|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 1209
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 135/91
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΧΑΤΖΗΤΣΑΓΓΑΡΗ, Δ.
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ:
DELOITTE HASKINS & SELLS ASSOCIATES LTD,
DELOITTE HASKINS & SELLS,
Αιτητώ ν,
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
1. Υπουργού Εμπορίου & Βιομηχανίας,
2. Επίσημου Παραλήπτη και Εφόρου,
Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
14 Μαΐου, 19
97.Για τους αιτητές: κ. Γ. Τριανταφυλλίδης.
Για τους καθ΄ ων η αίτηση: κ. Γ. Παπαϊωάννου.
Για το ενδ. μέρος: κ. Ν. Παπαευσταθίου.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι αιτητές με την παρούσα προσφυγή ζητούν τις πιο κάτω θεραπείες:
"1. Δήλωση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση να επιτρέψουν την αλλαγή της ονομασίας της ομορρύθμου εταιρείας TOUCHE ROSS AND CO σε DELOITTE & TOUCΗE όπως δημοσιεύθηκε στο Παράρτημα 5 της Επίσημης Εφημερίδας της Δημοκρατίας αρ. 2562 της 7.12.90 είναι άκυρη και άνευ οιουδήποτε νομίμου αποτελέσματος.
2. Δήλωση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση να επιτρέψουν την αλλαγή της ονομασίας της ομορρύθμου εταιρείας DELOITTE & TOUCHE σε DELOITTE TOUCH ROSS όπως δημοσιεύθηκε στο Παράρτημα 5 της Επίσημης Εφημερίδας της Δημοκρατίας αρ. 2562 της 7.12.90 είναι άκυρη και άνευ οιουδήποτε νομίμου αποτελέσματος.
3. Δήλωση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση να επιτρέψουν την αλλαγή της ονομασίας της ομορρύθμου εταιρείας σε DELOITTE & TOUCHE όπως δημοσιεύθηκε στο Παράρτημα 5 της Επίσημης Εφημερίδας της Δημοκρατίας αρ. 2562 της 7.12.90 είναι άκυρη και άνευ οιουδήποτε νομίμου αποτελέσματος.
Τα γεγονότα της υπόθεσης είναι τα ακόλουθα:
Η ομόρρυθμη εταιρεία TOUCHE ROSS & CO συστάθηκε στις 13 Οκτωβρίου, 1988, με αρ. 8327. Στις 9 Ιουλίου, 1990 η πιο πάνω εταιρεία μετονομάσθηκε σε DELOITTE & TOUCHE. Στις 17 Ιουλίου, 1990 η εταιρεία μετονομάσθηκε σε DELOITTE TOUCHE ROSS, και στις 10 Αυγούστου, 1990 μετονομάσθηκε και πάλι σε DELOITΤE & TOUCHE.
Στις 4 Οκτωβρίου, 1990, ο κ. Λεύκιος Ιωαννίδης απέστειλε επιστολή στον Εφορο και ανέφερε ότι έχει προκληθεί σύγχιση μεταξύ των πελατών των εταιρειών DELOITTE HASKINS & SELLS και DELOITTE HASKINS & SELLS ASSOCIATES LTD, και της εταιρείας DELOITTE & TOUCHE.
Σε επιστολή του ημερομηνίας 15 Οκτωβρίου, 1990 ο Εφορος απάντησε ότι κατά τη γνώμη του τα ονόματα δεν ομοιάζουν και ούτε προκαλούν σύγχιση.
Αλλα περαιτέρω γεγονότα είναι τα ακόλουθα:
Με επιστολή τους ημερομηνίας 29.6.1990, οι TOUCHE ROSS & CO, πληροφόρησαν τον Εφορο ότι έχει γίνει συγχώνευση σε διεθνές επίπεδο μεταξύ των TOUCHE ROSS και των DELOITTE HASKINS & SELLS και επεσύναψαν στην επιστολή αυτή αντίγραφο συμφωνίας μεταξύ DELOITTE ROSS TOHMATSU DRT INTERNATIONAL και TOUCHE ROSS.
O Eφορος απέστειλε επιστολή ημερομηνίας 6 Μαρτίου, 1991 προς τους DELOITTE & TOUCHE ζητώντας τις απόψεις τους ενόψει τόσο της επιστολής τους ημερομηνίας 29.6.1990, όσο και ενόψει της παρούσας προσφυγής.
Σε απάντηση της πιο πάνω επιστολής του Εφόρου, οι δικηγόροι των DELOITTE & TOUCHE, με επιστολή τους ημερομηνίας 14 Μαρτίου, 1991 προς τη Βοηθό Εφορο την πληροφόρησαν ότι θα παρουσιασθούν στη διαδικασία της παρούσας προσφυγής εκ μέρους των ενδιαφερομένων μερών και ότι ο Οργανισμός DELOITTE HASKINS & SELLS είχε παύσει να ασκεί δραστηριότητες στο διεθνές δίκτυο εργασίας από το 1989 και ότι είχε δημιουργηθεί από τους DELOITTE HASKINS & SELLS και TOUCHE ROSS, ο νέος ευρύτερος οργανισμός DELOITTE ROSS, TOHMATSU, DRT INTERNATIONAL και ότι αυτός ο οργανισμός ήταν ο μόνος εξουσιοδοτημένος και δικαιούχος στη χρήση του ονόματος DELOITTE, διεθνώς.
Στις 16.1.1997 ο ευπαίδευτος δικηγόρος για το ενδιαφερόμενο μέρος ήγειρε θέμα παραδεκτού της προσφυγής, γιατί με το ίδιο δικόγραφο προσβάλλονται τρεις αυτοτελείς αποφάσεις, ενώ μόνο μία μπορεί να προσβληθεί.
Ο δικηγόρος για τους αιτητές υπέβαλε ότι χωρεί προσφυγή με το ίδιο δικόγραφο εναντίον περισσοτέρων της μίας διοικητικών πράξεων εάν οι πράξεις αυτές είναι συναφείς και στην παρούσα υπόθεση είναι συναφείς γιατί η μια πράξη αποτελεί προϋπόθεση της άλλης.
Το ζήτημα της ομοδικίας στην προσβολή περισσοτέρων της μιας διοικητικής απόφασης με την ίδια προσφυγή αποτέλεσε αντικείμενο σε μια σειρά κυπριακών αποφάσεων (βλέπε Ανδρέας Διακόπουλλος και άλλος ν. Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου, Υπ. Αρ. 516/88 και 528/88 απόφαση δόθηκε στις 21.4.1990, Υπ. Αρ. 290/92, Βαρβάρα Περικλέους και Συμβούλιο Βελτιώσεως Αγίας Νάπας, απόφαση δόθηκε στις 14.8.92 και στις σελίδες 15 και επόμενα διαβάζουμε τα πιο κάτω:
"Είναι αρκετό να ειπωθεί ότι δεν χωρεί προσφυγή με το ίδιο δικόγραφο εναντίον περισσοτέρων της μιας αποτελούς διοικητικής πράξης, οι οποίες δεν είναι συναφείς.
Πράξεις ή αποφάσεις θεωρούνται συναφείς, εάν η μια πράξη αποτελεί προϋπόθεση της άλλης ή αφορούν τον ίδιο αιτητή, στηρίζονται στις ίδιες διατάξεις του Νόμου, έχουν ταυτόσημη αιτιολογία και εξεδόθησαν στην ίδια διοικητική διαδικασία από το ίδιο όργανο (βλ. Georghiou v. Republic (1987) 3 A.A.Δ. 400)".
Ενόψει των πιο πάνω θεωρώ ότι οι προσβαλλόμενες αποφάσεις δεν είναι συναφείς γιατί (α) η μια πράξη δεν αποτελεί προϋπόθεση της άλλης, πρόκειται περί αυτοτελών πράξεων και (β) οι πράξεις αυτές εκδόθηκαν σε ξεχωριστές διοικητικές διαδικασίες ως ακολούθως:
(1) Η νέα ονομασία DELOITTE TOUCHE συνετελέσθηκε με τη διοικητική διαδικασία έκδοσης της διοικητικής πράξης ημερ. 9.7.1990 σύμφωνα με το παράρτημα 2(I) της ένστασης.
(2) Η νέα ονομασία DELOITTE TOUCHE ROSS συνετελέσθηκε με τη διοικητική διαδικασία έκδοσης της διοικητικής πράξης ημερ. 9.8.1990, σύμφωνα με το παράρτημα 3(I) της ένστασης.
(3) Η νέα ονομασία DELOITTE & TOUCHE συνετελέσθηκε με τη διοικητική διαδικασία έκδοσης της διοικητικής πράξης ημερ. 29.8.1990, σύμφωνα με το παράρτημα 4(I) της ένστασης.
Η προσφυγή είναι παραδεκτή μόνο αναφορικά με την πρώτη προσβαλλόμενη πράξη. Αναφορικά με το μέρος της προσφυγής που προσβάλλει τις άλλες δύο πράξεις που δεν είναι συναφείς με την πρώτη, η προσφυγή είναι απαράδεκτη και απορρίπτεται.
Εκ μέρους του ευπαίδευτου δικηγόρου για το ενδιαφερόμενο μέρος προβλήθηκε ο ισχυρισμός ότι η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη γιατι δεν καταχωρίστηκε μέσα στην προθεσμία των 75 ημερών, από την ημέρα που έλαβαν γνώση οι αιτητές.
Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου τούτου στις περιπτώσεις που ο νόμος απαιτεί τη δημοσίευση μιας πράξης στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας η δημοσίευση κατά κανόνα αποτελεί συστατικό στοιχείο της πράξης. Η προθεσμία αρχίζει από την ημέρα της δημοσίευσης της πράξης, έστω και αν ο αιτητής έλαβε γνώση της πράξης πριν από τη δημοσίευση της διότι πριν από τη δημοσίευση της πράξης δεν υπάρχει αντικείμενο δεκτικό προσβολής. (Τσάτσος, σελ. 71).
"Ο κανών της ενάρξεως της προθεσμίας από της γνώσεως και πρό της δημοσιεύσεως δεν έχει εφαρμογήν προκειμένου περί πράξεων υποχρεωτικώς δημοσιευομένων εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, διότι κατά κανόνα η δημοσίευσις εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως είναι συστατικός τύπος της διοικητικής πράξεως, οσάκις αύτη απαιτείται. Αποδεικνυομένου τυχόν όμως, ότι η αλλοία δημοσίευσις δεν είναι τύπος συστατικός της διοικητικής πράξεως, δέον να ληφθή προς υπολογισμόν της προθεσμίας προς προσβολήν αυτής επί ακυρώσει ως αφετηρία η πλήρης γνώσις, έστω και αν επήλθε προ της ακολουθησάσης μετέπειτα δημοσιεύσεως."
Για τους τρίτους η προθεσμία αρχίζει πάντοτε από την ημέρα της δημοσίευσης.
Το άρθρο 59 του Κεφ. 116, ο Περί Ομορρύθμων και Ετερορρύθμων Εταιρειών και Εμπορικών Επωνυμιών Νόμος, προνοεί:
"59. Κάθε καταχώριση που γίνεται από τον Εφορο στο μητρώο βάσει των διατάξεων του Νόμου αυτού δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας."
Το άρθρο 54 του Κεφ. 116 προνοεί τα εξής:
" 54.-(1
) Οταν διενεργείται ή επέρχεται αλλαγή σε οποιαδήποτε από τα στοιχεία που καταχωρίζονται αναφορικά με οποιοδήποτε οίκο, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, αποστέλλεται ταχυδρομικώς ή παραδίνεται στον Εφορο, εντός επτά ημερών από την ημερομηνία της αλλαγής αυτής, δήλωση κατά τον καθορισμένο τύπο που υπογράφεται από τον οίκο, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ανάλογα με την περίπτωση, η οποία ορίζει τη φύση της αλλαγής."
Τα άρθρα 59 και 54 βρίσκονται στο ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ του Νόμου, κάτω από τον τίτλο ΕΓΓΡΑΦΗ και τα οποία κατά τη γνώμη μου αποτελούν συστατικό στοιχείο της πράξης, ως εκ τούτου η δημοσίευση που προβλέπεται στο άρθρο 59 του Κεφ. 116 αποτελεί συστατικό τύπο της διοικητικής πράξης. Ακόμα το άρθρο 146.3 του Συντάγματος προνοεί ότι "η προσφυγή ασκείται εντός εβδομήκοντα πέντε ημερών από της ημέρας της δημοσιεύσεως της αποφάσεως ή της πράξεως ή, εν περιπτώσει μη δημοσιεύσεως ή εν περιπτώσει παραλείψεως από της ημέρας καθ΄ ην η πράξις ή παράλειψις περιήλθεν εις γνώσιν του προσφεύγοντος." Πιστεύω για ορθότερη ερμηνεία της Συνταγματικής επιταγής η ημέρα δημοσίευσης είναι ο ουσιώδης χρόνος έναρξης της προθεσμίας εντός της οποίας πρέπει να ασκείται η προσφυγή. Γι΄ αυτό η προθεσμία των 75 ημερών αρχίζει από της δημοσιεύσεως στην Επίσημη Εφημερίδα.
Η προσβαλλόμενη πράξη δημοσιεύτηκε στις 7.12.90, η προσφυγή καταχωρίστηκε στις 5.2.91, η προσφυγή είναι εμπρόθεσμη.
Τρεις είναι οι λόγοι για τους οποίους οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η επίδικη απόφαση πρέπει ν΄ ακυρωθεί.
(α) Οι καθ΄ ων η αίτηση ενήργησαν υπό το κράτος πλάνης περί τα πράγματα στη λήψη της επίδικης απόφασης.
(β) Οι καθ΄ ων η αίτηση ενήργησαν υπό το κράτος νομικής πλάνης.
(γ) Οι καθ΄ ων η αίτηση λανθασμένα άσκησαν τη διακριτική τους ευχέρεια λαμβάνοντας την επίδική τους απόφαση.
Ο ισχυρισμός για πλάνη περί τα πράγματα δεν ευσταθεί γιατί η συγκατάθεση που ισχυρίζονται οι αιτητές ότι ουδέποτε ζητήθηκε και ουδέποτε δόθηκε και γίνεται αναφορά στο σημείωμα Ε32801, δεν αφορά την πρώτη επίδικη απόφαση για αλλαγή ονόματος, αλλά τη δεύτερη και τρίτη, αυτό παραδέχονται και οι ίδιοι οι αιτητές στη γραπτή τους απάντηση (ημερ. 5.8.92). Στη σελίδα 4 της γραπτής απάντησης των αιτητών αναφέρονται τα εξής:
(1) Αναφορικά με τον ισχυρισμό του ευπαίδευτου συναδέλφου του ενδιαφερομένου μέρους ότι η λανθασμένη εντύπωση των αιτητών αφορούσε μόνο τη δεύτερη κατά χρονολογική σειρά επίδικη απόφαση (σχετικά με την ονομασία DELOITTE TOUCHE ROSS) και όχι την τρίτη και τελευταία αλλαγή ονομασίας (DELOITTE & TOUCHE) είναι η θέση των αιτητών ότι η τελευταία αυτή απόφαση (DELOITTE TOUCHE) είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δεύτερη απόφαση (DELOITTE TOUCHE ROSS) είναι δε, αποτέλεσμα ταύτης και, αν πάσχει η δεύτερη απόφαση πάσχει κατ΄ ανάγκη και τρίτη". Καμιά αναφορά όμως δεν γίνεται για την πρώτη απόφαση αν πάσχει, γιατί όπως αποφασίστηκε πιο πάνω από το Δικαστήριο
η μόνη απόφαση που προσβάλλεται νόμιμα με την παρούσα προσφυγή είναι η πρώτη από τις τρεις λόγω ελλείψεως συνάφειας μεταξύ τους δεν είναι επιτρεπτό να προσβληθεί η νομιμότητά τους με το ίδιο δικόγραφο. Η προσφυγή παρέμεινε ισχυρή μόνο για την πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση για την οποία δεν αποδείχθηκε ο ισχυρισμός για πλάνη περί τα πράγματα. Ως εκ τούτου ο ισχυρισμός αυτός απορρίπτεται.Αναφορικά με το δεύτερο ισχυρισμό για νομική πλάνη ούτε αυτός ευσταθεί καθότι δεν φαίνεται να έπαιξε κανένα ρόλο στη λήψη της πρώτης τουλάχιστον επίδικης απόφασης, που αποτελεί το μοναδικό αντικείμενο της παρούσας προσφυγής, που καταχωρίστηκε στις 5.2.91 εναντίον της απόφασης που πάρθηκε στις 9.7.90 και μόλις στις 6.3.91 ο Εφορος έστειλε επιστολή προς τους DELOITTE & TOUCHE ζητώντας τις απόψεις τους ενόψει της επιστολής τους ημερ. 29.6.90 με την οποία πληροφορούσαν τον Εφορο για τη συγχώνευση που είχε γίνει σε διεθνές επίπεδο μεταξύ των TOUCHE ROSS και των DELOITTE HASKINS & SELLS.
Aναφορικά με τον τρίτο νομικό ισχυρισμό για λανθασμένη άσκηση διακριτικής ευχέρειας είμαι της γνώμης ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν ήταν εύλογα εφικτή στον Εφορο.
Για το θέμα που αφορά την ουσία της προσφυγής χρήσιμη αναφορά μπορεί να γίνει στην υπόθεση με αριθμό 421/90
EPSILON ELECTROMECHANICAL LIMITED και 1. Υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας Λτδ, απόφαση δόθηκε στις 25.2.1992, σελ. 5 και 6 στην οποία διαβάζουμε τα πιο κάτω:"Το άρθρο 18 του Περί Εταιρειών Νόμου, ΚΕΦ. 113, παρέχει διακριτική ευχέρεια στον Εφορο να απορρίψει την εγγραφή ονόματος εταιρείας, το οποίο κρίνεται ανεπιθύμητο (undesirable). Τί συνιστά ανεπιθύμητο όνομα δεν προσδιορίζεται στο νόμο. Συνάγεται όμως από τις διατάξεις του άρθρου 19(2) του ίδιου νόμου ότι όνομα μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανεπιθύμητο εάν προσομοιάζει υπέρμετρα με το όνομα με το οποίο έχει υφιστάμενη εταιρεία η οποία είχε νωρίτερα εγγραφεί. ("... is too like the name by which a company in existence is previously registered.....").
H μόνη απόφαση στην οποία έγινε αναφορά από το δικηγόρο των καθ΄ ων η αίτηση, και απ΄ ότι γνωρίζω είναι η μόνη η οποία πραγματεύεται ευθέως την ερμηνεία των διατάξεων του άρθρου 19(2), και συγκεκριμένα την ερμηνεία του όρου "too like", είναι η Entechno Development v. Republic (1986) 3 C.L.R., 2613. Oπως επισημαίνεται το επίρρημα "too" (υπέρμετρα) υποδηλώνει έκδηλη ή καταφανή (striking or overbearing) ομοιότητα. Η έρευνα περιορίζεται στην ομοιότητα μεταξύ των δύο ονομάτων οπτικά και ακουστικά. δεν επεκτείνεται σε οποιαδήποτε δευτερεύουσα έννοια της ονομασίας ή την ταύτιση της με την παρουσίαση εμπορευμάτων για τα οποία παρέχεται θεραπεία από το άρθρο 35 του Περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, ΚΕΦ. 148. Στην Entechno (ανωτέρω) κρίθηκε ότι το όνομα Entechno Development Ltd μπορούσε να συνυπάρξει με το Entechno Development Co. Ltd. Χρήσιμη αναφορά για σκοπούς καθοδήγησης μπορεί να γίνει και σε αυθεντίες αναφορικά με την εγγραφή εμπορικών ονομάτων ενόψει του ότι και σ΄ εκείνη την περίπτωση παρέχεται ανάλογη εξουσία στον Εφορο να μη επιτρέψει την εγγραφή νέου ονόματος το οποίο είναι ανεπιθύμητο (undesirable) - Αρθρο 35, ΚΕΦ. 116.
Οι αποφάσεις στη Fashion House v. Republic (1973) 3 C.L.R., 23 και JMC Polytrade v. Δημοκρατίας, Υπόθεση αρ. 407/85, αποφασίστηκε στις 25.9.89 και θα δημοσιευθεί στους τόμους (1989) 3 Α.Α.Δ., είναι ενδεικτικές του μεγέθους της ομοιότητας που πρέπει να υπάρχει για να δικαιολογήσει την απαγόρευση εγγραφής ονόματος για λόγους ομοιότητας.
Κριτής του ανεπιθύμητου της εγγραφής είναι ο Εφορος Εταιρειών. Το δικαστήριο δεν υποκαθιστά τη Διοίκηση στην κρίση του θέματος. περιορίζεται στον έλεγχο της άσκησης της εξουσίας προς το σκοπό διαπίστωσης αν αυτή ασκήθηκε μέσα στα όρια που θέτει ο νόμος. Σύγκριση των ονομάτων EPSILON ELECTROMECHANICAL LIMITED και Z.A.S. EPSILON COMPUTERS LTD παρουσιάζει μικρή ομοιότητα μεταξύ των δύο, η οποία έγκειται στη χρήση της λέξης "EPSILON", που συμβολίζει το γράμμα "Ε" του ελληνικού αλφαβήτου, τη χρήση του οποίου δεν μπορεί κανένας να μονοπωλήσει. Η ομοιότητα μεταξύ των δύο ονομάτων δεν ήταν με κανένα κριτήριο υπέρμετρη. Οσο πρόχειρα κι΄ αν διαβάσει ή γρήγορα ακούσει ένας τα δύο ονόματα, δε μπορεί να τα συγχίσει."
Στην παρούσα περίπτωση ο Εφορος αποδεχόμενος την αλλαγή του ονόματος της εταιρείας που αναφέρεται στην πρώτη προσβαλλόμενη πράξη, η οποία είναι και η μόνη που παρέμεινε ισχυρή, άσκησε τη διακριτική του εξουσία με τρόπο που υπερέβη τα ακραία όρια που του δίδει ο νόμος, καθότι το εν λόγω όνομα προσομοιάζει υπέρμετρα και είναι σχεδόν πανομοιότυπο με το υπάρχον όνομα. Περαιτέρω η πρώτη λέξη των ονομάτων είναι η ίδια, ήτοι DELOITTE.
Η προσφυγή, που είναι παραδεκτή μόνο αναφορικά με την πρώτη προσβαλλόμενη πράξη, γίνεται αποδεκτή και η επίδικη πράξη ακυρώνεται.
Αναφορικά με το μέρος της προσφυγής που προσβάλλει τις δύο άλλες πράξεις, που δεν είναι συναφείς με την πρώτη, όπως έχω ήδη αναφέρει, η προσφυγή είναι απαράδεκτη και απορρίπτεται.
Δεν θα υπάρχει καμιά διαταγή για έξοδα.
Χρ. Χατζητσαγγάρης,
Δ.
ΑΦ.