροντα τόσο του Κράτους όσο και όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων και των Κυπριακών Αερογραμμών.".
(Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μου).
Σ' απάντηση, στάληκε στους αιτητές επιστολή, ημερομηνίας 21.1.93, στην οποία αναφέρονται και τα ακόλουθα:-
"Η Κυβέρνηση απεφάσισε την ανάθεση της διαχείρισης των καταστημάτων σε θυγατρική Εταιρεία των Κυπριακών Αερογραμμών ύστερα από σοβαρή μελέτη και στάθμιση όλων των παραγόντων. Με την απόφασή της αυτή η Κυβέρνηση έκρινε ότι εξυπηρετείται καλύτερα το δημόσιο συμφέρον και γενικά η οικονομία του τόπου.
Η Κυβέρνηση δεν αποβλέπει σε υπόσκαψη του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά ούτε και παρεκκλίνει από την προσπάθεια εναρμόνισης της Κυπριακής οικονομίας με την οικονομία της Ευρωπαϊκής Κοινότητος.".
Στις 5.3.93 οι αιτητές καταχώρησαν την παρούσα προσφυγή, με την οποία ισχυρίζονται ότι η παράκαμψη της διαδικασίας προσφορών παραβιάζει τις αρχές του ελεύθερου συναγωνισμού, της ίσης μεταχείρισης, της καλής πίστης, και το δικαίωμα άσκησης επαγγέλματος που προστατεύεται από το Άρθρο 25 του Συντάγματος. Ισχυρίζονται επίσης ότι η επίδικη απόφαση πάσχει λόγω έλλειψης δέουσας έρευνας και πλάνης περί τα πράγματα και ότι είναι αναιτιολόγητη.
Από τους καθ' ων η αίτηση και το ενδιαφερόμενο μέρος εγέρθηκε όμως αριθμός προδικαστικών ενστάσεων, που συνίστανται στο ότι:-
1. Η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη.
2. Με την προσφυγή δεν προσβάλλεται εκτελεστή πράξη.
3. Οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος.
4. Η προσφυγή απώλεσε το αντικείμενό της.
Θα επιληφθώ της πρώτης προδικαστικής ένστασης. Η επίδικη απόφαση λήφθηκε στις 10.12.92. Δεν δημοσιεύθηκε όμως ούτε κοινοποιήθηκε στους αιτητές. Επομένως η προθεσμία για τους αιτητές άρχεται από την ημέρα που οι αιτητές έλαβαν πλήρη γνώση της. Είναι η θέση της δικηγόρου για τους καθ' ων η αίτηση ότι οι αιτητές έλαβαν πλήρη γνώση από τα δημοσιεύματα στον τύπο και αυτό φαίνεται από την επιστολή τους ημερομηνίας 23.12.92.
Από τη δημοσίευση της 15.12.92 δεν εξάγεται το συμπέρασμα ότι επρόκειτο περί τελεσίδικης απόφασης αλλά μάλλον για πρόθεση της Κυβέρνησης να αναθέσει τη διαχείριση των εν λόγω καταστημάτων στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Αν και τα δημοσιεύματα της 16.12.92 φέρουν το θέμα ως τελεσίδικο, δεν φαίνεται με βεβαιότητα να αποκόμισαν αυτή την εντύπωση οι αιτητές. Η επιστολή τους, με κάποια έμφαση στις φράσεις που υπογράμμισα, αφήνει ερωτηματικά ως προς το κατά πόσο το θέμα αντιμετωπίσθηκε ως τελεσίδικο από τους αιτητές. Λαμβανομένου δε υπόψη και του γεγονότος ότι τα δημοσιεύματα αυτά δεν μπορούσαν ν' αποτελέσουν ασφαλή πηγή γνώσης εφόσον δεν προέρχονταν από επίσημη πηγή, κρίνω ότι πρέπει να τύχουν οι αιτητές του ευεργετήματος της αμφιβολίας και η προσφυγή τους να θεωρηθεί εμπρόθεσμη (Ploussiou ν. Central Bank of Cyprus (1982) 3 C.L.R. 230).
To θέμα του εννόμου συμφέροντος των αιτητών άπτεται κατά τη γνώμη μου της ουσίας της προσφυγής. Αναμφίβολα, αν θεωρηθεί ότι υπήρχε υποχρέωση εκ μέρους των καθ' ων η αίτηση να προκηρύξουν προσφορές στην παρούσα περίπτωση, τότε η προσβαλλόμενη ενέργειά τους στέρησε τους αιτητές της άσκησης νομίμου δικαιώματός τους και επομένως έθιξε και έννομα συμφέροντά τους.
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η διαχείριση των καταστημάτων αφορολογήτων ειδών σε κρατικά αεροδρόμια αποτελεί εκτέλεση δημοσίου έργου για την οποία έπρεπε να ακολουθηθεί η διαδικασία των προσφορών. Η δικηγόρος για τους καθ' ων η αίτηση υπέβαλε ότι δεν υπήρχε νομική υποχρέωση προκήρυξης προσφοράς. Οι δικηγόροι των διαδίκων δεν υπέδειξαν στο Δικαστήριο καμιά συγκεκριμένη νομοθετική ή κανονιστική πρόνοια επί του εγειρόμενου θέματος. Οι Κανονισμοί Αποθηκών, που διέπουν τη διαδικασία προσφορών, προνοούν ότι (Καν. 19):-
"(α) Όλες οι αγορές και πωλήσεις αγαθών και η παροχή/ εκμίσθωση υπηρεσιών γίνονται με την προκήρυξη δημόσιων προσφορών.".
Κατά τη γνώμη μου το θέμα της παρούσας περίπτωσης δεν εμπίπτει στα πιο πάνω. Δεν διεπίστωσα την ύπαρξη οποιασδήποτε άλλης ρυθμιστικής πρόνοιας που να διέπει το θέμα, ούτε μου υποδείχτηκε από τους δικηγόρους των διαδίκων, όπως είπα και προηγουμένως, οτιδήποτε. Επομένως καταλήγω, με βάση τα ενώπιόν μου στοιχεία, ότι δεν υπήρχε νομική υποχρέωση προκήρυξης προσφορών στην παρούσα περίπτωση. Το θέμα επαφίετο στη διακριτική ευχέρεια των καθ' ων η αίτηση που δεν προκύπτει από πουθενά ότι δεν ασκήθηκε καλόπιστα και νόμιμα.
Εφόσο δε δεν υπήρχε νομική υποχρέωση προκήρυξης προαφορών δεν βλέπω με ποιο τρόπο θίγηκε οποιοδήποτε έννομο συμφέρον των αιτητών. Γι' αυτό, καταλήγω ότι οι αιτητές δεν έχουν το απαραίτητο έννομο συμφέρον για προώθηση της προσφυγής τους.
Ως αποτέλεσμα, η προσφυγή αυτή απορρίπτεται, καθίσταται δε περιττή η εξέταση οποιουδήποτε άλλου θέματος. Επιδικάζονται έξοδα εκ £300,- υπέρ των καθ' ων η αίτηση.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.