|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 2377
30 Σεπτεμβρίου, 1997
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
LOUIS ENTERPRISES LTD,
Αιτητές,
v.
ΔΗΜΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 894/95)
Ερμηνεία — Ερμηνεία φορολογικών διατάξεων — Γενικές ερμηνευτικές αρχές και εξειδίκευση τους ειδικά στην περίπτωση φορολογικών νομοθετημάτων.
Επαγγελματική Άδεια — Φύση του επαγγελματικού φόρου και προϋποθέσεις επιβολής τους — Άρθρο 104(1) του περί Δήμου Νόμου 111/85 — Ερμηνεία — Η πραγματική άσκηση κερδοφόρας επιχείρησης από εταιρεία αποτελεί προϋπόθεση εφαρμογής της διάταξης — Η σύσταση της εταιρείας δεν αρκεί — Διαφωνία προς την απόφαση στη Γεωργική Εταιρεία Αεροψεκασμών Ήλιος ν. Δήμου Λευκωσίας.
Λέξεις και Φράσεις — Ο όρος επιχείρηση — Θεωρία και νομολογία.
Η αιτήτρια εταιρεία προσέφυγε κατά της επιβολής σε βάρος της φόρου επαγγελματικής άδειας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Το όλο ερώτημα εν προκειμένω καταλήγει στην ερμηνεία του Άρθρου 104 (1) του Νόμου 111/85. Σκοπός της ερμηνείας κάθε νόμου είναι η ανεύρεση της πρόθεσης του νομοθέτη. Όπου το λεκτικό μιας διάταξης είναι σαφές, το Δικαστήριο την ερμηνεύει με βάση τη φυσική και συνήθη έννοια των λέξεων. Παρ' όλον ότι στις λέξεις ενός νομοθετήματος δίδεται η συνήθης τους σημασία με βάση τα συμφραζόμενα, πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψη το αντικείμενο και ο σκοπός του νόμου.
2. Στην παρούσα περίπτωση πρόβλημα ερμηνείας δεν τίθεται. Το Άρθρο 104 (1) σαφώς απαιτεί την επί κέρδει άσκηση επιχείρησης. Αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε πρόσωπο, φυσικό ή νομικό που δεν ασκεί δραστηριότητα με σκοπό το κέρδος δεν υπόκειται και στην υποχρέωση αυτή.
Η εγγραφή εταιρείας από μόνη της δεν σημαίνει αυτομάτως και την έναρξη των δραστηριοτήτων της. Η διατήρηση εγγεγραμμένου γραφείου ή η σύσταση διοικητικού συμβουλίου που είναι ενέργειες που απαιτούνται από τον περί Εταιρειών Νόμο, Κεφ. 113, άμα τη συστάσει της εταιρείας, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως δραστηριότητες της εταιρείας με σκοπό το κέρδος. Η σύσταση της εταιρείας από μόνη της δεν συνιστά διεξαγωγή κερδοφόρας επιχείρησης, έστω κι' αν η εταιρεία συστάθηκε με σκοπό το κέρδος. Όπως η γέννηση ενός φυσικού προσώπου από μόνη της δεν είναι αρκετή για να υπόκειται το πρόσωπο σε επαγγελματικό φόρο, έτσι και η σύσταση εταιρείας δεν είναι από μόνη της αρκετή. Θα πρέπει η εταιρεία να ασκεί επιχείρηση, επιτήδευμα ή εργασία και μάλιστα με σκοπό το κέρδος. Το Δικαστήριο δεν συμφωνεί με την αντιμετώπιση στην υπόθεση Γεωργική Εταιρεία Αεροψεκασμών Ήλιος ν. Δήμου Λευκωσίας, Υποθ. Αρ. 3/93, ημερ. 19.10.94.
Επίσης δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι υπάρχει τεκμήριο ότι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ασκεί επάγγελμα ή επιτήδευμα και εναπόκειται στον διοικούμενο, αν θέλει να αποφύγει την επιβολή του συγκεκριμένου τέλους, να αποδείξει ότι δεν εργάζεται. Είναι υποχρέωση του Δήμου αφού προβεί στην έρευνά του να βεβαιωθεί ότι το πρόσωπο στο οποίο επιβάλλεται το τέλος ασκεί επί κέρδει επιχείρηση ή επιτήδευμα. Η ερμηνεία των φορολογικών διατάξεων πρέπει να γίνεται συσταλτικά.
Αν μία εταιρεία δεν ασκεί οποιαδήποτε δραστηριότητα τότε δεν είναι υπόχρεη στην καταβολή τέλους για επαγγελματική άδεια και για ένα ακόμα λόγο. Αφού το τέλος έχει και την έννοια της ανταποδοτικότητας και καταβάλλεται σε κάποιο βαθμό ως ανταπόδοση για τα ωφελήματα που η συγκεκριμένη εταιρεία απολαμβάνει, τότε πώς είναι δυνατόν να καταβάλλεται ανταποδοτικό τέλος από εταιρεία η οποία αφού δεν ασκεί οποιαδήποτε δραστηριότητα κατά συνέπεια δεν έχει και οποιαδήποτε ωφέλεια.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Γεωργική Εταιρεία Αεροψεκασμών Ήλιος ν. Δήμου Λευκωσίας, Υποθ. Αρ. 3/93, ημερ. 19.10.1994,
Δημοκρατία ν. Ματθαίου (1990) 3 Α.Α.Δ. 2452,
Δημοκρατία ν. Αντωνίου κ.ά. (1993) 3 Α.Α.Δ. 325,
The American Export Lines Inc. v. The Mayor, Deputy Mayor, Councillors and Townsmen of Larnaca, 19 C.L.R. 206,
Compagnie Nationale Air France v. Δήμου Λευκωσίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 1508,
Southfields Industries Ltd v. Δήμου Λευκωσίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 59,
PASYDY a.o. v. Municipality of Nicosia (1978) 3 C.L.R. 117,
Voyias v. Republic (1974) 3 C.L.R. 390,
The Chairman and Members of the Municipal Corporation and Townsmen of the town of Nicosia v. Rologis Co Ltd (1963) 2 C.L.R. 90,
Smith v. Anderson 15 Ch. D. 247,
Re Pszon (1946) 2 D.L.R. 507.
Προσφυγή.
Προσφυγή με την οποία προσβάλλεται η επιβολή στους αιτητές δικαιωμάτων ή τελών για επαγγελματική άδεια.
Α. Νεοφύτου για Τ. Παπαδόπουλο, για τους Αιτητές.
Τζ. Χατζητζοβάννης για Κ. Μιχαηλίδη, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Οι αιτητές που είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης εγγεγραμμένη στην Κύπρο αξιώνουν την ακύρωση της απόφασης των καθ' ων η αίτηση με την οποία τους επιβλήθηκαν δικαιώματα ή τέλη για επαγγελματική άδεια. Ισχυρίζονται ότι δεν είναι υπόχρεοι να καταβάλουν οποιοδήποτε τέλος επαγγελματικής άδειας γιατί δεν ασκούν οποιανδήποτε επαγγελματική δραστηριότητα ως εταιρεία.
Αντίθετα οι καθ' ων η αίτηση βασίζονται στη θέση ότι οι αιτητές διατηρούν εγγεγραμμένο γραφείο στη Λεωφόρο Ευαγόρου στη Λευκωσία, εντός των δημοτικών ορίων και διαθέτουν διοικητικό συμβούλιο.
Το όλο θέμα διέπεται από το άρθρο 104 (1) του περί Δήμων Νόμου του 1985 (Ν. 111/85) το οποίο προνοεί ότι "πρόσωπον ασκούν επί κέρδει, εντός οιωνδήποτε δημοτικών ορίων, οιανδήποτε επιχείρησιν, επιτήδευμα, εργασίαν ή επάγγελμα λαμβάνει προς τούτο άδειαν συμφώνως προς τας διατάξεις του παρόντος Νόμου".
Είναι η θέση των καθ' ων η αίτηση ότι κάθε εταιρεία ιδρύεται για κερδοσκοπικούς σκοπούς. Έτσι αφού η αιτήτρια εταιρεία ιδρύθηκε, διατηρεί εγγεγραμμένο γραφείο και διοικητικό συμβούλιο, θεωρείται ότι ασκεί επιχείρηση, επιτήδευμα ή εργασία και συνεπώς υπόκειται στην καταβολή του σχετικού τέλους. Σύμφωνα με τους καθ' ων η αίτηση υπάρχει τεκμήριο ότι μια εταιρεία ιδρύεται για την πραγματοποίηση των σκοπών που αναγράφονται στο ιδρυτικό της έγγραφο και ότι οι σκοποί αυτοί ασκούνται επί κέρδει. Για ενίσχυση της πιο πάνω θέσης έγινε αναφορά στην υπόθεση Γεωργική Εταιρεία Αεροψεκασμών Ήλιος ν. Δήμου Λευκωσίας, Υποθ. Αρ. 3/93, ημερ. 19.10.1994, στην οποία το Δικαστήριο δέκτηκε την πιο πάνω εισήγηση και κατέληξε ότι δεν είναι ανάγκη ο Δήμος να αποδεικνύει ότι το συγκεκριμένο νομικό ή φυσικό πρόσωπο διεξάγει εργασίες και έχει κέρδος, αφού η διατύπωση του άρθρου 104 (1) επιτρέπει το συμπέρασμα ότι ο νόμος δίδει το δικαίωμα στη δημοτική αρχή να επιβάλλει επαγγελματικό φόρο σε νομικά πρόσωπα που δημιουργήθηκαν για να διεξάγουν εργασία με σκοπό το κέρδος, χωρίς να απαιτείται εξέταση του κατά πόσο η εταιρεία έχει στην πραγματικότητα οποιαδήποτε δραστηριότητα. Για την επιβολή επαγγελματικού τέλους είναι αρκετό το γεγονός της σύστασης της εταιρείας.
Το όλο ερώτημα καταλήγει στην ερμηνεία του άρθρου 104 (1) του Νόμου 111/85. Σκοπός της ερμηνείας κάθε νόμου είναι η ανεύρεση της πρόθεσης του νομοθέτη. Όπου το λεκτικό μιας διάταξης είναι σαφές, το Δικαστήριο την ερμηνεύει με βάση τη φυσική και συνήθη έννοια των λέξεων. Παρ' όλον ότι στις λέξεις ενός νομοθετήματος δίδεται η συνήθης τους σημασία με βάση τα συμφραζόμενα, πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψη το αντικείμενο και ο σκοπός του νόμου (βλ. Δημοκρατία ν. Ματθαίον (1990) 3 Α.Α.Δ. 2452. Βλέπε επίσης Halsbury's Laws of England, Τέταρτη Έκδοση, Τόμος 44, παραγρ. 863-873). Η ερμηνεία πρέπει να είναι τέτοια που να μην οδηγεί σε παράλογα αποτελέσματα, αλλά να αποσκοπεί στη λειτουργικότητα του νόμου (Δημοκρατία ν. Αντωνίου κ.ά. (1993) 3 Α.Α.Δ. 325).
Στην υπόθεση The American Export Lines Inc. v. The Mayor, Deputy Mayor, Councillors and Townsmen of Larnaca, 19 C.L.R. 206, το Δικαστήριο δέκτηκε ότι για επιβολή του επαγγελματικού φόρου με βάση το τότε εν ισχύϊ άρθρο 159 του Κεφ. 252, αρκούσε η από το φορολογούμενο άσκηση κερδοφόρας επιχείρησης για το χρονικό διάστημα που προβλέπει ο νόμος. Επίσης στην υπόθεση Compagnie Nationale Air France v. Δήμου Λευκωσίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 1508, αναφέρεται ότι ουσιαστικός σκοπός των σχετικών διατάξεων του περί Δήμων Νόμου είναι η πρόνοια για τη φορολογία κάθε προσώπου ή εταιρείας που έμμεσα ή άμεσα διεξάγουν επιχείρηση μέσα στα δημοτικά όρια της πόλης.
Στην υπόθεση Southfields Industries Ltd ν. Δήμου Λευκωσίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 59, αποφασίστηκε ότι οι φορολογικοί νόμοι πρέπει να ερμηνεύονται αυστηρά και δεν επιβάλλεται στον πολίτη φορολογία εκτός αν το λεκτικό του νόμου καθαρά επιβάλλει φορολογική υποχρέωση. Στην ίδια υπόθεση σημειώνεται και η ιδιάζουσα φύση του επαγγελματικού φόρου ο οποίος έχει εκτός από τα χαρακτηριστικά της φορολογίας και εκείνα του τέλους, επειδή σε κάποιο βαθμό σχετίζεται και με τις υπηρεσίες που προσφέρονται για την ευχερή και απρόσκοπτη άσκηση του επαγγέλματος ή της επιχείρησης (βλ. επίσης Pasydy and Others v. The Municipality of Nicosia (1978) 3 C.L.R. 117, 136). Η φιλοσοφία της σχετικής νομοθεσίας είναι η εξασφάλιση της συνεισφοράς εκείνων που ευεργετούνται από τις υπηρεσίες που προσφέρει ο Δήμος (βλ. Voyias v. The Republic (1974) 3 C.L.R. 390).
Στην υπόθεση The Chairman and Members of the Municipal Corporation and Townsmen of the town of Nicosia v. Rologis Co Ltd (1963) 2 C.L.R. 90, έγινε αποδεκτό ένα απόσπασμα από το Halsbury's Laws of England, Τρίτη Έκδοση, Τόμος 36, σελ. 416, σύμφωνα με το οποίο "η γλώσσα ενός νομοθετήματος που επιβάλλει φόρο ή επιβάρυνση θα πρέπει να τυγχάνει αυστηρής ερμηνείας με την έννοια ότι δεν υπάρχει χώρος για οιανδήποτε εικασία για το πνεύμα του νόμου, ενώ θα πρέπει να δίδεται σημασία στο καθαρό νόημα των λέξεων". Στην ίδια υπόθεση γίνεται αναφορά και στην αγγλική υπόθεση Smith v. Anderson, 15 Ch. D. 247, 258, όπου η "επιχείρηση" ορίζεται ως ο,τιδήποτε που απορροφά το χρόνο, προσοχή και εργασία ενός προσώπου με σκοπό το κέρδος.
Όπως έχει λεχθεί στην Καναδική υπόθεση Re Pszon [1946] 2 D.L.R. 507, 511, ο όρος "επιχείρηση" προϋποθέτει τρία τουλάχιστον στοιχεία. Την απορρόφηση του χρόνου, προσοχής και εργασίας, την ανάληψη υποχρεώσεων έναντι άλλων προσώπων και το σκοπό επίτευξης κέρδους. Για να θεωρηθεί ότι κάποιος διεξάγει επιχείρηση θα πρέπει να αφιερώνει προσοχή ή να εργάζεται για την προώθηση του σκοπού, αφιερώνοντας για το σκοπό αυτό χρόνο.
Στην παρούσα περίπτωση νομίζω ότι ουσιαστικά πρόβλημα ερμηνείας δεν τίθεται. Το άρθρο 104 (1) σαφώς απαιτεί την επί κέρδει άσκηση επιχείρησης. Αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε πρόσωπο, φυσικό ή νομικό που δεν ασκεί δραστηριότητα με σκοπό το κέρδος δεν υπόκειται και στην υποχρέωση αυτή.
Η εγγραφή εταιρείας από μόνη της δεν σημαίνει αυτομάτως και την έναρξη των δραστηριοτήτων της. Η διατήρηση εγγεγραμμένου γραφείου ή η σύσταση διοικητικού συμβουλίου που είναι ενέργειες που απαιτούνται από τον περί Εταιρειών Νόμο, Κεφ. 113, άμα τη συστάσει της εταιρείας, δεν μπορούν κατά τη γνώμη μου να θεωρηθούν ως δραστηριότητες της εταιρείας με σκοπό το κέρδος. Η σύσταση της εταιρείας από μόνη της δεν συνιστά διεξαγωγή κερδοφόρας επιχείρησης, έστω κι' αν η εταιρεία συστάθηκε με σκοπό το κέρδος. Όπως η γέννηση ενός φυσικού προσώπου από μόνη της δεν είναι αρκετή για να υπόκειται το πρόσωπο σε επαγγελματικό φόρο, έτσι και η σύσταση εταιρείας δεν είναι από μόνη της αρκετή. Θα πρέπει η εταιρεία να ασκεί επιχείρηση, επιτήδευμα ή εργασία και μάλιστα με σκοπό το κέρδος. Δεν συμφωνώ με την αντιμετώπιση στην υπόθεση Γεωργική Εταιρεία Αεροψεκασμών Ήλιος ν. Δήμου Λευκωσίας, (ανωτέρω).
Επίσης δεν μπορώ να δεκτώ ότι υπάρχει τεκμήριο ότι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ασκεί επάγγελμα ή επιτήδευμα και εναπόκειται στον διοικούμενο, αν θέλει να αποφύγει την επιβολή του συγκεκριμένου τέλους, να αποδείξει ότι δεν εργάζεται. Είναι υποχρέωση του Δήμου αφού προβεί στην έρευνά του να βεβαιωθεί ότι το πρόσωπο στο οποίο επιβάλλεται το τέλος ασκεί επί κέρδει επιχείρηση ή επιτήδευμα. Ας μη ξεχνούμε ότι η ερμηνεία των φορολογικών διατάξεων πρέπει να γίνεται συσταλτικά.
Αν μία εταιρεία δεν ασκεί οποιαδήποτε δραστηριότητα τότε δεν είναι υπόχρεη στην καταβολή τέλους για επαγγελματική άδεια και για ένα ακόμα λόγο. Αφού το τέλος έχει και την έννοια της ανταποδοτικότητας και καταβάλλεται σε κάποιο βαθμό ως ανταπόδοση για τα ωφελήματα που η συγκεκριμένη εταιρεία απολαμβάνει, τότε πώς είναι δυνατόν να καταβάλλεται ανταποδοτικό τέλος από εταιρεία η οποία αφού δεν ασκεί οποιαδήποτε δραστηριότητα κατά συνέπεια δεν έχει και οποιαδήποτε ωφέλεια.
Εν όψει των πιο πάνω βρίσκω ότι η προσφυγή πρέπει να επιτύχει και η επιβολή του τέλους να ακυρωθεί. Η προσφυγή επιτυγχάνει. Η επιβολή τέλους για επαγγελματική άδεια στους αιτητές που τους κοινοποιήθηκε κατά ή περί την 20.9.1995 κηρύσσεται άκυρη και στερημένη οιουδήποτε αποτελέσματος. Οι καθ' ων η αίτηση να καταβάλουν τα έξοδα της διαδικασίας όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή του Δικαστηρίου.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.