CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1997) 4 ΑΑΔ 1135

Υπόθεση αρ.119/96

ΜΕΤΑΞΥ:

Αιτητών

Καθ΄ων η αίτηση

Η σχολή Philips College (στο εξής αναφερόμενη ως "η σχολή") ενεγράφη ως ιδιωτική σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης βάσει του περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαιδεύσεως Νόμου του 1987, (Ν.1/87). Στις 22.2.1993 η σχολή υπέβαλε αίτηση για εκπαιδευτική αξιολόγηση-πιστοποίηση των κλάδων σπουδών που προσφέρει με βάση το άρθρο 30 του νόμου και στις 7.3.1994 κατέβαλε το ποσό των £3.000 που αποτελούσε το σύνολο της δαπάνης για την αξιολόγηση.

Στις 24.2.1995 ο Γενικός Διευθυντής πληροφόρησε τη σχολή ότι βάσει του κανον. 97 των περί Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Εκπαιδευτική Αξιολόγηση - Πιστοποίηση Κλάδων Σπουδών) Κανονισμών του 1992, (Κ.Δ.Π. 201/92), η Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού επικύρωσε την εισήγηση του Συμβουλίου Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης-Πιστοποίησης για απόρριψη της αίτησης. Στη συνέχεια η Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού με επιστολή της ημερ. 7.4.1995 πληροφόρησε τους αιτητές ότι οι διοικητικές αποφάσεις που περιέχονται στην επιστολή ημερ. 24.2.1995 ανακαλούνται με αναδρομική ισχύ, έτσι που να θεωρηθούν ως μηδέποτε γενόμενες. Η απόφαση ημερ. 24.2.1995 προσβλήθηκε ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου με την υπόθεση Private Grammar & Modern Schools (PGMS) Ltd και άλλων ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 266/95, στην οποία στις 29.3.1995 το Δικαστήριο κατέληξε ότι η σχετική απόφαση είχε ληφθεί με βάση κανονισμούς οι οποίοι, ορισμένοι τουλάχιστον, είχαν ψηφιστεί καθ΄υπέρβαση εξουσίας (ultra vires), αφού μέρος τους είχε θεσπιστεί εκτός της νομοθετικής εξουσιοδότησης. Συγκεκριμένα κηρύχθηκαν ως θεσπισθέντες καθ΄ υπέρβαση εξουσίας οι κανονισμοί 69, 95, 96 και 97 (βλ. επίσης A.C. Travel Planners College of Tourism and Hotel Management Ltd v. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 478/95, ημερ. 19.12.1996). Στη συνέχεια οι αιτητές ζήτησαν την εφαρμογή του νόμου και την αξιολόγηση της σχολής τους σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου 1/87. Συγκεκριμένα στις 17.5.1995, οι αιτητές μέσω του δικηγόρου τους απέστειλαν στο Υπουργικό Συμβούλιο επιστολή με την οποία αξιώνουν την ενεργό συμμόρφωση με την ακυρωτική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ισχυριζόμενοι ότι το Υπουργικό Συμβούλιο εξακολουθούσε να παραλείπει οφειλόμενη εκ του νόμου υποχρέωση, δηλαδή την υποχρέωση που θέτει το άρθρο 30(2) του Νόμου 1/87. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι επί του παρόντος ο Νόμος 1/87 έχει καταργηθεί και αντικατασταθεί με το Νόμο 67(1)/96.

Το ΄Αρθρο 146.4 του Συντάγματος προβλέπει ότι το Ανώτατο Δικαστήριο δύναται να κηρύξει την παράλειψη της διοίκησης εν όλω ή εν μέρει άκυρη και να διατάξει ότι παν το παραλειφθέν έδει να είχε εκτελεσθεί. Στη συνέχεια το ΄Αρθρο 146.5 αναφέρει ότι η απόφαση δεσμεύει κάθε δικαστήριο, όργανο ή αρχή στη Δημοκρατία, και τα αρμόδια όργανα, αρχές ή πρόσωπα υποχρεούνται σε ενεργό συμμόρφωση προς την απόφαση (βλ. επίσης Panayiotis Kyriacou and Others v. The Minister of Interior (1988) 3 C.L.R. 643, 648). Θα πρέπει στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι δεν είναι νοητή η κήρυξη παράλειψης ως άκυρης. Παρά τη διατύπωση που χρησιμοποιείται στο ΄Αρθρο 146.4 (γ) του Συντάγματος, δεν είναι δικαστικά δυνατό να εκδοθεί δήλωση του Δικαστηρίου που να κηρύττει παράλειψη διοικητικού οργάνου άκυρη.. ΄Οπως εξηγείται και στην υπόθεση Hannis Djirkalli and The Republic, I R.S.C.C. 36, το Δικαστήριο αφού εξέτασε το ελληνικό και αγγλικό κείμενο του Συντάγματος κατέληξε ότι τα δύο κείμενα δεν ήταν ταυτόσημα και αποφάσισε ότι για το ορθό νόημα της σχετικής διάταξης, δηλαδή του ΄Αρθρου 146.4 (γ) του Συντάγματος, θα πρέπει να γίνεται αναφορά και υιοθέτηση της διατύπωσης στα αγγλικά, η οποία έχει ως ακολούθως:

΄Εχει επανειλημμένα λεχθεί ότι η επανεξέταση ακυρωθείσας ή ανακληθείσας διοικητικής πράξης διενεργείται με βάση το νομικό και πραγματικό καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο λήψης της πρώτης απόφασης (βλ. Δημοκρατία ν. Αλέκου Πιτσιλλίδη και ΄Αλλων, Α.Ε. 1086, ημερ. 13.12.1990). Παράλειψη της διοίκησης να εκπληρώσει συγκεκριμένο καθήκον υπόκειται σε αναθεώρηση μόνο όπου η παράλειψη συνίσταται στη μη εκπλήρωση θετικής υποχρέωσης που επιβάλλει ρητά ο νόμος (Δήμος Λάρνακας ν. Μobil Oil Cyprus Ltd, A.E.1319, ημερ. 31.10.1995. Βλ. επίσης Μιχ. Δ. Στασινόπουλου, Δίκαιον των Διοικητικών Διαφορών, Τέταρτη ΄Εκδοση, σελ. 195). Κάθε πρόσωπο του οποίου το συμφέρον επηρεάζεται δυσμενώς από παράλειψη της διοίκησης να τηρήσει εκ του νόμου υποχρέωση, νομιμοποιείται να αξιώσει την αναθεώρησή της και να αξιώσει διάταγμα όπως κάθε παραλειφθέν εκτελεστεί. Η παράλειψη της διοίκησης ελέγχεται εφ΄ όσον η παράλειψη αυτή την εκτρέπει από το εκ του νόμου καθήκον της. Αυτή είναι και η έννοια που έχει ο όρος παράλειψη του ΄Αρθρου 146.1 του Συντάγματος, γιατί μόνο στην περίπτωση αυτή η παράλειψη είναι αφ΄εαυτής παραγωγός εννόμων αποτελεσμάτων και συνεπώς εκτελεστή (βλ. Δήμος Λάρνακας ν. Mobil Oil Cyprus Ltd, ανωτέρω).

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρω ότι η υπόθεση Stelios K. Morsis and the Republic 4 R.S.C.C. 133 που αναφέρθηκε προς ενίσχυση των επιχειρημάτων των αιτητών, διαφοροποιείται από την παρούσα υπόθεση. Στην υπόθεση Morsis το Δικαστήριο κατέληξε ότι η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας μπορούσε να λειτουργήσει και χωρίς την ύπαρξη οργανικού νόμου γιατί είναι σώμα που εγκαθιδρύεται από το ίδιο το Σύνταγμα και συνεπώς δεν είναι απαραίτητη η ψήφιση σχετικού νόμου. Σημειώνεται στην υπόθεση Morsis ότι τα μέλη της Ε.Δ.Υ. διορίζονται κατ΄ άμεσο τρόπο σύμφωνα με το Σύνταγμα, ενώ αφού μερικές εκφάνσεις της διαδικασίας που ακολουθεί προβλέπονται ήδη από το Σύνταγμα, η Ε.Δ.Υ. όχι μόνο δικαιούται να εκτελέσει τα καθήκοντα της δικαιοδοσίας της, αλλά και υποχρεούται να το πράξει, χωρίς να περιμένει τη ψήφιση νομοθετικών προνοιών που να προβλέπουν οποιοδήποτε άλλο θέμα που σχετίζεται με την εκτέλεση της δικαιοδοσίας αυτής.

Προβάλλεται επίσης η αξίωση ότι η Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού θα έπρεπε, παρά την παράλειψη του Υπουργικού Συμβουλίου να προβεί σε διορισμό της σχετικής επιτροπής, να προχωρήσει και προβεί στην αξιολόγηση των τίτλων σπουδών. Προβλήθηκε το επιχείρημα ότι η Υπουργός Παιδείας αφού ήταν αντιμέτωπη με μία αδύνατη κάτω από τις περιστάσεις διαδικασία, έπρεπε να ακολουθήσει άλλη συναφή διαδικασία που παρείχε τα ίδια εχέγγυα με τη διαδικασία που προβλέπεται (βλ. Yiallouros v. The Republic (1986) 3 C.L.R. 677). Στην απόφαση Γιαννάκης Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 503/86, ημερ. 5.3.1990 το Δικαστήριο αποφάσισε ότι άνκαι δεν είχαν εκδοθεί οι κανονισμοί που προέβλεπε η νομοθεσία, οι σχετικές διατάξεις και οι αρχές του διοικητικού δικαίου δεν έπαυαν να εφαρμόζονται και συνεπώς ορθά είχε πραγματοποιηθεί η σχετική προαγωγή. Η θέση αυτή δεν τυγχάνει εφαρμογής στην παρούσα υπόθεση. Αν η Υπουργός Παιδείας προχωρούσε σε αξιολόγηση των τίτλων σπουδών χωρίς εισήγηση της προβλεπόμενης από το νόμο επιτροπής, η πράξη της θα ήταν παράνομη γιατί δεν θα είχαν τηρηθεί οι προϋποθέσεις του νόμου. Εδώ δεν πρόκειται για αδύνατη διαδικασία ή για απλή έλλειψη κανονισμών. Σύμφωνα με το νόμο η Υπουργός Παιδείας αποφασίζει και αξιολογεί τους τίτλους σπουδών στηριζόμενη πάνω στη γνώμη της ειδικά διορισμένης για εξέταση των στοιχείων επιτροπής. Χωρίς τη γνώμη της συμβουλευτικής επιτροπής η Υπουργός τελεί σε αδυναμία ενέργειας. Διερωτώμαι υπό τις περιστάσεις ποιά θα έπρεπε να ήταν η πλησιέστερη εναλλακτική διαδικασία. Οποιαδήποτε ενέργεια της Υπουργού θα έπασχε από παρανομία. Στην παρούσα περίπτωση η αξιολόγηση από την Υπουργό χωρίς εισήγηση από την επιτροπή δεν παρείχε τα ίδια εχέγγυα με τη διαδικασία που προέβλεπε ο νόμος. ΄Ετσι πιστεύω ότι η θέση αυτή των αιτητών δεν ευσταθεί και θα πρέπει να απορριφθεί.

Επίσης θα πρέπει να απορριφθεί και η θέση των αιτητών ότι η διοίκηση παρέλειψε να απαντήσει με βάση το ΄Αρθρο 29 του Συντάγματος στο αίτημα των αιτητών. Εν όψει της κατάληξης της όλης υπόθεσης δεν σκοπεύω να επεκταθώ επί του σημείου. Οι λόγοι εμφαίνονται στην απόφαση που εκδόθηκε στην υπόθεση Δημοτική Επιτροπή Αγίου Δομετίου ν. Χριστόφορου A. Χριστοφόρου και ΄Αλλων, Α.Ε. 748 και 755, ημερ. 8.9.1994.