CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1997) 4 ΑΑΔ 1692

ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΑΡ. 1013/96

Το έργο του αποχετευτικού συστήματος Λάρνακας περιλαμβάνει και την κατασκευή αριθμού αντλιοστασίων. Οι χώροι εγκατάστασης τους καθορίστηκαν από το Συμβούλιο Αποχετεύσεως Λάρνακας (ΣΑΛ) μετά από μελέτη των Συμβούλων Μηχανικών του ΄Εργου και από το 1992 τροχιοδρομήθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωσή τους. Το αντλιοστάσιο "C" θα εγκαθίστατο σε μέρος ακινήτου που ανήκει στην αιτήτρια (τεμάχιο 770, Φ/Σχ. ΧL64.3.IV, Σύμπλεγμα Β, Σκάλα) και χρονολογείται από τότε η έντονη αντίδρασή της.

Τη δημοσίευση γνωστοποίησης απαλλοτρίωσης στις 4 Δεκεμβρίου 1992, ακολούθησε σειρά νέων ενστάσεων της ίδιας της αιτήτριας που επέμενε στην ύπαρξη άλλων κατάλληλων χώρων αλλά και του Συνδέσμου Γονέων μαθητών που φοιτούσαν σε γειτνιάζον δημοτικό σχολείο , του ίδιου του Υπουργείου Παιδείας και, ακόμα, καταστηματαρχών που αισθάνονταν ότι θα επηρεάζονταν. Το ΣΑΛ δεν θεώρησε πως εδικαιολογείτο αλλαγή και στις 24.9.93 δημοσιεύτηκε Διάταγμα Απαλλοτρίωσης. Ασκήθηκε κατ΄αυτού η προσφυγή 919/93 που εκκρεμεί ενώπιον αδελφού δικαστή, αλλά η αιτήτρια δεν περιορίστηκε σ΄αυτό. Εξακολουθούσε με επιστολές της να υποδεικνύει άλλους χώρους και ενδιαφέρει τώρα η αναφορά της σε ακίνητο το οποίο, κατά τις πληροφορίες και τα στοιχεία που είχε, προσφερόταν προς πώληση. ΄Ηταν γειτονικό και δεν υπήρχε λόγος, όπως εισηγείτο, να μήν προκριθεί εκείνο ως η λιγότερο επαχθής λύση.

Προκύπτει συμμόρφωση προς την ακυρωτική απόφαση. Το ζήτημα ερευνήθηκε. Προβλήθηκαν ισχυρισμοί περί την επάρκειά της έρευνας ή αναφορικά με το ότι οι διαπιστώσεις προήλθαν όχι από έρευνα του ίδιου του Υπουργού στον οποίο και ανήκε η αρμοδιότητα. Δεν υπάρχει προδιαγεγραμμένος τρόπος έρευνας θεμάτων που εγείρονται. Τη φύση και την έκταση της έρευνας που χρειάζεται την προσδιορίζουν τα ιδιαίτερα περιστατικά της κάθε περίπτωσης. Το ζητούμενο ήταν η κατ΄ισχυρισμόν ύπαρξη ακινήτου που προσφερόταν προς πώληση και ανήκε στη διακριτική εξουσία του Υπουργού η κρίση πως, ενόψει των διαπιστώσεων του Μηχανικού Αποχετεύσεων στις οποίες αποφάσισε να στηρικτεί, δεν χρειαζόταν άλλη έρευνα. Και το συγκεκριμένο θέμα δεδικασμένου που εξετάζουμε δεν αναφέρεται στην ουσία της κρίσης ως προς το διαθέσιμο του άλλου ακινήτου ούτε βέβαια στις επιπτώσεις από το γεγονός ότι, έστω και για μερικές μέρες αφ΄ότου υποδείχθηκε στο ΣΑΛ η ύπαρξη του, πράγματι προσφερόταν προς πώληση. Θέμα στο οποίο αναφέρθηκε πάντως, ο Μηχανικός Αποχετεύσεων εξάγοντας το συμπέρασμα πως το ακίνητο είχε έκτοτε πωληθεί, το λιγότερο πριν προλάβει το ΣΑΛ να ερευνήσει την περίπτωση. Αναφέρεται στη συμμόρφωση προς την ακυρωτική απόφαση που επέβαλλε διερεύνηση του ενδεχομένου να προσφερόταν προς πώληση και η απόφαση του Υπουργού βασίστηκε πλέον σε επί τούτου διαπίστωση, που προκύπτει ως εκ της στήριξης του στα αποτελέσματα της έρευνας που είχε στο μεταξύ διεξαχθεί.

Οι καθ΄ων η αίτηση και το ΣΑΛ υπεραμύνθηκαν της έρευνας και των αποτελεσμάτων της. Υποστήριξαν πως ορθά ο Υπουργός, πάνω στη βάση του όγκου των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιον του, θεώρησε επαρκή την έρευνα που διεξάχθηκε και επισημαίνουν πως η αιτήτρια δεν πρότεινε πλέον οτιδήποτε το συγκεκριμένο. Αναφέρθηκαν στις αρχές ως προς τη δυνατότητα παρέμβασης του Δικαστηρίου σε σχέση με θέματα τεχνικής φύσης και σε όσα διέπουν γενικώς την αναθεώρηση διοικητικής πράξης. Για να καταλήξουν με πρόταση για επικύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης, ως ευλόγως επιτρεπτής.

Διαπιστώνω λανθασμένη σύμμειξη των ανηκόντων στο θέμα της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης προς τα ανήκοντα, στην παρούσα υπόθεση, στο θέμα του διατάγματος επίταξης. Το διάταγμα επίταξης συνιστά αυτοτελή διοικητική πράξη και είναι ως τέτοιο που ελέγχεται. Εν προκειμένω, όμως, δεν ετίθετο θέμα επίταξης προς εξυπηρέτηση αναγκών που τάχθηκαν από τον Υπουργό, ως επιτάσσουσα αρχή. Ετέθη το θέμα ενόψει του γεγονότος της έκδοσης διατάγματος απαλλοτρίωσης το οποίο, όσο και εάν προσεβλήθη με προσφυγή, ενόσω δεν είχε ακυρωθεί, τεκμαίρεται νόμιμο. Δεν μπορούσε να ήταν μέλημα του Υπουργού η πραγματοποίηση δικής του έρευνας και η μόρφωση δικής του κρίσης αναφορικά με το ποιό ακίνητο αναδεικνύεται ως η πλέον κατάλληλη και λιγότερη επαχθής λύση για το σκοπό της εγκατάστασης του αντλιοστασίου. Διοικητική δράση του Υπουργού με τέτοιο προσανατολισμό θα απέληγε σε εισχώρηση στα όσα καλύπτονταν από το κατά τεκμήριο νόμιμο διάταγμα απαλλοτρίωσης. Αλλά και σε υπερφαλάγγιση του αν, ενόψει όσων νέων δεδομένων εθεωρείτο ότι προέκυψαν, κατέληγε ο Υπουργός πως θα έπρεπε να επιταχθεί άλλο ακίνητο. Οπότε, θα είχαμε διάταγμα απαλλοτρίωσης, το κύρος του οποίου δεν θα μπορούσε να αμφισβητηθεί από τον Υπουργό ή να ελεχθεί στην παρούσα διαδικασία, ενός ακινήτου για το σκοπό της εγκατάστασης του αντλιοστασίου και διάταγμα επίταξης άλλου ακινήτου, για τον ίδιο σκοπό. Και, βέβαια, αν ετίθετο θέμα τέτοιας έρευνας και κρίσης από τον Υπουργό, αυτό δεν θα μπορούσε παρά να εκτείνεται και στα θέματα του σχεδιασμού του έργου του αποχετευτικού συστήματος γιατί θα ήταν προς αυτό που θα συσχετιζόταν η καταλληλότητα του ακινήτου.

΄Εχει αναγνωριστεί από τα πρώτα χρόνια της θέσπισης της σχετικής νομοθεσίας πως είναι παραδεκτή η επίταξη ακινήτου προς εκτέλεση του σκοπού της προωθούμενης απαλλοτρίωσής του. Ακόμα και πριν από την εξέταση, στο πλαίσιο της διαδικασίας προς απαλλοτρίωση, ενστάσεων κατ΄αυτής. Παρά τον εκ του Συντάγματος περιορισμό ως προς τη χρονική διάρκεια της επίταξης αφού, κατά τη λήξη της, και εφόσον δεν θα έχει τελειωθεί στο μεταξύ η απαλλοτρίωση, θα υπέχει η επιτάσσουσα αρχή καθήκον αποζημίωσης αλλά και επαναφοράς του status quo ante. (βλ. Εvrydiki Aspri v. Republic, 4 RSCC 57, Aθηνούλλα Ταμασίου ν. Δημοκρατίας Προσφυγή 1133/90, 28 Μαρτίου 1991, Νίνα Μαρκουλλίδου κ.α. ν. Δημοκρατίας Προσφυγή 740/89, - 30.12.89 και 22.4.91 Γεωργία Ιωάννου Γεωργίου ν. Επαρχιακού Λειτουργού κ.λ.π. Προσφυγή 596/95, - 28.3.97.) Σε περιπτώσεις όπως η παρούσα, το νομιμοποιητικό έρεισμα για την έκδοση διατάγματος επίταξης βρίσκεται στο γεγονός της ύπαρξης διατάγματος απαλλοτρίωσης, ενόψει του οποίου και εκδίδεται. (Βλ. Αθηνούλλα Ταμασίου ν. Δημοκρατίας (ανωτέρω), Γιαννούλλα Χριστοδουλίδου κ.α. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας Προσφυγή 42/88, 3 Αυγούστου 1990).

Στην υπόθεση Koumis ΗjiMichael and Others v. Republic (1972) 3 CLR 246 αναγνωρίστηκε από την Ολομέλεια πως η φύση μέτρου όπως η επίταξη προϋποθέτει την ύπαρξη κάποιου ειδικού λόγου, όπως το επείγον. Και κρίθηκε πως ήταν επείγουσα η επίταξη αφού οι συμβάσεις για την εκτέλεση του έργου συνάφθηκαν, η ημερομηνία έναρξης των εργασιών πλησίαζε και δεν αναμενόταν να συμπληρωθεί ως τότε η διαδικασία της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, όσο και αν δεν είχε ασκηθεί προσφυγή κατά του κύρους της. (βλ. επίσης Mammidou & Others v. Attorney-General (1977) 3 CLR 462 στη σελ 479, Photini Papadopoulou and Others v. Republic (1971) 3 CLR 317 στη σελ. 339, Αντώνης Αντωνίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας Προσφυγή 25/93 - 13.4.93, Αθηνούλλα Ταμασίου ν. Κυπριακής Δημοκρασίας (ανωτέρω).

Ο Υπουργός, προφανώς προς ανταπόκριση στην επισήμανση του ΣΑΛ αναφορικά με την ανάγκη έρευνας από την πλευρά του και αιτιολόγησης της απόφασης του, αναφέρθηκε στη μή ύπαρξη, υπό το φως των δεδομένων από την έρευνα του ΣΑΛ και των Συμβούλων Μηχανικών του, άλλης κατάλληλης ιδιοκτησίας που θα μπορούσε να "ικανοποιήσει τους ίδιους σκοπούς χωρίς σοβαρές τεχνικές και λειτουργικές επιπτώσεις στην αποτελεσματικότητα του αποχετευτικού συστήματος". Σημειώνεται όμως στην απόφασή του και το γεγονός ότι "για την ίδια ιδιοκτησία έχει δημοσιευτεί, και βρίσκεται σε ισχύ, το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης που δημοσιεύτηκε στις 24.9.93 ως Α.Δ.Π 1485. Ενυπάρχει στην απόφαση του Υπουργού κρίση περί το αναγκαίο της επίταξης για τους σκοπούς του διατάγματος απαλλοτρίωσης και, εν πάση περιπτώσει, αυτό το γεγονός θα συνιστούσε, ενόψει των προαναφερθέντων, αφ΄εαυτού νομικό στήριγμα της απόφασής του κατά τις αρχές που υιοθετήθηκαν από την Ολομέλεια στην υπόθεση Christodoulides and Others v. Republic (1984) 3 CLR 1297, στη σελίδα 1303.