|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 915
11 Απριλίου, 1997
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1.ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΞΕΝΗ ΠΥΡΙΛΛΗ,
2.ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΟΥΣΙΗ,
3.ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΟΥΣΙΗ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1.ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΡΟΣΟΔΩΝ,
2.ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 623/95)
Φορολογία — Φορολογία κεφαλαιουχικών κερδών — Αιτιολογία της απόφασης περί επιβολής της φορολογίας — Περιστάσεις νόμιμης αιτιολόγησης στην κριθείσα περίπτωση — Αποκλειστική σχετική αρμοδιότητα του Διευθυντή — Περιθώρια δικαστικού ελέγχου.
Οι αιτητές προσέβαλαν την απόφαση επιβολής φόρου κεφαλαιουχικών κερδών αναφορικά προς εκποίηση ακινήτων συνιδιοκτησίας τους.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή αποφάσισε ότι:
Ο Διευθυντής παρέχει πράγματι με τρόπο λεπτομερή την αιτιολογία της απόφασης στην οποία άχθηκε. Οι δυο εκτιμητές είχαν χρησιμοποιήσει διαφορετικές συγκριτικές πωλήσεις και εξήγησε σε έκταση τους λόγους για τους οποίους, κατά την κρίση του, ήταν ορθή η προσέγγιση του Προϊσταμένου του Φόρου Κληρονομιάς. Ενώ υπήρχαν πωλήσεις κτημάτων που εφάπτονταν στα υπό εκτίμηση, ο εκτιμητής των αιτητών τις αγνόησε εντελώς για να στηριχτεί σε άλλες που αφορούσαν σε ακίνητα που βρίσκονταν μακριά από αυτά. Τα σημεία της μελέτης των εκτιμητών των αιτητών απαντήθηκαν ένα προς ένα και απορρίφθηκαν. Δεν υπήρχαν τα δυσμενή χαρακτηριστικά που κατά τους αιτητές μείωναν την αξία των κτημάτων τους και δεν συνέτρεχαν λόγοι για αποσύνδεσή τους από τα εφαπτόμενα σ' αυτά ακίνητα.
Διεξήχθηκε πλήρης έρευνα και δεν έχει διαλάβει οτιδήποτε της προσοχής του Διευθυντή. Ανήκει στον Διευθυντή η αρμοδιότητα και δεν μπορεί να αναμένεται, πρωτογενής ή νέα αξιολόγηση των εκτιμήσεων από το ίδιο το Δικαστήριο. Το Δικαστήριο ασκεί, εν προκειμένω, έλεγχο ακραίων ορίων και δεν παρέχεται δυνατότητα παρέμβασης προς αντικατάσταση της ουσιαστικής κρίσης του Διευθυντή με την κρίση του Δικαστηρίου. Όσα επισημαίνονται στο έγγραφο των εκτιμητών που επισυνάφθηκε στην αγόρευση των αιτητών πράγματι δεν συνιστούν νέο υλικό και δεν υπάρχει, ενόψει του συνόλου των δεδομένων, περιθώριο για αποδοχή της άποψης περί την ύπαρξη πλάνης ως προς οποιοδήποτε γεγονός ή περί το μή συνυπολογισμό οποιουδήποτε σχετικού παράγοντα. Η απόφαση του Διευθυντή ήταν εύλογα επιτρεπτή και δεν παρέχεται δυνατότητα παρέμβασης.
Τα περί την αιτιολογία τώρα της προσβαλλόμενης απόφασης σε σύγκριση με την προηγούμενη. Οι αιτητές παίρνουν ως δεδομένο πως χωρίς τους "άλλους παράγοντες" στους οποίους αναφέρθηκε αρχικά ο Διευθυντής, δεν ήταν νοητή η κατάληξη στο ποσό των £270.000. Το Δικαστήριο δεν θα επιχειρήσει πιθανολογήσεις ως προς το τί ακριβώς είχε υπόψη του ο Διευθυντής όταν τότε αναφερόταν σε άλλους παράγοντες. Ούτε θα ήταν ορθό να αναζητηθεί στην αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης ή στο φάκελο, οτιδήποτε που θα εδικαιολογείτο να ταξινομηθεί ως "άλλος παράγων". Η εισήγηση των αιτητών παραγνωρίζει το γεγονός της ύπαρξης της μελέτης του Προϊσταμένου του Φόρου Κληρονομιάς που συνιστούσε αυτόνομο έρεισμα. Η προσβαλλόμενη απόφαση, αιτιολογημένη όπως ήταν με κατ' ευθείαν αναφορά σ' αυτή την έκθεση αλλά και στα άλλα που προσδιορίστηκαν, είναι ελεγκτή αυτοτελώς. Η δε διαπίστωση πως ήταν, στο πλαίσιο του συνόλου των δεδομένων εύλογα επιτρεπτή, επάγεται την αποτυχία της προσφυγής.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Ι.Γ. Μακρή Κτηματική Λτδ ν. Δημοκρατίας (1994) 3 Α.Α.Δ. 56,
Κωνσταντίνου ν. Συμβουλίου Αμπελουργικών Προϊόντων (1992) 3 Α.Α.Δ. 228,
EPCO (Σάϋπρους) Λτδ ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 502.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης του Διευθυντή του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων με την οποία απέρριψε την ένσταση των αιτητών και καθόρισε σε £270,- την αγοραία αξία των αιτητών κατά τον χρόνο της διάθεσης και απέστειλε στους αιτητές ειδοποίηση επιβολής ανάλογης φορολογίας.
Α. Ταλιαδώρος, για τους Αιτητές.
Α. Καουτζάνη, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Οι αιτητές είναι συνιδιοκτήτες τριών ακινήτων με αριθμό τεμαχίων 405,406 και 407 του Φ/Σχ 33/64, στο Παραλίμνι. Στις 31 Αυγούστου 1990 υπέβαλαν στο Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων δηλώσεις διάθεσης των ακινήτων τους για τους σκοπούς του περί Φορολογίας Κεφαλαιουχικών Κερδών Νόμου του 1980 (Ν. 52/80), όπως τροποποιήθηκε. Προσδιόρισαν ως αξία τους το ποσό των £202.500 (£67500X3) και κατέβαλαν τον αναλογούντα, πάνω σ' αυτή τη βάση, φόρο. Ας σημειωθεί πως η διάθεση συνίστατο σε συμφωνία για "παραχώρηση και μεταβίβαση" των ακινήτων έναντι παροχής που καθορίστηκε σε "ένα ενιαίο κτιριακό συγκρότημα οργανωμένων διαμερισμάτων κατηγορίας Α, αποτελούμενο από 31 διαμερίσματα του ενός υπνοδωματίου, 7 studio, δύο καταστήματα, ένα δωμάτιο υπηρεσίας και με τους ανάλογους υπόγειους χώρους ...." Επίσης από "πισίνα και όλους τους βοηθητικούς ή κοινόχρηστους χώρους και γενικά πάν ότι απαιτείται από τη νομοθεσία του ΚΟΤ". Και ακόμα, "από μηχανισμό air-condition, window units (ψυχρού αέρα) σε όλα τα υπνοδωμάτια" και εγκαταστάσεις "βιολογικού συστήματος λυμάτων", αν το απαιτούσε η αρμόδια αρχή.
Ο Διευθυντής του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων στηριγμένος, σε εκείνο το στάδιο, όπως προκύπτει, σε σχετική εκτίμηση του Κτηματολογίου, καθόρισε σε £270,000 (90.000X3) την αγοραία αξία των ακινήτων κατά το χρόνο της διάθεσης και απέστειλε στους αιτητές ειδοποίηση επιβολής ανάλογης φορολογίας. Οι αιτητές ενέ-στησαν και υποστήριξαν τη διαφορετική θέση τους με μελέτη ανεξάρτητων, όπως χαρακτηρίστηκαν, εκτιμητών σύμφωνα με την οποία δεν ήταν καν £202.500 η αγοραία αξία των ακινήτων, αλλά μόνο £83.000.
Ο Διευθυντής είχε ενώπιον του πλέον και εκτίμηση του Προϊσταμένου του Γραφείου Φόρου Κληρονομιάς και συζήτησε το θέμα με τους αντιπροσώπους των αιτητών. Δεν κατέληξαν σε συμφωνία και στις 23 Ιουλίου 1991 απέρριψε την ένσταση. Ασκήθηκε η προσφυγή 945/91 η οποία, όμως, δεν χρειάστηκε να προωθηθεί. Δηλώθηκε πρόθεση επανεξέτασης προς έκδοση νέας απόφασης και αποσύρθηκε. Εξηγούν οι καθ' ων η αίτηση πως είχε μεσολαβήσει η απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση /. Γ. Μακρή Κτηματική Λτδ ν. Δημοκρατίας (1994) 3 Α.Α.Δ. 56. Κρίθηκε εκεί πως η γενική παραπομπή σε απροσδιόριστα στοιχεία και ακόμα σε "άλλους παράγοντες" που σημείωσε ο Διευθυντής ότι είχε υπόψη του χωρίς όμως και να τους αναφέρει, καθιστούσε αναιτιολόγητη την απόφαση. Το κενό δεν μπορούσε να πληρωθεί με πρωτογενή αξιολόγηση από το Δικαστήριο των δυο αντικρουόμενων εκθέσεων που υπήρχαν και η απόφαση ακυρώθηκε. Ίσχυαν τα ίδια και για την απόφαση της 23 Ιουλίου 1991, γι' αυτό και η πορεία που ακολουθήθηκε.
Στις 4.10.94 εκδόθηκε νέα απόφαση με την οποία καθορίστηκε εκ νέου το ποσό των £270.000 ως η αγοραία αξία των τριών ακινήτων. Ακολούθησε νέα εξέταση και νέα μελέτη των ίδιων εκτιμητών. Χρησιμοποίησαν τα ίδια συγκριτικά, αυτή τη φορά η εκτίμηση κατά τετραγωνικό πόδι ήταν διαφορετική αλλά με τις προσαρμογές που έγιναν η συνολική αξία καθορίστηκε και πάλιν στις £83,000. Ταυτόχρονα οι εκτιμητές των αιτητών σχολίασαν την παλαιά έκθεση που στήριζε και την δεύτερη απόφαση επισημαίνοντας αδυναμίες που, κατά τη γνώμη τους, θα έπρεπε να οδηγήσουν στη παραγνώριση της.
Ο Διευθυντής παρέμεινε αμετακίνητος και η απόφαση του ημερομηνίας 2.5.95, με την οποία απέρριψε την ένσταση, αποτελεί το αντικείμενο της προσφυγής. Δεν αναφέρεται πλέον ο Διευθυντής σε "άλλους παράγοντες" όπως την πρώτη φορά. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την κατάληξη στο ίδιο ποσό, αποτέλεσε τον πρώτο άξονα της επιχειρηματολογίας των αιτητών. Κατά την εισήγησή τους η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης "είναι παράνομη, ανεπαρκής και αναληθής αφού έρχεται σε άμεση αντίθεση με αυτή που προβάλλεται στην εξέταση του ίδιου θέματος παλαιότερα". Δεν είναι λογικό, ή νοητό λέγουν, "να υπολογίζεται η αγοραία αξία κάποιου τεμαχίου γης στο ίδιο συγκεκριμένο ύψος των ΑΚ270.000 με τη λήψη υπόψη και χωρίς τη λήψη υπόψη επιπρόσθετων παραγόντων, οι οποίοι, κατά τον ισχυρισμό των ίδιων των καθ' ων η αίτηση, επηρεάζουν την αγοραία αξία της ακίνητης ιδιοκτησίας".
Ο δεύτερος ισχυρισμός τους αναφέρεται στην ίδια την εκτίμηση της αξίας των ακινήτων. Υποστηρίζουν ότι στηρίχτηκε σε λανθασμένα στοιχεία και συγκριτικά δεδομένα. Επισύναψαν συναφώς στην αγόρευσή τους, ως αναπόσπαστο μέρος της, όπως προτείνουν, νέα έκθεση των εκτιμητών τους. Επισημαίνουν πως αυτή η έκθεση, αφού δεν αναφέρεται σε νέα στοιχεία αλλά σχολιάζει όσα ήδη είχαν τεθεί ενώπιον του Διευθυντή, μπορεί να ληφθεί υπόψη από το Δικαστήριο. Επικαλούνται, όμως, ταυτόχρονα και την απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Χρύσανθος Κωνσταντίνου ν. Συμβουλίου Αμπελουργικών Προϊόντων (1992) 3 Α.Α.Δ. 228, στην οποία κρίθηκε πως η πιθανότητα πλάνης που διεφάνη ενόψει νέου υλικού που προσκομίστηκε στο Δικαστήριο, συνιστούσε λόγο ακυρότητας. Κατά την εισήγησή τους δεν έγινε γνήσια προσπάθεια εξεύρεσης της αξίας των κτημάτων. Ό,τι επιχειρήθηκε ήταν η αιτιολόγηση της αρχικής παράνομης απόφασης, καθ' υπέρβαση των ακραίων ορίων της διακριτικής εξουσίας του Διευθυντή, αφού, (σύμφωνα με το σύγγραμμα του Δημητρίου Π. Οικονόμου -Ο Δικαστικός Έλεγχος της Δικαστικής Εξουσίας εν τη Δημοσία Διοικήσει, έκδοση 1966 σελ. 181) "δεν ελήφθησαν υπόψιν άπασαι αι απόψεις του υπό κρίσιν θέματος, αλλά μόνο τινές εξ αυτών, καθιστώσαι την διοικητικήν ενέργειαν μονομερή".
Οι καθ' ων η αίτηση υποδεικνύουν πως ενόψει της διαπίστωσης του πλημμελούς της αιτιολογίας της πρώτης απόφασης, η υπόθεση επανεξετάστηκε εξ' υπαρχής. Υποβλήθηκε νέα ένσταση και αναμορφωμένη μελέτη των αιτητών και η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν το αποτέλεσμα πλήρους έρευνας. Ενσωματώθηκαν σ' αυτή οι συγκεκριμένοι λόγοι για τους οποίους προκρίθηκε, μεταξύ των δυο τοποθετήσεων, η ήδη υπάρχουσα εκτίμηση του Προϊσταμένου του Φόρου Κληρονομιάς, εξ ου και η κατάληξη στο ίδιο ποσό, το οποίο ουδέποτε καθορίστηκε τυχαία αφού και κατά το αρχικό στάδιο υπήρχε η εκτίμηση του Κτηματολογίου. Αναπαραγάγουν τους λόγους για τους οποίους ο Διευθυντής κατέληξε στην απόφαση του και με αναφορά στη σχετική νομολογία προτείνουν την αγνόηση της νέας μελέτης των αιτητών ως στοιχείου νέου που δεν είχε τεθεί ενώπιον του Διευθυντή. Κατέληξαν συναφώς με παραπομπή στην απόφαση της Ολόμελειας στην υπόθεση Epco (Σάϋπρους) ΛΤΔ ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 502, στην οποία επανατονίστηκε πως "δεν είναι έργο του Δικαστηρίου τούτου να αποφασίσει στην προκειμένη περίπτωση ποιά από τις δυο εκτιμήσεις ήταν η ορθή και ποιά έπρεπε να προτιμηθεί".
Ο Διευθυντής παρέχει πράγματι με τρόπο λεπτομερή την αιτιολογία της απόφασης στην οποία άχθηκε. Οι δυο εκτιμητές είχαν χρησιμοποιήσει διαφορετικές συγκριτικές πωλήσεις και εξήγησε σε έκταση τους λόγους για τους οποίους, κατά την κρίση του, ήταν ορθή η προσέγγιση του Προϊσταμένου του Φόρου Κληρονομιάς. Ενώ υπήρχαν πωλήσεις κτημάτων που εφάπτονταν στα υπό εκτίμηση, ο εκτιμητής των αιτητών τις αγνόησε εντελώς για να στηριχτεί σε άλλες που αφορούσαν σε ακίνητα που βρίσκονταν μακριά από αυτά. Τα σημεία της μελέτης των εκτιμητών των αιτητών απαντήθηκαν ένα προς ένα και απορρίφθηκαν. Δεν υπήρχαν τα δυσμενή χαρακτηριστικά που κατά τους αιτητές μείωναν την αξία των κτημάτων τους και δεν συνέτρεχαν λόγοι για αποσύνδεσή τους από τα εφαπτόμενα σ' αυτά ακίνητα.
Διεξήχθηκε πλήρης έρευνα και δεν έχει διαλάθει οτιδήποτε της προσοχής του Διευθυντή. Ανήκει στον Διευθυντή η αρμοδιότητα και δεν μπορεί να αναμένεται, όπως έχει ήδη υποδειχθεί, πρωτογενής ή νέα αξιολόγηση των εκτιμήσεων από το ίδιο το Δικαστήριο. Το Δικαστήριο ασκεί, εν προκειμένω, έλεγχο ακραίων ορίων και δεν παρέχεται δυνατότητα παρέμβασης προς αντικατάσταση της ουσιαστικής κρίσης του Διευθυντή με την κρίση του Δικαστηρίου. Όσα επισημαίνονται στο έγγραφο των εκτιμητών που επισυνάφθηκε στην αγόρευση των αιτητών πράγματι δεν συνιστούν νέο υλικό και δεν υπάρχει, ενόψει του συνόλου των δεδομένων, περιθώριο για αποδοχή της άποψης περί την ύπαρξη πλάνης ως προς οποιοδήποτε γεγονός ή περί το μή συνυπολογισμό οποιουδήποτε σχετικού παράγοντα. Η απόφαση του Διευθυντή ήταν εύλογα επιτρεπτή και δεν παρέχεται δυνατότητα παρέμβασης.
Τα περί την αιτιολογία τώρα της προσβαλλόμενης απόφασης σε σύγκριση με την προηγούμενη. Οι αιτητές παίρνουν ως δεδομένο πως χωρίς τους "άλλους παράγοντες" στους οποίους αναφέρθηκε αρχικά ο Διευθυντής, δεν ήταν νοητή η κατάληξη στο ποσό των £270.000. Δεν θα επιχειρήσω πιθανολογήσεις ως προς το τί ακριβώς είχε υπόψη του ο Διευθυντής όταν τότε αναφερόταν σε άλλους παράγοντες. Ούτε νομίζω πως θα ήταν ορθό να αναζητήσω στην αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης ή στο φάκελο οτιδήποτε που θα εδικαιολογείτο να ταξινομηθεί ως "άλλος παράγων". Η εισήγηση των αιτητών παραγνωρίζει το γεγονός της ύπαρξης της μελέτης του Προϊσταμένου του Φόρου Κληρονομιάς που συνιστούσε αυτόνομο έρεισμα. Η προσβαλλόμενη απόφαση, αιτιολογημένη όπως ήταν με κατ' ευθείαν αναφορά σ' αυτή την έκθεση αλλά και στα άλλα που προσδιορίστηκαν, είναι ελεγκτή αυτοτελώς. Η δε διαπίστωση πως ήταν, στο πλαίσιο του συνόλου των δεδομένων εύλογα επιτρεπτή, επάγεται την αποτυχία της προσφυγής.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα. Τα έξοδα να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή για να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.