CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1997) 4 ΑΑΔ 841

ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΑΡ. 596/95.

Η αιτήτρια είναι η εγγεγραμμένη ιδιοκτήτρια τεμαχίου γής που εμπίπτει ολόκληρο στη Βιοτεχνική Ζώνη Βδ2 του Τοπικού Σχεδίου Λευκωσίας το οποίο δημοσιεύθηκε την 1.12.90. Το Δημοτικό Συμβούλιο Αγλαντζιάς δημοσίευσε Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης (28.1.94) και στη συνέχεια Διάταγμα Απαλλοτρίωσης (10.6.94) όλων των ακινήτων της Ζώνης^. για να υλοποιηθεί ο σκοπός της μεταστέγασης των εργαστηρίων που βρίσκονταν στην οικιστική περιοχή Αγλαντζιάς και να επιλυθούν έτσι τα προβλήματα διαβίωσης των κατοίκων. Και επειδή κρίθηκε ότι τα επηρεαζόμενα τεμάχια ήταν αναγκαία για την εξυπηρέτηση του ταχθέντος σκοπού δημόσιας ωφέλειας (δημιουργία βιοτεχνικής περιοχής στην Αγλαντζιά), το Υπουργικό Συμβούλιο εξέδωσε Διάταγμα Επίταξής τους (12.8.94).

Συνοψίζω και την απάντηση της αιτήτριας. Η πολεοδομική άδεια "παράγει αφ΄εαυτής και κατ΄αποκλειστικότητα, το έννομο αποτέλεσμα της αναπτύξεως ακίνητης ιδιοκτησίας". Το Διάταγμα Επίταξης δεν επιφέρει αυτό το έννομο αποτέλεσμα αφ΄εαυτού και η πολεοδομική άδεια, ως αναγκαία για την υλοποίηση της ανάπτυξης, είναι εκτελεστή διοικητική πράξη. Η υπόθεση Αθηνούλλα Ταμασίου, (ανωτέρω), διακρίνεται. ΄Ηταν εκσκαφές και κατεδαφίσεις, για τις οποίες δεν απαιτείτο έκδοση άλλης διοικητικής απόφασης, που θεωρήθηκαν ως πράξεις εκτέλεσης του Διατάγματος Επίταξης. Από την άλλη, η αντίληψη των καθ΄ων η αίτηση πως η αιτήτρια είναι πλέον "ξένη" ως προς τη διαδικασία χορήγησης της πολεοδομικής άδειας, είναι εσφαλμένη. ΄Οπως εξηγείται στις υποθέσεις Evridiki Aspri v. Republic 4 RSCC 57 στη σελίδα 61 και Michael Theodossiou Co Ltd v. The Municipality of Limassol (1975) 3 CLR 195 αλλά και στα συγγράμματα Π.Γ. Δαγτόγλου - Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 3η έκδοση, σελ 710, Β. Σκουρή και Α.Ι. Τάχου, Ειδικό Διοικητικό Δίκαιο, Τεύχος 4, Χωροταξικό και Πολεοδομικό Δίκαιο, 2η έκδοση, σελ. 148 κ. επ., δεν διαταράσσεται το ιδιοκτησιακό καθεστώς από μόνη την έκδοση Διατάγματος Απαλλοτρίωσης εκτός μετά από πληρωμή ή κατάθεση του ποσού που συμφωνείται ή προσδιορίζεται ως αποζημίωση. Ούτε, βεβαίως, από την έκδοση Διατάγματος Επίταξης. Εξακολουθεί, λοιπόν, να είναι η εγγεγραμμένη ιδιοκτήτρια του επηρεαζόμενου τεμαχίου και η προσβαλλόμενη απόφαση "θίγει το δικαίωμα της αιτήτριας να είναι κυρία, να κατέχει , να απολαμβάνει και να διαθέτει ακίνητη ιδιοκτησία της και να απαιτεί το σεβασμό του δικαιώματός της αυτού", όπως το διασφαλίζει το ΄Αρθρο 23.1 του Συντάγματος. Κατά μείζονα λόγο, αφού όπως αποφασίστηκε στην υπόθεση Tofarco Ltd κ.α. v. Δήμου Λευκωσίας, Προσφυγή 780/91- 31.1.94 η πολεοδομική άδεια, ως πραγματοπαγής, ακολουθεί την κυριότητα του ακινήτου.

Το πρώτο που πρέπει να σχολιαστεί είναι ο συσχετισμός της προσβαλλόμενης απόφασης προς το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης. Είναι αλυσιτελής γιατί δεν ήταν σ΄αυτό αλλά στο Διάταγμα Επίταξης και μόνο που στηρίχθηκε η διοικητική δράση που εξετάζουμε εδώ. Το Διάταγμα Επίταξης, όσο και αν συναρτάται προς επίτευξη σκοπού δημόσιας ωφέλειας ο οποίος προβλέπεται να σφραγιστεί ως μόνιμη ρύθμιση με Διάταγμα Απαλλοτρίωσης, αποτελεί αυτοτελή διοικητική πράξη. (Βλ. Μενέλαος Αντώνης Σπύρου ν. Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδιών και άλλων, Προσφυγή 295/93 24.11.94, Κωνσταντία Κωνσταντίνου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας Προσφυγή 529/94, 18.10.95.). Σημειώνω, εν πάση περιπτώσει, ότι έχει εκδοθεί νέο διάταγμα απαλλοτρίωσης για τον ίδιο σκοπό.

Είναι σαφές πως η έκδοση Διατάγματος Απαλλοτρίωσης δεν επηρεάζει αφ΄εαυτού το δικαίωμα κυριότητας επί του ακινήτου. Θεωρήθηκε, μάλιστα, πως η έκδοση τέτοιου διατάγματος, ή και Διατάγματος Επίταξης, δεν συνιστά λόγο άρνησης χορήγησης στον εγγεγραμμένο ιδιοκτήτη άδειας διαχωρισμού ή οικοδομής ή ακόμα και πολεοδομικής άδειας. (βλ. Μichael Theodossiou Co Ltd ανωτέρω, Christakis Theophilou ν. The Improvement Board of Yermasoyia (1985) 3 CLR 2016, Τοfarco Ltd και άλλων ν. Δημοκρατίαs, ανωτέρω).

΄Εχει θεμελιωθεί πως, παρά τον προσωρινό χαρακτήρα της επίταξης, είναι νόμιμο να κατασκευαστούν κατά τη διάρκεια της ισχύος του έργα "μόνιμα", όπως θα μπορούσαν να περιγραφούν το οδικό δίκτυο και τα καταστήματα στην παρούσα υπόθεση. Αν στο τέλος της ημέρας, μετά την εκπνοή του Διατάγματος Επίταξης, χρειαστεί να επιστραφεί η ιδιοκτησία είτε γιατί δεν εκδόθηκε είτε γιατί, για οποιοδήποτε λόγο, δεν ολοκληρώθηκε αναγκαστική απαλλοτρίωση, το άρθρο 23.8 του Συντάγματος και ο ίδιος ο Νόμος (βλ. άρθρο 8 του Ν. 21/62), προνοούν για την καταβολή αποζημίωσης, περιλαμβανομένης, όπως εξηγείται στη νομολογία, και της δαπάνης για την επαναφορά του αρχικού status quo. (βλ. Evridiki Aspri, ανωτέρω, Γιαννούλλα Χριστοδουλίδου και άλλοι ν. Κυπριακής Δημοκρατίας Προσφυγή 42/88 - 3.8.90, Αθηνούλλα Ταμασίου ν. Δημοκρατίας, ανωτέρω, και Νίνα Μαρκουλλίδου κ.α. ν. Δημοκρατίας Προσφυγή 740/89 - 22.4.91).

Παρέχει, επομένως, το Διάταγμα Επίταξης αυτοτελές νομιμοποιητικό έρεισμα για την πλήρη πραγμάτωση του σκοπού του όσο και αν, στο πλαίσιο του, είναι αναγκαία η ανέγερση οικοδομών ή γενικά όποια ανάπτυξη, με την έννοια του περι Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972, Ν. 90/72. Αδιάφορο αν, για όμοιο σκοπό, εκδόθηκε και Διάταγμα Απαλλοτρίωσης. (Βλ. και Demetriou and Others v. Republic (1988) 3 CLR 91. )

H απόφαση για έκδοση πολεοδομικής άδειας, είναι, βέβαια, εκτελεστή διοικητική πράξη. (Βλ. Παναγιώτης Πέτρου Ζαντή ν. Επάρχου Λευκωσίας Προσφυγή 1131/91 - 23.12.92). Βλέπω την αναλογία που επιχείρησαν οι καθ΄ων η αίτηση με αναφορά στην υπόθεση Αθηνούλλα Ταμασίου, ανωτέρω, αλλά στην προκείμενη περίπτωση, το κατά πόσο η πολεοδομική άδεια, ως προς την αιτήτρια, ήταν στην ουσία πράξη εκτέλεσης του Διατάγματος Επίταξης, διαπλέκεται με το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος της. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να δω το θεμα κάτω από τέτοιο πρίσμα. Συμφωνώ πως η αιτήτρια δεν νομιμοποιείται να προσβάλει την απόφαση για την έκδοση της επίδικης πολεοδομικής άδειας όχι γιατί δεν είναι ιδιοκτήτρια του τεμαχίου με όσα αυτή η πραγματικότητα συνεπάγεται αλλά γιατί η κατά νόμο δυνατότητα δημιουργίας βιοτεχνικής περιοχής επήλθε ήδη με την έκδοση του Διατάγματος Επίταξης. Αυτό ήταν που επέφερε το δυσμενή επηρεασμό των δικαιωμάτων της ως ιδιοκτήτριας του τεμαχίου αφού εγγενώς και αφ΄εαυτού εξουσιοδοτεί την ταχθείσα χρήση αλλά και αποκλείει αλλη, ενόσω ισχύει. Το ζήτημα της άδειας ή των αδειών που κατά περίπτωση απαιτούνται, είναι πλέον εσωτερικό και δεν αφορά στην αιτήτρια. Δεν μεταβάλλεται η θέση της ούτε και υφίστανται περαιτέρω περιορισμό τα δικαιώματά της λόγω της έκδοσης άδειας όπως η συζητούμενη. Δεν υπάρχει εν προκειμένω άμεσος ειδικός δεσμός μεταξύ της αιτήτριας και της προσβαλλόμενης απόφασης. Το Διάταγμα Επίταξης παρεμβάλλεται ως αποσυνδετικό διαχώρισμα. Η πραγματοπαγής φύση της πολεοδομικής άδειας δεν διαφοροποιεί την κατάσταση. Η πολεοδομική άδεια που εκδόθηκε είναι αρρήκτως συναρτημένη προς την προσωρινότητα της επίταξης, και αντιστρόφως, η υλοποίηση της όποιας άδειας που θα ήταν δυνατό να εξασφαλιστεί από την αιτήτρια κατ΄ανάγκη θα τελούσε υπό την αναβλητική αίρεση της εκπνοής της ισχύος του Διατάγματος Επίταξης, χωρίς τη τελείωση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης.